| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
੧੦. ਮਾਤਿਕਾਕਥਾ
10. Mātikākathā
੪੧. ਨਿਚ੍ਛਾਤੋਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਤੋ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋ…ਪੇ॰… ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋ।
41.Nicchātoti nekkhammena kāmacchandato nicchāto, abyāpādena byāpādato nicchāto…pe… paṭhamena jhānena nīvaraṇehi nicchāto…pe… arahattamaggena sabbakilesehi nicchāto.
ਮੋਕ੍ਖੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਮੋਕ੍ਖੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਮੋਕ੍ਖੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਮੋਕ੍ਖੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਮੋਕ੍ਖੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
Mokkho vimokkhoti nekkhammena kāmacchandato muccatīti – mokkho vimokkho. Abyāpādena byāpādato muccatīti – mokkho vimokkho…pe… paṭhamena jhānena nīvaraṇehi muccatīti – mokkho vimokkho…pe… arahattamaggena sabbakilesehi muccatīti – mokkho vimokkho.
વਿਜ੍ਜਾવਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ વਿਜ੍ਜਾ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿ। વਿਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ – વਿਜ੍ਜਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ 5 વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ વਿਜ੍ਜਾ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਤੋ વਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿ। વਿਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ – વਿਜ੍ਜਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ વਿਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿ। વਿਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ – વਿਜ੍ਜਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ।
Vijjāvimuttīti nekkhammaṃ vijjatīti vijjā, kāmacchandato muccatīti vimutti. Vijjanto muccati, muccanto vijjatīti – vijjāvimutti. Abyāpādo 6 vijjatīti vijjā, byāpādato vimuccatīti vimutti. Vijjanto muccati, muccanto vijjatīti – vijjāvimutti…pe… arahattamaggo vijjatīti vijjā, sabbakilesehi muccatīti vimutti. Vijjanto muccati, muccanto vijjatīti – vijjāvimutti.
ਅਧਿਸੀਲਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ, ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਸਂવਰਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ । ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿ। ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਸਂવਰਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ।
Adhisīlaṃ adhicittaṃ adhipaññāti nekkhammena kāmacchandaṃ, saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi, avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi, dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi. Yo tattha saṃvaraṭṭho, ayaṃ adhisīlasikkhā . Yo tattha avikkhepaṭṭho, ayaṃ adhicittasikkhā. Yo tattha dassanaṭṭho, ayaṃ adhipaññāsikkhā. Abyāpādena byāpādaṃ saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi…pe… arahattamaggena sabbakilese saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi, avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi. Dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi. Yo tattha saṃvaraṭṭho, ayaṃ adhisīlasikkhā. Yo tattha avikkhepaṭṭho, ayaṃ adhicittasikkhā. Yo tattha dassanaṭṭho, ayaṃ adhipaññāsikkhā.
ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤਿ।
Passaddhīti nekkhammena kāmacchandaṃ paṭippassambheti, abyāpādena byāpādaṃ paṭippassambheti…pe… arahattamaggena sabbakilese paṭippassambheti.
ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ ; ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ।
Ñāṇanti kāmacchandassa pahīnattā nekkhammaṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ ; byāpādassa pahīnattā abyāpādo ñātaṭṭhena ñāṇaṃ…pe… sabbakilesānaṃ pahīnattā arahattamaggo ñātaṭṭhena ñāṇaṃ.
ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਦਸ੍ਸਨਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਦਸ੍ਸਨਂ।
Dassananti kāmacchandassa pahīnattā nekkhammaṃ diṭṭhattā dassanaṃ. Byāpādassa pahīnattā abyāpādo diṭṭhattā dassanaṃ…pe… sabbakilesānaṃ pahīnattā arahattamaggo diṭṭhattā dassanaṃ.
વਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ।
Visuddhīti kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammena visujjhati. Byāpādaṃ pajahanto abyāpādena visujjhati…pe… sabbakilese pajahanto arahattamaggena visujjhati.
ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਨਮੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ, ਯਦਿਦਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ। ਰੂਪਾਨਮੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ, ਯਦਿਦਂ ਆਰੁਪ੍ਪਂ। ਯਂ ਖੋ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨਿਰੋਧੋ ਤਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ।
Nekkhammanti kāmānametaṃ nissaraṇaṃ, yadidaṃ nekkhammaṃ. Rūpānametaṃ nissaraṇaṃ, yadidaṃ āruppaṃ. Yaṃ kho pana kiñci bhūtaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ, nirodho tassa nekkhammaṃ. Byāpādassa abyāpādo nekkhammaṃ. Thinamiddhassa ālokasaññā nekkhammaṃ…pe… sabbakilesānaṃ arahattamaggo nekkhammaṃ.
ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਨਮੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ, ਯਦਿਦਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ। ਰੂਪਾਨਮੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ, ਯਦਿਦਂ ਆਰੁਪ੍ਪਂ। ਯਂ ਖੋ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨਿਰੋਧੋ ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ। ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ।
Nissaraṇanti kāmānametaṃ nissaraṇaṃ, yadidaṃ nekkhammaṃ. Rūpānametaṃ nissaraṇaṃ, yadidaṃ āruppaṃ. Yaṃ kho pana kiñci bhūtaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ, nirodho tassa nissaraṇaṃ. Kāmacchandassa nekkhammaṃ nissaraṇaṃ. Byāpādassa abyāpādo nissaraṇaṃ…pe… sabbakilesānaṃ arahattamaggo nissaraṇaṃ.
ਪવਿવੇਕੋਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਪવਿવੇਕੋ …ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਪવਿવੇਕੋ ।
Pavivekoti kāmacchandassa nekkhammaṃ paviveko …pe… sabbakilesānaṃ arahattamaggo paviveko .
વੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ વੋਸ੍ਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ વੋਸ੍ਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ વੋਸ੍ਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ।
Vossaggoti nekkhammena kāmacchandaṃ vossajjatīti – vossaggo. Abyāpādena byāpādaṃ vossajjatīti – vossaggo…pe… arahattamaggena sabbakilese vossajjatīti – vossaggo.
ਚਰਿਯਾਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਚਰਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਚਰਤਿ।
Cariyāti kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammena carati. Byāpādaṃ pajahanto abyāpādena carati…pe… sabbakilese pajahanto arahattamaggena carati.
ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਾ। ਝਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸੇ। ਝਾਤੇ ਚ ਝਾਪੇ ਚ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਝਾਨਝਾਯੀ 7। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਝਾਯਤੀਤਿ ਝਾਨਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ…ਪੇ॰… ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ – ਧਮ੍ਮਾ। ਝਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਕਿਲੇਸੇ। ਝਾਤੇ ਚ ਝਾਪੇ ਚ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਝਾਨਝਾਯੀ।
Jhānavimokkhoti nekkhammaṃ jhāyatīti – jhānaṃ. Kāmacchandaṃ jhāpetīti – jhānaṃ. Jhāyanto muccatīti – jhānavimokkho. Jhāpento muccatīti – jhānavimokkho. Jhāyantīti dhammā. Jhāpentīti kilese. Jhāte ca jhāpe ca jānātīti – jhānajhāyī 8. Abyāpādo jhāyatīti jhānaṃ. Byāpādaṃ jhāpetīti – jhānaṃ…pe… ālokasaññā jhāyatīti – jhānaṃ. Thinamiddhaṃ jhāpetīti – jhānaṃ…pe… arahattamaggo jhāyatīti – jhānaṃ. Sabbakilese jhāpetīti – jhānaṃ. Jhāyanto muccatīti – jhānavimokkho. Jhāpento muccatīti – jhānavimokkho. Jhāyantīti – dhammā. Jhāpentīti – kilese. Jhāte ca jhāpe ca jānātīti – jhānajhāyī.
੪੨. ਭਾવਨਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਜੀવਿਤਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ – ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਸ੍વਾਯਂ ਏવਂ ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਂ ਜੀવਤਿ, ਨੋ વਿਸਮਂ; ਸਮ੍ਮਾ ਜੀવਤਿ, ਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾ; વਿਸੁਦ੍ਧਂ ਜੀવਤਿ, ਨੋ ਕਿਲਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ – ਆਜੀવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਸ੍વਾਯਂ ਏવਂ ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਆਜੀવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਯਞ੍ਞਦੇવ ਪਰਿਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ – ਯਦਿ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਂ ਯਦਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਸਂ ਯਦਿ ਗਹਪਤਿਪਰਿਸਂ ਯਦਿ ਸਮਣਪਰਿਸਂ – વਿਸਾਰਦੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ ਅਮਙ੍ਕੁਭੂਤੋ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਤਥਾ ਹਿ ਸੋ ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਆਜੀવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ।
42.Bhāvanā adhiṭṭhānaṃ jīvitanti kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammaṃ bhāvetīti – bhāvanāsampanno. Nekkhammavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhānasampanno. Svāyaṃ evaṃ bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno samaṃ jīvati, no visamaṃ; sammā jīvati, no micchā; visuddhaṃ jīvati, no kiliṭṭhanti – ājīvasampanno. Svāyaṃ evaṃ bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno ājīvasampanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati – yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ – visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto. Taṃ kissa hetu? Tathā hi so bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno ājīvasampanno.
ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ – ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ॰… ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ – ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ॰… ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ – ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ॰… વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ – ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ વਿਜ੍ਜਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ – ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ॰… ਅਰਤਿਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ – ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ॰… ਨੀવਰਣੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ – ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ – ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਸ੍વਾਯਂ ਏવਂ ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਂ ਜੀવਤਿ, ਨੋ વਿਸਮਂ; ਸਮ੍ਮਾ ਜੀવਤਿ, ਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾ; વਿਸੁਦ੍ਧਂ ਜੀવਤਿ, ਨੋ ਕਿਲਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ – ਆਜੀવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਸ੍વਾਯਂ ਏવਂ ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਆਜੀવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਯਞ੍ਞਦੇવ ਪਰਿਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ – ਯਦਿ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਂ ਯਦਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਸਂ ਯਦਿ ਗਹਪਤਿਪਰਿਸਂ ਯਦਿ ਸਮਣਪਰਿਸਂ – વਿਸਾਰਦੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ ਅਮਙ੍ਕੁਭੂਤੋ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਤਥਾ ਹਿ ਸੋ ਭਾવਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਆਜੀવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ।
Byāpādaṃ pajahanto abyāpādaṃ bhāvetīti – bhāvanāsampanno…pe… thinamiddhaṃ pajahanto ālokasaññaṃ bhāvetīti – bhāvanāsampanno…pe… uddhaccaṃ pajahanto avikkhepaṃ bhāvetīti – bhāvanāsampanno…pe… vicikicchaṃ pajahanto dhammavavatthānaṃ bhāvetīti – bhāvanāsampanno…pe… avijjaṃ pajahanto vijjaṃ bhāvetīti – bhāvanāsampanno…pe… aratiṃ pajahanto pāmojjaṃ bhāvetīti – bhāvanāsampanno…pe… nīvaraṇe pajahanto paṭhamaṃ jhānaṃ bhāvetīti – bhāvanāsampanno…pe… sabbakilese pajahanto arahattamaggaṃ bhāvetīti – bhāvanāsampanno. Arahattamaggavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti – adhiṭṭhānasampanno. Svāyaṃ evaṃ bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno samaṃ jīvati, no visamaṃ; sammā jīvati, no micchā; visuddhaṃ jīvati, no kiliṭṭhanti – ājīvasampanno. Svāyaṃ evaṃ bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno ājīvasampanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati – yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ – visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto. Taṃ kissa hetu? Tathā hi so bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno ājīvasampannoti.
ਮਾਤਿਕਾਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Mātikākathā niṭṭhitā.
ਪਞ੍ਞਾવਗ੍ਗੋ ਤਤਿਯੋ।
Paññāvaggo tatiyo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਪਞ੍ਞਾ ਇਦ੍ਧਿ ਅਭਿਸਮਯੋ, વਿવੇਕੋ ਚਰਿਯਪਞ੍ਚਮੋ।
Paññā iddhi abhisamayo, viveko cariyapañcamo;
ਪਾਟਿਹਾਰਿ ਸਮਸੀਸਿ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ।
Pāṭihāri samasīsi, satipaṭṭhānā vipassanā;
ਤਤਿਯੇ ਪਞ੍ਞਾવਗ੍ਗਮ੍ਹਿ, ਮਾਤਿਕਾਯ ਚ ਤੇ ਦਸਾਤਿ॥
Tatiye paññāvaggamhi, mātikāya ca te dasāti.
ਮਹਾવਗ੍ਗੋ ਯੁਗਨਦ੍ਧੋ, ਪਞ੍ਞਾવਗ੍ਗੋ ਚ ਨਾਮਤੋ।
Mahāvaggo yuganaddho, paññāvaggo ca nāmato;
ਅਨਨ੍ਤਨਯਮਗ੍ਗੇਸੁ, ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਸਾਗਰੂਪਮੋ।
Anantanayamaggesu, gambhīro sāgarūpamo;
ਨਭਞ੍ਚ ਤਾਰਕਾਕਿਣ੍ਣਂ, ਥੂਲੋ ਜਾਤਸ੍ਸਰੋ ਯਥਾ।
Nabhañca tārakākiṇṇaṃ, thūlo jātassaro yathā;
ਕਥਿਕਾਨਂ વਿਸਾਲਾਯ, ਯੋਗੀਨਂ ਞਾਣਜੋਤਨਨ੍ਤਿ॥
Kathikānaṃ visālāya, yogīnaṃ ñāṇajotananti.
ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paṭisambhidāmaggapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ਮਾਤਿਕਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Mātikākathāvaṇṇanā
