| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಮಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Mārakathāvaṇṇanā
೩೨. ಇದಾನಿ ಸರಣಗಮನೂಪಸಮ್ಪದಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಪದವಣ್ಣನಾ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧.೧೪೧) – ಮುತ್ತಾಹನ್ತಿ ಮುತ್ತೋ ಅಹಂ। ಚಾರಿಕನ್ತಿ ಅನುಪುಬ್ಬಗಮನಚಾರಿಕಂ, ಗಾಮನಿಗಮರಾಜಧಾನೀಸು ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಗಮನಸಙ್ಖಾತಂ ಚಾರಿಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಚರಥಾತಿ ದಿವಸಂ ಯೋಜನಪರಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಚರಥ। ಮಾ ಏಕೇನ ದ್ವೇ ಅಗಮಿತ್ಥಾತಿ ಏಕೇನ ಮಗ್ಗೇನ ದ್ವೀಸು ಗತೇಸು ಏಕಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೇ ಏಕೇನ ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ। ಆದಿಕಲ್ಯಾಣನ್ತಿ ಆದಿಮ್ಹಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಸುನ್ದರಂ ಭದ್ದಕಂ, ತಥಾ ಮಜ್ಝಪರಿಯೋಸಾನೇಸು। ಆದಿಮಜ್ಝಪರಿಯೋಸಾನಞ್ಚ ನಾಮೇತಂ ಸಾಸನಸ್ಸ ಚ ದೇಸನಾಯ ಚ ವಸೇನ ದುಬ್ಬಿಧಂ। ತತ್ಥ ಸಾಸನಸ್ಸ ಸೀಲಂ ಆದಿ, ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಾ ಮಜ್ಝಂ, ಫಲನಿಬ್ಬಾನಾನಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ। ಸೀಲಸಮಾಧಯೋ ವಾ ಆದಿ, ವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಾ ಮಜ್ಝಂ, ಫಲನಿಬ್ಬಾನಾನಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ। ಸೀಲಸಮಾಧಿವಿಪಸ್ಸನಾ ವಾ ಆದಿ, ಮಗ್ಗೋ ಮಜ್ಝಂ, ಫಲನಿಬ್ಬಾನಾನಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ। ದೇಸನಾಯ ಪನ ಚತುಪ್ಪದಿಕಗಾಥಾಯ ತಾವ ಪಠಮಪಾದೋ ಆದಿ, ದುತಿಯತತಿಯಾ ಮಜ್ಝಂ, ಚತುತ್ಥೋ ಪರಿಯೋಸಾನಂ। ಪಞ್ಚಪದಛಪ್ಪದಾನಂ ಪಠಮಪಾದೋ ಆದಿ, ಅವಸಾನಪಾದೋ ಪರಿಯೋಸಾನಂ, ಸೇಸಾ ಮಜ್ಝಂ। ಏಕಾನುಸನ್ಧಿಕಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ನಿದಾನಂ ಆದಿ, ಇದಮವೋಚಾತಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ, ಸೇಸಂ ಮಜ್ಝಂ। ಅನೇಕಾನುಸನ್ಧಿಕಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ ಬಹುಕಮ್ಪಿ ಅನುಸನ್ಧಿ ಮಜ್ಝಮೇವ, ನಿದಾನಂ ಆದಿ, ಇದಮವೋಚಾತಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ। ಸಾತ್ಥನ್ತಿ ಸಾತ್ಥಕಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇಥ। ಸಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನೇಹಿ ಚೇವ ಪದೇಹಿ ಚ ಪರಿಪೂರಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇಥ। ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣನ್ತಿ ಸಕಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ। ಪರಿಸುದ್ಧನ್ತಿ ನಿರುಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಸಙ್ಗಹಂ ಸಾಸನಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ। ಪಕಾಸೇಥಾತಿ ಆವಿ ಕರೋಥ।
32. Idāni saraṇagamanūpasampadaṃ dassetuṃ ‘‘atha kho bhagavā’’tiādi āraddhaṃ. Tatrāyaṃ anupubbapadavaṇṇanā (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.141) – muttāhanti mutto ahaṃ. Cārikanti anupubbagamanacārikaṃ, gāmanigamarājadhānīsu anukkamena gamanasaṅkhātaṃ cārikanti attho. Carathāti divasaṃ yojanaparamaṃ gacchantā caratha. Mā ekena dve agamitthāti ekena maggena dvīsu gatesu ekasmiṃ dhammaṃ desente ekena tuṇhībhūtena ṭhātabbaṃ hoti, tasmā evamāha. Ādikalyāṇanti ādimhi kalyāṇaṃ sundaraṃ bhaddakaṃ, tathā majjhapariyosānesu. Ādimajjhapariyosānañca nāmetaṃ sāsanassa ca desanāya ca vasena dubbidhaṃ. Tattha sāsanassa sīlaṃ ādi, samathavipassanāmaggā majjhaṃ, phalanibbānāni pariyosānaṃ. Sīlasamādhayo vā ādi, vipassanāmaggā majjhaṃ, phalanibbānāni pariyosānaṃ. Sīlasamādhivipassanā vā ādi, maggo majjhaṃ, phalanibbānāni pariyosānaṃ. Desanāya pana catuppadikagāthāya tāva paṭhamapādo ādi, dutiyatatiyā majjhaṃ, catuttho pariyosānaṃ. Pañcapadachappadānaṃ paṭhamapādo ādi, avasānapādo pariyosānaṃ, sesā majjhaṃ. Ekānusandhikassa suttassa nidānaṃ ādi, idamavocāti pariyosānaṃ, sesaṃ majjhaṃ. Anekānusandhikassa suttassa majjhe bahukampi anusandhi majjhameva, nidānaṃ ādi, idamavocāti pariyosānaṃ. Sātthanti sātthakaṃ katvā desetha. Sabyañjananti byañjanehi ceva padehi ca paripūraṃ katvā desetha. Kevalaparipuṇṇanti sakalaparipuṇṇaṃ. Parisuddhanti nirupakkilesaṃ. Brahmacariyanti sikkhattayasaṅgahaṃ sāsanabrahmacariyaṃ. Pakāsethāti āvi karotha.
ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖಜಾತಿಕಾತಿ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುಮ್ಹಿ ಅಪ್ಪಕಿಲೇಸರಜಸಭಾವಾ, ದುಕೂಲಸಾಣಿಯಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ವಿಯ ಚತುಪ್ಪದಿಕಗಾಥಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತುಂ ಸಮತ್ಥಾ ಸತ್ತಾ ಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿಹಾಯನ್ತೀತಿ ಅಲಾಭಪರಿಹಾನಿಯಾ ಧಮ್ಮತೋ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಅನಧಿಗತಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛನ್ತಾ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮತೋ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀ’’ತಿ। ಸೇನಾನಿಗಮೋತಿ ಸೇನಾಯ ನಿಗಮೋ। ಪಠಮಕಪ್ಪಿಕಾನಂ ಕಿರ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸೇನಾನಿವೇಸೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಪದೇಸೋ ‘‘ಸೇನಾನಿಗಮೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಸೇನಾನಿಗಾಮೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಸೇನಾನಿ ನಾಮ ಸುಜಾತಾಯ ಪಿತಾ, ತಸ್ಸ ಗಾಮೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ನಾಹಂ ತುಮ್ಹೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಪರಿವೇಣಾದೀನಿ ಕಾರೇತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕಾದೀಹಿ ಪರಿಚರಿಯಮಾನೋ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಿಣ್ಣಂ ಪನ ಜಟಿಲಾನಂ ಅಡ್ಢುಡ್ಢಾನಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಸಹಸ್ಸಾನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಮೇವ ದೇಸೇತುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಿ।
Apparajakkhajātikāti paññācakkhumhi appakilesarajasabhāvā, dukūlasāṇiyā paṭicchannā viya catuppadikagāthāpariyosāne arahattaṃ pattuṃ samatthā sattā santīti attho. Parihāyantīti alābhaparihāniyā dhammato parihāyanti. Tenevāha ‘‘anadhigataṃ nādhigacchantā visesādhigamato parihāyantī’’ti. Senānigamoti senāya nigamo. Paṭhamakappikānaṃ kira tasmiṃ ṭhāne senāniveso ahosi, tasmā so padeso ‘‘senānigamo’’ti vuccati. ‘‘Senānigāmo’’tipi pāṭho, senāni nāma sujātāya pitā, tassa gāmoti attho. Tenupasaṅkamissāmīti nāhaṃ tumhe uyyojetvā pariveṇādīni kāretvā upaṭṭhākādīhi paricariyamāno viharissāmi, tiṇṇaṃ pana jaṭilānaṃ aḍḍhuḍḍhāni pāṭihāriyasahassāni dassetvā dhammameva desetuṃ upasaṅkamissāmi.
೩೩. ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾತಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಸಯಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತುಂ ಪಟಿಪನ್ನೇ ಸತ್ತೇ ಮಾರೇತೀತಿ ಮಾರೋ, ಪರೇ ಪಾಪೇ ನಿಯೋಜೇತಿ, ಸಯಂ ವಾ ಪಾಪೇ ನಿಯುತ್ತೋತಿ ಪಾಪಿಮಾ। ಅಞ್ಞಾನಿಪಿಸ್ಸ ಕಣ್ಹೋ ಅಧಿಪತಿ ವಸವತ್ತೀ ಅನ್ತಕೋ ನಮುಚಿ ಪಮತ್ತಬನ್ಧೂತಿಆದೀನಿ ಬಹೂನಿ ನಾಮಾನಿ, ಇಧ ಪನ ನಾಮದ್ವಯಮೇವ ಗಹಿತಂ। ಉಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ‘‘ಅಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಮಹಾಯುದ್ಧಂ ವಿಚಾರೇನ್ತೋ ವಿಯ ‘ಮಾ ಏಕೇನ ದ್ವೇ ಅಗಮಿತ್ಥ, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಥಾ’ತಿ ಸಟ್ಠಿ ಜನೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೇ ಮಯ್ಹಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸಾತಂ ನತ್ಥಿ, ಏವಂ ಬಹೂಸು ದೇಸೇನ್ತೇಸು ಕುತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಪಟಿಬಾಹಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ।
33.Māro pāpimāti attano visayaṃ atikkamituṃ paṭipanne satte māretīti māro, pare pāpe niyojeti, sayaṃ vā pāpe niyuttoti pāpimā. Aññānipissa kaṇho adhipati vasavattī antako namuci pamattabandhūtiādīni bahūni nāmāni, idha pana nāmadvayameva gahitaṃ. Upasaṅkamīti ‘‘ayaṃ samaṇo gotamo mahāyuddhaṃ vicārento viya ‘mā ekena dve agamittha, dhammaṃ desethā’ti saṭṭhi jane uyyojeti, imasmiṃ pana ekasmimpi dhammaṃ desente mayhaṃ cittassa sātaṃ natthi, evaṃ bahūsu desentesu kuto bhavissati, paṭibāhāmi na’’nti cintetvā upasaṅkami.
ಸಬ್ಬಪಾಸೇಹೀತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಕಿಲೇಸಪಾಸೇಹಿ। ಯೇ ದಿಬ್ಬಾ ಯೇ ಚ ಮಾನುಸಾತಿ ಯೇ ದಿಬ್ಬಕಾಮಗುಣಸಙ್ಖಾತಾ ಮಾನುಸಕಕಾಮಗುಣಸಙ್ಖಾತಾ ಚ ಕಿಲೇಸಪಾಸಾ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ತೇಹಿ ತ್ವಂ ಬದ್ಧೋತಿ ವದತಿ। ಮಹಾಬನ್ಧನಬದ್ಧೋತಿ ಮಹತಾ ಕಿಲೇಸಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧೋ, ಮಹತಿ ವಾ ಬನ್ಧನೇ ಬದ್ಧೋ, ಕಿಲೇಸಬನ್ಧನಸ್ಸ ಠಾನಭೂತೇ ಭವಚಾರಕೇ ಬದ್ಧೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಮೇ ಸಮಣ ಮೋಕ್ಖಸೀತಿ ಸಮಣ ತ್ವಂ ಮಮ ವಿಸಯತೋ ನ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಸಿ। ‘‘ನ ಮೇ ಸಮಣ ಮೋಕ್ಖಸೀ’’ತಿ ಚ ಇದಂ ಮಾರೋ ‘‘ಮುತ್ತಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಪಾಸೇಹೀ’’ತಿ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಅಸದ್ದಹನ್ತೋ ವದತಿ, ಸದ್ದಹನ್ತೋಪಿ ವಾ ‘‘ಏವಮಯಂ ಪರೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಮೋಕ್ಖಾಯ ಉಸ್ಸಾಹಂ ನ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಸನ್ತಜ್ಜೇನ್ತೋ ಕೋಹಞ್ಞೇ ಠತ್ವಾ ವದತಿ।
Sabbapāsehīti sabbehi kilesapāsehi. Ye dibbā ye ca mānusāti ye dibbakāmaguṇasaṅkhātā mānusakakāmaguṇasaṅkhātā ca kilesapāsā nāma atthi, sabbehi tehi tvaṃ baddhoti vadati. Mahābandhanabaddhoti mahatā kilesabandhanena baddho, mahati vā bandhane baddho, kilesabandhanassa ṭhānabhūte bhavacārake baddhoti attho. Na me samaṇa mokkhasīti samaṇa tvaṃ mama visayato na muccissasi. ‘‘Na me samaṇa mokkhasī’’ti ca idaṃ māro ‘‘muttāhaṃ, bhikkhave, sabbapāsehī’’ti bhagavato vacanaṃ asaddahanto vadati, saddahantopi vā ‘‘evamayaṃ paresaṃ sattānaṃ mokkhāya ussāhaṃ na kareyyā’’ti santajjento kohaññe ṭhatvā vadati.
ನಿಹತೋತಿ ತ್ವಂ ಮಯಾ ನಿಹತೋ, ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಭಾವಂ ಗಮಿತೋ ಪರಾಜಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ಚರನ್ತೇ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞೇಪಿ ಬನ್ಧತೀತಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಚರೋ। ರಾಗಪಾಸೋ ಹಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಚರೇಸುಪಿ ಕಿಚ್ಚಸಾಧನತೋ ‘‘ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಚರೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತೇನೇವ ನಂ ಮಾರೋಪಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಚರೋತಿ ಮಞ್ಞತಿ। ಮನಸಿ ಜಾತೋತಿ ಮಾನಸೋ, ಮನಸಮ್ಪಯುತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।
Nihatoti tvaṃ mayā nihato, nibbisevanabhāvaṃ gamito parājitoti attho. Antalikkhe carante pañcābhiññepi bandhatīti antalikkhacaro. Rāgapāso hi antalikkhacaresupi kiccasādhanato ‘‘antalikkhacaro’’ti vuccati, teneva naṃ māropi antalikkhacaroti maññati. Manasi jātoti mānaso, manasampayuttoti attho. Sesamettha uttānatthameva.
ಮಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೮. ಮಾರಕಥಾ • 8. Mārakathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಕಥಾ • Pabbajjākathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pabbajjākathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೭. ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಕಥಾ • 7. Pabbajjākathā
