| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-அனுடீகா • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
புக்³க³லபஞ்ஞத்திபகரண-அனுடீகா
Puggalapaññattipakaraṇa-anuṭīkā
1. மாதிகாவண்ணனா
1. Mātikāvaṇṇanā
1. ‘‘தா⁴துகத²ங் தே³ஸயித்வா அனந்தரங் தஸ்ஸ ஆஹ புக்³க³லபஞ்ஞத்தி’’ந்தி வுத்தே தத்த² காரணங் ஸமுதா³க³மதோ பட்டா²ய விபா⁴வெந்தோ ‘‘த⁴ம்மஸங்க³ஹே’’திஆதி³மாஹ. தத்த² யதி³பி த⁴ம்மஸங்க³ஹே ப²ஸ்ஸாதீ³னங் பத²வீஆதீ³னஞ்ச த⁴ம்மானங் நானானயவிசித்தோ அனுபத³விபா⁴கோ³பி கதோ, ந ஸங்க³ஹோ ஏவ, ஸோ பன தேஸங் குஸலத்திகாதி³ஹேதுது³காதி³திகது³கேஹி ஸங்க³ஹஸந்த³ஸ்ஸனத்தோ²தி வுத்தங் ‘‘த⁴ம்மஸங்க³ஹே திகது³காதி³வஸேன ஸங்க³ஹிதானங் த⁴ம்மான’’ந்தி. தேனேவ ஹி தங் பகரணங் ‘‘த⁴ம்மஸங்க³ஹோ’’தி ஸமஞ்ஞங் லபி⁴. காமஞ்ச த⁴ம்மஸங்க³ஹேபி ‘‘தஸ்மிங் கோ² பன ஸமயே சத்தாரோ க²ந்தா⁴ ஹொந்தீ’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 58) க²ந்தா⁴தி³விபா⁴கோ³ த³ஸ்ஸிதோ, ஸோ பன ந ததா² ஸாதிஸயோ, யதா² விப⁴ங்க³பகரணேதி ஸாதிஸயங் தங் க³ஹெத்வா ஆஹ ‘‘விப⁴ங்கே³ க²ந்தா⁴தி³விபா⁴க³ங் த³ஸ்ஸெத்வா’’தி, யதோ தங் ‘‘விப⁴ங்கோ³’’த்வேவ பஞ்ஞாயித்த². தா⁴துகதா²யாதி ஆதா⁴ரே பு⁴ம்மங், ததா² ‘‘த⁴ம்மஸங்க³ஹே விப⁴ங்கே³’’தி எத்தா²பி. ஆதா⁴ரோ ஹி ஸங்க³ஹணவிப⁴ஜனப்பபே⁴த³வசனஸங்கா²தானங் அவயவகிரியானங் தங்ஸமுதா³யபூ⁴தானி பகரணானி யதா² ‘‘ருக்கே² ஸாகா²’’தி. கரணவசனங் வா ஏதங், தா⁴துகதா²ய கரணபூ⁴தாயாதி அத்தோ².
1. ‘‘Dhātukathaṃ desayitvā anantaraṃ tassa āha puggalapaññatti’’nti vutte tattha kāraṇaṃ samudāgamato paṭṭhāya vibhāvento ‘‘dhammasaṅgahe’’tiādimāha. Tattha yadipi dhammasaṅgahe phassādīnaṃ pathavīādīnañca dhammānaṃ nānānayavicitto anupadavibhāgopi kato, na saṅgaho eva, so pana tesaṃ kusalattikādihetudukāditikadukehi saṅgahasandassanatthoti vuttaṃ ‘‘dhammasaṅgahe tikadukādivasena saṅgahitānaṃ dhammāna’’nti. Teneva hi taṃ pakaraṇaṃ ‘‘dhammasaṅgaho’’ti samaññaṃ labhi. Kāmañca dhammasaṅgahepi ‘‘tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā hontī’’tiādinā (dha. sa. 58) khandhādivibhāgo dassito, so pana na tathā sātisayo, yathā vibhaṅgapakaraṇeti sātisayaṃ taṃ gahetvā āha ‘‘vibhaṅge khandhādivibhāgaṃ dassetvā’’ti, yato taṃ ‘‘vibhaṅgo’’tveva paññāyittha. Dhātukathāyāti ādhāre bhummaṃ, tathā ‘‘dhammasaṅgahe vibhaṅge’’ti etthāpi. Ādhāro hi saṅgahaṇavibhajanappabhedavacanasaṅkhātānaṃ avayavakiriyānaṃ taṃsamudāyabhūtāni pakaraṇāni yathā ‘‘rukkhe sākhā’’ti. Karaṇavacanaṃ vā etaṃ, dhātukathāya karaṇabhūtāyāti attho.
எத்த² ச அபி⁴ஞ்ஞெய்யத⁴ம்மே தே³ஸெந்தோ தே³ஸனாகுஸலோ ப⁴க³வா திகது³கவஸேன தாவ நேஸங் ஸங்க³ஹங் த³ஸ்ஸெந்தோ த⁴ம்மஸங்க³ணிங் தே³ஸெத்வா ஸங்க³ஹபுப்³ப³கத்தா விபா⁴க³ஸ்ஸ தத³னந்தரங் க²ந்தா⁴தி³வஸேன விபா⁴க³ங் த³ஸ்ஸெந்தோ விப⁴ங்க³ங் தே³ஸேஸி. புன யதா²வுத்தவிபா⁴க³ஸங்க³ஹயுத்தே த⁴ம்மே ஸங்க³ஹாஸங்க³ஹாதி³னயப்பபே⁴த³தோ த³ஸ்ஸெந்தோ தா⁴துகத²ங் தே³ஸேஸி தஸ்ஸா அப்³ப⁴ந்தரபா³ஹிரமாதிகாஸரீரகத்தா. ந ஹி ஸக்கா க²ந்தா⁴தி³கே குஸலாதி³கே ச வினா ஸங்க³ஹாஸங்க³ஹாதி³னயங் நேதுந்தி. தேனாஹ ‘‘ததா²ஸங்க³ஹிதவிப⁴த்தான’’ந்தி. ஏவங் ஸங்க³ஹதோ விபா⁴க³தோ பபே⁴த³தோ ச த⁴ம்மானங் தே³ஸனா யஸ்ஸா பஞ்ஞத்தியா வஸேன ஹோதி, யோ சாயங் யதா²வுத்தத⁴ம்முபாதா³னோ புக்³க³லவோஹாரோ, தஸ்ஸ ச ஸமயவிமுத்தாதி³வஸேன விபா⁴கோ³, தங் ஸப்³ப³ங் விபா⁴வேதுங் புக்³க³லபஞ்ஞத்தி தே³ஸிதாதி இத³மேதேஸங் சதுன்னங் பகரணானங் தே³ஸனானுக்கமகாரணங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Ettha ca abhiññeyyadhamme desento desanākusalo bhagavā tikadukavasena tāva nesaṃ saṅgahaṃ dassento dhammasaṅgaṇiṃ desetvā saṅgahapubbakattā vibhāgassa tadanantaraṃ khandhādivasena vibhāgaṃ dassento vibhaṅgaṃ desesi. Puna yathāvuttavibhāgasaṅgahayutte dhamme saṅgahāsaṅgahādinayappabhedato dassento dhātukathaṃ desesi tassā abbhantarabāhiramātikāsarīrakattā. Na hi sakkā khandhādike kusalādike ca vinā saṅgahāsaṅgahādinayaṃ netunti. Tenāha ‘‘tathāsaṅgahitavibhattāna’’nti. Evaṃ saṅgahato vibhāgato pabhedato ca dhammānaṃ desanā yassā paññattiyā vasena hoti, yo cāyaṃ yathāvuttadhammupādāno puggalavohāro, tassa ca samayavimuttādivasena vibhāgo, taṃ sabbaṃ vibhāvetuṃ puggalapaññatti desitāti idametesaṃ catunnaṃ pakaraṇānaṃ desanānukkamakāraṇaṃ daṭṭhabbaṃ.
தேஸந்தி த⁴ம்மானங். ஸபா⁴வதோதி ‘‘ப²ஸ்ஸோ வேத³னா’’திஆதி³ஸபா⁴வதோ. உபாதா³யாதி ‘‘புக்³க³லோ ஸத்தோ போஸோ’’திஆதி³னா க²ந்தே⁴ உபாதா³ய. பஞ்ஞாபனங் யாய தஜ்ஜாஉபாதா³தி³பே⁴தா³ய பஞ்ஞத்தியா ஹோதி, தங் பஞ்ஞத்திங். பபே⁴த³தோதி க²ந்தா⁴தி³ஸமயவிமுத்தாதி³விபா⁴க³தோ. யாய பஞ்ஞத்தியா ஸபா⁴வதோ உபாதா³ய ச பஞ்ஞாபனந்தி ஸங்கே²பதோ வுத்தமத்த²ங் விவரந்தோ ‘‘தத்த² யே த⁴ம்மே’’திஆதி³மாஹ. தத்த² அஸபா⁴வபஞ்ஞத்தியாபி மூலபூ⁴தங் உபாதா³னங் ஸபா⁴வத⁴ம்மோ ஏவ, கேவலங் பன தேஸங் பவத்திஆகாரபே⁴த³ஸன்னிஸ்ஸயதோ விஸேஸோதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யே த⁴ம்மே…பே॰… ஹோதீ’’தி ஆஹ. தத்த² புப்³பா³பரியபா⁴வேன பவத்தமானேதி இமினா பப³ந்த⁴ஸன்னிஸ்ஸயதங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸந்தானபஞ்ஞத்திங் வத³தி, அஸபா⁴வஸமூஹவஸேனாதி இமினா ஸேஸபஞ்ஞத்திங். திஸ்ஸோ ஹி பஞ்ஞத்தியோ ஸந்தானபஞ்ஞத்தி ஸமூஹபஞ்ஞத்தி அவத்தா²விஸேஸபஞ்ஞத்தீதி. தத்த² பப³ந்தோ⁴ ஸந்தானோ. ஸமுதா³யோ ஸமூஹோ. உப்பாதா³தி³கோ த³ஹரபா⁴வாதி³கோ ச அவத்தா²விஸேஸோ. தேஸு அஸபா⁴வக்³க³ஹணேன வினா பப³ந்த⁴ஸமூஹானங் அஸபா⁴வத்தே ஸித்³தே⁴ அஸபா⁴வஸமூஹவஸேனாதி அஸபா⁴வக்³க³ஹணங் பப³ந்த⁴ஸமூஹவினிமுத்தபஞ்ஞத்திஸந்த³ஸ்ஸனத்த²ந்தி தேன அவத்தா²விஸேஸபஞ்ஞத்தியா பரிக்³க³ஹோ வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³.
Tesanti dhammānaṃ. Sabhāvatoti ‘‘phasso vedanā’’tiādisabhāvato. Upādāyāti ‘‘puggalo satto poso’’tiādinā khandhe upādāya. Paññāpanaṃ yāya tajjāupādādibhedāya paññattiyā hoti, taṃ paññattiṃ. Pabhedatoti khandhādisamayavimuttādivibhāgato. Yāya paññattiyā sabhāvato upādāya ca paññāpananti saṅkhepato vuttamatthaṃ vivaranto ‘‘tattha ye dhamme’’tiādimāha. Tattha asabhāvapaññattiyāpi mūlabhūtaṃ upādānaṃ sabhāvadhammo eva, kevalaṃ pana tesaṃ pavattiākārabhedasannissayato visesoti dassento ‘‘ye dhamme…pe… hotī’’ti āha. Tattha pubbāpariyabhāvena pavattamāneti iminā pabandhasannissayataṃ dassento santānapaññattiṃ vadati, asabhāvasamūhavasenāti iminā sesapaññattiṃ. Tisso hi paññattiyo santānapaññatti samūhapaññatti avatthāvisesapaññattīti. Tattha pabandho santāno. Samudāyo samūho. Uppādādiko daharabhāvādiko ca avatthāviseso. Tesu asabhāvaggahaṇena vinā pabandhasamūhānaṃ asabhāvatte siddhe asabhāvasamūhavasenāti asabhāvaggahaṇaṃ pabandhasamūhavinimuttapaññattisandassanatthanti tena avatthāvisesapaññattiyā pariggaho vuttoti veditabbo.
தேஸந்தி புப்³பே³ யங்-ஸத்³தே³ன பராமட்டா²னங் இந்த்³ரியப³த்³த⁴த⁴ம்மானங். தேனேவாஹ ‘‘அஞ்ஞேஸஞ்ச பா³ஹிரரூபனிப்³பா³னான’’ந்தி. ஸஸபா⁴வஸமூஹஸஸபா⁴வப்பபே⁴த³வஸேனாதி ரூபக்க²ந்தா⁴தி³ஸஸபா⁴வஸமூஹவஸேன சக்கா²யதனாதி³ஸஸபா⁴வவிஸேஸவஸேன ச. ‘‘ஸஸபா⁴வஸமூஹஸபா⁴வபே⁴த³வஸேனா’’தி ச பாடோ². தத்த² ஸமூஹஸபா⁴வோதி ஸபா⁴வஸந்தானங் அவத்தா²விஸேஸவிது⁴ரங் ஸமூஹவஸேன லக்க²ணமேவாஹ. ததா² ஹி க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தியாபி ஸபா⁴வபஞ்ஞத்திதா வுத்தா. தாயாதி ஆயதனபஞ்ஞத்திஆதி³ப்பபே⁴தா³ய ஸபா⁴வபஞ்ஞத்தியா. விப⁴த்தா ஸபா⁴வபஞ்ஞத்தீதி ‘‘ப²ஸ்ஸோ பு²ஸனா’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 2) விப⁴த்தா ப²ஸ்ஸாதி³ஸபா⁴வபஞ்ஞத்தி. ஸப்³பா³பீதி பி-ஸத்³தே³ன ஸபா⁴வத⁴ம்மேஸு ஸாமஞ்ஞவஸேன பவத்தங் குஸலாதி³பஞ்ஞத்திங் ஸங்க³ண்ஹாதி. ரூபாதி³த⁴ம்மானங் ஸமூஹோ ஸந்தானேன பவத்தமானோ அவத்தா²விஸேஸஸஹிதோ ஏகத்தக்³க³ஹணனிப³ந்த⁴னோ ஸத்தோதி வோஹரீயதீதி ஸோ ஸபா⁴வத⁴ம்மோ நாம பன ந ஹோதீதி ஆஹ ‘‘புக்³க³லபஞ்ஞத்தி பன அஸபா⁴வபஞ்ஞத்தீ’’தி. தாயாதி புக்³க³லபஞ்ஞத்தியா. யஸ்மா பன த⁴ம்மானங் பப³ந்தோ⁴ ஸமூஹோ ச த⁴ம்மஸன்னிஸ்ஸிதோதி வத்தப்³ப³தங் அரஹதி, தஸ்மா ‘‘பரிஞ்ஞெய்யாதி³ஸபா⁴வத⁴ம்மே உபாதா³ய பவத்திதோ’’தி வுத்தங்.
Tesanti pubbe yaṃ-saddena parāmaṭṭhānaṃ indriyabaddhadhammānaṃ. Tenevāha ‘‘aññesañca bāhirarūpanibbānāna’’nti. Sasabhāvasamūhasasabhāvappabhedavasenāti rūpakkhandhādisasabhāvasamūhavasena cakkhāyatanādisasabhāvavisesavasena ca. ‘‘Sasabhāvasamūhasabhāvabhedavasenā’’ti ca pāṭho. Tattha samūhasabhāvoti sabhāvasantānaṃ avatthāvisesavidhuraṃ samūhavasena lakkhaṇamevāha. Tathā hi khandhapaññattiyāpi sabhāvapaññattitā vuttā. Tāyāti āyatanapaññattiādippabhedāya sabhāvapaññattiyā. Vibhattā sabhāvapaññattīti ‘‘phasso phusanā’’tiādinā (dha. sa. 2) vibhattā phassādisabhāvapaññatti. Sabbāpīti pi-saddena sabhāvadhammesu sāmaññavasena pavattaṃ kusalādipaññattiṃ saṅgaṇhāti. Rūpādidhammānaṃ samūho santānena pavattamāno avatthāvisesasahito ekattaggahaṇanibandhano sattoti voharīyatīti so sabhāvadhammo nāma pana na hotīti āha ‘‘puggalapaññatti pana asabhāvapaññattī’’ti. Tāyāti puggalapaññattiyā. Yasmā pana dhammānaṃ pabandho samūho ca dhammasannissitoti vattabbataṃ arahati, tasmā ‘‘pariññeyyādisabhāvadhamme upādāya pavattito’’ti vuttaṃ.
விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி பன ‘‘ஸபா⁴வபஞ்ஞத்தீ’’தி வுத்தா, அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி ‘‘அஸபா⁴வபஞ்ஞத்தீ’’தி வுத்தா. ஸப்³பா³ பஞ்ஞத்தியோதி உபாதா³யபஞ்ஞத்திகிச்சபஞ்ஞத்திஆத³யோ ஸப்³பா³ பஞ்ஞத்தியோ. யதி³ ஸப்³பா³ பஞ்ஞத்தியோ இத⁴ த³ஸ்ஸிதா ஹொந்தி, கத²ங் ‘‘புக்³க³லபஞ்ஞத்தீ’’தி நாமங் ஜாதந்தி ஆஹ ‘‘க²ந்தா⁴தி³பஞ்ஞத்தீஸூ’’திஆதி³. அஞ்ஞத்தா²தி த⁴ம்மஸங்க³ஹாதீ³ஸு. யே த⁴ம்மேதி யே க²ந்தா⁴தி³த⁴ம்மே. பஞ்ஞத்தியா வத்து²பா⁴வேனாதி பஞ்ஞாபனஸ்ஸ அதி⁴ட்டா²னபா⁴வேன. அதி⁴ட்டா²னஞ்ஹி பஞ்ஞாபேதப்³ப³த⁴ம்மா பஞ்ஞாபனஸ்ஸ. ஏவஞ்ச கத்வா க²ந்தா⁴தீ³ஹி ஸத்³தி⁴ங் புக்³க³லோ க³ஹிதோ. யே த⁴ம்மேதி வா யே பஞ்ஞத்தித⁴ம்மே. பஞ்ஞாபேதுகாமோதி நிக்கி²பிதுகாமோ வத்து²பே⁴த³தோ அஸங்கரதோ ட²பேதுகாமோ. பஞ்ஞத்திபரிச்சே²த³ந்தி ச வத்து²பே⁴த³பி⁴ன்னங் பஞ்ஞத்திபூ⁴தங் பரிச்சே²த³ங். ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³.
Vijjamānapaññatti pana ‘‘sabhāvapaññattī’’ti vuttā, avijjamānapaññatti ‘‘asabhāvapaññattī’’ti vuttā. Sabbā paññattiyoti upādāyapaññattikiccapaññattiādayo sabbā paññattiyo. Yadi sabbā paññattiyo idha dassitā honti, kathaṃ ‘‘puggalapaññattī’’ti nāmaṃ jātanti āha ‘‘khandhādipaññattīsū’’tiādi. Aññatthāti dhammasaṅgahādīsu. Ye dhammeti ye khandhādidhamme. Paññattiyā vatthubhāvenāti paññāpanassa adhiṭṭhānabhāvena. Adhiṭṭhānañhi paññāpetabbadhammā paññāpanassa. Evañca katvā khandhādīhi saddhiṃ puggalo gahito. Ye dhammeti vā ye paññattidhamme. Paññāpetukāmoti nikkhipitukāmo vatthubhedato asaṅkarato ṭhapetukāmo. Paññattiparicchedanti ca vatthubhedabhinnaṃ paññattibhūtaṃ paricchedaṃ. Evamettha attho daṭṭhabbo.
ஸாமஞ்ஞப்பபே⁴த³பஞ்ஞாபனாதி ஸாமஞ்ஞபூ⁴தானங் விஸேஸபூ⁴தானஞ்ச அத்தா²னங் பஞ்ஞாபனா. தேஸந்தி அத்த²-ஸத்³தா³பெக்கா²ய புல்லிங்க³னித்³தே³ஸோ. தத்தா²தி பஞ்ஞாபனாய அத்த²த³ஸ்ஸனபூ⁴தேஸு த³ஸ்ஸனாதீ³ஸு. இத³மேவங்னாமகந்தி இத³ங் ருப்பனாதி³அத்த²ஜாதங் இத்த²ன்னாமகங் ரூபக்க²ந்த⁴வேத³னாக்க²ந்தா⁴தி³ஸமஞ்ஞங். தங்தங்கொட்டா²ஸிககரணந்தி ரூபவேத³னாதி³தங்தங்அத்த²விபா⁴க³பரியாபன்னதாபாத³னங். ததா² ஸஞ்ஞுப்பாதா³னமேவாதி ஆஹ ‘‘போ³த⁴னமேவ நிக்கி²பனா’’தி. போ³த⁴னஞ்ஹி போ³த⁴னெய்யஸந்தானே போ³தே⁴தப்³ப³ஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ ட²பனந்தி கத்வா ‘‘நிக்கி²பனா’’தி வுத்தங். ‘‘பஞ்ஞாபனா’’திஆதி³னா பா⁴வஸாத⁴னேன வத்வா ஸாத⁴னந்தராமஸனேன அத்த²ந்தரபரிகப்பாஸங்கா ஸியாதி தங் நிவாரேதுங் ‘‘யோ பனாயங்…பே॰… வேதி³தப்³போ³’’தி ஆஹ. தேஸங் தேஸங் த⁴ம்மானந்தி தங்தங்பஞ்ஞாபேதப்³ப³த⁴ம்மானங். த³ஸ்ஸனபூ⁴தாய நாமபஞ்ஞத்தியா தி³ட்ட²தாய, ட²பனபூ⁴தாய ட²பிததாய. தங்னிமித்ததந்தி தஸ்ஸ த³ஸ்ஸனஸ்ஸ ட²பனஸ்ஸ ச நிமித்தகாரணதங். நிமித்தஞ்ஹி கத்துபா⁴வேன வோஹரீயதி யதா² ‘‘பி⁴க்கா² வாஸேதீ’’தி, ‘‘அரியபா⁴வகரானி ஸச்சானி அரியஸச்சானீ’’தி ச.
Sāmaññappabhedapaññāpanāti sāmaññabhūtānaṃ visesabhūtānañca atthānaṃ paññāpanā. Tesanti attha-saddāpekkhāya pulliṅganiddeso. Tatthāti paññāpanāya atthadassanabhūtesu dassanādīsu. Idamevaṃnāmakanti idaṃ ruppanādiatthajātaṃ itthannāmakaṃ rūpakkhandhavedanākkhandhādisamaññaṃ. Taṃtaṃkoṭṭhāsikakaraṇanti rūpavedanāditaṃtaṃatthavibhāgapariyāpannatāpādanaṃ. Tathā saññuppādānamevāti āha ‘‘bodhanameva nikkhipanā’’ti. Bodhanañhi bodhaneyyasantāne bodhetabbassa atthassa ṭhapananti katvā ‘‘nikkhipanā’’ti vuttaṃ. ‘‘Paññāpanā’’tiādinā bhāvasādhanena vatvā sādhanantarāmasanena atthantaraparikappāsaṅkā siyāti taṃ nivāretuṃ ‘‘yo panāyaṃ…pe… veditabbo’’ti āha. Tesaṃ tesaṃ dhammānanti taṃtaṃpaññāpetabbadhammānaṃ. Dassanabhūtāya nāmapaññattiyā diṭṭhatāya, ṭhapanabhūtāya ṭhapitatāya. Taṃnimittatanti tassa dassanassa ṭhapanassa ca nimittakāraṇataṃ. Nimittañhi kattubhāvena voharīyati yathā ‘‘bhikkhā vāsetī’’ti, ‘‘ariyabhāvakarāni saccāni ariyasaccānī’’ti ca.
பாளியங் அனாக³ததந்தி விஜ்ஜமானதாதி³விஸேஸவசனேன ஸஹ பாடா²னாருள்ஹதங். விஜ்ஜமானஸ்ஸ ஸதோதி விஜ்ஜமானஸ்ஸ ஸமானஸ்ஸாதி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘விஜ்ஜமானபூ⁴தஸ்ஸாதி அத்தோ²’’தி ஆஹ. ததா²தி ஸச்சிகட்ட²பரமத்த²வஸேன அவிஜ்ஜமானஸ்ஸ அனுபலப்³ப⁴மானஸ்ஸ. தங் பன அனுபலப்³ப⁴மானதங் ததா²-ஸத்³தே³ன ப்³யதிரேகவஸேன தீ³பிதங் பாகடதரங் காதுங் ‘‘யதா² குஸலாதீ³னீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² வினிவத்தஸபா⁴வானீதி விப⁴த்தஸபா⁴வானி. உபலத்³தீ⁴தி க³ஹணங். தேனாகாரேனாதி தேன ரூபவேத³னாதி³ஆகாரேன அவிஜ்ஜமானஸ்ஸ. அஞ்ஞேனாகாரேனாதி ததோ ரூபவேத³னாதி³தோ அஞ்ஞேன தப்³பி³னிமுத்தேன பஞ்ஞாபேதப்³ப³பஞ்ஞாபனாகாரேன விஜ்ஜமானஸ்ஸ. பஞ்ஞத்திது³கே வுத்தமேவ ‘‘அயஞ்ச வாதோ³ ஸேவத்தி²கதா²ய படிஸித்³தோ⁴’’திஆதி³னா. லோகனிருத்திமத்தஸித்³த⁴ஸ்ஸாதி எத்த² மத்தக்³க³ஹணங் தஸ்ஸ பஞ்ஞத்திவத்து²ஸ்ஸ ந கேவலங் விஜ்ஜமானஸபா⁴வதானிவத்தனத்த²மேவ, அத² கோ² விபரீதக்³கா³ஹனிவத்தனத்த²ம்பீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அனபி⁴னிவேஸேன சித்தேனா’’தி ஆஹ. சதுஸச்சபஞ்சக்க²ந்தா⁴தி³வினிமுத்தங் ஸச்சந்தரக²ந்த⁴ந்தராதி³கங் பஞ்சமஸச்சாதி³கங். ஸசே தங் கோசி அத்தீ²தி படிஜானெய்ய, அயாதா²வக³ஹிதஸ்ஸ தங் வாசாவத்து²மத்தமேவஸ்ஸாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஸாபி⁴னிவேஸேன…பே॰… வுத்த’’ந்தி. உத்³தே³ஸே நித்³தே³ஸே ச ஸத்தவந்தங் பதா⁴னபா⁴வேன ஆக³மனங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ஸரூபதோ திஸ்ஸன்னங் ஆக³தத’’ந்தி. கு³ணபா⁴வேன பன உத்³த⁴ங்ஸோதபஞ்ஞாவிமுத்தபாஸாணலேகா²தி³க்³க³ஹணேஸு இதராபி திஸ்ஸோ பஞ்ஞத்தியோ இமஸ்மிங் பகரணே ஆக³தா ஏவ.
Pāḷiyaṃanāgatatanti vijjamānatādivisesavacanena saha pāṭhānāruḷhataṃ. Vijjamānassa satoti vijjamānassa samānassāti imamatthaṃ dassento ‘‘vijjamānabhūtassāti attho’’ti āha. Tathāti saccikaṭṭhaparamatthavasena avijjamānassa anupalabbhamānassa. Taṃ pana anupalabbhamānataṃ tathā-saddena byatirekavasena dīpitaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘yathā kusalādīnī’’tiādimāha. Tattha vinivattasabhāvānīti vibhattasabhāvāni. Upaladdhīti gahaṇaṃ. Tenākārenāti tena rūpavedanādiākārena avijjamānassa. Aññenākārenāti tato rūpavedanādito aññena tabbinimuttena paññāpetabbapaññāpanākārena vijjamānassa. Paññattiduke vuttameva ‘‘ayañca vādo sevatthikathāya paṭisiddho’’tiādinā. Lokaniruttimattasiddhassāti ettha mattaggahaṇaṃ tassa paññattivatthussa na kevalaṃ vijjamānasabhāvatānivattanatthameva, atha kho viparītaggāhanivattanatthampīti dassento ‘‘anabhinivesena cittenā’’ti āha. Catusaccapañcakkhandhādivinimuttaṃ saccantarakhandhantarādikaṃ pañcamasaccādikaṃ. Sace taṃ koci atthīti paṭijāneyya, ayāthāvagahitassa taṃ vācāvatthumattamevassāti dassento āha ‘‘sābhinivesena…pe… vutta’’nti. Uddese niddese ca sattavantaṃ padhānabhāvena āgamanaṃ sandhāyāha ‘‘sarūpato tissannaṃ āgatata’’nti. Guṇabhāvena pana uddhaṃsotapaññāvimuttapāsāṇalekhādiggahaṇesu itarāpi tisso paññattiyo imasmiṃ pakaraṇe āgatā eva.
யதா²வுத்தஸ்ஸ…பே॰… அவிரோதே⁴னாதி ‘‘விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தீ’’தி ஏவங் வுத்தப்பகாரஸ்ஸ அவிலோமனேன. ஆசரியவாதா³தி செத்த² அத்தனோமதியோ வேதி³தப்³பா³, அஞ்ஞத்த² பன அட்ட²கதா² ச. யதா² ச அவிரோதோ⁴ ஹோதி, தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தஸ்மா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² அவிஜ்ஜமானத்தா பஞ்ஞாபேதப்³ப³மத்தத்தே²ன பஞ்ஞத்தீதி ஏதேன ‘‘அவிஜ்ஜமானா பஞ்ஞத்தி அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தீ’’தி இமங் ஸமாஸவிகப்பமாஹ. அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தீதி எத்த² ஹி த்³வே ஸமாஸா அவிஜ்ஜமானஸ்ஸ, அவிஜ்ஜமானா வா பஞ்ஞத்தீதி அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. தேஸு புரிமேன நாமபஞ்ஞத்தி வுத்தா, து³தியேன உபாதா³பஞ்ஞத்திஆதி³பே⁴தா³ இதராபி. ஸஸபா⁴வங் வேத³னாதி³கங். தஜ்ஜபரமத்த²னாமலாப⁴தோதி தஜ்ஜஸ்ஸ தத³னுரூபஸ்ஸ பரமத்த²ஸ்ஸ அன்வத்த²ஸ்ஸ நாமஸ்ஸ லப⁴னதோ, அனுப⁴வனாதி³ஸபா⁴வானங் த⁴ம்மானங் பரமத்தி²கஸ்ஸ வேத³னாதி³னாமஸ்ஸ லப⁴னத்தாதி அத்தோ² . ஏதேன விஸேஸனிவத்திஅத்தோ² மத்த-ஸத்³தோ³, தேன சாயங் விஸேஸோ நிவத்திதோதி த³ஸ்ஸேதி. பரதோ லபி⁴தப்³ப³ந்தி பரங் உபாதா³ய லத்³த⁴ப்³ப³ங் யதா² ரூபாதி³கே உபாதா³ய ஸத்தோதி நிஸ்ஸபா⁴வஸமூஹஸந்தானாதி³ பஞ்ஞத்திவத்து². ஏகத்தேனாதி அனஞ்ஞத்தேன. அனுபலப்³ப⁴ஸபா⁴வதா ஞாணேன அக்³க³ஹேதப்³ப³ஸபா⁴வதா, யதோ தே நவத்தப்³பா³தி வுச்சந்தி.
Yathāvuttassa…pe… avirodhenāti ‘‘vijjamānapaññatti avijjamānapaññattī’’ti evaṃ vuttappakārassa avilomanena. Ācariyavādāti cettha attanomatiyo veditabbā, aññattha pana aṭṭhakathā ca. Yathā ca avirodho hoti, taṃ dassento ‘‘tasmā’’tiādimāha. Tattha avijjamānattā paññāpetabbamattatthena paññattīti etena ‘‘avijjamānā paññatti avijjamānapaññattī’’ti imaṃ samāsavikappamāha. Avijjamānapaññattīti ettha hi dve samāsā avijjamānassa, avijjamānā vā paññattīti avijjamānapaññatti. Tesu purimena nāmapaññatti vuttā, dutiyena upādāpaññattiādibhedā itarāpi. Sasabhāvaṃ vedanādikaṃ. Tajjaparamatthanāmalābhatoti tajjassa tadanurūpassa paramatthassa anvatthassa nāmassa labhanato, anubhavanādisabhāvānaṃ dhammānaṃ paramatthikassa vedanādināmassa labhanattāti attho . Etena visesanivattiattho matta-saddo, tena cāyaṃ viseso nivattitoti dasseti. Parato labhitabbanti paraṃ upādāya laddhabbaṃ yathā rūpādike upādāya sattoti nissabhāvasamūhasantānādi paññattivatthu. Ekattenāti anaññattena. Anupalabbhasabhāvatā ñāṇena aggahetabbasabhāvatā, yato te navattabbāti vuccanti.
ஸஸூகஸாலிராஸிஆதி³ஆகாரேன ஸங்குசிதக்³கோ³ வாஸவவாஸுதே³வாதீ³னங் விய மோலிவிஸேஸோ கிரீடங், ஸோ பன மகுடவிஸேஸோபி ஹோதியேவாதி ஆஹ ‘‘கிரீடங் மகுட’’ந்தி. ஸப்³ப³ஸமோரோதோ⁴தி ஸப்³பா³ஸங் விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திஆதீ³னங் ச²ன்னங் பஞ்ஞத்தீனங் அந்தோகரணங். ஸங்கா²தப்³ப³ப்பதா⁴னத்தாதி இத³ங் லக்க²ணவசனங். ந ஹி ஸப்³பா³பி உபனிதா⁴பஞ்ஞத்திஸங்கா²வஸேன பவத்தா, நாபி ஸப்³பா³ ஸங்கா²தப்³ப³ப்பதா⁴னா. து³தியங் ததியந்திஆதி³கங் பன உபனிதா⁴பஞ்ஞத்தியா, த்³வே தீணீதிஆதி³கங் உபனிக்கி²த்தபஞ்ஞத்தியா ஏகதே³ஸங் உபலக்க²ணவஸேன த³ஸ்ஸெந்தோ தஸ்ஸ ச ஸங்க்²யெய்யப்பதா⁴னதாயாஹ ‘‘ஸங்கா²தப்³ப³ப்பதா⁴னத்தா’’தி. பூரணத்தோ² ஹி ஸத்³தோ³ தத³த்த²தீ³பனமுகே²ன பூரேதப்³ப³மத்த²ங் தீ³பேதி. ஸோ ச ஸங்கா²விஸயோ பதா⁴னோவாதி து³தியாதீ³னங் பஞ்ஞத்தீனங் ஸங்கா²தப்³ப³ப்பதா⁴னதா வுத்தா. யாவ ஹி த³ஸஸங்கா² ஸங்க்²யெய்யப்பதா⁴னாதி. ததா² த்³வே தீணீதிஆதீ³னம்பி பஞ்ஞத்தீனங். ஸங்கா²தப்³போ³ பன அத்தோ² கோசி விஜ்ஜமானோ, கோசி அவிஜ்ஜமானோ, கோசி ஸஹ விஸுஞ்ச தது³ப⁴யங் மிஸ்ஸோதி ச²பி பஞ்ஞத்தியோ ப⁴ஜதீதி.
Sasūkasālirāsiādiākārena saṃkucitaggo vāsavavāsudevādīnaṃ viya moliviseso kirīṭaṃ, so pana makuṭavisesopi hotiyevāti āha ‘‘kirīṭaṃ makuṭa’’nti. Sabbasamorodhoti sabbāsaṃ vijjamānapaññattiādīnaṃ channaṃ paññattīnaṃ antokaraṇaṃ. Saṅkhātabbappadhānattāti idaṃ lakkhaṇavacanaṃ. Na hi sabbāpi upanidhāpaññattisaṅkhāvasena pavattā, nāpi sabbā saṅkhātabbappadhānā. Dutiyaṃ tatiyantiādikaṃ pana upanidhāpaññattiyā, dve tīṇītiādikaṃ upanikkhittapaññattiyā ekadesaṃ upalakkhaṇavasena dassento tassa ca saṅkhyeyyappadhānatāyāha ‘‘saṅkhātabbappadhānattā’’ti. Pūraṇattho hi saddo tadatthadīpanamukhena pūretabbamatthaṃ dīpeti. So ca saṅkhāvisayo padhānovāti dutiyādīnaṃ paññattīnaṃ saṅkhātabbappadhānatā vuttā. Yāva hi dasasaṅkhā saṅkhyeyyappadhānāti. Tathā dve tīṇītiādīnampi paññattīnaṃ. Saṅkhātabbo pana attho koci vijjamāno, koci avijjamāno, koci saha visuñca tadubhayaṃ missoti chapi paññattiyo bhajatīti.
இதராதி உபாதா³ஸமோதா⁴னதஜ்ஜாஸந்ததிபஞ்ஞத்தியோ வுத்தாவஸேஸா உபனிதா⁴பஞ்ஞத்திஉபனிக்கி²த்தபஞ்ஞத்தியோ ச. ஸத்தரதா²தி³பே⁴தா³ உபாதா³பஞ்ஞத்தி, தீ³க⁴ரஸ்ஸாதி³பே⁴தா³ உபனிதா⁴பஞ்ஞத்தி ச அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. ஹத்த²க³தாதி³விஸிட்டா² உபனிதா⁴பஞ்ஞத்தி, ஸமோதா⁴னபஞ்ஞத்தி ச அவிஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. ததே²வ ‘‘ஸுவண்ணவண்ணோ ப்³ரஹ்மஸ்ஸரோ’’திஆதி³கா விஜ்ஜமானக³ப்³பா⁴ விஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திங் ப⁴ஜந்தீதி ஆஹ ‘‘யதா²யோக³ங் தங் தங் பஞ்ஞத்தி’’ந்தி. தேன வுத்தங் ‘‘து³தியங் ததியங்…பே॰… ப⁴ஜந்தீ’’தி. யஞ்ஹீதிஆதி³ யதா²வுத்தஉபனிதா⁴உபனிக்கி²த்தபஞ்ஞத்தீனங் அவிஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபா⁴வஸமத்த²னங். தத்த² தஞ்ச ஸங்கா²னந்தி யங் ‘‘பட²மங் ஏக’’ந்திஆதி³கங் ஸங்கா²னங், தஞ்ச ஸங்கா²முகே²ன க³ஹேதப்³ப³ரூபங். ச-ஸத்³தே³ன ஸங்க்²யெய்யங் ஸங்க³ண்ஹாதி. தம்பி ஹி பஞ்ஞாபேதப்³ப³ங் பஞ்ஞத்தீதி. தஸ்ஸா பன பரமத்த²தோ அபா⁴வோ வுத்தோயேவ. கிஞ்சி நத்தீ²தி பரமத்த²தோ கிஞ்சி நத்தி². ததா²தி இமினா அவிஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபா⁴வந்தி ஏதங் ஆகட்³ட⁴தி. தேனாஹ ‘‘ந ஹி…பே॰… விஜ்ஜமானோ’’தி.
Itarāti upādāsamodhānatajjāsantatipaññattiyo vuttāvasesā upanidhāpaññattiupanikkhittapaññattiyo ca. Sattarathādibhedā upādāpaññatti, dīgharassādibhedā upanidhāpaññatti ca avijjamānapaññatti. Hatthagatādivisiṭṭhā upanidhāpaññatti, samodhānapaññatti ca avijjamānenaavijjamānapaññatti. Tatheva ‘‘suvaṇṇavaṇṇo brahmassaro’’tiādikā vijjamānagabbhā vijjamānenaavijjamānapaññattiṃ bhajantīti āha ‘‘yathāyogaṃ taṃ taṃ paññatti’’nti. Tena vuttaṃ ‘‘dutiyaṃ tatiyaṃ…pe… bhajantī’’ti. Yañhītiādi yathāvuttaupanidhāupanikkhittapaññattīnaṃ avijjamānenaavijjamānapaññattibhāvasamatthanaṃ. Tattha tañca saṅkhānanti yaṃ ‘‘paṭhamaṃ eka’’ntiādikaṃ saṅkhānaṃ, tañca saṅkhāmukhena gahetabbarūpaṃ. Ca-saddena saṅkhyeyyaṃ saṅgaṇhāti. Tampi hi paññāpetabbaṃ paññattīti. Tassā pana paramatthato abhāvo vuttoyeva. Kiñcinatthīti paramatthato kiñci natthi. Tathāti iminā avijjamānenaavijjamānabhāvanti etaṃ ākaḍḍhati. Tenāha ‘‘na hi…pe… vijjamāno’’ti.
ஓகாஸேதி அவீசிபரனிம்மிதவஸவத்தீபரிச்சி²ன்னே பதே³ஸே. ஸோ ஹி காமாதி⁴ட்டா²னதோ ‘‘காமோ’’தி வுச்சதி. கம்மனிப்³ப³த்தக்க²ந்தே⁴ஸூதி இமினா உத்தரபத³லோபேன காமப⁴வங் ‘‘காமோ’’தி வத³தி. ப⁴ணனங் ஸத்³தோ³ சேதனா வா, தங்ஸமங்கி³தாய தப்³பி³ஸிட்டே² புக்³க³லே பா⁴ணகோதி பஞ்ஞத்தீதி ஆஹ ‘‘விஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபக்க²ங் ப⁴ஜதீ’’தி. யேபு⁴ய்யேன ரூபாயதனக்³க³ஹணமுகே²ன ரூபஸங்கா²தேன ஸண்டா²னங் க³ய்ஹதீதி தஸ்ஸ தேன அபே⁴தோ³பசாரங் கத்வா வுத்தங் ‘‘ரூபாயதனஸங்கா²தேன ஸண்டா²னேனா’’தி. யங் அபே⁴தோ³பசாரங் பி⁴ந்தி³துங் அஜானந்தா நிகாயந்தரியா ரூபாயதனங் ஸண்டா²னஸபா⁴வங் படிஜானந்தி. ‘‘கிஸோ புக்³க³லோ, தூ²லோ புக்³க³லோ, கிஸோ த³ண்டோ³, தூ²லோ த³ண்டோ³’’திஆதி³னா புக்³க³லாதீ³னங் பஞ்ஞாபனா ததா²ததா²ஸன்னிவிட்டே² ரூபஸங்கா²தே கிஸாதி³ஸண்டா²னபஞ்ஞத்தி, ந ரூபாயதனமத்தேதி ஆஹ ‘‘ஸண்டா²னந்தி வா ரூபாயதனே அக்³க³ஹிதே’’தி. பச்சத்தத⁴ம்மனாமவஸேனாதி ‘‘பத²வீ ப²ஸ்ஸோ’’திஆதி³னா த⁴ம்மானங் தங்தங்னாமவஸேன. கிச்சபஞ்ஞத்திஆதி³விபா⁴கே³ன பவத்தோ அயம்பி ஆசரியவாதோ³ ‘‘கிச்சபஞ்ஞத்தி ஏகச்சா பூ⁴மிபஞ்ஞத்தி பச்சத்தபஞ்ஞத்தி அஸங்க²தபஞ்ஞத்தி ச விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி, லிங்க³பஞ்ஞத்தி ஏகச்சா பச்சத்தபஞ்ஞத்தி ச அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி, ஏகச்சா கிச்சபஞ்ஞத்தி விஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி, ஏகச்சா பூ⁴மிஸண்டா²னபஞ்ஞத்தி விஜ்ஜமானேன வா அவிஜ்ஜமானேன வா அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தீ’’தி த³ஸ்ஸிதத்தா ‘‘த⁴ம்மகதா² இத்தி²லிங்க³’’ந்திஆதீ³னங் விஜ்ஜமானேனவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபா⁴வோ, அவிஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபா⁴வோ ச த³ஸ்ஸிதனயோதி ஆஹ ‘‘ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹகோதி த³ட்ட²ப்³போ³’’தி. உபாதா³பஞ்ஞத்திஆதி³பா⁴வோ செத்த² கிச்சபஞ்ஞத்திஆதீ³னங் கிச்சபஞ்ஞத்திஆதி³பா⁴வோ ச தாஸங் யதா²ரஹங் விபா⁴வேதப்³போ³.
Okāseti avīciparanimmitavasavattīparicchinne padese. So hi kāmādhiṭṭhānato ‘‘kāmo’’ti vuccati. Kammanibbattakkhandhesūti iminā uttarapadalopena kāmabhavaṃ ‘‘kāmo’’ti vadati. Bhaṇanaṃ saddo cetanā vā, taṃsamaṅgitāya tabbisiṭṭhe puggale bhāṇakoti paññattīti āha ‘‘vijjamānenaavijjamānapaññattipakkhaṃ bhajatī’’ti. Yebhuyyena rūpāyatanaggahaṇamukhena rūpasaṅkhātena saṇṭhānaṃ gayhatīti tassa tena abhedopacāraṃ katvā vuttaṃ ‘‘rūpāyatanasaṅkhātena saṇṭhānenā’’ti. Yaṃ abhedopacāraṃ bhindituṃ ajānantā nikāyantariyā rūpāyatanaṃ saṇṭhānasabhāvaṃ paṭijānanti. ‘‘Kiso puggalo, thūlo puggalo, kiso daṇḍo, thūlo daṇḍo’’tiādinā puggalādīnaṃ paññāpanā tathātathāsanniviṭṭhe rūpasaṅkhāte kisādisaṇṭhānapaññatti, na rūpāyatanamatteti āha ‘‘saṇṭhānanti vā rūpāyatane aggahite’’ti. Paccattadhammanāmavasenāti ‘‘pathavī phasso’’tiādinā dhammānaṃ taṃtaṃnāmavasena. Kiccapaññattiādivibhāgena pavatto ayampi ācariyavādo ‘‘kiccapaññatti ekaccā bhūmipaññatti paccattapaññatti asaṅkhatapaññatti ca vijjamānapaññatti, liṅgapaññatti ekaccā paccattapaññatti ca avijjamānapaññatti, ekaccā kiccapaññatti vijjamānenaavijjamānapaññatti, ekaccā bhūmisaṇṭhānapaññatti vijjamānena vā avijjamānena vā avijjamānapaññattī’’ti dassitattā ‘‘dhammakathā itthiliṅga’’ntiādīnaṃ vijjamānenavijjamānapaññattibhāvo, avijjamānenaavijjamānapaññattibhāvo ca dassitanayoti āha ‘‘sabbasaṅgāhakoti daṭṭhabbo’’ti. Upādāpaññattiādibhāvo cettha kiccapaññattiādīnaṃ kiccapaññattiādibhāvo ca tāsaṃ yathārahaṃ vibhāvetabbo.
2. ஸங்கே²பப்பபே⁴த³வஸேனாதி ‘‘யாவதா பஞ்சக்க²ந்தா⁴’’தி ஸப்³பே³பி க²ந்தே⁴ க²ந்த⁴பா⁴வஸாமஞ்ஞேன ஸங்கி²பனவஸேன, ‘‘யாவதா ரூபக்க²ந்தோ⁴’’திஆதி³னா க²ந்தா⁴னங் ததோ ஸாமஞ்ஞதோ பகாரேஹி பி⁴ந்த³னவஸேன ச. அயங் அத்தோ²தி அயங் பஞ்ஞத்திஸங்கா²தோ அத்தோ². ஸாமஞ்ஞதோ வா ஹி த⁴ம்மானங் பஞ்ஞாபனங் ஹோதி விஸேஸதோ வா. விஸேஸோ செத்த² அத்தனோ ஸாமஞ்ஞாபெக்கா²ய வேதி³தப்³போ³, விஸேஸாபெக்கா²ய பன ஸோபி ஸாமஞ்ஞங் ஸம்பஜ்ஜதீதி ‘‘கித்தாவதா க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தீ’’தி புச்சா²ய ஸங்கே²பதோ விஸ்ஸஜ்ஜனவஸேன ‘‘யாவதா பஞ்சக்க²ந்தா⁴’’தி வுத்தந்தி தத்தா²பி ‘‘க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தீ’’தி ஆனெத்வா யோஜேதப்³ப³ந்தி ஆஹ ‘‘யாவதா…பே॰… பஞ்ஞத்தீ’’தி. ‘‘யாவதா பஞ்சக்க²ந்தா⁴, எத்தாவதா க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தி. யாவதா ரூபக்க²ந்தோ⁴…பே॰… விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴, எத்தாவதா க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தீ’’தி ஏவமெத்த² பாளியோஜனா காதப்³பா³. ஏவஞ்ஹி ஸங்கே²பதோ பபே⁴த³தோ ச க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தி விஸ்ஸஜ்ஜிதா ஹோதி. ததா² ஹி இமஸ்ஸேவ அத்த²ஸ்ஸ அட்ட²கதா²யங் வுத்தபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யத்தகேன…பே॰… ஆதி³கேனா’’தி ஆஹ. தத்தா²தி தஸ்மிங் விஸ்ஸஜ்ஜனஸ்ஸ அத்த²வசனே, தஸ்மிங் வா விஸ்ஸஜ்ஜனபாடே² தத³த்த²வசனே ச. பபே⁴த³னித³ஸ்ஸனமத்தந்தி பபே⁴த³ஸ்ஸ உதா³ஹரணமத்தங். அவுத்தோபி ஸப்³போ³ பூ⁴துபாதி³கோ, ஸுகா²தி³கோ ச பபே⁴தோ³. தங் பன பூ⁴மிமுகே²ன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ரூபக்க²ந்தோ⁴ காமாவசரோ’’திஆதி³ வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
2. Saṅkhepappabhedavasenāti ‘‘yāvatā pañcakkhandhā’’ti sabbepi khandhe khandhabhāvasāmaññena saṃkhipanavasena, ‘‘yāvatā rūpakkhandho’’tiādinā khandhānaṃ tato sāmaññato pakārehi bhindanavasena ca. Ayaṃ atthoti ayaṃ paññattisaṅkhāto attho. Sāmaññato vā hi dhammānaṃ paññāpanaṃ hoti visesato vā. Viseso cettha attano sāmaññāpekkhāya veditabbo, visesāpekkhāya pana sopi sāmaññaṃ sampajjatīti ‘‘kittāvatā khandhānaṃ khandhapaññattī’’ti pucchāya saṅkhepato vissajjanavasena ‘‘yāvatā pañcakkhandhā’’ti vuttanti tatthāpi ‘‘khandhānaṃ khandhapaññattī’’ti ānetvā yojetabbanti āha ‘‘yāvatā…pe… paññattī’’ti. ‘‘Yāvatā pañcakkhandhā, ettāvatā khandhānaṃ khandhapaññatti. Yāvatā rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho, ettāvatā khandhānaṃ khandhapaññattī’’ti evamettha pāḷiyojanā kātabbā. Evañhi saṅkhepato pabhedato ca khandhapaññatti vissajjitā hoti. Tathā hi imasseva atthassa aṭṭhakathāyaṃ vuttabhāvaṃ dassento ‘‘yattakena…pe… ādikenā’’ti āha. Tatthāti tasmiṃ vissajjanassa atthavacane, tasmiṃ vā vissajjanapāṭhe tadatthavacane ca. Pabhedanidassanamattanti pabhedassa udāharaṇamattaṃ. Avuttopi sabbo bhūtupādiko, sukhādiko ca pabhedo. Taṃ pana bhūmimukhena dassetuṃ ‘‘rūpakkhandho kāmāvacaro’’tiādi vuttanti daṭṭhabbaṃ.
ஏவங் அட்ட²கதா²யங் ஆக³தனயேன பாளியா அத்த²யோஜனங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி தங் பகாரந்தரேன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அயங் வா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² அயங் வாதி வுச்சமானங் ஸந்தா⁴யாஹ. எத்தா²தி ஏதஸ்மிங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்திவிஸ்ஸஜ்ஜனே. இத³ந்தி இத³ங் பத³ங். யத்தகோ…பே॰… க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தியா பபே⁴தோ³தி இமினா ஸங்கே²பதோ வித்தா²ரதோ ச க²ந்தா⁴னங் பபே⁴த³ங் பதி பஞ்ஞத்திவிபா⁴கோ³தி த³ஸ்ஸிதங் ஹோதி. தேனாஹ ‘‘வத்து²பே⁴தே³ன…பே॰… த³ஸ்ஸேதீ’’தி. பகரணந்தரேதி விப⁴ங்க³பகரணே. தத்த² ஹி ஸாதிஸயங் க²ந்தா⁴னங் விபா⁴க³பஞ்ஞத்தி வுத்தா. தேனாஹ அட்ட²கதா²யங் ‘‘ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன ஹி…பே॰… கதி²தா’’தி. எத்த² ச பட²மனயே ஸமுகே²ன, து³தியே வத்து²முகே²ன பஞ்ஞத்தியா விபா⁴கா³ த³ஸ்ஸிதாதி அயமேதேஸங் விஸேஸோ.
Evaṃ aṭṭhakathāyaṃ āgatanayena pāḷiyā atthayojanaṃ dassetvā idāni taṃ pakārantarena dassetuṃ ‘‘ayaṃ vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha ayaṃ vāti vuccamānaṃ sandhāyāha. Etthāti etasmiṃ khandhapaññattivissajjane. Idanti idaṃ padaṃ. Yattako…pe… khandhapaññattiyā pabhedoti iminā saṅkhepato vitthārato ca khandhānaṃ pabhedaṃ pati paññattivibhāgoti dassitaṃ hoti. Tenāha ‘‘vatthubhedena…pe… dassetī’’ti. Pakaraṇantareti vibhaṅgapakaraṇe. Tattha hi sātisayaṃ khandhānaṃ vibhāgapaññatti vuttā. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sammāsambuddhena hi…pe… kathitā’’ti. Ettha ca paṭhamanaye samukhena, dutiye vatthumukhena paññattiyā vibhāgā dassitāti ayametesaṃ viseso.
ஏஸ நயோதி இமினா க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தியா வுத்தமத்த²ங் ஆயதனபஞ்ஞத்தியாதீ³ஸு அதிதி³ஸதி. தத்த² ‘‘யாவதா பஞ்சக்க²ந்தா⁴’’தி, ‘‘க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தீ’’தி இத³ங் பஞ்ஞத்தினித்³தே³ஸபாளியா ஆதி³பரியோஸானக்³க³ஹணமுகே²ன த³ஸ்ஸனங். ‘‘யாவதா த்³வாத³ஸாயதனானீ’’தி, ‘‘ஆயதனானங் ஆயதனபஞ்ஞத்தீ’’தி இமஸ்ஸ அத்தோ² ‘‘யத்தகேன பஞ்ஞாபனேன ஸங்கே²பதோ த்³வாத³ஸாயதனானீ’’தி ஏதேன த³ஸ்ஸிதோ, ‘‘யாவதா சக்கா²யதன’’ந்திஆதி³கஸ்ஸ பன ‘‘பபே⁴த³தோ சக்கா²யதன’’ந்திஆதி³கேனாதி. தத்த² ‘‘சக்கா²யதனங்…பே॰… த⁴ம்மாயதன’’ந்தி பபே⁴த³னித³ஸ்ஸனமத்தமேதங். ஏதேன அவுத்தோபி ஸப்³போ³ ஸங்க³ஹிதோ ஹோதீதி ‘‘தத்ராபி த³ஸாயதனா காமாவசரா’’திஆதி³ வுத்தங். அயங் வா எத்த² பாளியா அத்த²யோஜனா – ‘‘யாவதா’’தி இத³ங் ஸப்³பே³ஹி பதே³ஹி யோஜெத்வா ‘‘யத்தகானி த்³வாத³ஸாயதனானி…பே॰… யத்தகோ த்³வாத³ஸன்னங் ஆயதனானங், தப்பபே⁴தா³னஞ்ச சக்கா²யதனாதீ³னங் பபே⁴தோ³, தத்தகோ ஆயதனானங் ஆயதனபஞ்ஞத்தியா பபே⁴தோ³’’தி பகரணந்தரே வுத்தேன வத்து²பபே⁴தே³ன ஆயதனபஞ்ஞத்தியா பபே⁴த³ங் த³ஸ்ஸேதீதிஆதி³னா இதரபஞ்ஞத்தீஸுபி நயோ யோஜேதப்³போ³.
Esa nayoti iminā khandhapaññattiyā vuttamatthaṃ āyatanapaññattiyādīsu atidisati. Tattha ‘‘yāvatā pañcakkhandhā’’ti, ‘‘khandhānaṃ khandhapaññattī’’ti idaṃ paññattiniddesapāḷiyā ādipariyosānaggahaṇamukhena dassanaṃ. ‘‘Yāvatā dvādasāyatanānī’’ti, ‘‘āyatanānaṃ āyatanapaññattī’’ti imassa attho ‘‘yattakena paññāpanena saṅkhepato dvādasāyatanānī’’ti etena dassito, ‘‘yāvatā cakkhāyatana’’ntiādikassa pana ‘‘pabhedato cakkhāyatana’’ntiādikenāti. Tattha ‘‘cakkhāyatanaṃ…pe… dhammāyatana’’nti pabhedanidassanamattametaṃ. Etena avuttopi sabbo saṅgahito hotīti ‘‘tatrāpi dasāyatanā kāmāvacarā’’tiādi vuttaṃ. Ayaṃ vā ettha pāḷiyā atthayojanā – ‘‘yāvatā’’ti idaṃ sabbehi padehi yojetvā ‘‘yattakāni dvādasāyatanāni…pe… yattako dvādasannaṃ āyatanānaṃ, tappabhedānañca cakkhāyatanādīnaṃ pabhedo, tattako āyatanānaṃ āyatanapaññattiyā pabhedo’’ti pakaraṇantare vuttena vatthupabhedena āyatanapaññattiyā pabhedaṃ dassetītiādinā itarapaññattīsupi nayo yojetabbo.
7. ‘‘ச² பஞ்ஞத்தியோ…பே॰… புக்³க³லபஞ்ஞத்தீ’’தி இமங் அபெக்கி²த்வா ‘‘கித்தாவதா…பே॰… எத்தாவதா இந்த்³ரியானங் இந்த்³ரியபஞ்ஞத்தீ’’தி அயங் பாளிபதே³ஸோ நித்³தே³ஸோபி ஸமானோ பகரணந்தரே வத்து²பே⁴தே³ன வுத்தங் க²ந்தா⁴தி³பஞ்ஞத்திப்பபே⁴த³ங் உபாதா³ய உத்³தே³ஸோயேவ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘உத்³தே³ஸமத்தேனேவாதி அத்தோ²’’தி.
7. ‘‘Cha paññattiyo…pe… puggalapaññattī’’ti imaṃ apekkhitvā ‘‘kittāvatā…pe… ettāvatā indriyānaṃ indriyapaññattī’’ti ayaṃ pāḷipadeso niddesopi samāno pakaraṇantare vatthubhedena vuttaṃ khandhādipaññattippabhedaṃ upādāya uddesoyeva hotīti āha ‘‘uddesamattenevāti attho’’ti.
மாதிகாவண்ணனா நிட்டி²தா.
Mātikāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / புக்³க³லபஞ்ஞத்திபாளி • Puggalapaññattipāḷi / 1. ஏககஉத்³தே³ஸோ • 1. Ekakauddeso
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / பஞ்சபகரண-அட்ட²கதா² • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 1. மாதிகாவண்ணனா • 1. Mātikāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / பஞ்சபகரண-மூலடீகா • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 1. மாதிகாவண்ணனா • 1. Mātikāvaṇṇanā
