| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / खुद्दसिक्खा-मूलसिक्खा • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
मातिकावण्णना
Mātikāvaṇṇanā
(ख-ज) इदानि ‘‘समातिक’’न्ति वुत्तत्ता मातिकं ताव दस्सेतुं ‘‘पाराजिका च चत्तारो’’तिआदि आरद्धं। सब्बसिक्खानं पन मूलभूतत्ता अधिसीलसिक्खाव पठमं वुत्ता। ‘‘सीले पतिट्ठाया’’ति (सुं॰ नि॰ १.१.२३, १९२; पेटको॰ २२; मि॰ प॰ २.१.९) हि वुत्तं। तत्रापि महासावज्जत्ता, मूलच्छेज्जवसेन पवत्तनतो च सब्बपठमं जानितब्बाति पाराजिकाव पठमं वुत्ताति। इदानि यथानिक्खित्तानि मातिकापदानि पटिपाटिया वित्थारेत्वा दस्सेतुं ‘‘पाराजिका च चत्तारो’’ति पठमपदं उद्धटं, तस्सायमत्थो – पाराजिकाति पराजिता पराजयमापन्ना, सिक्खापदं अतिक्कमित्वा तेनेव आपत्तिं आपज्जित्वा, ताय वा पराजयमापादितानमेतं अधिवचनं, ते पन चत्तारोति वुत्तं होति।
(Kha-ja) idāni ‘‘samātika’’nti vuttattā mātikaṃ tāva dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’tiādi āraddhaṃ. Sabbasikkhānaṃ pana mūlabhūtattā adhisīlasikkhāva paṭhamaṃ vuttā. ‘‘Sīle patiṭṭhāyā’’ti (suṃ. ni. 1.1.23, 192; peṭako. 22; mi. pa. 2.1.9) hi vuttaṃ. Tatrāpi mahāsāvajjattā, mūlacchejjavasena pavattanato ca sabbapaṭhamaṃ jānitabbāti pārājikāva paṭhamaṃ vuttāti. Idāni yathānikkhittāni mātikāpadāni paṭipāṭiyā vitthāretvā dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’ti paṭhamapadaṃ uddhaṭaṃ, tassāyamattho – pārājikāti parājitā parājayamāpannā, sikkhāpadaṃ atikkamitvā teneva āpattiṃ āpajjitvā, tāya vā parājayamāpāditānametaṃ adhivacanaṃ, te pana cattāroti vuttaṃ hoti.
