| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi |
१५. वीसतिनिपातो
15. Vīsatinipāto
४९७. मातङ्गजातकं (१)
497. Mātaṅgajātakaṃ (1)
१.
1.
कुतो नु आगच्छसि दुम्मवासी 1, ओतल्लको पंसुपिसाचकोव।
Kuto nu āgacchasi dummavāsī 2, otallako paṃsupisācakova;
२.
2.
अन्नं तवेदं 7 पकतं यसस्सि, तं खज्जरे भुञ्जरे पिय्यरे च।
Annaṃ tavedaṃ 8 pakataṃ yasassi, taṃ khajjare bhuñjare piyyare ca;
जानासि मं त्वं परदत्तूपजीविं, उत्तिट्ठपिण्डं लभतं सपाको॥
Jānāsi maṃ tvaṃ paradattūpajīviṃ, uttiṭṭhapiṇḍaṃ labhataṃ sapāko.
३.
3.
अपेहि एत्तो किमिधट्ठितोसि, न मादिसा तुय्हं ददन्ति जम्म॥
Apehi etto kimidhaṭṭhitosi, na mādisā tuyhaṃ dadanti jamma.
४.
4.
थले च निन्ने च वपन्ति बीजं, अनूपखेत्ते फलमासमाना 13।
Thale ca ninne ca vapanti bījaṃ, anūpakhette phalamāsamānā 14;
एताय सद्धाय ददाहि दानं, अप्पेव आराधये दक्खिणेय्ये॥
Etāya saddhāya dadāhi dānaṃ, appeva ārādhaye dakkhiṇeyye.
५.
5.
खेत्तानि मय्हं विदितानि लोके, येसाहं बीजानि पतिट्ठपेमि।
Khettāni mayhaṃ viditāni loke, yesāhaṃ bījāni patiṭṭhapemi;
ये ब्राह्मणा जातिमन्तूपपन्ना, तानीध खेत्तानि सुपेसलानि॥
Ye brāhmaṇā jātimantūpapannā, tānīdha khettāni supesalāni.
६.
6.
जातिमदो च अतिमानिता च, लोभो च दोसो च मदो च मोहो।
Jātimado ca atimānitā ca, lobho ca doso ca mado ca moho;
एते अगुणा येसु च सन्ति 15 सब्बे, तानीध खेत्तानि अपेसलानि॥
Ete aguṇā yesu ca santi 16 sabbe, tānīdha khettāni apesalāni.
७.
7.
जातिमदो च अतिमानिता च, लोभो च दोसो च मदो च मोहो।
Jātimado ca atimānitā ca, lobho ca doso ca mado ca moho;
एते अगुणा येसु न सन्ति सब्बे, तानीध खेत्तानि सुपेसलानि॥
Ete aguṇā yesu na santi sabbe, tānīdha khettāni supesalāni.
८.
8.
इमस्स दण्डञ्च वधञ्च दत्वा, गले गहेत्वा खलयाथ 21 जम्मं॥
Imassa daṇḍañca vadhañca datvā, gale gahetvā khalayātha 22 jammaṃ.
९.
9.
जातवेदं पदहसि, यो इसिं परिभाससि॥
Jātavedaṃ padahasi, yo isiṃ paribhāsasi.
१०.
10.
इदं वत्वान मातङ्गो, इसि सच्चपरक्कमो।
Idaṃ vatvāna mātaṅgo, isi saccaparakkamo;
अन्तलिक्खस्मिं पक्कामि 25, ब्राह्मणानं उदिक्खतं॥
Antalikkhasmiṃ pakkāmi 26, brāhmaṇānaṃ udikkhataṃ.
११.
11.
सेतानि अक्खीनि यथा मतस्स, को मे इमं पुत्तमकासि एवं॥
Setāni akkhīni yathā matassa, ko me imaṃ puttamakāsi evaṃ.
१२.
12.
इधागमा समणो दुम्मवासी, ओतल्लको पंसुपिसाचकोव।
Idhāgamā samaṇo dummavāsī, otallako paṃsupisācakova;
सङ्कारचोळं पटिमुञ्च कण्ठे, सो ते इमं पुत्तमकासि एवं॥
Saṅkāracoḷaṃ paṭimuñca kaṇṭhe, so te imaṃ puttamakāsi evaṃ.
१३.
13.
कतमं दिसं अगमा भूरिपञ्ञो, अक्खाथ मे माणवा एतमत्थं।
Katamaṃ disaṃ agamā bhūripañño, akkhātha me māṇavā etamatthaṃ;
गन्त्वान तं पटिकरेमु अच्चयं, अप्पेव नं पुत्त लभेमु जीवितं॥
Gantvāna taṃ paṭikaremu accayaṃ, appeva naṃ putta labhemu jīvitaṃ.
१४.
14.
वेहायसं अगमा भूरिपञ्ञो, पथद्धुनो पन्नरसेव चन्दो।
Vehāyasaṃ agamā bhūripañño, pathaddhuno pannaraseva cando;
अपि चापि सो पुरिमदिसं अगच्छि, सच्चप्पटिञ्ञो इसि साधुरूपो॥
Api cāpi so purimadisaṃ agacchi, saccappaṭiñño isi sādhurūpo.
१५.
15.
आवेल्लितं पिट्ठितो उत्तमङ्गं, बाहुं पसारेति अकम्मनेय्यं।
Āvellitaṃ piṭṭhito uttamaṅgaṃ, bāhuṃ pasāreti akammaneyyaṃ;
सेतानि अक्खीनि यथा मतस्स, को मे इमं पुत्तमकासि एवं॥
Setāni akkhīni yathā matassa, ko me imaṃ puttamakāsi evaṃ.
१६.
16.
यक्खा हवे सन्ति महानुभावा, अन्वागता इसयो साधुरूपा।
Yakkhā have santi mahānubhāvā, anvāgatā isayo sādhurūpā;
ते दुट्ठचित्तं कुपितं विदित्वा, यक्खा हि ते पुत्तमकंसु एवं॥
Te duṭṭhacittaṃ kupitaṃ viditvā, yakkhā hi te puttamakaṃsu evaṃ.
१७.
17.
यक्खा च मे पुत्तमकंसु एवं, त्वञ्ञेव मे मा कुद्धो 33 ब्रह्मचारि।
Yakkhā ca me puttamakaṃsu evaṃ, tvaññeva me mā kuddho 34 brahmacāri;
तुम्हेव 35 पादे सरणं गतास्मि, अन्वागता पुत्तसोकेन भिक्खु॥
Tumheva 36 pāde saraṇaṃ gatāsmi, anvāgatā puttasokena bhikkhu.
१८.
18.
तदेव हि एतरहि च मय्हं, मनोपदोसो न ममत्थि 37 कोचि।
Tadeva hi etarahi ca mayhaṃ, manopadoso na mamatthi 38 koci;
पुत्तो च ते वेदमदेन मत्तो, अत्थं न जानाति अधिच्च वेदे॥
Putto ca te vedamadena matto, atthaṃ na jānāti adhicca vede.
१९.
19.
अद्धा हवे भिक्खु मुहुत्तकेन, सम्मुय्हतेव पुरिसस्स सञ्ञा।
Addhā have bhikkhu muhuttakena, sammuyhateva purisassa saññā;
एकापराधं 39 खम भूरिपञ्ञ, न पण्डिता कोधबला भवन्ति॥
Ekāparādhaṃ 40 khama bhūripañña, na paṇḍitā kodhabalā bhavanti.
२०.
20.
इदञ्च मय्हं उत्तिट्ठपिण्डं, तव 41 मण्डब्यो भुञ्जतु अप्पपञ्ञो।
Idañca mayhaṃ uttiṭṭhapiṇḍaṃ, tava 42 maṇḍabyo bhuñjatu appapañño;
२१.
21.
मण्डब्य बालोसि परित्तपञ्ञो, यो पुञ्ञखेत्तानमकोविदोसि।
Maṇḍabya bālosi parittapañño, yo puññakhettānamakovidosi;
महक्कसावेसु ददासि दानं, किलिट्ठकम्मेसु असञ्ञतेसु॥
Mahakkasāvesu dadāsi dānaṃ, kiliṭṭhakammesu asaññatesu.
२२.
22.
जटा च केसा अजिना निवत्था, जरूदपानंव मुखं परूळ्हं।
Jaṭā ca kesā ajinā nivatthā, jarūdapānaṃva mukhaṃ parūḷhaṃ;
पजं इमं पस्सथ दुम्मरूपं 47, न जटाजिनं तायति अप्पपञ्ञं॥
Pajaṃ imaṃ passatha dummarūpaṃ 48, na jaṭājinaṃ tāyati appapaññaṃ.
२३.
23.
येसं रागो च दोसो च, अविज्जा च विराजिता।
Yesaṃ rāgo ca doso ca, avijjā ca virājitā;
खीणासवा अरहन्तो, तेसु दिन्नं महप्फलन्ति॥
Khīṇāsavā arahanto, tesu dinnaṃ mahapphalanti.
मातङ्गजातकं पठमं।
Mātaṅgajātakaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [४९७] १. मातङ्गजातकवण्णना • [497] 1. Mātaṅgajātakavaṇṇanā
