| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
မာတိကာဝဏ္ဏနာ
Mātikāvaṇṇanā
(ခ-ဇ) ဣဒာနိ ‘‘သမာတိက’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ မာတိကံ တာဝ ဒသ္သေတုံ ‘‘ပာရာဇိကာ စ စတ္တာရော’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ သဗ္ဗသိက္ခာနံ ပန မူလဘူတတ္တာ အဓိသီလသိက္ခာဝ ပဌမံ ဝုတ္တာ။ ‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယာ’’တိ (သုံ. နိ. ၁.၁.၂၃, ၁၉၂; ပေဋကော. ၂၂; မိ. ပ. ၂.၁.၉) ဟိ ဝုတ္တံ။ တတ္ရာပိ မဟာသာဝဇ္ဇတ္တာ, မူလစ္ဆေဇ္ဇဝသေန ပဝတ္တနတော စ သဗ္ဗပဌမံ ဇာနိတဗ္ဗာတိ ပာရာဇိကာဝ ပဌမံ ဝုတ္တာတိ။ ဣဒာနိ ယထာနိက္ခိတ္တာနိ မာတိကာပဒာနိ ပဋိပာဋိယာ ဝိတ္ထာရေတ္ဝာ ဒသ္သေတုံ ‘‘ပာရာဇိကာ စ စတ္တာရော’’တိ ပဌမပဒံ ဥဒ္ဓဋံ, တသ္သာယမတ္ထော – ပာရာဇိကာတိ ပရာဇိတာ ပရာဇယမာပန္နာ, သိက္ခာပဒံ အတိက္ကမိတ္ဝာ တေနေဝ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတ္ဝာ, တာယ ဝာ ပရာဇယမာပာဒိတာနမေတံ အဓိဝစနံ, တေ ပန စတ္တာရောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
(Kha-ja) idāni ‘‘samātika’’nti vuttattā mātikaṃ tāva dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’tiādi āraddhaṃ. Sabbasikkhānaṃ pana mūlabhūtattā adhisīlasikkhāva paṭhamaṃ vuttā. ‘‘Sīle patiṭṭhāyā’’ti (suṃ. ni. 1.1.23, 192; peṭako. 22; mi. pa. 2.1.9) hi vuttaṃ. Tatrāpi mahāsāvajjattā, mūlacchejjavasena pavattanato ca sabbapaṭhamaṃ jānitabbāti pārājikāva paṭhamaṃ vuttāti. Idāni yathānikkhittāni mātikāpadāni paṭipāṭiyā vitthāretvā dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’ti paṭhamapadaṃ uddhaṭaṃ, tassāyamattho – pārājikāti parājitā parājayamāpannā, sikkhāpadaṃ atikkamitvā teneva āpattiṃ āpajjitvā, tāya vā parājayamāpāditānametaṃ adhivacanaṃ, te pana cattāroti vuttaṃ hoti.
