| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi |
๑๕. วีสตินิปาโต
15. Vīsatinipāto
๔๙๗. มาตงฺคชาตกํ (๑)
497. Mātaṅgajātakaṃ (1)
๑.
1.
กุโต นุ อาคจฺฉสิ ทุมฺมวาสี 1, โอตลฺลโก ปํสุปิสาจโกว;
Kuto nu āgacchasi dummavāsī 2, otallako paṃsupisācakova;
๒.
2.
อนฺนํ ตเวทํ 7 ปกตํ ยสสฺสิ, ตํ ขชฺชเร ภุญฺชเร ปิยฺยเร จ;
Annaṃ tavedaṃ 8 pakataṃ yasassi, taṃ khajjare bhuñjare piyyare ca;
ชานาสิ มํ ตฺวํ ปรทตฺตูปชีวิํ, อุตฺติฎฺฐปิณฺฑํ ลภตํ สปาโกฯ
Jānāsi maṃ tvaṃ paradattūpajīviṃ, uttiṭṭhapiṇḍaṃ labhataṃ sapāko.
๓.
3.
อเปหิ เอโตฺต กิมิธฎฺฐิโตสิ, น มาทิสา ตุยฺหํ ททนฺติ ชมฺมฯ
Apehi etto kimidhaṭṭhitosi, na mādisā tuyhaṃ dadanti jamma.
๔.
4.
ถเล จ นิเนฺน จ วปนฺติ พีชํ, อนูปเขเตฺต ผลมาสมานา 13;
Thale ca ninne ca vapanti bījaṃ, anūpakhette phalamāsamānā 14;
เอตาย สทฺธาย ททาหิ ทานํ, อเปฺปว อาราธเย ทกฺขิเณเยฺยฯ
Etāya saddhāya dadāhi dānaṃ, appeva ārādhaye dakkhiṇeyye.
๕.
5.
เขตฺตานิ มยฺหํ วิทิตานิ โลเก, เยสาหํ พีชานิ ปติฎฺฐเปมิ;
Khettāni mayhaṃ viditāni loke, yesāhaṃ bījāni patiṭṭhapemi;
เย พฺราหฺมณา ชาติมนฺตูปปนฺนา, ตานีธ เขตฺตานิ สุเปสลานิฯ
Ye brāhmaṇā jātimantūpapannā, tānīdha khettāni supesalāni.
๖.
6.
ชาติมโท จ อติมานิตา จ, โลโภ จ โทโส จ มโท จ โมโห;
Jātimado ca atimānitā ca, lobho ca doso ca mado ca moho;
เอเต อคุณา เยสุ จ สนฺติ 15 สเพฺพ, ตานีธ เขตฺตานิ อเปสลานิฯ
Ete aguṇā yesu ca santi 16 sabbe, tānīdha khettāni apesalāni.
๗.
7.
ชาติมโท จ อติมานิตา จ, โลโภ จ โทโส จ มโท จ โมโห;
Jātimado ca atimānitā ca, lobho ca doso ca mado ca moho;
เอเต อคุณา เยสุ น สนฺติ สเพฺพ, ตานีธ เขตฺตานิ สุเปสลานิฯ
Ete aguṇā yesu na santi sabbe, tānīdha khettāni supesalāni.
๘.
8.
อิมสฺส ทณฺฑญฺจ วธญฺจ ทตฺวา, คเล คเหตฺวา ขลยาถ 21 ชมฺมํฯ
Imassa daṇḍañca vadhañca datvā, gale gahetvā khalayātha 22 jammaṃ.
๙.
9.
ชาตเวทํ ปทหสิ, โย อิสิํ ปริภาสสิฯ
Jātavedaṃ padahasi, yo isiṃ paribhāsasi.
๑๐.
10.
อิทํ วตฺวาน มาตโงฺค, อิสิ สจฺจปรกฺกโม;
Idaṃ vatvāna mātaṅgo, isi saccaparakkamo;
อนฺตลิกฺขสฺมิํ ปกฺกามิ 25, พฺราหฺมณานํ อุทิกฺขตํฯ
Antalikkhasmiṃ pakkāmi 26, brāhmaṇānaṃ udikkhataṃ.
๑๑.
11.
เสตานิ อกฺขีนิ ยถา มตสฺส, โก เม อิมํ ปุตฺตมกาสิ เอวํฯ
Setāni akkhīni yathā matassa, ko me imaṃ puttamakāsi evaṃ.
๑๒.
12.
อิธาคมา สมโณ ทุมฺมวาสี, โอตลฺลโก ปํสุปิสาจโกว;
Idhāgamā samaṇo dummavāsī, otallako paṃsupisācakova;
สงฺการโจฬํ ปฎิมุญฺจ กเณฺฐ, โส เต อิมํ ปุตฺตมกาสิ เอวํฯ
Saṅkāracoḷaṃ paṭimuñca kaṇṭhe, so te imaṃ puttamakāsi evaṃ.
๑๓.
13.
กตมํ ทิสํ อคมา ภูริปโญฺญ, อกฺขาถ เม มาณวา เอตมตฺถํ;
Katamaṃ disaṃ agamā bhūripañño, akkhātha me māṇavā etamatthaṃ;
คนฺตฺวาน ตํ ปฎิกเรมุ อจฺจยํ, อเปฺปว นํ ปุตฺต ลเภมุ ชีวิตํฯ
Gantvāna taṃ paṭikaremu accayaṃ, appeva naṃ putta labhemu jīvitaṃ.
๑๔.
14.
เวหายสํ อคมา ภูริปโญฺญ, ปถทฺธุโน ปนฺนรเสว จโนฺท;
Vehāyasaṃ agamā bhūripañño, pathaddhuno pannaraseva cando;
อปิ จาปิ โส ปุริมทิสํ อคจฺฉิ, สจฺจปฺปฎิโญฺญ อิสิ สาธุรูโปฯ
Api cāpi so purimadisaṃ agacchi, saccappaṭiñño isi sādhurūpo.
๑๕.
15.
อาเวลฺลิตํ ปิฎฺฐิโต อุตฺตมงฺคํ, พาหุํ ปสาเรติ อกมฺมเนยฺยํ;
Āvellitaṃ piṭṭhito uttamaṅgaṃ, bāhuṃ pasāreti akammaneyyaṃ;
เสตานิ อกฺขีนิ ยถา มตสฺส, โก เม อิมํ ปุตฺตมกาสิ เอวํฯ
Setāni akkhīni yathā matassa, ko me imaṃ puttamakāsi evaṃ.
๑๖.
16.
ยกฺขา หเว สนฺติ มหานุภาวา, อนฺวาคตา อิสโย สาธุรูปา;
Yakkhā have santi mahānubhāvā, anvāgatā isayo sādhurūpā;
เต ทุฎฺฐจิตฺตํ กุปิตํ วิทิตฺวา, ยกฺขา หิ เต ปุตฺตมกํสุ เอวํฯ
Te duṭṭhacittaṃ kupitaṃ viditvā, yakkhā hi te puttamakaṃsu evaṃ.
๑๗.
17.
ยกฺขา จ เม ปุตฺตมกํสุ เอวํ, ตฺวเญฺญว เม มา กุโทฺธ 33 พฺรหฺมจาริ;
Yakkhā ca me puttamakaṃsu evaṃ, tvaññeva me mā kuddho 34 brahmacāri;
ตุเมฺหว 35 ปาเท สรณํ คตาสฺมิ, อนฺวาคตา ปุตฺตโสเกน ภิกฺขุฯ
Tumheva 36 pāde saraṇaṃ gatāsmi, anvāgatā puttasokena bhikkhu.
๑๘.
18.
ตเทว หิ เอตรหิ จ มยฺหํ, มโนปโทโส น มมตฺถิ 37 โกจิ;
Tadeva hi etarahi ca mayhaṃ, manopadoso na mamatthi 38 koci;
ปุโตฺต จ เต เวทมเทน มโตฺต, อตฺถํ น ชานาติ อธิจฺจ เวเทฯ
Putto ca te vedamadena matto, atthaṃ na jānāti adhicca vede.
๑๙.
19.
อทฺธา หเว ภิกฺขุ มุหุตฺตเกน, สมฺมุยฺหเตว ปุริสสฺส สญฺญา;
Addhā have bhikkhu muhuttakena, sammuyhateva purisassa saññā;
เอกาปราธํ 39 ขม ภูริปญฺญ, น ปณฺฑิตา โกธพลา ภวนฺติฯ
Ekāparādhaṃ 40 khama bhūripañña, na paṇḍitā kodhabalā bhavanti.
๒๐.
20.
อิทญฺจ มยฺหํ อุตฺติฎฺฐปิณฺฑํ, ตว 41 มณฺฑโพฺย ภุญฺชตุ อปฺปปโญฺญ;
Idañca mayhaṃ uttiṭṭhapiṇḍaṃ, tava 42 maṇḍabyo bhuñjatu appapañño;
๒๑.
21.
มณฺฑพฺย พาโลสิ ปริตฺตปโญฺญ, โย ปุญฺญเขตฺตานมโกวิโทสิ;
Maṇḍabya bālosi parittapañño, yo puññakhettānamakovidosi;
มหกฺกสาเวสุ ททาสิ ทานํ, กิลิฎฺฐกเมฺมสุ อสญฺญเตสุฯ
Mahakkasāvesu dadāsi dānaṃ, kiliṭṭhakammesu asaññatesu.
๒๒.
22.
ชฎา จ เกสา อชินา นิวตฺถา, ชรูทปานํว มุขํ ปรูฬฺหํ;
Jaṭā ca kesā ajinā nivatthā, jarūdapānaṃva mukhaṃ parūḷhaṃ;
ปชํ อิมํ ปสฺสถ ทุมฺมรูปํ 47, น ชฎาชินํ ตายติ อปฺปปญฺญํฯ
Pajaṃ imaṃ passatha dummarūpaṃ 48, na jaṭājinaṃ tāyati appapaññaṃ.
๒๓.
23.
เยสํ ราโค จ โทโส จ, อวิชฺชา จ วิราชิตา;
Yesaṃ rāgo ca doso ca, avijjā ca virājitā;
ขีณาสวา อรหโนฺต, เตสุ ทินฺนํ มหปฺผลนฺติฯ
Khīṇāsavā arahanto, tesu dinnaṃ mahapphalanti.
มาตงฺคชาตกํ ปฐมํฯ
Mātaṅgajātakaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๔๙๗] ๑. มาตงฺคชาตกวณฺณนา • [497] 1. Mātaṅgajātakavaṇṇanā
