| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
೧೦. ಮಾತಿಕಾಕಥಾ
10. Mātikākathā
ಮಾತಿಕಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Mātikākathāvaṇṇanā
೪೦. ಇದಾನಿ ಮಹಾಥೇರೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಕಥಾನನ್ತರಂ ಸಕಲೇ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೇ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗನಿಬ್ಬಾನಧಮ್ಮೇ ಆಕಾರನಾನತ್ತವಸೇನ ನಾನಾಪರಿಯಾಯೇಹಿ ಥೋಮೇತುಕಾಮೋ ನಿಚ್ಛಾತೋತಿಆದೀನಿ ಏಕೂನವೀಸತಿ ಮಾತಿಕಾಪದಾನಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ನಿದ್ದೇಸವಸೇನ ಮಾತಿಕಾಕಥಂ ನಾಮ ಕಥೇಸಿ। ತಸ್ಸಾ ಅಯಂ ಅಪುಬ್ಬತ್ಥಾನುವಣ್ಣನಾ। ಮಾತಿಕಾಯ ತಾವ ನಿಚ್ಛಾತೋತಿ ಅಮಿಲಾತೋ। ಸಬ್ಬೇಪಿ ಹಿ ಕಿಲೇಸಾ ಪೀಳಾಯೋಗತೋ ಮಿಲಾತಾ, ರಾಗೋಪಿ ತಾವ ನಿರನ್ತರಪ್ಪವತ್ತೋ ಸರೀರಂ ದಹತಿ, ಕಿಂ ಪನಞ್ಞೇ ಕಿಲೇಸಾ । ‘‘ತಯೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಗ್ಗೀ ರಾಗಗ್ಗಿ ದೋಸಗ್ಗಿ ಮೋಹಗ್ಗೀ’’ತಿ (ಇತಿವು॰ ೯೩; ದೀ॰ ನಿ॰ ೩.೩೦೫) ಪನ ಕಿಲೇಸನಾಯಕಾ ತಯೋ ಏವ ಕಿಲೇಸಾ ವುತ್ತಾ, ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಪಿ ಪನ ದಹನ್ತಿಯೇವ। ಏವಂ ಛಾತಕಿಲೇಸಾಭಾವತೋ ನಿಚ್ಛಾತೋ। ಕೋ ಸೋ? ವಿಮೋಕ್ಖಸಮ್ಬನ್ಧೇನ ವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಮುಚ್ಚತೀತಿ ಮೋಕ್ಖೋ। ವಿಮುಚ್ಚತೀತಿ ವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಮೇಕಂ ಮಾತಿಕಾಪದಂ। ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾಯೇವ ವಿಮುತ್ತಿ। ಇದಮೇಕಂ ಮಾತಿಕಾಪದಂ। ಝಾನವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ಝಾನಮೇವ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಇದಮೇಕಂ ಮಾತಿಕಾಪದಂ। ಸೇಸಾನಿ ಏಕೇಕಾನೇವಾತಿ ಏವಂ ಏಕೂನವೀಸತಿ ಮಾತಿಕಾಪದಾನಿ।
40. Idāni mahāthero vipassanākathānantaraṃ sakale paṭisambhidāmagge niddiṭṭhe samathavipassanāmagganibbānadhamme ākāranānattavasena nānāpariyāyehi thometukāmo nicchātotiādīni ekūnavīsati mātikāpadāni uddisitvā tesaṃ niddesavasena mātikākathaṃ nāma kathesi. Tassā ayaṃ apubbatthānuvaṇṇanā. Mātikāya tāva nicchātoti amilāto. Sabbepi hi kilesā pīḷāyogato milātā, rāgopi tāva nirantarappavatto sarīraṃ dahati, kiṃ panaññe kilesā . ‘‘Tayome, bhikkhave, aggī rāgaggi dosaggi mohaggī’’ti (itivu. 93; dī. ni. 3.305) pana kilesanāyakā tayo eva kilesā vuttā, taṃsampayuttāpi pana dahantiyeva. Evaṃ chātakilesābhāvato nicchāto. Ko so? Vimokkhasambandhena vimokkhoti daṭṭhabbo. Muccatīti mokkho. Vimuccatīti vimokkhoti attho. Idamekaṃ mātikāpadaṃ. Vijjāvimuttīti vijjāyeva vimutti. Idamekaṃ mātikāpadaṃ. Jhānavimokkhoti jhānameva vimokkho. Idamekaṃ mātikāpadaṃ. Sesāni ekekānevāti evaṃ ekūnavīsati mātikāpadāni.
೪೧. ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದತೋ ನಿಚ್ಛಾತೋತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದತೋ ಅಪೇತತ್ತಾ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದತೋ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಯೋಗೀ। ತೇನ ಪಟಿಲದ್ಧಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಮ್ಪಿ ನಿಚ್ಛಾತೋ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದತೋ ಮುಚ್ಚತೀತಿ ವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದತೋ ಯೋಗೀ ಮುಚ್ಚತೀತಿ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ವಿಜ್ಜತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಸಭಾವತೋ ವಿಜ್ಜತಿ ಅತ್ಥಿ ಉಪಲಬ್ಭತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಸಭಾವಜಾನನತ್ಥಂ ಪಟಿಪನ್ನೇಹಿ ಯೋಗೀಹಿ ಸಭಾವಂ ವೇದೀಯತಿ ಜಾನೀಯತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ವಿಸೇಸಲಾಭತ್ಥಂ ಪಟಿಪನ್ನೇಹಿ ಯೋಗೀಹಿ ವೇದೀಯತಿ ಪಟಿಲಾಭೀಯತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಅತ್ತನಾ ವಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ ಭೂಮಿಂ ವಿನ್ದತಿ ಲಭತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಸಭಾವದಸ್ಸನಹೇತುತ್ತಾ ಸಭಾವಂ ವಿದಿತಂ ಕರೋತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಜ್ಜನ್ತೋ ಮುಚ್ಚತಿ, ಮುಚ್ಚನ್ತೋ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಯಥಾವುತ್ತೋ ಧಮ್ಮೋ ಯಥಾವುತ್ತೇನತ್ಥೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನೋ ಯಥಾವುತ್ತತೋ ಮುಚ್ಚತಿ, ಯಥಾವುತ್ತತೋ ಮುಚ್ಚಮಾನೋ ಯಥಾವುತ್ತೇನತ್ಥೇನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
41.Nekkhammena kāmacchandato nicchātoti nekkhammena kāmacchandato apetattā kāmacchandato nikkileso yogī. Tena paṭiladdhaṃ nekkhammampi nicchāto nikkileso vimokkho. Evaṃ sesesupi. Nekkhammena kāmacchandato muccatīti vimokkhoti nekkhammena kāmacchandato yogī muccatīti taṃ nekkhammaṃ vimokkhoti attho. Evaṃ sesesupi. Vijjatīti vijjāti sabhāvato vijjati atthi upalabbhatīti vijjā nāmāti attho. Atha vā sabhāvajānanatthaṃ paṭipannehi yogīhi sabhāvaṃ vedīyati jānīyatīti vijjā nāmāti attho. Atha vā visesalābhatthaṃ paṭipannehi yogīhi vedīyati paṭilābhīyatīti vijjā nāmāti attho. Atha vā attanā vinditabbaṃ bhūmiṃ vindati labhatīti vijjā nāmāti attho. Atha vā sabhāvadassanahetuttā sabhāvaṃ viditaṃ karotīti vijjā nāmāti attho. Vijjanto muccati, muccantovijjatīti yathāvutto dhammo yathāvuttenatthena vijjamāno yathāvuttato muccati, yathāvuttato muccamāno yathāvuttenatthena vijjatīti vijjāvimutti nāmāti attho.
ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಂ ಸಂವರಟ್ಠೇನಾತಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನಿವಾರಣಟ್ಠೇನ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂಯೇವ ಅವಿಕ್ಖೇಪಹೇತುತ್ತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿ। ದಸ್ಸನಹೇತುತ್ತಾ ದಸ್ಸನಟ್ಠೇನ ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿ। ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತೀತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಿನಾ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾದಿಕಂ ಯೋಗಾವಚರೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತೀತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಿಕೋ ಧಮ್ಮೋ ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಹೀನತ್ತಾತಿ ತೇನ ತೇನ ಪಹಾನೇನ ಪಹೀನತ್ತಾ। ಞಾತಟ್ಠೇನ ಞಾಣನ್ತಿ ಝಾನಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾವಸೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಮಗ್ಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾವಸೇನ ಞಾತಟ್ಠೇನ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಿಕಂ ಞಾಣಂ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ವಿಸುಜ್ಝತೀತಿ ಯೋಗೀ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಿಕಾ ವಿಸುದ್ಧಿ।
Kāmacchandaṃ saṃvaraṭṭhenāti kāmacchandanivāraṇaṭṭhena taṃ nekkhammaṃ sīlavisuddhi nāmāti attho. Taṃyeva avikkhepahetuttā avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi. Dassanahetuttā dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi. Sesesupi eseva nayo. Paṭippassambhetīti nekkhammādinā kāmacchandādikaṃ yogāvacaro paṭippassambhetīti nekkhammādiko dhammo passaddhi nāmāti attho. Pahīnattāti tena tena pahānena pahīnattā. Ñātaṭṭhena ñāṇanti jhānapaccavekkhaṇāvasena vipassanāvasena maggapaccavekkhaṇāvasena ñātaṭṭhena nekkhammādikaṃ ñāṇaṃ nāmāti attho. Diṭṭhattā dassananti etthāpi eseva nayo. Visujjhatīti yogī, nekkhammādikā visuddhi.
ನೇಕ್ಖಮ್ಮನಿದ್ದೇಸೇ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಅಲೋಭತ್ತಾ ಕಾಮರಾಗತೋ ನಿಸ್ಸಟನ್ತಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ। ತತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತನ್ತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ। ‘‘ರೂಪಾನಮೇತಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯದಿದಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ಆರುಪ್ಪವಿಸೇಸಸ್ಸ ಅದಿಸ್ಸನತೋ ವಿಸೇಸಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಅಞ್ಞತ್ಥ ವುತ್ತಪಾಠಕ್ಕಮೇನೇವ ಯದಿದಂ ಆರುಪ್ಪನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಞ್ಚ ಆರುಪ್ಪಂ ರೂಪತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ನಾಮಾತಿ ಅಧಿಕಾರವಸೇನೇವ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಭೂತನ್ತಿ ಉಪ್ಪಾದಸಮಾಯೋಗದೀಪನಂ। ಸಙ್ಖತನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯಬಲವಿಸೇಸದಸ್ಸನಂ। ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯಸಮಾಯೋಗೇಪಿ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಅಬ್ಯಾಪಾರಭಾವದಸ್ಸನಂ। ನಿರೋಧೋ ತಸ್ಸ ನೇಕ್ಖಮ್ಮನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ತತೋ ಸಙ್ಖತತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಸಙ್ಖತಸ್ಸ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಆರುಪ್ಪಸ್ಸ ಚ ನಿರೋಧಸ್ಸ ಚ ಗಹಣಂ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪಾಠೇ ವುತ್ತಕ್ಕಮೇನೇವ ಕತಂ। ‘‘ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಸ್ಸ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ಪುನರುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮವಚನೇನೇವ ಚ ತಸ್ಸ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಿದ್ಧೀತಿ ತಂ ಅವತ್ವಾ ಸೇಸನೇಕ್ಖಮ್ಮಮೇವ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಉಜುಕಮೇವ। ನಿಸ್ಸರಣನಿದ್ದೇಸೇಪಿ ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ನಿಸ್ಸರಣೀಯಾ ಧಾತುಯೋ ಪನೇತ್ಥ ಉಜುಕಮೇವ ನೇಕ್ಖಮ್ಮನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪವಿವೇಕೋತಿ ಪವಿವಿತ್ತಭಾವೋ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಿಕೋಯೇವ। ವೋಸಜ್ಜತೀತಿ ಯೋಗೀ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಯೋ ವೋಸಗ್ಗೋ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಪವತ್ತೇನ್ತೋ ಯೋಗೀ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಚರತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಂ ಪನ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಚರಿಯಾ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ಝಾನವಿಮೋಕ್ಖನಿದ್ದೇಸೇ ವತ್ತಬ್ಬಂ ವಿಮೋಕ್ಖಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಕೇವಲಂ ತತ್ಥ ‘‘ಜಾನಾತೀತಿ ಝಾನವಿಮೋಕ್ಖೋ’’ತಿ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೨೧೭) ವುತ್ತಂ, ಇಧ ಪನ ‘‘ಜಾನಾತೀತಿ, ಝಾಯತೀ’’ತಿ ಪುಗ್ಗಲಾಧಿಟ್ಠಾನಾವ ದೇಸನಾ ಕತಾತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ।
Nekkhammaniddese nekkhammaṃ alobhattā kāmarāgato nissaṭanti nissaraṇaṃ. Tato nikkhantanti nekkhammaṃ. ‘‘Rūpānametaṃ nissaraṇaṃ yadidaṃ nekkhamma’’nti vuccamāne āruppavisesassa adissanato visesassa dassanatthaṃ aññattha vuttapāṭhakkameneva yadidaṃ āruppanti vuttaṃ. Tañca āruppaṃ rūpato nikkhantattā nekkhammaṃ nāmāti adhikāravaseneva vuttaṃ hoti. Bhūtanti uppādasamāyogadīpanaṃ. Saṅkhatanti paccayabalavisesadassanaṃ. Paṭiccasamuppannanti paccayasamāyogepi paccayānaṃ abyāpārabhāvadassanaṃ. Nirodho tassa nekkhammanti nibbānaṃ tato saṅkhatato nikkhantattā tassa saṅkhatassa nekkhammaṃ nāma. Āruppassa ca nirodhassa ca gahaṇaṃ aññattha pāṭhe vuttakkameneva kataṃ. ‘‘Kāmacchandassa nekkhammaṃ nekkhamma’’nti vuccamāne punaruttaṃ hoti. Nekkhammavacaneneva ca tassa nekkhammasiddhīti taṃ avatvā sesanekkhammameva vuttaṃ. Taṃ ujukameva. Nissaraṇaniddesepi imināva nayena attho veditabbo. Nissaraṇīyā dhātuyo panettha ujukameva nekkhammanti vuttaṃ. Pavivekoti pavivittabhāvo nekkhammādikoyeva. Vosajjatīti yogī, nekkhammādayo vosaggo. Nekkhammaṃ pavattento yogī nekkhammena caratīti vuccati. Taṃ pana nekkhammaṃ cariyā. Esa nayo sesesupi. Jhānavimokkhaniddese vattabbaṃ vimokkhakathāyaṃ vuttaṃ. Kevalaṃ tattha ‘‘jānātīti jhānavimokkho’’ti (paṭi. ma. 1.217) vuttaṃ, idha pana ‘‘jānātīti, jhāyatī’’ti puggalādhiṭṭhānāva desanā katāti ayaṃ viseso.
೪೨. ಭಾವನಾಧಿಟ್ಠಾನಜೀವಿತನಿದ್ದೇಸೇ ಚ ಪುಗ್ಗಲಾಧಿಟ್ಠಾನಾ ದೇಸನಾ ಕತಾ। ಧಮ್ಮತೋ ಪನ ಭಾವನಾ ನಾಮ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಯೋವ। ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತಚಿತ್ತಮೇವ। ಜೀವಿತಂ ನಾಮ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೋ ನಾಮ। ಕೋ ಸೋ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೋ ನಾಮ ? ಮಿಚ್ಛಾಜೀವಾ ವಿರತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಪಚ್ಚಯಪರಿಯೇಸನವಾಯಾಮೋ ಚ। ತತ್ಥ ಸಮಂ ಜೀವತೀತಿ ಸಮಂ ಜೀವಿತಂ ಜೀವತಿ, ಭಾವನಪುಂಸಕವಚನಂ ವಾ, ಸಮೇನ ಜೀವತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನೋ ವಿಸಮನ್ತಿ ‘‘ಸಮಂ ಜೀವತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪಟಿಸೇಧವಸೇನ ಅವಧಾರಣಂ ಕತಂ। ಸಮ್ಮಾ ಜೀವತೀತಿ ಆಕಾರನಿದಸ್ಸನಂ। ನೋ ಮಿಚ್ಛಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ನಿಯಮನಂ। ವಿಸುದ್ಧಂ ಜೀವತೀತಿ ಸಭಾವವಿಸುದ್ಧಿಯಾ ವಿಸುದ್ಧಂ ಜೀವಿತಂ ಜೀವತಿ। ನೋ ಕಿಲಿಟ್ಠನ್ತಿ ತಸ್ಸೇವ ನಿಯಮನಂ। ಯಞ್ಞದೇವಾತಿಆದೀಹಿ ಯಥಾವುತ್ತಾನಂ ತಿಸ್ಸನ್ನಂ ಸಮ್ಪದಾನಂ ಆನಿಸಂಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ಥ ಯಞ್ಞದೇವಾತಿ ಯಂ ಯಂ ಏವ। ಖತ್ತಿಯಪರಿಸನ್ತಿ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಸನ್ನಿಪಾತಂ। ಸೋ ಹಿ ಸಮನ್ತತೋ ಸೀದನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಕತಬುದ್ಧಿನೋತಿ ಪರಿಸಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಇತರತ್ತಯೇ। ಖತ್ತಿಯಾದೀನಂಯೇವ ಆಗಮನಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಞಾಣಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ತಾಸಂಯೇವ ಚತಸ್ಸನ್ನಂ ಗಹಣಂ , ನ ಸುದ್ದಪರಿಸಾಯ। ವಿಸಾರದೋತಿ ತೀಹಿ ಸಮ್ಪದಾಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಿಗತಸಾರಜ್ಜೋ, ನಿಬ್ಭಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಮಙ್ಕುಭೂತೋತಿ ಅಸಙ್ಕುಚಿತೋ ನ ನಿತ್ತೇಜಭೂತೋ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತೂತಿ ತಂ ವಿಸಾರದತ್ತಂ ಕೇನ ಹೇತುನಾ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಹೋತೀತಿ ಚೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಾನಿ ತಥಾ ಹೀತಿ ತಸ್ಸ ಕಾರಣವಚನಂ। ಯಸ್ಮಾ ಏವಂ ತಿಸಮ್ಪದಾಸಮ್ಪನ್ನೋ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ವಿಸಾರದೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ವಿಸಾರದಭಾವಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಪೇಸೀತಿ।
42. Bhāvanādhiṭṭhānajīvitaniddese ca puggalādhiṭṭhānā desanā katā. Dhammato pana bhāvanā nāma nekkhammādayova. Adhiṭṭhānaṃ nāma nekkhammādivasena patiṭṭhāpitacittameva. Jīvitaṃ nāma nekkhammādivasena patiṭṭhāpitacittassa sammāājīvo nāma. Ko so sammāājīvo nāma ? Micchājīvā virati, dhammena samena paccayapariyesanavāyāmo ca. Tattha samaṃ jīvatīti samaṃ jīvitaṃ jīvati, bhāvanapuṃsakavacanaṃ vā, samena jīvatīti vuttaṃ hoti. No visamanti ‘‘samaṃ jīvatī’’ti vuttasseva atthassa paṭisedhavasena avadhāraṇaṃ kataṃ. Sammā jīvatīti ākāranidassanaṃ. No micchāti tasseva niyamanaṃ. Visuddhaṃ jīvatīti sabhāvavisuddhiyā visuddhaṃ jīvitaṃ jīvati. No kiliṭṭhanti tasseva niyamanaṃ. Yaññadevātiādīhi yathāvuttānaṃ tissannaṃ sampadānaṃ ānisaṃsaṃ dasseti. Tattha yaññadevāti yaṃ yaṃ eva. Khattiyaparisanti khattiyānaṃ sannipātaṃ. So hi samantato sīdanti ettha akatabuddhinoti parisāti vuccati. Eseva nayo itarattaye. Khattiyādīnaṃyeva āgamanasampattiyā ñāṇasampattiyā ca samannāgatattā tāsaṃyeva catassannaṃ gahaṇaṃ , na suddaparisāya. Visāradoti tīhi sampadāhi sampanno vigatasārajjo, nibbhayoti attho. Amaṅkubhūtoti asaṅkucito na nittejabhūto. Taṃ kissa hetūti taṃ visāradattaṃ kena hetunā kena kāraṇena hotīti ceti attho. Idāni tathā hīti tassa kāraṇavacanaṃ. Yasmā evaṃ tisampadāsampanno, tasmā ‘‘visārado hotī’’ti visāradabhāvassa kāraṇaṃ dassetvā niṭṭhapesīti.
ಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪಕಾಸಿನಿಯಾ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ
Saddhammappakāsiniyā paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathāya
ಮಾತಿಕಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mātikākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ಪಞ್ಞಾವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paññāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚೂಳವಗ್ಗಸ್ಸ ಅಪುಬ್ಬತ್ಥಾನುವಣ್ಣನಾ।
Niṭṭhitā cūḷavaggassa apubbatthānuvaṇṇanā.
ಏತ್ತಾವತಾ ಚ ತಿವಗ್ಗಸಙ್ಗಹಿತಸ್ಸ
Ettāvatā ca tivaggasaṅgahitassa
ಸಮತಿಂಸಕಥಾಪಟಿಮಣ್ಡಿತಸ್ಸ್ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ ಹೋತೀತಿ।
Samatiṃsakathāpaṭimaṇḍitasspaṭisambhidāmaggassa atthavaṇṇanā niṭṭhitā hotīti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ೧೦. ಮಾತಿಕಾಕಥಾ • 10. Mātikākathā
