| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៥. មារធីតុសុត្តវណ្ណនា
5. Māradhītusuttavaṇṇanā
១៦១. បញ្ចមេ អភាសិត្វាតិ ឯត្ថ អ-ការោ និបាតមត្តំ, ភាសិត្វាតិ អត្ថោ។ អភាសយិត្វាតិបិ បាឋោ។ ឧបសង្កមិំសូតិ ‘‘គោបាលកទារកំ វិយ ទណ្ឌកេន ភូមិំ លេខំ ទត្វា អតិវិយ ទុម្មនោ ហុត្វា និសិន្នោ។ ‘កិន្នុ ខោ ការណ’ន្តិ? បុច្ឆិត្វា, ជានិស្សាមា’’តិ ឧបសង្កមិំសុ។
161. Pañcame abhāsitvāti ettha a-kāro nipātamattaṃ, bhāsitvāti attho. Abhāsayitvātipi pāṭho. Upasaṅkamiṃsūti ‘‘gopālakadārakaṃ viya daṇḍakena bhūmiṃ lekhaṃ datvā ativiya dummano hutvā nisinno. ‘Kinnu kho kāraṇa’nti? Pucchitvā, jānissāmā’’ti upasaṅkamiṃsu.
សោចសីតិ ចិន្តេសិ។ អារញ្ញមិវ កុញ្ជរន្តិ យថា អរញ្ញតោ បេសិតគណិការហត្ថិនិយោ អារញ្ញកំ កុញ្ជរំ ឥត្ថិកុត្តទស្សនេន បលោភេត្វា ពន្ធិត្វា អានយន្តិ, ឯវំ អានយិស្សាម។ មារធេយ្យន្តិ តេភូមកវដ្ដំ។
Socasīti cintesi. Āraññamiva kuñjaranti yathā araññato pesitagaṇikārahatthiniyo āraññakaṃ kuñjaraṃ itthikuttadassanena palobhetvā bandhitvā ānayanti, evaṃ ānayissāma. Māradheyyanti tebhūmakavaṭṭaṃ.
ឧបសង្កមិំសូតិ – ‘‘តុម្ហេ ថោកំ អធិវាសេថ, មយំ តំ អានេស្សាមា’’តិ បិតរំ សមស្សាសេត្វា ឧបសង្កមិំសុ។ ឧច្ចាវចាតិ នានាវិធា។ ឯកសតំ ឯកសតន្តិ ឯកេកំ សតំ សតំ កត្វា។ កុមារិវណ្ណសតន្តិ ឥមិនា នយេន កុមារិអត្តភាវានំ សតំ។
Upasaṅkamiṃsūti – ‘‘tumhe thokaṃ adhivāsetha, mayaṃ taṃ ānessāmā’’ti pitaraṃ samassāsetvā upasaṅkamiṃsu. Uccāvacāti nānāvidhā. Ekasataṃ ekasatanti ekekaṃ sataṃ sataṃ katvā. Kumārivaṇṇasatanti iminā nayena kumāriattabhāvānaṃ sataṃ.
អត្ថស្ស បត្តិំ ហទយស្ស សន្តិន្តិ, ទ្វីហិបិ បទេហិ អរហត្តមេវ កថេសិ។ សេនន្តិ កិលេសសេនំ។ សា ហិ បិយរូបសាតរូបា នាម។ ឯកាហំ ឈាយន្តិ ឯកោ អហំ ឈាយន្តោ។ សុខមនុពោធិន្តិ អរហត្តសុខំ អនុពុជ្ឈិំ។ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ – បិយរូបំ សាតរូបំ សេនំ ជិនិត្វា អហំ ឯកោ ឈាយន្តោ ‘‘អត្ថស្ស បត្តិំ ហទយស្ស សន្តិ’’ន្តិ សង្ខំ គតំ អរហត្តសុខំ អនុពុជ្ឈិំ។ តស្មា ជនេន មិត្តសន្ថវំ ន ករោមិ, តេនេវ ច មេ ការណេន កេនចិ សទ្ធិំ សក្ខី ន សម្បជ្ជតីតិ។
Atthassapattiṃ hadayassa santinti, dvīhipi padehi arahattameva kathesi. Senanti kilesasenaṃ. Sā hi piyarūpasātarūpā nāma. Ekāhaṃ jhāyanti eko ahaṃ jhāyanto. Sukhamanubodhinti arahattasukhaṃ anubujjhiṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – piyarūpaṃ sātarūpaṃ senaṃ jinitvā ahaṃ eko jhāyanto ‘‘atthassa pattiṃ hadayassa santi’’nti saṅkhaṃ gataṃ arahattasukhaṃ anubujjhiṃ. Tasmā janena mittasanthavaṃ na karomi, teneva ca me kāraṇena kenaci saddhiṃ sakkhī na sampajjatīti.
កថំវិហារីពហុលោតិ កតមេន វិហារេន ពហុលំ វិហរន្តោ។ អលទ្ធាតិ អលភិត្វា។ យោតិ និបាតមត្តំ។ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ – កតមេន ឈានេន ពហុលំ ឈាយន្តំ តំ បុគ្គលំ កាមសញ្ញា អលភិត្វាវ បរិពាហិរា ហោន្តីតិ។
Kathaṃvihārībahuloti katamena vihārena bahulaṃ viharanto. Aladdhāti alabhitvā. Yoti nipātamattaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – katamena jhānena bahulaṃ jhāyantaṃ taṃ puggalaṃ kāmasaññā alabhitvāva paribāhirā hontīti.
បស្សទ្ធកាយោតិ ចតុត្ថជ្ឈានេន អស្សាសបស្សាសកាយស្ស បស្សទ្ធត្តា បស្សទ្ធកាយោ។ សុវិមុត្តចិត្តោតិ អរហត្តផលវិមុត្តិយា សុដ្ឋុ វិមុត្តចិត្តោ។ អសង្ខរានោតិ តយោ កម្មាភិសង្ខារេ អនភិសង្ខរោន្តោ។ អនោកោតិ អនាលយោ។ អញ្ញាយ ធម្មន្តិ ចតុសច្ចធម្មំ ជានិត្វា។ អវិតក្កឈាយីតិ អវិតក្កេន ចតុត្ថជ្ឈានេន ឈាយន្តោ។ ន កុប្បតីតិអាទីសុ ទោសេន ន កុប្បតិ, រាគេន ន សរតិ, មោហេន ន ថីនោ។ ឥមេសុ តីសុ មូលកិលេសេសុ គហិតេសុ ទិយឌ្ឍកិលេសសហស្សំ គហិតមេវ ហោតិ។ បឋមបទេន វា ព្យាបាទនីវរណំ គហិតំ, ទុតិយេន កាមច្ឆន្ទនីវរណំ, តតិយេន ថិនំ អាទិំ កត្វា សេសនីវរណានិ។ ឥតិ ឥមិនា នីវរណប្បហានេន ខីណាសវំ ទស្សេតិ។
Passaddhakāyoti catutthajjhānena assāsapassāsakāyassa passaddhattā passaddhakāyo. Suvimuttacittoti arahattaphalavimuttiyā suṭṭhu vimuttacitto. Asaṅkharānoti tayo kammābhisaṅkhāre anabhisaṅkharonto. Anokoti anālayo. Aññāya dhammanti catusaccadhammaṃ jānitvā. Avitakkajhāyīti avitakkena catutthajjhānena jhāyanto. Na kuppatītiādīsu dosena na kuppati, rāgena na sarati, mohena na thīno. Imesu tīsu mūlakilesesu gahitesu diyaḍḍhakilesasahassaṃ gahitameva hoti. Paṭhamapadena vā byāpādanīvaraṇaṃ gahitaṃ, dutiyena kāmacchandanīvaraṇaṃ, tatiyena thinaṃ ādiṃ katvā sesanīvaraṇāni. Iti iminā nīvaraṇappahānena khīṇāsavaṃ dasseti.
បញ្ចោឃតិណ្ណោតិ បញ្ចទ្វារិកំ កិលេសោឃំ តិណ្ណោ។ ឆដ្ឋន្តិ មនោទ្វារិកម្បិ ឆដ្ឋំ កិលេសោឃំ អតរិ។ បញ្ចោឃគ្គហណេន វា បញ្ចោរម្ភាគិយានិ សំយោជនានិ , ឆដ្ឋគ្គហណេន បញ្ចុទ្ធម្ភាគិយានិ វេទិតព្ពានិ។ គណសង្ឃចារីតិ គណេ ច សង្ឃេ ច ចរតីតិ សត្ថា គណសង្ឃចារី នាម។ អទ្ធា ចរិស្សន្តីតិ អញ្ញេបិ សទ្ធា ពហុជនា ឯកំសេន ចរិស្សន្តិ។ អយន្តិ អយំ សត្ថា។ អនោកោតិ អនាលយោ។
Pañcoghatiṇṇoti pañcadvārikaṃ kilesoghaṃ tiṇṇo. Chaṭṭhanti manodvārikampi chaṭṭhaṃ kilesoghaṃ atari. Pañcoghaggahaṇena vā pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni , chaṭṭhaggahaṇena pañcuddhambhāgiyāni veditabbāni. Gaṇasaṅghacārīti gaṇe ca saṅghe ca caratīti satthā gaṇasaṅghacārī nāma. Addhā carissantīti aññepi saddhā bahujanā ekaṃsena carissanti. Ayanti ayaṃ satthā. Anokoti anālayo.
អច្ឆេជ្ជ នេស្សតីតិ អច្ឆិន្ទិត្វា នយិស្សតិ, មច្ចុរាជស្ស ហត្ថតោ អច្ឆិន្ទិត្វា និព្ពានបារំ នយិស្សតីតិ វុត្តំ ហោតិ។ នយមានានន្តិ នយមានេសុ។
Acchejjanessatīti acchinditvā nayissati, maccurājassa hatthato acchinditvā nibbānapāraṃ nayissatīti vuttaṃ hoti. Nayamānānanti nayamānesu.
សេលំវ សិរសូហច្ច, បាតាលេ គាធមេសថាតិ មហន្តំ កូដាគារប្បមាណំ សិលំ សីសេ ឋបេត្វា បាតាលេ បតិដ្ឋគវេសនំ វិយ។ ខាណុំវ ឧរសាសជ្ជាតិ ឧរសិ ខាណុំ បហរិត្វា វិយ។ អបេថាតិ អបគច្ឆថ។ ឥមស្មិំ ឋានេ សង្គីតិការា ‘‘ឥទមវោចា’’តិ ទេសនំ និដ្ឋបេត្វា ទទ្ទល្លមានាតិ គាថំ អាហំសុ។ តត្ថ ទទ្ទល្លមានាតិ អតិវិយ ជលមានា សោភមានា។ អាគញ្ឆុន្តិ អាគតា។ បនុទីតិ នីហរិ។ តូលំ ភដ្ឋំវ មាលុតោតិ យថា ផលតោ ភដ្ឋំ សិម្ពលិតូលំ វា បោដកិតូលំ វា វាតោ បនុទតិ នីហរតិ, ឯវំ បនុទីតិ។ បញ្ចមំ។
Selaṃva sirasūhacca, pātāle gādhamesathāti mahantaṃ kūṭāgārappamāṇaṃ silaṃ sīse ṭhapetvā pātāle patiṭṭhagavesanaṃ viya. Khāṇuṃva urasāsajjāti urasi khāṇuṃ paharitvā viya. Apethāti apagacchatha. Imasmiṃ ṭhāne saṅgītikārā ‘‘idamavocā’’ti desanaṃ niṭṭhapetvā daddallamānāti gāthaṃ āhaṃsu. Tattha daddallamānāti ativiya jalamānā sobhamānā. Āgañchunti āgatā. Panudīti nīhari. Tūlaṃ bhaṭṭhaṃva mālutoti yathā phalato bhaṭṭhaṃ simbalitūlaṃ vā poṭakitūlaṃ vā vāto panudati nīharati, evaṃ panudīti. Pañcamaṃ.
តតិយោ វគ្គោ។
Tatiyo vaggo.
ឥតិ សារត្ថប្បកាសិនិយា
Iti sāratthappakāsiniyā
សំយុត្តនិកាយ-អដ្ឋកថាយ
Saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
មារសំយុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Mārasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៥. មារធីតុសុត្តំ • 5. Māradhītusuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៥. មារធីតុសុត្តវណ្ណនា • 5. Māradhītusuttavaṇṇanā
