| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
मतसन्तककथा
Matasantakakathā
३६७. कालङ्कतेति कालकिरियाय। गिलानुपट्ठाकानं दातुन्ति एत्थ अनन्तरं वुत्ताय कम्मवाचाय दिन्नम्पि अपलोकेत्वा दिन्नम्पि दिन्नमेव होति, वट्टति।
367.Kālaṅkateti kālakiriyāya. Gilānupaṭṭhākānaṃ dātunti ettha anantaraṃ vuttāya kammavācāya dinnampi apaloketvā dinnampi dinnameva hoti, vaṭṭati.
३६९. यं तत्थ लहुभण्डं यं तत्थ गरुभण्डन्ति एत्थ लहुभण्डगरुभण्डानं नानाकरणं परतो वण्णयिस्साम। गिलानुपट्ठाकलाभे पन अयं आदितो पट्ठाय विनिच्छयो –
369.Yaṃ tattha lahubhaṇḍaṃ yaṃ tattha garubhaṇḍanti ettha lahubhaṇḍagarubhaṇḍānaṃ nānākaraṇaṃ parato vaṇṇayissāma. Gilānupaṭṭhākalābhe pana ayaṃ ādito paṭṭhāya vinicchayo –
सचे सकले भिक्खुसङ्घे उपट्ठहन्ते कालं करोति, सब्बेपि सामिका। अथ एकच्चेहि वारे कते एकच्चेहि अकतेयेव कालं करोति, तत्थ एकच्चे आचरिया वदन्ति – ‘‘सब्बेपि अत्तनो वारे सम्पत्ते करेय्युं, तस्मा सब्बेपि सामिनो’’ति। एकच्चे वदन्ति – ‘‘येहि जग्गितो ते एव लभन्ति, इतरे न लभन्ती’’ति। सामणेरे कालङ्कते सचे चीवरं अत्थि, गिलानुपट्ठाकानं दातब्बं। नो चे अत्थि यं अत्थि, तं दातब्बं। अञ्ञस्मिं परिक्खारे सति चीवरभागं कत्वा दातब्बं।
Sace sakale bhikkhusaṅghe upaṭṭhahante kālaṃ karoti, sabbepi sāmikā. Atha ekaccehi vāre kate ekaccehi akateyeva kālaṃ karoti, tattha ekacce ācariyā vadanti – ‘‘sabbepi attano vāre sampatte kareyyuṃ, tasmā sabbepi sāmino’’ti. Ekacce vadanti – ‘‘yehi jaggito te eva labhanti, itare na labhantī’’ti. Sāmaṇere kālaṅkate sace cīvaraṃ atthi, gilānupaṭṭhākānaṃ dātabbaṃ. No ce atthi yaṃ atthi, taṃ dātabbaṃ. Aññasmiṃ parikkhāre sati cīvarabhāgaṃ katvā dātabbaṃ.
भिक्खु च सामणेरो च सचे समं उपट्ठहिंसु, समको भागो दातब्बो। अथ सामणेरोव उपट्ठहति, भिक्खुस्स संविदहनमत्तमेव होति, सामणेरस्स जेट्ठकभागो दातब्बो। सचे सामणेरो भिक्खुना आनीतउदकेन यागुं पचित्वा पटिग्गाहापनमत्तमेव करोति, भिक्खु उपट्ठहति, भिक्खुस्स जेट्ठकभागो दातब्बो।
Bhikkhu ca sāmaṇero ca sace samaṃ upaṭṭhahiṃsu, samako bhāgo dātabbo. Atha sāmaṇerova upaṭṭhahati, bhikkhussa saṃvidahanamattameva hoti, sāmaṇerassa jeṭṭhakabhāgo dātabbo. Sace sāmaṇero bhikkhunā ānītaudakena yāguṃ pacitvā paṭiggāhāpanamattameva karoti, bhikkhu upaṭṭhahati, bhikkhussa jeṭṭhakabhāgo dātabbo.
बहू भिक्खू समग्गा हुत्वा उपट्ठहन्ति, सब्बेसं समको भागो दातब्बो। यो पनेत्थ विसेसेन उपट्ठहति, तस्स विसेसो कातब्बो। येन पन एकदिवसम्पि गिलानुपट्ठाकवसेन यागुभत्तं वा पचित्वा दिन्नं, नहानं वा पटियादितं, सोपि गिलानुपट्ठाकोव। यो समीपं अनागन्त्वा भेसज्जतण्डुलादीनि पेसेति, अयं गिलानुपट्ठाको न होति। यो परियेसित्वा गाहापेत्वा आगच्छति, अयं गिलानुपट्ठाकोव।
Bahū bhikkhū samaggā hutvā upaṭṭhahanti, sabbesaṃ samako bhāgo dātabbo. Yo panettha visesena upaṭṭhahati, tassa viseso kātabbo. Yena pana ekadivasampi gilānupaṭṭhākavasena yāgubhattaṃ vā pacitvā dinnaṃ, nahānaṃ vā paṭiyāditaṃ, sopi gilānupaṭṭhākova. Yo samīpaṃ anāgantvā bhesajjataṇḍulādīni peseti, ayaṃ gilānupaṭṭhāko na hoti. Yo pariyesitvā gāhāpetvā āgacchati, ayaṃ gilānupaṭṭhākova.
एको वत्तसीसेन जग्गति; एको पच्चासाय, मतकाले उभोपि पच्चासीसन्ति, उभिन्नम्पि दातब्बं। एको उपट्ठहित्वा गिलानस्स वा कम्मेन अत्तनो वा कम्मेन कत्थचि गतो ‘‘पुन आगन्त्वा जग्गिस्सामी’’ति, एतस्सपि दातब्बं। एको चिरं उपट्ठहित्वा ‘‘इदानि न सक्कोमी’’ति धुरं निक्खिपित्वा गच्छति, सचेपि तंदिवसमेव गिलानो कालंकरोति, उपट्ठाकभागो न दातब्बो।
Eko vattasīsena jaggati; eko paccāsāya, matakāle ubhopi paccāsīsanti, ubhinnampi dātabbaṃ. Eko upaṭṭhahitvā gilānassa vā kammena attano vā kammena katthaci gato ‘‘puna āgantvā jaggissāmī’’ti, etassapi dātabbaṃ. Eko ciraṃ upaṭṭhahitvā ‘‘idāni na sakkomī’’ti dhuraṃ nikkhipitvā gacchati, sacepi taṃdivasameva gilāno kālaṃkaroti, upaṭṭhākabhāgo na dātabbo.
गिलानुपट्ठाको नाम गिहि वा होतु पब्बजितो वा, अन्तमसो मातुगामोपि, सब्बे भागं लभन्ति। सचे तस्स भिक्खुनो पत्तचीवरमत्तमेव होति, अञ्ञं नत्थि; सब्बं गिलानुपट्ठाकानंयेव दातब्बं। सचेपि सहस्सं अग्घति, अञ्ञं पन बहुम्पि परिक्खारं ते न लभन्ति; सङ्घस्सेव होति। अवसेसं भण्डं बहुकञ्चेव महग्घञ्च, तिचीवरं अप्पग्घं; ततो गहेत्वा तिचीवरपरिक्खारो दातब्बो। सब्बञ्चेतं सङ्घिकतोव लब्भति।
Gilānupaṭṭhāko nāma gihi vā hotu pabbajito vā, antamaso mātugāmopi, sabbe bhāgaṃ labhanti. Sace tassa bhikkhuno pattacīvaramattameva hoti, aññaṃ natthi; sabbaṃ gilānupaṭṭhākānaṃyeva dātabbaṃ. Sacepi sahassaṃ agghati, aññaṃ pana bahumpi parikkhāraṃ te na labhanti; saṅghasseva hoti. Avasesaṃ bhaṇḍaṃ bahukañceva mahagghañca, ticīvaraṃ appagghaṃ; tato gahetvā ticīvaraparikkhāro dātabbo. Sabbañcetaṃ saṅghikatova labbhati.
सचे पन सो जीवमानोयेव सब्बं अत्तनो परिक्खारं निस्सज्जित्वा कस्सचि अदासि, कोचि वा विस्सासं अग्गहेसि, यस्स दिन्नं, येन च गहितं, तस्सेव होति। तस्स रुचिया एव गिलानुपट्ठाका लभन्ति, अञ्ञेसं अदत्वा दूरे ठपितपरिक्खारापि तत्थ तत्थ सङ्घस्सेव होन्ति। द्विन्नं सन्तकं होति अविभत्तं, एकस्मिं कालङ्कते इतरो सामी । बहूनम्पि सन्तके एसेव नयो। सब्बेसु मतेसु सङ्घिकं होति। सचेपि अविभजित्वा सद्धिविहारिकादीनं देन्ति अदिन्नमेव होति। विभजित्वा दिन्नं पन सुदिन्नं। तं तेसु मतेसुपि सद्धिविहारिकादीनंयेव होति, न सङ्घस्स।
Sace pana so jīvamānoyeva sabbaṃ attano parikkhāraṃ nissajjitvā kassaci adāsi, koci vā vissāsaṃ aggahesi, yassa dinnaṃ, yena ca gahitaṃ, tasseva hoti. Tassa ruciyā eva gilānupaṭṭhākā labhanti, aññesaṃ adatvā dūre ṭhapitaparikkhārāpi tattha tattha saṅghasseva honti. Dvinnaṃ santakaṃ hoti avibhattaṃ, ekasmiṃ kālaṅkate itaro sāmī . Bahūnampi santake eseva nayo. Sabbesu matesu saṅghikaṃ hoti. Sacepi avibhajitvā saddhivihārikādīnaṃ denti adinnameva hoti. Vibhajitvā dinnaṃ pana sudinnaṃ. Taṃ tesu matesupi saddhivihārikādīnaṃyeva hoti, na saṅghassa.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / २२५. मतसन्तककथा • 225. Matasantakakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / मतसन्तककथावण्णना • Matasantakakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / मतसन्तककथावण्णना • Matasantakakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / मतसन्तककथादिवण्णना • Matasantakakathādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / २२५. मतसन्तककथा • 225. Matasantakakathā
