| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೫. ಮಾರಧೀತುಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Māradhītusuttavaṇṇanā
೧೬೧. ಪಞ್ಚಮೇ ಅಭಾಸಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಅ-ಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಭಾಸಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಭಾಸಯಿತ್ವಾತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸೂತಿ ‘‘ಗೋಪಾಲಕದಾರಕಂ ವಿಯ ದಣ್ಡಕೇನ ಭೂಮಿಂ ಲೇಖಂ ದತ್ವಾ ಅತಿವಿಯ ದುಮ್ಮನೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ। ‘ಕಿನ್ನು ಖೋ ಕಾರಣ’ನ್ತಿ? ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ, ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು।
161. Pañcame abhāsitvāti ettha a-kāro nipātamattaṃ, bhāsitvāti attho. Abhāsayitvātipi pāṭho. Upasaṅkamiṃsūti ‘‘gopālakadārakaṃ viya daṇḍakena bhūmiṃ lekhaṃ datvā ativiya dummano hutvā nisinno. ‘Kinnu kho kāraṇa’nti? Pucchitvā, jānissāmā’’ti upasaṅkamiṃsu.
ಸೋಚಸೀತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಆರಞ್ಞಮಿವ ಕುಞ್ಜರನ್ತಿ ಯಥಾ ಅರಞ್ಞತೋ ಪೇಸಿತಗಣಿಕಾರಹತ್ಥಿನಿಯೋ ಆರಞ್ಞಕಂ ಕುಞ್ಜರಂ ಇತ್ಥಿಕುತ್ತದಸ್ಸನೇನ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಆನಯನ್ತಿ, ಏವಂ ಆನಯಿಸ್ಸಾಮ। ಮಾರಧೇಯ್ಯನ್ತಿ ತೇಭೂಮಕವಟ್ಟಂ।
Socasīti cintesi. Āraññamiva kuñjaranti yathā araññato pesitagaṇikārahatthiniyo āraññakaṃ kuñjaraṃ itthikuttadassanena palobhetvā bandhitvā ānayanti, evaṃ ānayissāma. Māradheyyanti tebhūmakavaṭṭaṃ.
ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸೂತಿ – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಥೋಕಂ ಅಧಿವಾಸೇಥ, ಮಯಂ ತಂ ಆನೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಿತರಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು। ಉಚ್ಚಾವಚಾತಿ ನಾನಾವಿಧಾ। ಏಕಸತಂ ಏಕಸತನ್ತಿ ಏಕೇಕಂ ಸತಂ ಸತಂ ಕತ್ವಾ। ಕುಮಾರಿವಣ್ಣಸತನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಕುಮಾರಿಅತ್ತಭಾವಾನಂ ಸತಂ।
Upasaṅkamiṃsūti – ‘‘tumhe thokaṃ adhivāsetha, mayaṃ taṃ ānessāmā’’ti pitaraṃ samassāsetvā upasaṅkamiṃsu. Uccāvacāti nānāvidhā. Ekasataṃ ekasatanti ekekaṃ sataṃ sataṃ katvā. Kumārivaṇṇasatanti iminā nayena kumāriattabhāvānaṃ sataṃ.
ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪತ್ತಿಂ ಹದಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿನ್ತಿ, ದ್ವೀಹಿಪಿ ಪದೇಹಿ ಅರಹತ್ತಮೇವ ಕಥೇಸಿ। ಸೇನನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಸೇನಂ। ಸಾ ಹಿ ಪಿಯರೂಪಸಾತರೂಪಾ ನಾಮ। ಏಕಾಹಂ ಝಾಯನ್ತಿ ಏಕೋ ಅಹಂ ಝಾಯನ್ತೋ। ಸುಖಮನುಬೋಧಿನ್ತಿ ಅರಹತ್ತಸುಖಂ ಅನುಬುಜ್ಝಿಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ಸೇನಂ ಜಿನಿತ್ವಾ ಅಹಂ ಏಕೋ ಝಾಯನ್ತೋ ‘‘ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪತ್ತಿಂ ಹದಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಂ ಅರಹತ್ತಸುಖಂ ಅನುಬುಜ್ಝಿಂ। ತಸ್ಮಾ ಜನೇನ ಮಿತ್ತಸನ್ಥವಂ ನ ಕರೋಮಿ, ತೇನೇವ ಚ ಮೇ ಕಾರಣೇನ ಕೇನಚಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಕ್ಖೀ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತೀತಿ।
Atthassapattiṃ hadayassa santinti, dvīhipi padehi arahattameva kathesi. Senanti kilesasenaṃ. Sā hi piyarūpasātarūpā nāma. Ekāhaṃ jhāyanti eko ahaṃ jhāyanto. Sukhamanubodhinti arahattasukhaṃ anubujjhiṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – piyarūpaṃ sātarūpaṃ senaṃ jinitvā ahaṃ eko jhāyanto ‘‘atthassa pattiṃ hadayassa santi’’nti saṅkhaṃ gataṃ arahattasukhaṃ anubujjhiṃ. Tasmā janena mittasanthavaṃ na karomi, teneva ca me kāraṇena kenaci saddhiṃ sakkhī na sampajjatīti.
ಕಥಂವಿಹಾರೀಬಹುಲೋತಿ ಕತಮೇನ ವಿಹಾರೇನ ಬಹುಲಂ ವಿಹರನ್ತೋ। ಅಲದ್ಧಾತಿ ಅಲಭಿತ್ವಾ। ಯೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಕತಮೇನ ಝಾನೇನ ಬಹುಲಂ ಝಾಯನ್ತಂ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಕಾಮಸಞ್ಞಾ ಅಲಭಿತ್ವಾವ ಪರಿಬಾಹಿರಾ ಹೋನ್ತೀತಿ।
Kathaṃvihārībahuloti katamena vihārena bahulaṃ viharanto. Aladdhāti alabhitvā. Yoti nipātamattaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – katamena jhānena bahulaṃ jhāyantaṃ taṃ puggalaṃ kāmasaññā alabhitvāva paribāhirā hontīti.
ಪಸ್ಸದ್ಧಕಾಯೋತಿ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನೇನ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಕಾಯಸ್ಸ ಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾ ಪಸ್ಸದ್ಧಕಾಯೋ। ಸುವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋತಿ ಅರಹತ್ತಫಲವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸುಟ್ಠು ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋ। ಅಸಙ್ಖರಾನೋತಿ ತಯೋ ಕಮ್ಮಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇ ಅನಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೋ। ಅನೋಕೋತಿ ಅನಾಲಯೋ। ಅಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮಂ ಜಾನಿತ್ವಾ। ಅವಿತಕ್ಕಝಾಯೀತಿ ಅವಿತಕ್ಕೇನ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನೇನ ಝಾಯನ್ತೋ। ನ ಕುಪ್ಪತೀತಿಆದೀಸು ದೋಸೇನ ನ ಕುಪ್ಪತಿ, ರಾಗೇನ ನ ಸರತಿ, ಮೋಹೇನ ನ ಥೀನೋ। ಇಮೇಸು ತೀಸು ಮೂಲಕಿಲೇಸೇಸು ಗಹಿತೇಸು ದಿಯಡ್ಢಕಿಲೇಸಸಹಸ್ಸಂ ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ಪಠಮಪದೇನ ವಾ ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಂ ಗಹಿತಂ, ದುತಿಯೇನ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ, ತತಿಯೇನ ಥಿನಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸೇಸನೀವರಣಾನಿ। ಇತಿ ಇಮಿನಾ ನೀವರಣಪ್ಪಹಾನೇನ ಖೀಣಾಸವಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
Passaddhakāyoti catutthajjhānena assāsapassāsakāyassa passaddhattā passaddhakāyo. Suvimuttacittoti arahattaphalavimuttiyā suṭṭhu vimuttacitto. Asaṅkharānoti tayo kammābhisaṅkhāre anabhisaṅkharonto. Anokoti anālayo. Aññāya dhammanti catusaccadhammaṃ jānitvā. Avitakkajhāyīti avitakkena catutthajjhānena jhāyanto. Na kuppatītiādīsu dosena na kuppati, rāgena na sarati, mohena na thīno. Imesu tīsu mūlakilesesu gahitesu diyaḍḍhakilesasahassaṃ gahitameva hoti. Paṭhamapadena vā byāpādanīvaraṇaṃ gahitaṃ, dutiyena kāmacchandanīvaraṇaṃ, tatiyena thinaṃ ādiṃ katvā sesanīvaraṇāni. Iti iminā nīvaraṇappahānena khīṇāsavaṃ dasseti.
ಪಞ್ಚೋಘತಿಣ್ಣೋತಿ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕಂ ಕಿಲೇಸೋಘಂ ತಿಣ್ಣೋ। ಛಟ್ಠನ್ತಿ ಮನೋದ್ವಾರಿಕಮ್ಪಿ ಛಟ್ಠಂ ಕಿಲೇಸೋಘಂ ಅತರಿ। ಪಞ್ಚೋಘಗ್ಗಹಣೇನ ವಾ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ , ಛಟ್ಠಗ್ಗಹಣೇನ ಪಞ್ಚುದ್ಧಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಗಣಸಙ್ಘಚಾರೀತಿ ಗಣೇ ಚ ಸಙ್ಘೇ ಚ ಚರತೀತಿ ಸತ್ಥಾ ಗಣಸಙ್ಘಚಾರೀ ನಾಮ। ಅದ್ಧಾ ಚರಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಸದ್ಧಾ ಬಹುಜನಾ ಏಕಂಸೇನ ಚರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಯನ್ತಿ ಅಯಂ ಸತ್ಥಾ। ಅನೋಕೋತಿ ಅನಾಲಯೋ।
Pañcoghatiṇṇoti pañcadvārikaṃ kilesoghaṃ tiṇṇo. Chaṭṭhanti manodvārikampi chaṭṭhaṃ kilesoghaṃ atari. Pañcoghaggahaṇena vā pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni , chaṭṭhaggahaṇena pañcuddhambhāgiyāni veditabbāni. Gaṇasaṅghacārīti gaṇe ca saṅghe ca caratīti satthā gaṇasaṅghacārī nāma. Addhā carissantīti aññepi saddhā bahujanā ekaṃsena carissanti. Ayanti ayaṃ satthā. Anokoti anālayo.
ಅಚ್ಛೇಜ್ಜ ನೇಸ್ಸತೀತಿ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ನಯಿಸ್ಸತಿ, ಮಚ್ಚುರಾಜಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಪಾರಂ ನಯಿಸ್ಸತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನಯಮಾನಾನನ್ತಿ ನಯಮಾನೇಸು।
Acchejjanessatīti acchinditvā nayissati, maccurājassa hatthato acchinditvā nibbānapāraṃ nayissatīti vuttaṃ hoti. Nayamānānanti nayamānesu.
ಸೇಲಂವ ಸಿರಸೂಹಚ್ಚ, ಪಾತಾಲೇ ಗಾಧಮೇಸಥಾತಿ ಮಹನ್ತಂ ಕೂಟಾಗಾರಪ್ಪಮಾಣಂ ಸಿಲಂ ಸೀಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾತಾಲೇ ಪತಿಟ್ಠಗವೇಸನಂ ವಿಯ। ಖಾಣುಂವ ಉರಸಾಸಜ್ಜಾತಿ ಉರಸಿ ಖಾಣುಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ವಿಯ। ಅಪೇಥಾತಿ ಅಪಗಚ್ಛಥ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ ‘‘ಇದಮವೋಚಾ’’ತಿ ದೇಸನಂ ನಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾತಿ ಗಾಥಂ ಆಹಂಸು। ತತ್ಥ ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾತಿ ಅತಿವಿಯ ಜಲಮಾನಾ ಸೋಭಮಾನಾ। ಆಗಞ್ಛುನ್ತಿ ಆಗತಾ। ಪನುದೀತಿ ನೀಹರಿ। ತೂಲಂ ಭಟ್ಠಂವ ಮಾಲುತೋತಿ ಯಥಾ ಫಲತೋ ಭಟ್ಠಂ ಸಿಮ್ಬಲಿತೂಲಂ ವಾ ಪೋಟಕಿತೂಲಂ ವಾ ವಾತೋ ಪನುದತಿ ನೀಹರತಿ, ಏವಂ ಪನುದೀತಿ। ಪಞ್ಚಮಂ।
Selaṃva sirasūhacca, pātāle gādhamesathāti mahantaṃ kūṭāgārappamāṇaṃ silaṃ sīse ṭhapetvā pātāle patiṭṭhagavesanaṃ viya. Khāṇuṃva urasāsajjāti urasi khāṇuṃ paharitvā viya. Apethāti apagacchatha. Imasmiṃ ṭhāne saṅgītikārā ‘‘idamavocā’’ti desanaṃ niṭṭhapetvā daddallamānāti gāthaṃ āhaṃsu. Tattha daddallamānāti ativiya jalamānā sobhamānā. Āgañchunti āgatā. Panudīti nīhari. Tūlaṃ bhaṭṭhaṃva mālutoti yathā phalato bhaṭṭhaṃ simbalitūlaṃ vā poṭakitūlaṃ vā vāto panudati nīharati, evaṃ panudīti. Pañcamaṃ.
ತತಿಯೋ ವಗ್ಗೋ।
Tatiyo vaggo.
ಇತಿ ಸಾರತ್ಥಪ್ಪಕಾಸಿನಿಯಾ
Iti sāratthappakāsiniyā
ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ
Saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
ಮಾರಸಂಯುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mārasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೫. ಮಾರಧೀತುಸುತ್ತಂ • 5. Māradhītusuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೫. ಮಾರಧೀತುಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Māradhītusuttavaṇṇanā
