| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi |
๑๘. อฎฺฐารสมวโคฺค
18. Aṭṭhārasamavaggo
(๑๗๗) ๑. มนุสฺสโลกกถา
(177) 1. Manussalokakathā
๘๐๒. น วตฺตพฺพํ – ‘‘พุโทฺธ ภควา มนุสฺสโลเก อฎฺฐาสี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ อตฺถิ พุทฺธวุตฺถานิ เจติยานิ อารามวิหารคามนิคมนครานิ รฎฺฐานิ ชนปทานีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตฺถิ พุทฺธวุตฺถานิ เจติยานิ อารามวิหารคามนิคมนครานิ รฎฺฐานิ ชนปทานิ, เตน วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘พุโทฺธ ภควา มนุสฺสโลเก อฎฺฐาสี’’ติฯ
802. Na vattabbaṃ – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti? Āmantā. Nanu atthi buddhavutthāni cetiyāni ārāmavihāragāmanigamanagarāni raṭṭhāni janapadānīti? Āmantā. Hañci atthi buddhavutthāni cetiyāni ārāmavihāragāmanigamanagarāni raṭṭhāni janapadāni, tena vata re vattabbe – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti.
น วตฺตพฺพํ – ‘‘พุโทฺธ ภควา มนุสฺสโลเก อฎฺฐาสี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ ภควา ลุมฺพินิยา ชาโต, โพธิยา มูเล อภิสมฺพุโทฺธ, พาราณสิยํ ภควตา ธมฺมจกฺกํ ปวตฺติตํ, จาปาเล เจติเย อายุสงฺขาโร โอสฺสโฎฺฐ, กุสินารายํ ภควา ปรินิพฺพุโตติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ภควา ลุมฺพินิยา ชาโต…เป.… กุสินารายํ ภควา ปรินิพฺพุโต, เตน วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘พุโทฺธ ภควา มนุสฺสโลเก อฎฺฐาสี’’ติฯ
Na vattabbaṃ – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti? Āmantā. Nanu bhagavā lumbiniyā jāto, bodhiyā mūle abhisambuddho, bārāṇasiyaṃ bhagavatā dhammacakkaṃ pavattitaṃ, cāpāle cetiye āyusaṅkhāro ossaṭṭho, kusinārāyaṃ bhagavā parinibbutoti? Āmantā. Hañci bhagavā lumbiniyā jāto…pe… kusinārāyaṃ bhagavā parinibbuto, tena vata re vattabbe – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti.
น วตฺตพฺพํ – ‘‘พุโทฺธ ภควา มนุสฺสโลเก อฎฺฐาสี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘เอกมิทาหํ, ภิกฺขเว, สมยํ อุกฺกฎฺฐายํ วิหรามิ สุภควเน สาลราชมูเล’’ติ 1; ‘‘เอกมิทาหํ, ภิกฺขเว, สมยํ อุรุเวลายํ วิหรามิ อชปาลนิโคฺรเธ ปฐมาภิสมฺพุโทฺธ’’ติ 2; ‘‘เอกมิทาหํ, ภิกฺขเว, สมยํ ราชคเห วิหรามิ เวฬุวเน กฬนฺทกนิวาเป’’ติ 3; ‘‘เอกมิทาหํ, ภิกฺขเว, สมยํ สาวตฺถิยํ วิหรามิ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม’’ติ ; ‘‘เอกมิทาหํ, ภิกฺขเว, สมยํ เวสาลิยํ วิหรามิ มหาวเน กูฎาคารสาลาย’’นฺติ 4! อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ พุโทฺธ ภควา มนุสฺสโลเก อฎฺฐาสีติฯ
Na vattabbaṃ – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ ukkaṭṭhāyaṃ viharāmi subhagavane sālarājamūle’’ti 5; ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ uruvelāyaṃ viharāmi ajapālanigrodhe paṭhamābhisambuddho’’ti 6; ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ rājagahe viharāmi veḷuvane kaḷandakanivāpe’’ti 7; ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ sāvatthiyaṃ viharāmi jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme’’ti ; ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ vesāliyaṃ viharāmi mahāvane kūṭāgārasālāya’’nti 8! Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsīti.
๘๐๓. พุโทฺธ ภควา มนุสฺสโลเก อฎฺฐาสีติ? อามนฺตาฯ นนุ ภควา โลเก ชาโต, โลเก สํวโฑฺฒ, โลกํ อภิภุยฺย วิหรติ อนุปลิโตฺต โลเกนาติ 9? อามนฺตาฯ หญฺจิ ภควา โลเก ชาโต, โลเก สํวโฑฺฒ, โลกํ อภิภุยฺย วิหรติ อนุปลิโตฺต โลเกน, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘พุโทฺธ ภควา มนุสฺสโลเก อฎฺฐาสี’’ติฯ
803. Buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsīti? Āmantā. Nanu bhagavā loke jāto, loke saṃvaḍḍho, lokaṃ abhibhuyya viharati anupalitto lokenāti 10? Āmantā. Hañci bhagavā loke jāto, loke saṃvaḍḍho, lokaṃ abhibhuyya viharati anupalitto lokena, no ca vata re vattabbe – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti.
มนุสฺสโลกกถา นิฎฺฐิตาฯ
Manussalokakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๑. มนุสฺสโลกกถาวณฺณนา • 1. Manussalokakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑. มนุสฺสโลกกถาวณฺณนา • 1. Manussalokakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๑. มนุสฺสโลกกถาวณฺณนา • 1. Manussalokakathāvaṇṇanā
