| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಖುದ್ದಸಿಕ್ಖಾ-ಮೂಲಸಿಕ್ಖಾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
ಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ
Mātikāvaṇṇanā
(ಖ-ಜ) ಇದಾನಿ ‘‘ಸಮಾತಿಕ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಮಾತಿಕಂ ತಾವ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಾ ಚ ಚತ್ತಾರೋ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾನಂ ಪನ ಮೂಲಭೂತತ್ತಾ ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾವ ಪಠಮಂ ವುತ್ತಾ। ‘‘ಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯಾ’’ತಿ (ಸುಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧.೨೩, ೧೯೨; ಪೇಟಕೋ॰ ೨೨; ಮಿ॰ ಪ॰ ೨.೧.೯) ಹಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಪಿ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತ್ತಾ, ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜವಸೇನ ಪವತ್ತನತೋ ಚ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಾತಿ ಪಾರಾಜಿಕಾವ ಪಠಮಂ ವುತ್ತಾತಿ। ಇದಾನಿ ಯಥಾನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ಮಾತಿಕಾಪದಾನಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಾ ಚ ಚತ್ತಾರೋ’’ತಿ ಪಠಮಪದಂ ಉದ್ಧಟಂ, ತಸ್ಸಾಯಮತ್ಥೋ – ಪಾರಾಜಿಕಾತಿ ಪರಾಜಿತಾ ಪರಾಜಯಮಾಪನ್ನಾ, ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇನೇವ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ, ತಾಯ ವಾ ಪರಾಜಯಮಾಪಾದಿತಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ, ತೇ ಪನ ಚತ್ತಾರೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
(Kha-ja) idāni ‘‘samātika’’nti vuttattā mātikaṃ tāva dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’tiādi āraddhaṃ. Sabbasikkhānaṃ pana mūlabhūtattā adhisīlasikkhāva paṭhamaṃ vuttā. ‘‘Sīle patiṭṭhāyā’’ti (suṃ. ni. 1.1.23, 192; peṭako. 22; mi. pa. 2.1.9) hi vuttaṃ. Tatrāpi mahāsāvajjattā, mūlacchejjavasena pavattanato ca sabbapaṭhamaṃ jānitabbāti pārājikāva paṭhamaṃ vuttāti. Idāni yathānikkhittāni mātikāpadāni paṭipāṭiyā vitthāretvā dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’ti paṭhamapadaṃ uddhaṭaṃ, tassāyamattho – pārājikāti parājitā parājayamāpannā, sikkhāpadaṃ atikkamitvā teneva āpattiṃ āpajjitvā, tāya vā parājayamāpāditānametaṃ adhivacanaṃ, te pana cattāroti vuttaṃ hoti.
