| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
२२५. मतसन्तककथा
225. Matasantakakathā
३६७. कालङ्कतेति एत्थ करणं कतन्ति दस्सेन्तो आह ‘‘कालकिरियाया’’ति। अपलोकेत्वाति ‘‘इत्थन्नामो भन्ते भिक्खु कालङ्कतो, तस्स तिचीवरञ्च पत्तञ्च गिलानुपट्ठाकानं दातुं सङ्घं अपलोकेमी’’ति अपलोकेत्वा।
367.Kālaṅkateti ettha karaṇaṃ katanti dassento āha ‘‘kālakiriyāyā’’ti. Apaloketvāti ‘‘itthannāmo bhante bhikkhu kālaṅkato, tassa ticīvarañca pattañca gilānupaṭṭhākānaṃ dātuṃ saṅghaṃ apalokemī’’ti apaloketvā.
३६९. गिलानुपट्ठाकलाभेति गिलानुपट्ठाकानं लभितब्बे।
369.Gilānupaṭṭhākalābheti gilānupaṭṭhākānaṃ labhitabbe.
सब्बेपि भिक्खूति सम्बन्धो। तत्थाति तस्मिं कालङ्कते। किं वदन्ति? ‘‘सब्बेपि…पे॰… सामिनो’’ति वदन्तीति योजना। द्वीसु वादेसु पच्छिमवादो अट्ठकथाचरियेन रुच्चतीति वदन्ति। यन्ति यं वत्थु। ‘‘यं अत्थि, तं दातब्ब’’न्ति वुत्तमेवत्थं आविकरोन्तो आह ‘‘अञ्ञस्मिं…पे॰… दातब्ब’’न्ति। तन्ति परिक्खारं।
Sabbepi bhikkhūti sambandho. Tatthāti tasmiṃ kālaṅkate. Kiṃ vadanti? ‘‘Sabbepi…pe… sāmino’’ti vadantīti yojanā. Dvīsu vādesu pacchimavādo aṭṭhakathācariyena ruccatīti vadanti. Yanti yaṃ vatthu. ‘‘Yaṃ atthi, taṃ dātabba’’nti vuttamevatthaṃ āvikaronto āha ‘‘aññasmiṃ…pe… dātabba’’nti. Tanti parikkhāraṃ.
समकोति समं पमाणमेतस्स भागस्साति समको। संविदहनमत्तमेवाति इदञ्चिदञ्च करोहीति सज्जनमत्तमेव। जेट्ठकभागोति दिगुणभागो।
Samakoti samaṃ pamāṇametassa bhāgassāti samako. Saṃvidahanamattamevāti idañcidañca karohīti sajjanamattameva. Jeṭṭhakabhāgoti diguṇabhāgo.
यो पनाति भिक्खु पन। एत्थाति बहूसु भिक्खूसु। येनाति येन केनचि, दिन्नं पटियादितन्ति सम्बन्धो। एकदिवसम्पीति पिसद्दो पगेव द्वीहादिकेति दस्सेति। सोपीति पिसद्दो न केवलं बहुदिवसं उपट्ठाकोयेव, अथ खो सोपीति दस्सेति। समीपन्ति गिलानस्स सन्तिकं। आगच्छतीति समीपमागच्छति।
Yo panāti bhikkhu pana. Etthāti bahūsu bhikkhūsu. Yenāti yena kenaci, dinnaṃ paṭiyāditanti sambandho. Ekadivasampīti pisaddo pageva dvīhādiketi dasseti. Sopīti pisaddo na kevalaṃ bahudivasaṃ upaṭṭhākoyeva, atha kho sopīti dasseti. Samīpanti gilānassa santikaṃ. Āgacchatīti samīpamāgacchati.
पच्चासीसायाति भागस्स पच्चासीसाय। ‘‘पुन आगन्त्वा जग्गिस्सामी’’ति इमिना ‘‘पुन आगन्त्वा न जग्गिस्सामी’’ति गच्छन्तस्स न दातब्बन्ति दस्सेति। धुरं निक्खिपित्वाति उपट्ठहने धुरं निक्खिपित्वा।
Paccāsīsāyāti bhāgassa paccāsīsāya. ‘‘Puna āgantvā jaggissāmī’’ti iminā ‘‘puna āgantvā na jaggissāmī’’ti gacchantassa na dātabbanti dasseti. Dhuraṃ nikkhipitvāti upaṭṭhahane dhuraṃ nikkhipitvā.
मातुगामोपि होतूति योजना। तस्स भिक्खुनोति कालङ्कतस्स तस्स भिक्खुनो। सचेपि सहस्सं अग्घति, गिलानुपट्ठाकानंयेव दातब्बन्ति योजना। अञ्ञन्ति पत्तचीवरतो अञ्ञं। तेति गिलानुपट्ठाका। अवसेसन्ति पत्तचीवरतो अवसेसं। ततोति बहुकमहग्घतो। तिचीवरपरिक्खारोति तिण्णं चीवरानं परिवारो। सब्बञ्चेतन्ति सब्बमेव एतं परिक्खारं। लभतीति गिलानुपट्ठाको लभति।
Mātugāmopi hotūti yojanā. Tassa bhikkhunoti kālaṅkatassa tassa bhikkhuno. Sacepi sahassaṃ agghati, gilānupaṭṭhākānaṃyeva dātabbanti yojanā. Aññanti pattacīvarato aññaṃ. Teti gilānupaṭṭhākā. Avasesanti pattacīvarato avasesaṃ. Tatoti bahukamahagghato. Ticīvaraparikkhāroti tiṇṇaṃ cīvarānaṃ parivāro. Sabbañcetanti sabbameva etaṃ parikkhāraṃ. Labhatīti gilānupaṭṭhāko labhati.
सोति कालङ्कतो। कस्सचीति गहट्ठस्स वा पब्बजितस्स वा। तस्सेवाति दिन्नगाहकस्सेव। रुचिया एवाति कामा एव। तत्थ तत्थ सङ्घस्सेवाति तस्मिं तस्मिं विहारे ठितस्स सङ्घस्सेव। इदं विहारे ठपितपरिक्खारे सन्धाय वुत्तं। सचे गामे वा अरञ्ञे वा ठपिता होन्ति, सकलोव सङ्घो इस्सरो। कस्मा? सङ्घस्सेव दायज्जभावतो। बहूनम्पीति तीहि पट्ठाय बहूनम्पि। ईदिसवचनं उपनिधाय सासनेपि एको द्वे बहूति तीणि वचनानि अत्थे दिस्सन्ति, सद्दे पन द्विवचनबहुवचनानं विसेसाभावतो द्विवचनं नत्थीति दट्ठब्बं। अदिन्नमेवाति अत्तनोयेव असन्तकत्ता, अञ्ञेसम्पि साधारणत्ता च अदिन्नमेव। सचे सब्बे मता अनुमतिया देन्ति, सुदिन्नमेव। तन्ति सन्तकं। तेसूति तेसु सब्बेसु।
Soti kālaṅkato. Kassacīti gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā. Tassevāti dinnagāhakasseva. Ruciyā evāti kāmā eva. Tattha tattha saṅghassevāti tasmiṃ tasmiṃ vihāre ṭhitassa saṅghasseva. Idaṃ vihāre ṭhapitaparikkhāre sandhāya vuttaṃ. Sace gāme vā araññe vā ṭhapitā honti, sakalova saṅgho issaro. Kasmā? Saṅghasseva dāyajjabhāvato. Bahūnampīti tīhi paṭṭhāya bahūnampi. Īdisavacanaṃ upanidhāya sāsanepi eko dve bahūti tīṇi vacanāni atthe dissanti, sadde pana dvivacanabahuvacanānaṃ visesābhāvato dvivacanaṃ natthīti daṭṭhabbaṃ. Adinnamevāti attanoyeva asantakattā, aññesampi sādhāraṇattā ca adinnameva. Sace sabbe matā anumatiyā denti, sudinnameva. Tanti santakaṃ. Tesūti tesu sabbesu.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / २२५. मतसन्तककथा • 225. Matasantakakathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / मतसन्तककथा • Matasantakakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / मतसन्तककथावण्णना • Matasantakakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / मतसन्तककथावण्णना • Matasantakakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / मतसन्तककथादिवण्णना • Matasantakakathādivaṇṇanā
