Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya

    5. මාරධීතුසුත්‌තං

    5. Māradhītusuttaṃ

    161. අථ ඛො මාරො පාපිමා භගවතො සන්‌තිකෙ ඉමා නිබ්‌බෙජනීයා ගාථායො අභාසිත්‌වා තම්‌හා ඨානා අපක්‌කම්‌ම භගවතො අවිදූරෙ පථවියං පල්‌ලඞ්‌කෙන නිසීදි තුණ්‌හීභූතො මඞ්‌කුභූතො පත්‌තක්‌ඛන්‌ධො අධොමුඛො පජ්‌ඣායන්‌තො අප්‌පටිභානො කට්‌ඨෙන භූමිං විලිඛන්‌තො. අථ ඛො තණ්‌හා ච අරති ච රගා ච මාරධීතරො යෙන මාරො පාපිමා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා මාරං පාපිමන්‌තං ගාථාය අජ්‌ඣභාසිංසු –

    161. Atha kho māro pāpimā bhagavato santike imā nibbejanīyā gāthāyo abhāsitvā tamhā ṭhānā apakkamma bhagavato avidūre pathaviyaṃ pallaṅkena nisīdi tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno kaṭṭhena bhūmiṃ vilikhanto. Atha kho taṇhā ca arati ca ragā ca māradhītaro yena māro pāpimā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā māraṃ pāpimantaṃ gāthāya ajjhabhāsiṃsu –

    ‘‘කෙනාසි දුම්‌මනො තාත, පුරිසං කං නු සොචසි;

    ‘‘Kenāsi dummano tāta, purisaṃ kaṃ nu socasi;

    මයං තං රාගපාසෙන, ආරඤ්‌ඤමිව කුඤ්‌ජරං;

    Mayaṃ taṃ rāgapāsena, āraññamiva kuñjaraṃ;

    බන්‌ධිත්‌වා ආනයිස්‌සාම, වසගො තෙ භවිස්‌සතී’’ති.

    Bandhitvā ānayissāma, vasago te bhavissatī’’ti.

    ‘‘අරහං සුගතො ලොකෙ, න රාගෙන සුවානයො;

    ‘‘Arahaṃ sugato loke, na rāgena suvānayo;

    මාරධෙය්‍යං අතික්‌කන්‌තො, තස්‌මා සොචාමහං භුස’’න්‌ති.

    Māradheyyaṃ atikkanto, tasmā socāmahaṃ bhusa’’nti.

    අථ ඛො තණ්‌හා ච අරති ච රගා ච මාරධීතරො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘පාදෙ තෙ, සමණ, පරිචාරෙමා’’ති. අථ ඛො භගවා න මනසාකාසි, යථා තං අනුත්‌තරෙ උපධිසඞ්‌ඛයෙ විමුත්‌තො.

    Atha kho taṇhā ca arati ca ragā ca māradhītaro yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘pāde te, samaṇa, paricāremā’’ti. Atha kho bhagavā na manasākāsi, yathā taṃ anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.

    අථ ඛො තණ්‌හා ච අරති ච රගා ච මාරධීතරො එකමන්‌තං අපක්‌කම්‌ම එවං සමචින්‌තෙසුං – ‘‘උච්‌චාවචා ඛො පුරිසානං අධිප්‌පායා. යංනූන මයං එකසතං එකසතං කුමාරිවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනෙය්‍යාමා’’ති. අථ ඛො තණ්‌හා ච අරති ච රගා ච මාරධීතරො එකසතං එකසතං කුමාරිවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘පාදෙ තෙ, සමණ, පරිචාරෙමා’’ති. තම්‌පි භගවා න මනසාකාසි, යථා තං අනුත්‌තරෙ උපධිසඞ්‌ඛයෙ විමුත්‌තො.

    Atha kho taṇhā ca arati ca ragā ca māradhītaro ekamantaṃ apakkamma evaṃ samacintesuṃ – ‘‘uccāvacā kho purisānaṃ adhippāyā. Yaṃnūna mayaṃ ekasataṃ ekasataṃ kumārivaṇṇasataṃ abhinimmineyyāmā’’ti. Atha kho taṇhā ca arati ca ragā ca māradhītaro ekasataṃ ekasataṃ kumārivaṇṇasataṃ abhinimminitvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘pāde te, samaṇa, paricāremā’’ti. Tampi bhagavā na manasākāsi, yathā taṃ anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.

    අථ ඛො තණ්‌හා ච අරති ච රගා ච මාරධීතරො එකමන්‌තං අපක්‌කම්‌ම එවං සමචින්‌තෙසුං – ‘‘උච්‌චාවචා ඛො පුරිසානං අධිප්‌පායා . යංනූන මයං එකසතං එකසතං අවිජාතවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනෙය්‍යාමා’’ති. අථ ඛො තණ්‌හා ච අරති ච රගා ච මාරධීතරො එකසතං එකසතං අවිජාතවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘පාදෙ තෙ, සමණ, පරිචාරෙමා’’ති. තම්‌පි භගවා න මනසාකාසි, යථා තං අනුත්‌තරෙ උපධිසඞ්‌ඛයෙ විමුත්‌තො.

    Atha kho taṇhā ca arati ca ragā ca māradhītaro ekamantaṃ apakkamma evaṃ samacintesuṃ – ‘‘uccāvacā kho purisānaṃ adhippāyā . Yaṃnūna mayaṃ ekasataṃ ekasataṃ avijātavaṇṇasataṃ abhinimmineyyāmā’’ti. Atha kho taṇhā ca arati ca ragā ca māradhītaro ekasataṃ ekasataṃ avijātavaṇṇasataṃ abhinimminitvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘pāde te, samaṇa, paricāremā’’ti. Tampi bhagavā na manasākāsi, yathā taṃ anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.

    අථ ඛො තණ්‌හා ච…පෙ.… යංනූන මයං එකසතං එකසතං සකිං විජාතවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනෙය්‍යාමාති. අථ ඛො තණ්‌හා ච…පෙ.… සකිං විජාතවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘පාදෙ තෙ, සමණ, පරිචාරෙමා’’ති. තම්‌පි භගවා න මනසාකාසි, යථා තං අනුත්‌තරෙ උපධිසඞ්‌ඛයෙ විමුත්‌තො.

    Atha kho taṇhā ca…pe… yaṃnūna mayaṃ ekasataṃ ekasataṃ sakiṃ vijātavaṇṇasataṃ abhinimmineyyāmāti. Atha kho taṇhā ca…pe… sakiṃ vijātavaṇṇasataṃ abhinimminitvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘pāde te, samaṇa, paricāremā’’ti. Tampi bhagavā na manasākāsi, yathā taṃ anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.

    අථ ඛො තණ්‌හා ච…පෙ.… යංනූන මයං එකසතං එකසතං දුවිජාතවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනෙය්‍යාමාති. අථ ඛො තණ්‌හා ච…පෙ.… දුවිජාතවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා යෙන භගවා…පෙ.… යථා තං අනුත්‌තරෙ උපධිසඞ්‌ඛයෙ විමුත්‌තො. අථ ඛො තණ්‌හා ච…පෙ.… මජ්‌ඣිමිත්‌ථිවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනෙය්‍යාමාති. අථ ඛො තණ්‌හා ච…පෙ.… මජ්‌ඣිමිත්‌ථිවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා…පෙ.… අනුත්‌තරෙ උපධිසඞ්‌ඛයෙ විමුත්‌තො.

    Atha kho taṇhā ca…pe… yaṃnūna mayaṃ ekasataṃ ekasataṃ duvijātavaṇṇasataṃ abhinimmineyyāmāti. Atha kho taṇhā ca…pe… duvijātavaṇṇasataṃ abhinimminitvā yena bhagavā…pe… yathā taṃ anuttare upadhisaṅkhaye vimutto. Atha kho taṇhā ca…pe… majjhimitthivaṇṇasataṃ abhinimmineyyāmāti. Atha kho taṇhā ca…pe… majjhimitthivaṇṇasataṃ abhinimminitvā…pe… anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.

    අථ ඛො තණ්‌හා ච…පෙ.… මහිත්‌ථිවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනෙය්‍යාමාති . අථ ඛො තණ්‌හා ච…පෙ.… මහිත්‌ථිවණ්‌ණසතං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා යෙන භගවා…පෙ.… අනුත්‌තරෙ උපධිසඞ්‌ඛයෙ විමුත්‌තො. අථ ඛො තණ්‌හා ච අරති ච රගා ච මාරධීතරො එකමන්‌තං අපක්‌කම්‌ම එතදවොචුං – සච්‌චං කිර නො පිතා අවොච –

    Atha kho taṇhā ca…pe… mahitthivaṇṇasataṃ abhinimmineyyāmāti . Atha kho taṇhā ca…pe… mahitthivaṇṇasataṃ abhinimminitvā yena bhagavā…pe… anuttare upadhisaṅkhaye vimutto. Atha kho taṇhā ca arati ca ragā ca māradhītaro ekamantaṃ apakkamma etadavocuṃ – saccaṃ kira no pitā avoca –

    ‘‘අරහං සුගතො ලොකෙ, න රාගෙන සුවානයො;

    ‘‘Arahaṃ sugato loke, na rāgena suvānayo;

    මාරධෙය්‍යං අතික්‌කන්‌තො, තස්‌මා සොචාමහං භුස’’න්‌ති.

    Māradheyyaṃ atikkanto, tasmā socāmahaṃ bhusa’’nti.

    ‘‘යඤ්‌හි මයං සමණං වා බ්‍රාහ්‌මණං වා අවීතරාගං ඉමිනා උපක්‌කමෙන උපක්‌කමෙය්‍යාම හදයං වාස්‌ස ඵලෙය්‍ය, උණ්‌හං ලොහිතං වා මුඛතො උග්‌ගච්‌ඡෙය්‍ය, උම්‌මාදං වා පාපුණෙය්‍ය චිත්‌තක්‌ඛෙපං වා. සෙය්‍යථා වා පන නළො හරිතො ලුතො උස්‌සුස්‌සති විසුස්‌සති මිලායති; එවමෙව උස්‌සුස්‌සෙය්‍ය විසුස්‌සෙය්‍ය මිලායෙය්‍යා’’ති.

    ‘‘Yañhi mayaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā avītarāgaṃ iminā upakkamena upakkameyyāma hadayaṃ vāssa phaleyya, uṇhaṃ lohitaṃ vā mukhato uggaccheyya, ummādaṃ vā pāpuṇeyya cittakkhepaṃ vā. Seyyathā vā pana naḷo harito luto ussussati visussati milāyati; evameva ussusseyya visusseyya milāyeyyā’’ti.

    අථ ඛො තණ්‌හා ච අරති ච රගා ච මාරධීතරො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨංසු. එකමන්‌තං ඨිතා ඛො තණ්‌හා මාරධීතා භගවන්‌තං ගාථාය අජ්‌ඣභාසි –

    Atha kho taṇhā ca arati ca ragā ca māradhītaro yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho taṇhā māradhītā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘සොකාවතිණ්‌ණො නු වනම්‌හි ඣායසි,

    ‘‘Sokāvatiṇṇo nu vanamhi jhāyasi,

    විත්‌තං නු ජීනො උද පත්‌ථයානො;

    Vittaṃ nu jīno uda patthayāno;

    ආගුං නු ගාමස්‌මිමකාසි කිඤ්‌චි,

    Āguṃ nu gāmasmimakāsi kiñci,

    කස්‌මා ජනෙන න කරොසි සක්‌ඛිං;

    Kasmā janena na karosi sakkhiṃ;

    සක්‌ඛී න සම්‌පජ්‌ජති කෙනචි තෙ’’ති.

    Sakkhī na sampajjati kenaci te’’ti.

    ‘‘අත්‌ථස්‌ස පත්‌තිං හදයස්‌ස සන්‌තිං,

    ‘‘Atthassa pattiṃ hadayassa santiṃ,

    ජෙත්‌වාන සෙනං පියසාතරූපං;

    Jetvāna senaṃ piyasātarūpaṃ;

    එකොහං 1 ඣායං සුඛමනුබොධිං,

    Ekohaṃ 2 jhāyaṃ sukhamanubodhiṃ,

    තස්‌මා ජනෙන න කරොමි සක්‌ඛිං;

    Tasmā janena na karomi sakkhiṃ;

    සක්‌ඛී න සම්‌පජ්‌ජති කෙනචි මෙ’’ති.

    Sakkhī na sampajjati kenaci me’’ti.

    අථ ඛො අරති 3 මාරධීතා භගවන්‌තං ගාථාය අජ්‌ඣභාසි –

    Atha kho arati 4 māradhītā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘කථං විහාරීබහුලොධ භික්‌ඛු,

    ‘‘Kathaṃ vihārībahulodha bhikkhu,

    පඤ්‌චොඝතිණ්‌ණො අතරීධ ඡට්‌ඨං;

    Pañcoghatiṇṇo atarīdha chaṭṭhaṃ;

    කථං ඣායිං 5 බහුලං කාමසඤ්‌ඤා,

    Kathaṃ jhāyiṃ 6 bahulaṃ kāmasaññā,

    පරිබාහිරා හොන්‌ති අලද්‌ධ යො ත’’න්‌ති.

    Paribāhirā honti aladdha yo ta’’nti.

    ‘‘පස්‌සද්‌ධකායො සුවිමුත්‌තචිත්‌තො,

    ‘‘Passaddhakāyo suvimuttacitto,

    අසඞ්‌ඛරානො සතිමා අනොකො;

    Asaṅkharāno satimā anoko;

    අඤ්‌ඤාය ධම්‌මං අවිතක්‌කඣායී,

    Aññāya dhammaṃ avitakkajhāyī,

    න කුප්‌පති න සරති න ථිනො 7.

    Na kuppati na sarati na thino 8.

    ‘‘එවංවිහාරීබහුලොධ භික්‌ඛු,

    ‘‘Evaṃvihārībahulodha bhikkhu,

    පඤ්‌චොඝතිණ්‌ණො අතරීධ ඡට්‌ඨං;

    Pañcoghatiṇṇo atarīdha chaṭṭhaṃ;

    එවං ඣායිං බහුලං කාමසඤ්‌ඤා,

    Evaṃ jhāyiṃ bahulaṃ kāmasaññā,

    පරිබාහිරා හොන්‌ති අලද්‌ධ යො ත’’න්‌ති.

    Paribāhirā honti aladdha yo ta’’nti.

    අථ ඛො රගා 9 මාරධීතා භගවතො සන්‌තිකෙ ගාථාය අජ්‌ඣභාසි –

    Atha kho ragā 10 māradhītā bhagavato santike gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘අච්‌ඡෙජ්‌ජ තණ්‌හං ගණසඞ්‌ඝචාරී,

    ‘‘Acchejja taṇhaṃ gaṇasaṅghacārī,

    අද්‌ධා චරිස්‌සන්‌ති 11 බහූ ච සද්‌ධා;

    Addhā carissanti 12 bahū ca saddhā;

    බහුං වතායං ජනතං අනොකො,

    Bahuṃ vatāyaṃ janataṃ anoko,

    අච්‌ඡෙජ්‌ජ නෙස්‌සති මච්‌චුරාජස්‌ස පාර’’න්‌ති.

    Acchejja nessati maccurājassa pāra’’nti.

    ‘‘නයන්‌ති වෙ මහාවීරා, සද්‌ධම්‌මෙන තථාගතා;

    ‘‘Nayanti ve mahāvīrā, saddhammena tathāgatā;

    ධම්‌මෙන නයමානානං, කා උසූයා විජානත’’න්‌ති.

    Dhammena nayamānānaṃ, kā usūyā vijānata’’nti.

    අථ ඛො තණ්‌හා ච අරති ච රගා ච මාරධීතරො යෙන මාරො පාපිමා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු. අද්‌දසා ඛො මාරො පාපිමා තණ්‌හඤ්‌ච අරතිඤ්‌ච රගඤ්‌ච මාරධීතරො දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තියො. දිස්‌වාන ගාථාහි අජ්‌ඣභාසි –

    Atha kho taṇhā ca arati ca ragā ca māradhītaro yena māro pāpimā tenupasaṅkamiṃsu. Addasā kho māro pāpimā taṇhañca aratiñca ragañca māradhītaro dūratova āgacchantiyo. Disvāna gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘බාලා කුමුදනාළෙහි, පබ්‌බතං අභිමත්‌ථථ 13;

    ‘‘Bālā kumudanāḷehi, pabbataṃ abhimatthatha 14;

    ගිරිං නඛෙන ඛනථ, අයො දන්‌තෙහි ඛාදථ.

    Giriṃ nakhena khanatha, ayo dantehi khādatha.

    ‘‘සෙලංව සිරසූහච්‌ච 15, පාතාලෙ ගාධමෙසථ;

    ‘‘Selaṃva sirasūhacca 16, pātāle gādhamesatha;

    ඛාණුංව උරසාසජ්‌ජ, නිබ්‌බිජ්‌ජාපෙථ ගොතමා’’ති.

    Khāṇuṃva urasāsajja, nibbijjāpetha gotamā’’ti.

    ‘‘දද්‌දල්‌ලමානා ආගඤ්‌ඡුං, තණ්‌හා ච අරතී රගා;

    ‘‘Daddallamānā āgañchuṃ, taṇhā ca aratī ragā;

    තා තත්‌ථ පනුදී සත්‌ථා, තූලං භට්‌ඨංව මාලුතො’’ති.

    Tā tattha panudī satthā, tūlaṃ bhaṭṭhaṃva māluto’’ti.

    තතියො වග්‌ගො.

    Tatiyo vaggo.

    තස්‌සුද්‌දානං –

    Tassuddānaṃ –

    සම්‌බහුලා සමිද්‌ධි ච, ගොධිකං සත්‌තවස්‌සානි;

    Sambahulā samiddhi ca, godhikaṃ sattavassāni;

    ධීතරං දෙසිතං බුද්‌ධ, සෙට්‌ඨෙන ඉමං මාරපඤ්‌චකන්‌ති.

    Dhītaraṃ desitaṃ buddha, seṭṭhena imaṃ mārapañcakanti.

    මාරසංයුත්‌තං සමත්‌තං.

    Mārasaṃyuttaṃ samattaṃ.







    Footnotes:
    1. එකාහං (ස්‍යා. කං. පී. ක.)
    2. ekāhaṃ (syā. kaṃ. pī. ka.)
    3. අරති ච (ක.)
    4. arati ca (ka.)
    5. කථං ඣායං (ස්‍යා. කං. පී.), කථජ්‌ඣායං (ක.)
    6. kathaṃ jhāyaṃ (syā. kaṃ. pī.), kathajjhāyaṃ (ka.)
    7. න කුප්‌පතී නස්‌සරතී න ථීනො (සී.)
    8. na kuppatī nassaratī na thīno (sī.)
    9. රගාච (ක.)
    10. ragāca (ka.)
    11. තරිස්‌සන්‌ති (සී.)
    12. tarissanti (sī.)
    13. අභිමන්‌ථථ (සී.)
    14. abhimanthatha (sī.)
    15. සිරසි ඌහච්‌ච (සී.), සිරසි ඔහච්‌ච (ස්‍යා. කං.)
    16. sirasi ūhacca (sī.), sirasi ohacca (syā. kaṃ.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 5. මාරධීතුසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Māradhītusuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 5. මාරධීතුසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Māradhītusuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact