| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya |
५. मातापुत्तसुत्तं
5. Mātāputtasuttaṃ
५५. एकं समयं भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सावत्थियं उभो मातापुत्ता वस्सावासं उपगमिंसु 1 – भिक्खु च भिक्खुनी च। ते अञ्ञमञ्ञस्स अभिण्हं दस्सनकामा अहेसुं। मातापि पुत्तस्स अभिण्हं दस्सनकामा अहोसि; पुत्तोपि मातरं अभिण्हं दस्सनकामो अहोसि। तेसं अभिण्हं दस्सना संसग्गो अहोसि। संसग्गे सति विस्सासो अहोसि। विस्सासे सति ओतारो अहोसि। ते ओतिण्णचित्ता सिक्खं अपच्चक्खाय दुब्बल्यं अनाविकत्वा मेथुनं धम्मं पटिसेविंसु।
55. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ ubho mātāputtā vassāvāsaṃ upagamiṃsu 2 – bhikkhu ca bhikkhunī ca. Te aññamaññassa abhiṇhaṃ dassanakāmā ahesuṃ. Mātāpi puttassa abhiṇhaṃ dassanakāmā ahosi; puttopi mātaraṃ abhiṇhaṃ dassanakāmo ahosi. Tesaṃ abhiṇhaṃ dassanā saṃsaggo ahosi. Saṃsagge sati vissāso ahosi. Vissāse sati otāro ahosi. Te otiṇṇacittā sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvā methunaṃ dhammaṃ paṭiseviṃsu.
अथ खो सम्बहुला भिक्खू येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। एकमन्तं निसिन्नो खो ते भिक्खू भगवन्तं एतदवोचुं – ‘‘इध, भन्ते, सावत्थियं उभो मातापुत्ता वस्सावासं उपगमिंसु – भिक्खु च भिक्खुनी च, ते अञ्ञमञ्ञस्स अभिण्हं दस्सनकामा अहेसुं, मातापि पुत्तस्स अभिण्हं दस्सनकामा अहोसि, पुत्तोपि मातरं अभिण्हं दस्सनकामो अहोसि। तेसं अभिण्हं दस्सना संसग्गो अहोसि, संसग्गे सति विस्सासो अहोसि, विस्सासे सति ओतारो अहोसि, ते ओतिण्णचित्ता सिक्खं अपच्चक्खाय दुब्बल्यं अनाविकत्वा मेथुनं धम्मं पटिसेविंसू’’ति।
Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, sāvatthiyaṃ ubho mātāputtā vassāvāsaṃ upagamiṃsu – bhikkhu ca bhikkhunī ca, te aññamaññassa abhiṇhaṃ dassanakāmā ahesuṃ, mātāpi puttassa abhiṇhaṃ dassanakāmā ahosi, puttopi mātaraṃ abhiṇhaṃ dassanakāmo ahosi. Tesaṃ abhiṇhaṃ dassanā saṃsaggo ahosi, saṃsagge sati vissāso ahosi, vissāse sati otāro ahosi, te otiṇṇacittā sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvā methunaṃ dhammaṃ paṭiseviṃsū’’ti.
‘‘किं नु सो, भिक्खवे, मोघपुरिसो मञ्ञति – ‘न माता पुत्ते सारज्जति, पुत्तो वा पन मातरी’ति? नाहं, भिक्खवे, अञ्ञं एकरूपम्पि समनुपस्सामि एवं 3 रजनीयं एवं कमनीयं एवं मदनीयं एवं बन्धनीयं एवं मुच्छनीयं एवं अन्तरायकरं अनुत्तरस्स योगक्खेमस्स अधिगमाय यथयिदं, भिक्खवे, इत्थिरूपं। इत्थिरूपे, भिक्खवे, सत्ता रत्ता गिद्धा गथिता 4 मुच्छिता अज्झोसन्ना 5। ते दीघरत्तं सोचन्ति इत्थिरूपवसानुगा।
‘‘Kiṃ nu so, bhikkhave, moghapuriso maññati – ‘na mātā putte sārajjati, putto vā pana mātarī’ti? Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekarūpampi samanupassāmi evaṃ 6 rajanīyaṃ evaṃ kamanīyaṃ evaṃ madanīyaṃ evaṃ bandhanīyaṃ evaṃ mucchanīyaṃ evaṃ antarāyakaraṃ anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya yathayidaṃ, bhikkhave, itthirūpaṃ. Itthirūpe, bhikkhave, sattā rattā giddhā gathitā 7 mucchitā ajjhosannā 8. Te dīgharattaṃ socanti itthirūpavasānugā.
‘‘नाहं, भिक्खवे, अञ्ञं एकसद्दम्पि…पे॰… एकगन्धम्पि… एकरसम्पि… एकफोट्ठब्बम्पि समनुपस्सामि एवं रजनीयं एवं कमनीयं एवं मदनीयं एवं बन्धनीयं एवं मुच्छनीयं एवं अन्तरायकरं अनुत्तरस्स योगक्खेमस्स अधिगमाय यथयिदं, भिक्खवे, इत्थिफोट्ठब्बं । इत्थिफोट्ठब्बे, भिक्खवे, सत्ता रत्ता गिद्धा गथिता मुच्छिता अज्झोसन्ना। ते दीघरत्तं सोचन्ति इत्थिफोट्ठब्बवसानुगा।
‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekasaddampi…pe… ekagandhampi… ekarasampi… ekaphoṭṭhabbampi samanupassāmi evaṃ rajanīyaṃ evaṃ kamanīyaṃ evaṃ madanīyaṃ evaṃ bandhanīyaṃ evaṃ mucchanīyaṃ evaṃ antarāyakaraṃ anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya yathayidaṃ, bhikkhave, itthiphoṭṭhabbaṃ . Itthiphoṭṭhabbe, bhikkhave, sattā rattā giddhā gathitā mucchitā ajjhosannā. Te dīgharattaṃ socanti itthiphoṭṭhabbavasānugā.
‘‘इत्थी, भिक्खवे, गच्छन्तीपि पुरिसस्स चित्तं परियादाय तिट्ठति; ठितापि…पे॰… निसिन्नापि… सयानापि… हसन्तीपि… भणन्तीपि… गायन्तीपि… रोदन्तीपि… उग्घातितापि 9 … मतापि पुरिसस्स चित्तं परियादाय तिट्ठति। यञ्हि तं, भिक्खवे, सम्मा वदमानो वदेय्य – ‘समन्तपासो मारस्सा’ति मातुगामंयेव सम्मा वदमानो वदेय्य – ‘समन्तपासो मारस्सा’’’ति।
‘‘Itthī, bhikkhave, gacchantīpi purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati; ṭhitāpi…pe… nisinnāpi… sayānāpi… hasantīpi… bhaṇantīpi… gāyantīpi… rodantīpi… ugghātitāpi 10 … matāpi purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati. Yañhi taṃ, bhikkhave, sammā vadamāno vadeyya – ‘samantapāso mārassā’ti mātugāmaṃyeva sammā vadamāno vadeyya – ‘samantapāso mārassā’’’ti.
‘‘सल्लपे असिहत्थेन, पिसाचेनापि सल्लपे।
‘‘Sallape asihatthena, pisācenāpi sallape;
‘‘नत्वेव एको एकाय, मातुगामेन सल्लपे।
‘‘Natveva eko ekāya, mātugāmena sallape;
‘‘अथोपि दुन्निवत्थेन, मञ्जुना भणितेन च।
‘‘Athopi dunnivatthena, mañjunā bhaṇitena ca;
नेसो जनो स्वासीसदो, अपि उग्घातितो मतो॥
Neso jano svāsīsado, api ugghātito mato.
‘‘पञ्च कामगुणा एते, इत्थिरूपस्मिं दिस्सरे।
‘‘Pañca kāmaguṇā ete, itthirūpasmiṃ dissare;
रूपा सद्दा रसा गन्धा, फोट्ठब्बा च मनोरमा॥
Rūpā saddā rasā gandhā, phoṭṭhabbā ca manoramā.
‘‘तेसं कामोघवूळ्हानं, कामे अपरिजानतं।
‘‘Tesaṃ kāmoghavūḷhānaṃ, kāme aparijānataṃ;
‘‘ये च कामे परिञ्ञाय, चरन्ति अकुतोभया।
‘‘Ye ca kāme pariññāya, caranti akutobhayā;
ते वे पारङ्गता लोके, ये पत्ता आसवक्खय’’न्ति॥ पञ्चमं।
Te ve pāraṅgatā loke, ye pattā āsavakkhaya’’nti. pañcamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ५. मातापुत्तसुत्तवण्णना • 5. Mātāputtasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ५. मातापुत्तसुत्तवण्णना • 5. Mātāputtasuttavaṇṇanā
