Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ၁၀. မာရတဇ္ဇနီယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    10. Māratajjanīyasuttavaṇṇanā

    ၅၀၆. ကောဋ္ဌမနုပဝိဋ္ဌောတိ အာသယော ဝစ္စဂုတ္တဋ္ဌာနတာယ ကောဋ္ဌံ, တသ္သ အဗ္ဘန္တရဉ္ဟေတ္ထ ကောဋ္ဌံ။ အနုရူပော ဟုတ္ဝာ ပဝိဋ္ဌော အနုပဝိဋ္ဌော။ သုခုမဉ္ဟိ တဒနုစ္ဆဝိကံ အတ္တဘာဝံ မာပေတ္ဝာ အယံ တတ္ထ ပဝိဋ္ဌော။ ဂရုဂရော ဝိယာတိ ဂရုကဂရုကော ဝိယ။ ဥ-ကာရသ္သ ဟိ ဩ-ကာရံ ကတ္ဝာ အယံ နိဒ္ဒေသော, အတိဝိယ ဂရုကော မညေတိ အတ္ထော။ ဂရုဂရု ဝိယ ဣစ္စေဝ ဝာ ပာဌော။ မာသဘတ္တံ မာသော ဥတ္တရပဒလောပေန, မာသဘတ္တေန အာစိတံ ပူရိတံ မာသာစိတံ မညေ။ တေနာဟ ‘‘မာသဘတ္တံ ဘုတ္တသ္သ ကုစ္ဆိ ဝိယာ’’တိ။ ဥတ္တရပဒလောပေန ဝိနာ အတ္ထံ ဒသ္သေတုံ ‘‘မာသပူရိတပသိဗ္ဗကော ဝိယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တိန္တမာသော ဝိယာတိ တိန္တမာသော ပသိဗ္ဗကော ဝိယ။ ကိံ နု ခော ဧတံ မမ ကုစ္ဆိယံ ပုဗ္ဗံ ဘာရိကတ္တံ, ကိံ နု ခော ကထံ နု ခော ဇာတန္တိ အဓိပ္ပာယော? ဥပာယေနာတိ ပထေန ဉာယေန။ ဗ္ယတိရေကတော ပနသ္သ အနုပာယံ ဒသ္သေတုံ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အတ္တာနမေဝ ဝာ သန္ဓာယ ‘‘မာ တထာဂတံ ဝိဟေသေသီ’’တိ အာဟ။ ယထာ ဟိ အရိယသင္ဃော ‘‘တထာဂတံ ဒေဝမနုသ္သပူဇိတံ, သင္ဃံ နမသ္သာမ သုဝတ္ထိ ဟောတူ’’တိအာဒီသု (ခု. ပာ. ၆.၁၈; သု. နိ. ၂၄၁) တထာဂတောတိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ တပ္ပရိယာပန္နာ အရိယပုဂ္ဂလာ, ယထာ စ ပုရိမကာ ဒုတိယအဂ္ဂသာဝကာ ကပ္ပာနံ သတသဟသ္သာဓိကံ ဧကံ အသင္ခ္ယေယ္ယံ ပာရမိယော ပူရေတ္ဝာ အာဂတာ, အယမ္ပိ မဟာထေရော တထာ အာဂတောတိ တထာဂတောတိ။ ပတိအဂ္ဂဠေဝ အဋ္ဌာသီတိ အဂ္ဂဠသ္သ ဗဟိဘာဂေ အဋ္ဌာသိ။

    506.Koṭṭhamanupaviṭṭhoti āsayo vaccaguttaṭṭhānatāya koṭṭhaṃ, tassa abbhantarañhettha koṭṭhaṃ. Anurūpo hutvā paviṭṭho anupaviṭṭho. Sukhumañhi tadanucchavikaṃ attabhāvaṃ māpetvā ayaṃ tattha paviṭṭho. Garugaro viyāti garukagaruko viya. U-kārassa hi o-kāraṃ katvā ayaṃ niddeso, ativiya garuko maññeti attho. Garugaru viya icceva vā pāṭho. Māsabhattaṃ māso uttarapadalopena, māsabhattena ācitaṃ pūritaṃ māsācitaṃ maññe. Tenāha ‘‘māsabhattaṃ bhuttassa kucchi viyā’’ti. Uttarapadalopena vinā atthaṃ dassetuṃ ‘‘māsapūritapasibbako viyā’’ti vuttaṃ. Tintamāso viyāti tintamāso pasibbako viya. Kiṃ nu kho etaṃ mama kucchiyaṃ pubbaṃ bhārikattaṃ, kiṃ nu kho kathaṃ nu kho jātanti adhippāyo? Upāyenāti pathena ñāyena. Byatirekato panassa anupāyaṃ dassetuṃ ‘‘sace panā’’tiādi vuttaṃ. Attānameva vā sandhāya ‘‘mā tathāgataṃ vihesesī’’ti āha. Yathā hi ariyasaṅgho ‘‘tathāgataṃ devamanussapūjitaṃ, saṅghaṃ namassāma suvatthi hotū’’tiādīsu (khu. pā. 6.18; su. ni. 241) tathāgatoti vuccati, evaṃ tappariyāpannā ariyapuggalā, yathā ca purimakā dutiyaaggasāvakā kappānaṃ satasahassādhikaṃ ekaṃ asaṅkhyeyyaṃ pāramiyo pūretvā āgatā, ayampi mahāthero tathā āgatoti tathāgatoti. Patiaggaḷeva aṭṭhāsīti aggaḷassa bahibhāge aṭṭhāsi.

    ၅၀၇. ရုက္ခဒေဝတာ နာမ စာတုမဟာရာဇိကေသု နိဟီနော ကာယော, တသ္မာ နေသံ မနုသ္သဂန္ဓော ပရိစိတတ္တာ နာတိဇေဂုစ္ဆောတိ အာဟ ‘‘အာကာသဋ္ဌဒေဝတာန’’န္တိ။ အာဗာဓံ ကရောတီတိ ဒုက္ခံ ဇနေတိ။ နာဂရိကောတိ သုကုမာရော။ ပရိစောက္ခောတိ သဗ္ဗသော သုစိရူပော။ ဉာတိကောဋိန္တိ ဉာတိဘာဂံ။ အနာဒိမတိ ဟိ သံသာရေ ဉာတိဘာဂရဟိတော နာမ သတ္တော ကသ္သစိပိ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣဒန္တိ ‘‘သော မေ တ္ဝံ ဘာဂိနေယ္ယော ဟောသီ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ။ ပဝေဏိဝသေနာတိ တဒာ မယ္ဟံ ဘာဂိနေယ္ယော ဟုတ္ဝာ ဣဒာနိ မာရဋ္ဌာနေ ဌိတောတိ ဣမိသ္သာ ပဝေဏိယာ ဝသေန ဝုတ္တံ။ အညသ္သ ဝာ ဝေသမံ ဓုရော ဝိဓုရော။ တေနာဟ ‘‘အညေဟိ သဒ္ဓိံ အသဒိသော’’တိ။ အပ္ပဒုက္ခေနာတိ သုခေနေဝ။ ပန္ထာနံ အဝန္တိ ဂစ္ဆန္တီတိ ပထာဝိနော။ ဧတ္တကေနာတိ ဧတ္တာဝတာ စိတကသန္နိသယေန။ ဥဒကလေဏန္တိ ဥဒကနိသ္သန္ဒနလေဏံ။ သမာပတ္တိတောတိ နိရောဓသမာပတ္တိတော။ သမာပတ္တိဖလန္တိ နိရောဓသမာပတ္တိဖလံ။

    507. Rukkhadevatā nāma cātumahārājikesu nihīno kāyo, tasmā nesaṃ manussagandho paricitattā nātijegucchoti āha ‘‘ākāsaṭṭhadevatāna’’nti. Ābādhaṃ karotīti dukkhaṃ janeti. Nāgarikoti sukumāro. Paricokkhoti sabbaso sucirūpo. Ñātikoṭinti ñātibhāgaṃ. Anādimati hi saṃsāre ñātibhāgarahito nāma satto kassacipi natthīti adhippāyo. Idanti ‘‘so me tvaṃ bhāgineyyo hosī’’ti idaṃ vacanaṃ. Paveṇivasenāti tadā mayhaṃ bhāgineyyo hutvā idāni māraṭṭhāne ṭhitoti imissā paveṇiyā vasena vuttaṃ. Aññassa vā vesamaṃ dhuro vidhuro. Tenāha ‘‘aññehi saddhiṃ asadiso’’ti. Appadukkhenāti sukheneva. Panthānaṃ avanti gacchantīti pathāvino. Ettakenāti ettāvatā citakasannisayena. Udakaleṇanti udakanissandanaleṇaṃ. Samāpattitoti nirodhasamāpattito. Samāpattiphalanti nirodhasamāpattiphalaṃ.

    ၅၀၈. ဒသဟိ အက္ကောသဝတ္ထူဟီတိ ဒသဟိပိ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ, တတော ကိဉ္စိ အဟာပေန္တာ။ ပရိဘာသထာတိ ဂရဟထ။ ဃဋ္ဋေထာတိ အနူနာဟိ ကထာဟိ ဣမေသု ဩဝိဇ္ဈထ။ ဒုက္ခာပေထာတိ စိတ္တေ ဒုက္ခံ ဇနေထ။ ဧတေသန္တိ တေသံ ဘိက္ခူနံ တုမ္ဟာကံ အက္ကောသနာဒီဟိ ဘိက္ခူနံ ကိလေသုပ္ပတ္တိယာ။ တေနေတ္ထ ဒူသီ မာရော ဩတာရံ လဘတိ နာမာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗံ ဣဘံ အရဟန္တီတိ ဣဗ္ဘာ, ဟတ္ထိဘဏ္ဍကာ, ဟီနဇီဝိကတာယ ဟေတေ ဣဗ္ဘာ ဝိယာတိ ဣဗ္ဘာ, တေ ပန သဒုတိယကဝသေန ‘‘ဂဟပတိကာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ကဏ္ဟာတိ ကဏ္ဟာဘိဇာတိကာ။ ပာဒတော ဇာတတ္တာ ပာဒာနံ အပစ္စာ။ အာလသိယဇာတာတိ ကသိဝဏိဇ္ဇာဒိကမ္မသ္သ အကရဏေန သဉ္ဇာတာလသိယာ။ ဂူထနိဒ္ဓမနပနာဠီတိ ဝစ္စကူပတော ဂူထသ္သ နိက္ခမပဒေသော။

    508.Dasahi akkosavatthūhīti dasahipi akkosavatthūhi, tato kiñci ahāpentā. Paribhāsathāti garahatha. Ghaṭṭethāti anūnāhi kathāhi imesu ovijjhatha. Dukkhāpethāti citte dukkhaṃ janetha. Etesanti tesaṃ bhikkhūnaṃ tumhākaṃ akkosanādīhi bhikkhūnaṃ kilesuppattiyā. Tenettha dūsī māro otāraṃ labhati nāmāti adhippāyo. Upaṭṭhātabbaṃ ibhaṃ arahantīti ibbhā, hatthibhaṇḍakā, hīnajīvikatāya hete ibbhā viyāti ibbhā, te pana sadutiyakavasena ‘‘gahapatikā’’ti vuttā. Kaṇhāti kaṇhābhijātikā. Pādato jātattā pādānaṃ apaccā. Ālasiyajātāti kasivaṇijjādikammassa akaraṇena sañjātālasiyā. Gūthaniddhamanapanāḷīti vaccakūpato gūthassa nikkhamapadeso.

    မနုသ္သာနံ အကုသလံ န ဘဝေယ္ယ တေသံ တာဒိသာယ အဘိသန္ဓိယာ အဘာဝတော။ အာဝေသကသ္သ အာနုဘာဝေန အာဝိဋ္ဌသ္သ စိတ္တသန္တတိ ဝိပရိဝတ္တတီတိ ဝုတ္တောဝာယမတ္ထော။ ဝိသဘာဂဝတ္ထုန္တိ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဣတ္ထိရူပံ, ဘိက္ခုနီနံ သန္တိကေ ပုရိသရူပန္တိ ဤဒိသံ, အညံ ဝာ ပဗ္ဗဇိတာနံ အသာရုပ္ပံ ဝိသဘာဂဝတ္ထုံ။ ဝိပ္ပဋိသာရာရမ္မဏန္တိ ပသ္သန္တာနံ ဝိပ္ပဋိသာရသ္သ ပစ္စယံ။ လေပယဋ္ဌိန္တိ လေပလိတ္တံ ဝာကုရယဋ္ဌိံ။

    Manussānaṃ akusalaṃ na bhaveyya tesaṃ tādisāya abhisandhiyā abhāvato. Āvesakassa ānubhāvena āviṭṭhassa cittasantati viparivattatīti vuttovāyamattho. Visabhāgavatthunti bhikkhūnaṃ santike itthirūpaṃ, bhikkhunīnaṃ santike purisarūpanti īdisaṃ, aññaṃ vā pabbajitānaṃ asāruppaṃ visabhāgavatthuṃ. Vippaṭisārārammaṇanti passantānaṃ vippaṭisārassa paccayaṃ. Lepayaṭṭhinti lepalittaṃ vākurayaṭṭhiṃ.

    ၅၁၀. သောမနသ္သဝသေနာတိ ဂေဟသ္သိတသောမနသ္သဝသေန။ အညထတ္တန္တိ ဥပ္ပိလာဝိတတ္တံ။ ပုရိမနယေနေဝာတိ ‘‘သစေ မာရော မနုသ္သာနံ သရီရေ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန။ ယဒိ မာရောဝ တထာ ကရေယ္ယ, မနုသ္သာနံ ကုသလံ န ဘဝေယ္ယ, မာရသ္သေဝ ဘဝေယ္ယ, သရီရေ ပန အနဓိမုစ္စိတ္ဝာ တာဒိသံ ပသာဒနီယံ ပသာဒဝတ္ထုံ ဒသ္သေသိ။ တေနာဟ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ။

    510.Somanassavasenāti gehassitasomanassavasena. Aññathattanti uppilāvitattaṃ. Purimanayenevāti ‘‘sace māro manussānaṃ sarīre adhimuccitvā’’tiādinā pubbe vuttanayena. Yadi mārova tathā kareyya, manussānaṃ kusalaṃ na bhaveyya, mārasseva bhaveyya, sarīre pana anadhimuccitvā tādisaṃ pasādanīyaṃ pasādavatthuṃ dassesi. Tenāha ‘‘yathā hī’’tiādi.

    ၅၁၁. အသုဘသညာပရိစိတေနာတိ သကလံ ကာယံ အသုဘန္တိ ပဝတ္တာယ သညာယ သဟဂတဇ္ဈာနံ အသုဘသညာ, တေန ပရိစိတေန ပရိဘာဝိတေန။ စေတသာ စိတ္တေန။ ဗဟုလန္တိ အဘိဏ္ဟံ။ ဝိဟရတောတိ ဝိဟရန္တသ္သ, အသုဘသမာပတ္တိဗဟုလသ္သာတိ အတ္ထော။ ပတိလီယတီတိ သင္ကုစတိ တတ္ထ ပဋိကူလတာယ သဏ္ဌိတတ္တာ။ ပတိကုဋတီတိ အပသက္ကတိ။ ပတိဝတ္တတီတိ နိဝတ္တတိ။ တတော ဧဝ န သမ္ပသာရိယတိ။ ရသတဏ္ဟာယာတိ မဓုရာဒိရသဝိသယာယ တဏ္ဟာယ။

    511.Asubhasaññāparicitenāti sakalaṃ kāyaṃ asubhanti pavattāya saññāya sahagatajjhānaṃ asubhasaññā, tena paricitena paribhāvitena. Cetasā cittena. Bahulanti abhiṇhaṃ. Viharatoti viharantassa, asubhasamāpattibahulassāti attho. Patilīyatīti saṅkucati tattha paṭikūlatāya saṇṭhitattā. Patikuṭatīti apasakkati. Pativattatīti nivattati. Tato eva na sampasāriyati. Rasataṇhāyāti madhurādirasavisayāya taṇhāya.

    သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတိသညာတိ တီသုပိ ဘဝေသု အရုစ္စနဝသေန ပဝတ္တာ ဝိပသ္သနာဘာဝနာ။ နိဗ္ဗိဒာနုပသ္သနာ ဟေသာ။ လောကစိတ္ရေသူတိ ဟတ္ထိအသ္သရထပာသာဒကူဋာဂာရာဒိဘေဒေသု စေဝ အာရာမရာမဏေယ္ယကာဒိဘေဒေသု စ လောကေ စိတ္တဝိစိတ္တေသု။ ရာဂသန္တာနိ ဝူပသန္တရာဂာနိ။ ဒောသမောဟသန္တာနီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဣမေသံ ဧဝံ ကမ္မဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏံ သဗ္ဗေသံ သပ္ပာယဘာဝတော။

    Sabbaloke anabhiratisaññāti tīsupi bhavesu aruccanavasena pavattā vipassanābhāvanā. Nibbidānupassanā hesā. Lokacitresūti hatthiassarathapāsādakūṭāgārādibhedesu ceva ārāmarāmaṇeyyakādibhedesu ca loke cittavicittesu. Rāgasantāni vūpasantarāgāni. Dosamohasantānīti etthāpi eseva nayo. Imesaṃ evaṃ kammaṭṭhānaggahaṇaṃ sabbesaṃ sappāyabhāvato.

    ၅၁၂. သက္ခရံ ဂဟေတ္ဝာတိ သက္ခရာသီသေန တတ္တကံ ဘိန္နပာသာဏမုဋ္ဌိန္တိ အာဟ ‘‘အန္တောမုဋ္ဌိယံ တိဋ္ဌနပမာဏံ ပာသာဏ’’န္တိ။ မုဋ္ဌိပရိယာပန္နန္တိ အတ္ထော။ အယဉ္ဟိ ပာသာဏသ္သ ဟေဋ္ဌိမကောဋိ။ ဟတ္ထိနာဂောတိ မဟာဟတ္ထီ။ မဟန္တပရိယာယော နာဂ-သဒ္ဒောတိ ကေစိ။ အဟိနာဂာဒိတော ဝာ ဝိသေသနတ္ထံ ဟတ္ထိနာဂောတိ ဝုတ္တံ။ သကလသရီရေနေဝ နိဝတ္တိတ္ဝာ အပလောကေသီတိ ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ န ဝာယန္တိ ဧတ္ထ ဝာ-သဒ္ဒော အဝဓာရဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘နေဝ ပမာဏံ အညာသီ’’တိ။ သဟာပလောကနာယာတိ စ ဝစနတောတိ ဣမိနာ ဝစနေန ဣမံ ဝစနမတ္တံ ဂဟေတ္ဝာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဥဠာရေတိ ဥဠာရဂုဏေ။ ဘဂဝန္တဉ္ဟိ ဌပေတ္ဝာ နတ္ထိ တဒာ သဒေဝကေ လောကေ တာဒိသော ဂုဏဝိသေသယုတ္တောတိ။

    512.Sakkharaṃgahetvāti sakkharāsīsena tattakaṃ bhinnapāsāṇamuṭṭhinti āha ‘‘antomuṭṭhiyaṃ tiṭṭhanapamāṇaṃ pāsāṇa’’nti. Muṭṭhipariyāpannanti attho. Ayañhi pāsāṇassa heṭṭhimakoṭi. Hatthināgoti mahāhatthī. Mahantapariyāyo nāga-saddoti keci. Ahināgādito vā visesanatthaṃ hatthināgoti vuttaṃ. Sakalasarīreneva nivattitvā apalokesīti vuttamatthaṃ vivarituṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ. Na vāyanti ettha -saddo avadhāraṇatthoti āha ‘‘neva pamāṇaṃ aññāsī’’ti. Sahāpalokanāyāti ca vacanatoti iminā vacanena imaṃ vacanamattaṃ gahetvāti adhippāyo. Uḷāreti uḷāraguṇe. Bhagavantañhi ṭhapetvā natthi tadā sadevake loke tādiso guṇavisesayuttoti.

    ဝိသုံ ဝိသုံ ပစ္စတ္တဝေဒနိယော အယသူလေန သဒ္ဓိံ ဘူတာနိ ဆ ဖသ္သာယတနာနိ ဧတသ္သာတိ ဆ ဖသ္သာယတနံ, ဒုက္ခံ။ တံ ဧတ္ထ အတ္ထီတိ ဆ ဖသ္သာယတနိကော, နိရယော။ တေနာဟ ‘‘ဆသု ဖသ္သာ။ပေ.။ ပစ္စယော’’တိ။ သမာဟနတီတိ သမာဟတော, အနေကသတဘေဒော သင္ကုသမာဟတော ဧတ္ထ အတ္ထီတိ သင္ကုသမာဟတော, နိရယော။ ဝိသေသပစ္စယတာယ ဝေဒနာယ ဌိတောတိ ဝေဒနိယော, ကာရဏာကာရကေန ဝိနာ ပစ္စတ္တံ သယမေဝ ဝေဒနိယောတိ ပစ္စတ္တဝေဒနိယော။ အယသူလေန သဒ္ဓိံ အယသူလန္တိ ပာဒပဒေသတော ပဋ္ဌာယ နိရန္တရံ အဘိဟနနဝသေန အာဂတေန ပဏ္ဏာသာယ ဇနေဟိ ဂဟိတေန အယသူလေန သဟ သီသပဒေသတော ပဋ္ဌာယ အာဂတံ။ အယသူလဘာဝသာမညေန စေတံ ဧကဝစနံ, သတမတ္တာနိ ပတိတာနိ သူလာနိ။ ဣမိနာ တေ ဌာနေန စိန္တေတ္ဝာတိ နိသ္သိတဝောဟာရေန နိသ္သယံ ဝဒတိ။ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ‘‘တဒာ ဇာနေယ္ယာသိ ဝသ္သသဟသ္သံ မေ နိရယေ ပစ္စမာနသ္သာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဝုဋ္ဌာနိမန္တိ ဝုဋ္ဌာနေ ဘဝံ, အန္တိမန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဝိပာကဝုဋ္ဌာနဝေဒန’’န္တိ, ဝိပာကသ္သ ပရိယောသာနံ ဝေဒနန္တိ အတ္ထော။ ဒုက္ခတရာ ဟောတိ ပဒီပသ္သ ဝိဇ္ဈာယနက္ခဏေ မဟန္တဘာဝော ဝိယ။

    Visuṃ visuṃ paccattavedaniyo ayasūlena saddhiṃ bhūtāni cha phassāyatanāni etassāti cha phassāyatanaṃ, dukkhaṃ. Taṃ ettha atthīti cha phassāyataniko, nirayo. Tenāha ‘‘chasu phassā…pe… paccayo’’ti. Samāhanatīti samāhato, anekasatabhedo saṅkusamāhato ettha atthīti saṅkusamāhato, nirayo. Visesapaccayatāya vedanāya ṭhitoti vedaniyo, kāraṇākārakena vinā paccattaṃ sayameva vedaniyoti paccattavedaniyo. Ayasūlena saddhiṃ ayasūlanti pādapadesato paṭṭhāya nirantaraṃ abhihananavasena āgatena paṇṇāsāya janehi gahitena ayasūlena saha sīsapadesato paṭṭhāya āgataṃ. Ayasūlabhāvasāmaññena cetaṃ ekavacanaṃ, satamattāni patitāni sūlāni. Iminā te ṭhānena cintetvāti nissitavohārena nissayaṃ vadati. Evaṃ vuttanti ‘‘tadā jāneyyāsi vassasahassaṃ me niraye paccamānassā’’ti evaṃ vuttaṃ. Vuṭṭhānimanti vuṭṭhāne bhavaṃ, antimanti attho. Tenāha ‘‘vipākavuṭṭhānavedana’’nti, vipākassa pariyosānaṃ vedananti attho. Dukkhatarā hoti padīpassa vijjhāyanakkhaṇe mahantabhāvo viya.

    ၅၁၃. ဃဋ္ဋယိတ္ဝာ ပောထေတ္ဝာ။ ပာဋိယေက္ကဝေဒနာဇနကာတိ ပစ္စေကံ မဟာဒုက္ခသမုပ္ပာဒကာ။ အယတော အပဂတော နိရယော, သော ဒေဝဒူတသုတ္တေန (မ. နိ. ၃.၂၆၁) ဒီပေတဗ္ဗော။ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ပနသ္သ ပရတော သယမေဝ အာဂမိသ္သတိ။ ဣမံ ပန အတီတဝတ္ထုံ အာဟရိတ္ဝာ အတ္တနော ဉာဏာနုဘာဝဒီပနမုခေန မာရံ သန္တဇ္ဇေန္တော မဟာထေရော ‘‘ယော ဧတမဘိဇာနာတီ’’တိ ဂာထမာဟ။ တသ္သတ္ထော – ယော မဟာဘိညော ဧတံ ကမ္မံ ကမ္မဖလဉ္စ ဟတ္ထတလေ ဌပိတံ အာမလကံ ဝိယ အဘိမုခံ ကတ္ဝာ ပစ္စက္ခတော ဇာနာတိ။ သဗ္ဗသော ဘိန္နကိလေသတာယ ဘိက္ခု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ အဂ္ဂသာဝကော, တာဒိသံ ဥဠာရဂုဏံ အာသဇ္ဇ ဃဋ္ဋယိတ္ဝာ ဧကန္တကာဠကေဟိ ပာပဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ ကဏ္ဟ မာရ အာယတိံ မဟာဒုက္ခံ ဝိန္ဒိသ္သသိ။

    513.Ghaṭṭayitvā pothetvā. Pāṭiyekkavedanājanakāti paccekaṃ mahādukkhasamuppādakā. Ayato apagato nirayo, so devadūtasuttena (ma. ni. 3.261) dīpetabbo. Atthavaṇṇanā panassa parato sayameva āgamissati. Imaṃ pana atītavatthuṃ āharitvā attano ñāṇānubhāvadīpanamukhena māraṃ santajjento mahāthero ‘‘yoetamabhijānātī’’ti gāthamāha. Tassattho – yo mahābhiñño etaṃ kammaṃ kammaphalañca hatthatale ṭhapitaṃ āmalakaṃ viya abhimukhaṃ katvā paccakkhato jānāti. Sabbaso bhinnakilesatāya bhikkhu sammāsambuddhassa aggasāvako, tādisaṃ uḷāraguṇaṃ āsajja ghaṭṭayitvā ekantakāḷakehi pāpadhammehi samannāgatattā kaṇha māra āyatiṃ mahādukkhaṃ vindissasi.

    ဥဒကံ ဝတ္ထုံ ကတ္ဝာတိ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တနကသတ္တာနံ သာဓာရဏကမ္မဖလေန မဟာသမုဒ္ဒဥဒကမေဝ အဓိဋ္ဌာနံ ကတ္ဝာ။ တထာ ဟိ တာနိ ကပ္ပဋ္ဌိတိကာနိ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ကပ္ပဋ္ဌာယိနော’’တိ။ တေသန္တိ ဝိမာနာနံ။ ဧတံ ယထာဝုတ္တဝိမာနဝတ္ထုံ တာသံ အစ္ဆရာနံ သမ္ပတ္တိံ, တသ္သ စ ကာရဏံ အတ္တပစ္စက္ခံ ကတ္ဝာ ဇာနာတိ။ ပာဒင္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပယီတိ ပုဗ္ဗာရာမေ ဝိသာခာယ မဟာဥပာသိကာယ ကာရိတံ သဟသ္သဂဗ္ဘပဋိမဏ္ဍိတမဟာပာသာဒံ အတ္တနော ပာဒင္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပေသိ။ တေနာဟ ‘‘ဣဒံ ပာသာဒကမ္ပနသုတ္တေန ဒီပေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဣဒန္တိ ‘‘ယော ဝေဇယန္တ’’န္တိ ဣမိသ္သာ ဂာထာယ အတ္ထဇာတံ စူဠတဏ္ဟာသင္ခယဝိမုတ္တိသုတ္တေနေဝ (မ. နိ. ၁.၃၉၃) ဒီပေတဗ္ဗံ

    Udakaṃ vatthuṃ katvāti tattha nibbattanakasattānaṃ sādhāraṇakammaphalena mahāsamuddaudakameva adhiṭṭhānaṃ katvā. Tathā hi tāni kappaṭṭhitikāni honti. Tenāha ‘‘kappaṭṭhāyino’’ti. Tesanti vimānānaṃ. Etaṃ yathāvuttavimānavatthuṃ tāsaṃ accharānaṃ sampattiṃ, tassa ca kāraṇaṃ attapaccakkhaṃ katvā jānāti. Pādaṅguṭṭhena kampayīti pubbārāme visākhāya mahāupāsikāya kāritaṃ sahassagabbhapaṭimaṇḍitamahāpāsādaṃ attano pādaṅguṭṭhena kampesi. Tenāha ‘‘idaṃ pāsādakampanasuttena dīpetabba’’nti. Idanti ‘‘yo vejayanta’’nti imissā gāthāya atthajātaṃ cūḷataṇhāsaṅkhayavimuttisutteneva (ma. ni. 1.393) dīpetabbaṃ.

    တသ္သ ဗ္ရဟ္မဂဏသ္သ တထာစိန္တနသမနန္တရမေဝ တသ္မိံ ဗ္ရဟ္မလောကေ သုဓမ္မံ ဗ္ရဟ္မသဘံ ဂန္တ္ဝာ။ တေပီတိ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနာဒယော။ ပစ္စေကံ ဒိသာသူတိ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော ပုရတ္ထိမဒိသာယံ, မဟာကသ္သပတ္ထေရော ဒက္ခိဏဒိသာယံ, မဟာကပ္ပိနတ္ထေရော ပစ္ဆိမဒိသာယံ, အနုရုဒ္ဓတ္ထေရော ဥတ္တရဒိသာယန္တိ ဧဝံ စတ္တာရော ထေရာ ဗ္ရဟ္မပရိသမတ္ထကေ မဇ္ဈေ နိသိန္နသ္သ ဘဂဝတော သမန္တတော စတုဒ္ဒိသာ နိသီဒိံသု။ ဂာထာ ဝုတ္တာတိ ‘‘ယော ဗ္ရဟ္မံ ပရိပုစ္ဆတီ’’တိ ဂာထာ ဝုတ္တာ။ အညတရဗ္ရဟ္မသုတ္တေနာတိ – ‘‘တေန ခော ပန သမယေန အညတရသ္သ ဗ္ရဟ္မုနော ဧဝရူပံ ပာပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ (သံ. နိ. ၁.၁၇၆) မဟာဝဂ္ဂေ အာဂတေန အညတရဗ္ရဟ္မသုတ္တေန။

    Tassa brahmagaṇassa tathācintanasamanantarameva tasmiṃ brahmaloke sudhammaṃ brahmasabhaṃ gantvā. Tepīti mahāmoggallānādayo. Paccekaṃ disāsūti mahāmoggallānatthero puratthimadisāyaṃ, mahākassapatthero dakkhiṇadisāyaṃ, mahākappinatthero pacchimadisāyaṃ, anuruddhatthero uttaradisāyanti evaṃ cattāro therā brahmaparisamatthake majjhe nisinnassa bhagavato samantato catuddisā nisīdiṃsu. Gāthā vuttāti ‘‘yo brahmaṃ paripucchatī’’ti gāthā vuttā. Aññatarabrahmasuttenāti – ‘‘tena kho pana samayena aññatarassa brahmuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hotī’’tiādinā (saṃ. ni. 1.176) mahāvagge āgatena aññatarabrahmasuttena.

    ဈာနဝိမောက္ခေန ဖုသီတိ ဈာနဝိမောက္ခသန္နိသ္သယေန အဘိညာဉာဏေန ဖသ္သယိ။ ဝနန္တိ ဇမ္ဗုဒီပံ အဖသ္သယီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဇမ္ဗုဒီပော ဟိ ဝနဗဟုလတာယ ဣဓ ‘‘ဝန’’န္တိ ဝုတ္တော။ တေနာဟ ‘‘ဇမ္ဗုသဏ္ဍသ္သ ဣသ္သရော’’တိ။ ပုဗ္ဗဝိဒေဟာနံ ဒီပန္တိ ပုဗ္ဗဝိဒေဟဝာသီနံ ဒီပံ, ပုဗ္ဗဝိဒေဟဒီပန္တိ အတ္ထော။ ဘူမိသယာ နရာ နာမ အပရဂောယာနကာ ဥတ္တရကုရုကာ စ။ ယသ္မာ တေ ဂေဟပရိဂ္ဂဟာဘာဝတော ဘူမိယံယေဝ သယန္တိ, န ပာသာဒာဒီသု။ ပဋိလဘီတိ ဥပ္ပာဒေသိ။ ဧတံ အာသံ မာ အကာသီတိ ဧသာ ယထာ ပုဗ္ဗေ ဒူသိမာရသ္သ, ဧဝံ တုယ္ဟံ အာသာ ဒီဃရတ္တံ အနတ္ထာဝဟာ, တသ္မာ ဧဒိသံ အာသံ မာ အကာသီတိ မာရသ္သ ဩဝာဒံ အဒာသိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ သုဝိညေယ္ယမေဝ။

    Jhānavimokkhena phusīti jhānavimokkhasannissayena abhiññāñāṇena phassayi. Vananti jambudīpaṃ aphassayīti sambandho. Jambudīpo hi vanabahulatāya idha ‘‘vana’’nti vutto. Tenāha ‘‘jambusaṇḍassa issaro’’ti. Pubbavidehānaṃ dīpanti pubbavidehavāsīnaṃ dīpaṃ, pubbavidehadīpanti attho. Bhūmisayā narā nāma aparagoyānakā uttarakurukā ca. Yasmā te gehapariggahābhāvato bhūmiyaṃyeva sayanti, na pāsādādīsu. Paṭilabhīti uppādesi. Etaṃ āsaṃ mā akāsīti esā yathā pubbe dūsimārassa, evaṃ tuyhaṃ āsā dīgharattaṃ anatthāvahā, tasmā edisaṃ āsaṃ mā akāsīti mārassa ovādaṃ adāsi. Sesaṃ sabbattha suviññeyyameva.

    ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

    Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya

    မာရတဇ္ဇနီယသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။

    Māratajjanīyasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.

    နိဋ္ဌိတာ စ စူဠယမကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ။

    Niṭṭhitā ca cūḷayamakavaggavaṇṇanā.

    မူလပဏ္ဏာသဋီကာ သမတ္တာ။

    Mūlapaṇṇāsaṭīkā samattā.

    ဒုတိယော ဘာဂော နိဋ္ဌိတော။

    Dutiyo bhāgo niṭṭhito.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၁၀. မာရတဇ္ဇနီယသုတ္တံ • 10. Māratajjanīyasuttaṃ

    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. မာရတဇ္ဇနီယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Māratajjanīyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact