| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๒๒๕. มตสนฺตกกถา
225. Matasantakakathā
๓๖๗. กาลงฺกเตติ เอตฺถ กรณํ กตนฺติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘กาลกิริยายา’’ติฯ อปโลเกตฺวาติ ‘‘อิตฺถนฺนาโม ภเนฺต ภิกฺขุ กาลงฺกโต, ตสฺส ติจีวรญฺจ ปตฺตญฺจ คิลานุปฎฺฐากานํ ทาตุํ สงฺฆํ อปโลเกมี’’ติ อปโลเกตฺวาฯ
367.Kālaṅkateti ettha karaṇaṃ katanti dassento āha ‘‘kālakiriyāyā’’ti. Apaloketvāti ‘‘itthannāmo bhante bhikkhu kālaṅkato, tassa ticīvarañca pattañca gilānupaṭṭhākānaṃ dātuṃ saṅghaṃ apalokemī’’ti apaloketvā.
๓๖๙. คิลานุปฎฺฐากลาเภติ คิลานุปฎฺฐากานํ ลภิตเพฺพฯ
369.Gilānupaṭṭhākalābheti gilānupaṭṭhākānaṃ labhitabbe.
สเพฺพปิ ภิกฺขูติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถาติ ตสฺมิํ กาลงฺกเตฯ กิํ วทนฺติ? ‘‘สเพฺพปิ…เป.… สามิโน’’ติ วทนฺตีติ โยชนาฯ ทฺวีสุ วาเทสุ ปจฺฉิมวาโท อฎฺฐกถาจริเยน รุจฺจตีติ วทนฺติฯ ยนฺติ ยํ วตฺถุฯ ‘‘ยํ อตฺถิ, ตํ ทาตพฺพ’’นฺติ วุตฺตเมวตฺถํ อาวิกโรโนฺต อาห ‘‘อญฺญสฺมิํ…เป.… ทาตพฺพ’’นฺติฯ ตนฺติ ปริกฺขารํฯ
Sabbepi bhikkhūti sambandho. Tatthāti tasmiṃ kālaṅkate. Kiṃ vadanti? ‘‘Sabbepi…pe… sāmino’’ti vadantīti yojanā. Dvīsu vādesu pacchimavādo aṭṭhakathācariyena ruccatīti vadanti. Yanti yaṃ vatthu. ‘‘Yaṃ atthi, taṃ dātabba’’nti vuttamevatthaṃ āvikaronto āha ‘‘aññasmiṃ…pe… dātabba’’nti. Tanti parikkhāraṃ.
สมโกติ สมํ ปมาณเมตสฺส ภาคสฺสาติ สมโกฯ สํวิทหนมตฺตเมวาติ อิทญฺจิทญฺจ กโรหีติ สชฺชนมตฺตเมวฯ เชฎฺฐกภาโคติ ทิคุณภาโคฯ
Samakoti samaṃ pamāṇametassa bhāgassāti samako. Saṃvidahanamattamevāti idañcidañca karohīti sajjanamattameva. Jeṭṭhakabhāgoti diguṇabhāgo.
โย ปนาติ ภิกฺขุ ปนฯ เอตฺถาติ พหูสุ ภิกฺขูสุฯ เยนาติ เยน เกนจิ, ทินฺนํ ปฎิยาทิตนฺติ สมฺพโนฺธฯ เอกทิวสมฺปีติ ปิสโทฺท ปเคว ทฺวีหาทิเกติ ทเสฺสติฯ โสปีติ ปิสโทฺท น เกวลํ พหุทิวสํ อุปฎฺฐาโกเยว, อถ โข โสปีติ ทเสฺสติฯ สมีปนฺติ คิลานสฺส สนฺติกํฯ อาคจฺฉตีติ สมีปมาคจฺฉติฯ
Yo panāti bhikkhu pana. Etthāti bahūsu bhikkhūsu. Yenāti yena kenaci, dinnaṃ paṭiyāditanti sambandho. Ekadivasampīti pisaddo pageva dvīhādiketi dasseti. Sopīti pisaddo na kevalaṃ bahudivasaṃ upaṭṭhākoyeva, atha kho sopīti dasseti. Samīpanti gilānassa santikaṃ. Āgacchatīti samīpamāgacchati.
ปจฺจาสีสายาติ ภาคสฺส ปจฺจาสีสายฯ ‘‘ปุน อาคนฺตฺวา ชคฺคิสฺสามี’’ติ อิมินา ‘‘ปุน อาคนฺตฺวา น ชคฺคิสฺสามี’’ติ คจฺฉนฺตสฺส น ทาตพฺพนฺติ ทเสฺสติฯ ธุรํ นิกฺขิปิตฺวาติ อุปฎฺฐหเน ธุรํ นิกฺขิปิตฺวาฯ
Paccāsīsāyāti bhāgassa paccāsīsāya. ‘‘Puna āgantvā jaggissāmī’’ti iminā ‘‘puna āgantvā na jaggissāmī’’ti gacchantassa na dātabbanti dasseti. Dhuraṃ nikkhipitvāti upaṭṭhahane dhuraṃ nikkhipitvā.
มาตุคาโมปิ โหตูติ โยชนาฯ ตสฺส ภิกฺขุโนติ กาลงฺกตสฺส ตสฺส ภิกฺขุโนฯ สเจปิ สหสฺสํ อคฺฆติ, คิลานุปฎฺฐากานํเยว ทาตพฺพนฺติ โยชนาฯ อญฺญนฺติ ปตฺตจีวรโต อญฺญํฯ เตติ คิลานุปฎฺฐากาฯ อวเสสนฺติ ปตฺตจีวรโต อวเสสํฯ ตโตติ พหุกมหคฺฆโตฯ ติจีวรปริกฺขาโรติ ติณฺณํ จีวรานํ ปริวาโรฯ สพฺพเญฺจตนฺติ สพฺพเมว เอตํ ปริกฺขารํฯ ลภตีติ คิลานุปฎฺฐาโก ลภติฯ
Mātugāmopi hotūti yojanā. Tassa bhikkhunoti kālaṅkatassa tassa bhikkhuno. Sacepi sahassaṃ agghati, gilānupaṭṭhākānaṃyeva dātabbanti yojanā. Aññanti pattacīvarato aññaṃ. Teti gilānupaṭṭhākā. Avasesanti pattacīvarato avasesaṃ. Tatoti bahukamahagghato. Ticīvaraparikkhāroti tiṇṇaṃ cīvarānaṃ parivāro. Sabbañcetanti sabbameva etaṃ parikkhāraṃ. Labhatīti gilānupaṭṭhāko labhati.
โสติ กาลงฺกโตฯ กสฺสจีติ คหฎฺฐสฺส วา ปพฺพชิตสฺส วาฯ ตเสฺสวาติ ทินฺนคาหกเสฺสวฯ รุจิยา เอวาติ กามา เอวฯ ตตฺถ ตตฺถ สงฺฆเสฺสวาติ ตสฺมิํ ตสฺมิํ วิหาเร ฐิตสฺส สงฺฆเสฺสวฯ อิทํ วิหาเร ฐปิตปริกฺขาเร สนฺธาย วุตฺตํฯ สเจ คาเม วา อรเญฺญ วา ฐปิตา โหนฺติ, สกโลว สโงฺฆ อิสฺสโรฯ กสฺมา? สงฺฆเสฺสว ทายชฺชภาวโตฯ พหูนมฺปีติ ตีหิ ปฎฺฐาย พหูนมฺปิฯ อีทิสวจนํ อุปนิธาย สาสเนปิ เอโก เทฺว พหูติ ตีณิ วจนานิ อเตฺถ ทิสฺสนฺติ, สเทฺท ปน ทฺวิวจนพหุวจนานํ วิเสสาภาวโต ทฺวิวจนํ นตฺถีติ ทฎฺฐพฺพํฯ อทินฺนเมวาติ อตฺตโนเยว อสนฺตกตฺตา, อเญฺญสมฺปิ สาธารณตฺตา จ อทินฺนเมวฯ สเจ สเพฺพ มตา อนุมติยา เทนฺติ, สุทินฺนเมวฯ ตนฺติ สนฺตกํฯ เตสูติ เตสุ สเพฺพสุฯ
Soti kālaṅkato. Kassacīti gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā. Tassevāti dinnagāhakasseva. Ruciyā evāti kāmā eva. Tattha tattha saṅghassevāti tasmiṃ tasmiṃ vihāre ṭhitassa saṅghasseva. Idaṃ vihāre ṭhapitaparikkhāre sandhāya vuttaṃ. Sace gāme vā araññe vā ṭhapitā honti, sakalova saṅgho issaro. Kasmā? Saṅghasseva dāyajjabhāvato. Bahūnampīti tīhi paṭṭhāya bahūnampi. Īdisavacanaṃ upanidhāya sāsanepi eko dve bahūti tīṇi vacanāni atthe dissanti, sadde pana dvivacanabahuvacanānaṃ visesābhāvato dvivacanaṃ natthīti daṭṭhabbaṃ. Adinnamevāti attanoyeva asantakattā, aññesampi sādhāraṇattā ca adinnameva. Sace sabbe matā anumatiyā denti, sudinnameva. Tanti santakaṃ. Tesūti tesu sabbesu.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๒๒๕. มตสนฺตกกถา • 225. Matasantakakathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / มตสนฺตกกถา • Matasantakakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / มตสนฺตกกถาวณฺณนา • Matasantakakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / มตสนฺตกกถาวณฺณนา • Matasantakakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / มตสนฺตกกถาทิวณฺณนา • Matasantakakathādivaṇṇanā
