Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā

    പുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തിപകരണ-മൂലടീകാ

    Puggalapaññattipakaraṇa-mūlaṭīkā

    ൧. മാതികാവണ്ണനാ

    1. Mātikāvaṇṇanā

    . ധമ്മസങ്ഗഹേ തികദുകവസേന സങ്ഗഹിതാനം ധമ്മാനം വിഭങ്ഗേ ഖന്ധാദിവിഭാഗം ദസ്സേത്വാ തഥാസങ്ഗഹിതവിഭത്താനം ധാതുകഥായ സങ്ഗഹാസങ്ഗഹാദിപ്പഭേദം വത്വാ യായ പഞ്ഞത്തിയാ തേസം സഭാവതോ ഉപാദായ ച പഞ്ഞാപനം ഹോതി, തം പഭേദതോ ദസ്സേതും ‘‘ഛ പഞ്ഞത്തിയോ’’തിആദിനാ പുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തി ആരദ്ധാ. തത്ഥ യേ ധമ്മേ പുബ്ബാപരിയഭാവേന പവത്തമാനേ അസഭാവസമൂഹവസേന ഉപാദായ ‘‘പുഗ്ഗലോ, ഇത്ഥീ, പുരിസോ, ദേവോ, മനുസ്സോ’’തിആദികാ പുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തി ഹോതി, തേസം അഞ്ഞേസഞ്ച ബാഹിരരൂപനിബ്ബാനാനം സസഭാവസമൂഹസസഭാവഭേദവസേന പഞ്ഞാപനാ സഭാവപഞ്ഞത്തീതി ഖന്ധപഞ്ഞത്തിആദികാ പഞ്ചവിധാ വേദിതബ്ബാ. തായ ധമ്മസങ്ഗഹാദീസു വിഭത്താ സഭാവപഞ്ഞത്തി സബ്ബാപി സങ്ഗഹിതാ ഹോതി. പുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തി പന അസഭാവപഞ്ഞത്തി. തായ ച സമയവിമുത്താദിപ്പഭേദായ സത്തസന്താനഗതേ പരിഞ്ഞേയ്യാദിസഭാവധമ്മേ ഉപാദായ പവത്തിതോ പധാനായ ‘‘വിഹാരോ മഞ്ചോ’’തിആദികാ ച സബ്ബാ അസഭാവപഞ്ഞത്തി സങ്ഗഹിതാ ഹോതി.

    1. Dhammasaṅgahe tikadukavasena saṅgahitānaṃ dhammānaṃ vibhaṅge khandhādivibhāgaṃ dassetvā tathāsaṅgahitavibhattānaṃ dhātukathāya saṅgahāsaṅgahādippabhedaṃ vatvā yāya paññattiyā tesaṃ sabhāvato upādāya ca paññāpanaṃ hoti, taṃ pabhedato dassetuṃ ‘‘cha paññattiyo’’tiādinā puggalapaññatti āraddhā. Tattha ye dhamme pubbāpariyabhāvena pavattamāne asabhāvasamūhavasena upādāya ‘‘puggalo, itthī, puriso, devo, manusso’’tiādikā puggalapaññatti hoti, tesaṃ aññesañca bāhirarūpanibbānānaṃ sasabhāvasamūhasasabhāvabhedavasena paññāpanā sabhāvapaññattīti khandhapaññattiādikā pañcavidhā veditabbā. Tāya dhammasaṅgahādīsu vibhattā sabhāvapaññatti sabbāpi saṅgahitā hoti. Puggalapaññatti pana asabhāvapaññatti. Tāya ca samayavimuttādippabhedāya sattasantānagate pariññeyyādisabhāvadhamme upādāya pavattito padhānāya ‘‘vihāro mañco’’tiādikā ca sabbā asabhāvapaññatti saṅgahitā hoti.

    ഏത്താവതാ ച പഞ്ഞത്തി നാമ വിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തി അവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തി ച. താ ഏവ ഹി വോമിസ്സാ ഇതരാ ചതസ്സോതി. തസ്മാ താസം ദസ്സനേന ഇമസ്മിം പകരണേ സബ്ബാ പഞ്ഞത്തിയോ ദസ്സിതാതി വേദിതബ്ബാ. ഖന്ധാദിപഞ്ഞത്തീസു പന ഛസു അഞ്ഞത്ഥ അദസ്സിതപ്പഭേദം ഇധേവ ച ദസ്സിതപ്പഭേദം പുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തിം ഉപാദായ ഇമസ്സ പകരണസ്സ പുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തീതി നാമം വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം. യേ ധമ്മേ ഇധ പഞ്ഞപേതുകാമോതി പഞ്ഞത്തിയാ വത്ഥുഭാവേന ദസ്സേതുകാമോതി അധിപ്പായോ. ന ഹി ഏതസ്മിം പകരണേ പഞ്ഞാപനം കരോതി, വത്ഥൂഹി പന പഞ്ഞത്തിയോ ദസ്സേതീതി.

    Ettāvatā ca paññatti nāma vijjamānapaññatti avijjamānapaññatti ca. Tā eva hi vomissā itarā catassoti. Tasmā tāsaṃ dassanena imasmiṃ pakaraṇe sabbā paññattiyo dassitāti veditabbā. Khandhādipaññattīsu pana chasu aññattha adassitappabhedaṃ idheva ca dassitappabhedaṃ puggalapaññattiṃ upādāya imassa pakaraṇassa puggalapaññattīti nāmaṃ vuttanti veditabbaṃ. Ye dhamme idha paññapetukāmoti paññattiyā vatthubhāvena dassetukāmoti adhippāyo. Na hi etasmiṃ pakaraṇe paññāpanaṃ karoti, vatthūhi pana paññattiyo dassetīti.

    ഖന്ധാതി പഞ്ഞാപനാതി ഇദം ഖന്ധാതി രൂപം പഥവീതിആദികാ സബ്ബാപി സാമഞ്ഞപ്പഭേദപഞ്ഞാപനാ നാമ ഹോതി, തം സന്ധായ വുത്തന്തി ദട്ഠബ്ബം. പഞ്ഞാപനാതി ഏതസ്സ പന ദസ്സനാ ഠപനാതി ഏതേ ദ്വേ അത്ഥാ, തേസം പകാസനാ നിക്ഖിപനാതി. തത്ഥ ‘‘രൂപക്ഖന്ധോ…പേ॰… അഞ്ഞാതാവിന്ദ്രിയം സമയവിമുത്തോ’’തിആദിനാ ഇദമേവംനാമകം ഇദമേവംനാമകന്തി തംതംകോട്ഠാസികകരണം ബോധനമേവ നിക്ഖിപനാ, ന പഞ്ഞപേതബ്ബാനം മഞ്ചാദീനം വിയ ഠാനസമ്ബന്ധകരണം. യോ പനായം ‘‘നാമപഞ്ഞത്തി ഹി ദസ്സേതി ച ഠപേതി ചാ’’തി കത്തുനിദ്ദേസോ കതോ, സോ ഭാവഭൂതായ കരണഭൂതായ വാ നാമപഞ്ഞത്തിയാ തേസം തേസം ധമ്മാനം ദിട്ഠതായ ഠപിതതായ ച തംനിമിത്തതം സന്ധായ കതോതി വേദിതബ്ബോ.

    Khandhātipaññāpanāti idaṃ khandhāti rūpaṃ pathavītiādikā sabbāpi sāmaññappabhedapaññāpanā nāma hoti, taṃ sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ. Paññāpanāti etassa pana dassanā ṭhapanāti ete dve atthā, tesaṃ pakāsanā nikkhipanāti. Tattha ‘‘rūpakkhandho…pe… aññātāvindriyaṃ samayavimutto’’tiādinā idamevaṃnāmakaṃ idamevaṃnāmakanti taṃtaṃkoṭṭhāsikakaraṇaṃ bodhanameva nikkhipanā, na paññapetabbānaṃ mañcādīnaṃ viya ṭhānasambandhakaraṇaṃ. Yo panāyaṃ ‘‘nāmapaññatti hi dasseti ca ṭhapeti cā’’ti kattuniddeso kato, so bhāvabhūtāya karaṇabhūtāya vā nāmapaññattiyā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ diṭṭhatāya ṭhapitatāya ca taṃnimittataṃ sandhāya katoti veditabbo.

    വിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തീതിആദിനാ വചനേന പാളിയം അനാഗതതം സന്ധായ ‘‘പാളിമുത്തകേനാ’’തിആദിമാഹ. കുസലാകുസലസ്സേവാതി കുസലാകുസലസ്സ വിയ. വിജ്ജമാനസ്സാതി ഏതസ്സ അത്ഥോ സതോതി, തസ്സ അത്ഥോ സമ്ഭൂതസ്സാതി. വിജ്ജമാനസ്സ സതോതി വാ വിജ്ജമാനഭൂതസ്സാതി അത്ഥോ. തമേവത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘സമ്ഭൂതസ്സാ’’തി. തേന അവിജ്ജമാനഭാവം പടിക്ഖിപതി. തഥാ അവിജ്ജമാനസ്സാതി യഥാ കുസലാദീനി അകുസലാദിസഭാവതോ, ഫസ്സാദയോ ച വേദനാദിസഭാവതോ വിനിവത്തസഭാവാനി വിജ്ജന്തി, തഥാ അവിജ്ജമാനസ്സ യേ ധമ്മേ ഉപാദായ ‘‘ഇത്ഥീ, പുരിസോ’’തി ഉപലദ്ധി ഹോതി, തേ അപനേത്വാ തേഹി വിനിവത്തസ്സ ഇത്ഥിആദിസഭാവസ്സ അഭാവതോ അസമ്ഭൂതസ്സാതി അത്ഥോ. യം പനേതസ്സ ‘‘തേനാകാരേന അവിജ്ജമാനസ്സ അഞ്ഞേനാകാരേന വിജ്ജമാനസ്സാ’’തി അത്ഥം കേചി വദന്തി, തത്ഥ യം വത്തബ്ബം, തം പഞ്ഞത്തിദുകേ വുത്തമേവ. അവിജ്ജമാനേപി സഭാവേ ലോകനിരുത്തിം അനുഗന്ത്വാ അനഭിനിവേസേന ചിത്തേന ‘‘ഇത്ഥീ, പുരിസോ’’തി ഗഹണസബ്ഭാവാ ‘‘ലോകനിരുത്തിമത്തസിദ്ധസ്സാ’’തി ആഹ. സാഭിനിവേസേന പന ചിത്തേന ഗയ്ഹമാനം പഞ്ചമസച്ചാദികം ന സഭാവതോ, നാപി സങ്കേതേന സിദ്ധന്തി ‘‘സബ്ബാകാരേനപി അനുപലബ്ഭനേയ്യ’’ന്തി വുത്തം. താസു ഇമസ്മിം…പേ॰… ലബ്ഭന്തീതി ഇമസ്മിം പകരണേ സരൂപതോ തിസ്സന്നം ആഗതതം സന്ധായ വുത്തം.

    Vijjamānapaññattītiādinā vacanena pāḷiyaṃ anāgatataṃ sandhāya ‘‘pāḷimuttakenā’’tiādimāha. Kusalākusalassevāti kusalākusalassa viya. Vijjamānassāti etassa attho satoti, tassa attho sambhūtassāti. Vijjamānassa satoti vā vijjamānabhūtassāti attho. Tamevatthaṃ dassento āha ‘‘sambhūtassā’’ti. Tena avijjamānabhāvaṃ paṭikkhipati. Tathā avijjamānassāti yathā kusalādīni akusalādisabhāvato, phassādayo ca vedanādisabhāvato vinivattasabhāvāni vijjanti, tathā avijjamānassa ye dhamme upādāya ‘‘itthī, puriso’’ti upaladdhi hoti, te apanetvā tehi vinivattassa itthiādisabhāvassa abhāvato asambhūtassāti attho. Yaṃ panetassa ‘‘tenākārena avijjamānassa aññenākārena vijjamānassā’’ti atthaṃ keci vadanti, tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ paññattiduke vuttameva. Avijjamānepi sabhāve lokaniruttiṃ anugantvā anabhinivesena cittena ‘‘itthī, puriso’’ti gahaṇasabbhāvā ‘‘lokaniruttimattasiddhassā’’ti āha. Sābhinivesena pana cittena gayhamānaṃ pañcamasaccādikaṃ na sabhāvato, nāpi saṅketena siddhanti ‘‘sabbākārenapianupalabbhaneyya’’nti vuttaṃ. Tāsu imasmiṃ…pe… labbhantīti imasmiṃ pakaraṇe sarūpato tissannaṃ āgatataṃ sandhāya vuttaṃ.

    യഥാവുത്തസ്സ പന അട്ഠകഥാനയസ്സ അവിരോധേന ആചരിയവാദാ യോജേതബ്ബാ, തസ്മാ പഞ്ഞപേതബ്ബട്ഠേന ചേസാ പഞ്ഞത്തീതി ഏതസ്സ സഭാവതോ അവിജ്ജമാനത്താ പഞ്ഞപേതബ്ബമത്തട്ഠേന പഞ്ഞത്തീതി അത്ഥോ. പഞ്ഞപേതബ്ബമ്പി ഹി സസഭാവം തജ്ജപരമത്ഥനാമലാഭതോ ന പരതോ ലഭിതബ്ബം പഞ്ഞത്തിനാമം ലഭതി, നിസഭാവം പന സഭാവാഭാവതോ ന അത്തനോ സഭാവേന നാമം ലഭതീതി. സത്തോതിആദികേന നാമേന പഞ്ഞപിതബ്ബമത്തട്ഠേന പഞ്ഞത്തീതി നാമം ലഭതി, നിസഭാവാ ച സത്താദയോ. ന ഹി സസഭാവസ്സ രൂപാദീഹി ഏകത്തേന അഞ്ഞത്തേന വാ അനുപലബ്ഭസഭാവതാ അത്ഥീതി.

    Yathāvuttassa pana aṭṭhakathānayassa avirodhena ācariyavādā yojetabbā, tasmā paññapetabbaṭṭhena cesā paññattīti etassa sabhāvato avijjamānattā paññapetabbamattaṭṭhena paññattīti attho. Paññapetabbampi hi sasabhāvaṃ tajjaparamatthanāmalābhato na parato labhitabbaṃ paññattināmaṃ labhati, nisabhāvaṃ pana sabhāvābhāvato na attano sabhāvena nāmaṃ labhatīti. Sattotiādikena nāmena paññapitabbamattaṭṭhena paññattīti nāmaṃ labhati, nisabhāvā ca sattādayo. Na hi sasabhāvassa rūpādīhi ekattena aññattena vā anupalabbhasabhāvatā atthīti.

    കിരീടം മകുടം, തം അസ്സ അത്ഥീതി കിരീടീ. ഏതസ്മിഞ്ച ആചരിയവാദേ അനൂനേന ലക്ഖണേന ഭവിതബ്ബന്തി സബ്ബസമോരോധോ കാതബ്ബോ. ദുതിയം തതിയന്തി ഏവംപകാരാ ഹി ഉപനിധാപഞ്ഞത്തി ഉപനിക്ഖിത്തകപഞ്ഞത്തി ച സങ്ഖാതബ്ബപ്പധാനത്താ ഛപി പഞ്ഞത്തിയോ ഭജതീതി യുത്തം വത്തും, ഇതരാ ച യഥായോഗം തം തം പഞ്ഞത്തിന്തി. ദുതിയം തതിയം ദ്വേ തീണീതിആദി പന സങ്ഖാ നാമ കാചി നത്ഥീതി താസം ഉപാദാസന്തതിപഞ്ഞത്തീനം അവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തിഭാവം, ഇതരാസഞ്ച ഉപനിധാപഞ്ഞത്തീനം യഥാനിദസ്സിതാനം അവിജ്ജമാനേനഅവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തിഭാവം മഞ്ഞമാനോ ആഹ ‘‘സേസാ അവിജ്ജമാനപക്ഖഞ്ചേവ അവിജ്ജമാനേനഅവിജ്ജമാനപക്ഖഞ്ച ഭജന്തീ’’തി. ദുതിയം തതിയം ദ്വേ തീണീതിആദീനം ഉപനിധാഉപനിക്ഖിത്തകപഞ്ഞത്തീനം അവിജ്ജമാനേനഅവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തിഭാവമേവ മഞ്ഞതി. യഞ്ഹി പഠമാദികം അപേക്ഖിത്വാ യസ്സ ചേകാദികസ്സ ഉപനിക്ഖിപിത്വാ പഞ്ഞാപീയതി, തഞ്ച സങ്ഖാനം കിഞ്ചി നത്ഥീതി. തഥാ സന്തതിപഞ്ഞത്തിയാ ച. ന ഹി അസീതി ആസീതികോ ച വിജ്ജമാനോതി.

    Kirīṭaṃ makuṭaṃ, taṃ assa atthīti kirīṭī. Etasmiñca ācariyavāde anūnena lakkhaṇena bhavitabbanti sabbasamorodho kātabbo. Dutiyaṃ tatiyanti evaṃpakārā hi upanidhāpaññatti upanikkhittakapaññatti ca saṅkhātabbappadhānattā chapi paññattiyo bhajatīti yuttaṃ vattuṃ, itarā ca yathāyogaṃ taṃ taṃ paññattinti. Dutiyaṃ tatiyaṃ dve tīṇītiādi pana saṅkhā nāma kāci natthīti tāsaṃ upādāsantatipaññattīnaṃ avijjamānapaññattibhāvaṃ, itarāsañca upanidhāpaññattīnaṃ yathānidassitānaṃ avijjamānenaavijjamānapaññattibhāvaṃ maññamāno āha ‘‘sesā avijjamānapakkhañceva avijjamānenaavijjamānapakkhañca bhajantī’’ti. Dutiyaṃ tatiyaṃ dve tīṇītiādīnaṃ upanidhāupanikkhittakapaññattīnaṃ avijjamānenaavijjamānapaññattibhāvameva maññati. Yañhi paṭhamādikaṃ apekkhitvā yassa cekādikassa upanikkhipitvā paññāpīyati, tañca saṅkhānaṃ kiñci natthīti. Tathā santatipaññattiyā ca. Na hi asīti āsītiko ca vijjamānoti.

    ഏകച്ചാ ഭൂമിപഞ്ഞത്തീതി കാമാവചരാദിപഞ്ഞത്തിം സന്ധായാഹ. കാമാവചരാദീ ഹി സഭാവധമ്മാതി അധിപ്പായോ. കാമോതി പന ഓകാസേ ഗഹിതേ അവിജ്ജമാനേനവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തി ഏസാ ഭവിതും അരഹതി, കമ്മനിബ്ബത്തക്ഖന്ധേസു ഗഹിതേസു വിജ്ജമാനേനവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തി. യഥാ പന വചനസങ്ഖാതായ വചനസമുട്ഠാപകചേതനാസങ്ഖാതായ വാ കിരിയായ ഭാണകോതി പുഗ്ഗലസ്സ പഞ്ഞത്തി വിജ്ജമാനേനഅവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തിപക്ഖം ഭജതി, ഏവം കിസോ ഥൂലോതി രൂപായതനസങ്ഖാതേന സണ്ഠാനേന പുഗ്ഗലാദീനം പഞ്ഞാപനാ വിജ്ജമാനേനഅവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തി ഭവിതും അരഹതി. സണ്ഠാനന്തി വാ രൂപായതനേ അഗ്ഗഹിതേ അവിജ്ജമാനേനഅവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തി. രൂപം ഫസ്സോതിആദികാ പന വിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തി രുപ്പനാദികിച്ചവസേന കിച്ചപഞ്ഞത്തിയം, പച്ചത്തധമ്മനാമവസേന പച്ചത്തപഞ്ഞത്തിയം വാ അവരോധേതബ്ബാ. വിജ്ജമാനാവിജ്ജമാനപഞ്ഞത്തീസു ച വുത്താസു താസം വോമിസ്സതാവസേന പവത്താ ഇതരാപി വുത്തായേവ ഹോന്തീതി അയമ്പി ആചരിയവാദോ സബ്ബസങ്ഗാഹകോതി ദട്ഠബ്ബോ.

    Ekaccā bhūmipaññattīti kāmāvacarādipaññattiṃ sandhāyāha. Kāmāvacarādī hi sabhāvadhammāti adhippāyo. Kāmoti pana okāse gahite avijjamānenavijjamānapaññatti esā bhavituṃ arahati, kammanibbattakkhandhesu gahitesu vijjamānenavijjamānapaññatti. Yathā pana vacanasaṅkhātāya vacanasamuṭṭhāpakacetanāsaṅkhātāya vā kiriyāya bhāṇakoti puggalassa paññatti vijjamānenaavijjamānapaññattipakkhaṃ bhajati, evaṃ kiso thūloti rūpāyatanasaṅkhātena saṇṭhānena puggalādīnaṃ paññāpanā vijjamānenaavijjamānapaññatti bhavituṃ arahati. Saṇṭhānanti vā rūpāyatane aggahite avijjamānenaavijjamānapaññatti. Rūpaṃ phassotiādikā pana vijjamānapaññatti ruppanādikiccavasena kiccapaññattiyaṃ, paccattadhammanāmavasena paccattapaññattiyaṃ vā avarodhetabbā. Vijjamānāvijjamānapaññattīsu ca vuttāsu tāsaṃ vomissatāvasena pavattā itarāpi vuttāyeva hontīti ayampi ācariyavādo sabbasaṅgāhakoti daṭṭhabbo.

    . ‘‘യാവതാ പഞ്ചക്ഖന്ധാ’’തിആദികസ്സ അത്ഥം ദസ്സേന്തോ ‘‘യത്തകേന പഞ്ഞാപനേനാ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ യാവതാ പഞ്ചക്ഖന്ധാതി യാവതാ രൂപക്ഖന്ധോ…പേ॰… വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോതി ഖന്ധാനം ഖന്ധപഞ്ഞത്തി, ഏത്താവതാ ഖന്ധാനം ഖന്ധപഞ്ഞത്തി, ഏവം പാളിയോജനം കത്വാ സങ്ഖേപപ്പഭേദവസേന അയം അത്ഥോ വുത്തോതി വേദിതബ്ബോ. ‘‘യാവതാ പഞ്ചക്ഖന്ധാ’’തി, ‘‘ഖന്ധാനം ഖന്ധപഞ്ഞത്തീ’’തി ഹി ഇമസ്സ അത്ഥോ ‘‘യത്തകേന പഞ്ഞാപനേന സങ്ഖേപതോ പഞ്ചക്ഖന്ധാതി വാ’’തി ഏതേന ദസ്സിതോ, ‘‘യാവതാ രൂപക്ഖന്ധോ’’തിആദികസ്സ പന ‘‘പഭേദതോ രൂപക്ഖന്ധോ’’തിആദികേനാതി. തത്ഥ രൂപക്ഖന്ധോ…പേ॰… വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോതി പഭേദനിദസ്സനമത്തമേതം. തേന അവുത്തോപി സബ്ബോ സങ്ഗഹിതോ ഹോതീതി ‘‘തത്രാപി രൂപക്ഖന്ധോ കാമാവചരോ’’തിആദി വുത്തം. അയം വാ ഏത്ഥ പാളിയാ അത്ഥയോജനാ – ‘‘യാവതാ’’തി ഇദം സബ്ബേഹി പദേഹി യോജേത്വാ യത്തകാ പഞ്ചക്ഖന്ധാ, തത്തകാ ഖന്ധാനം ഖന്ധപഞ്ഞത്തി. യത്തകോ പഞ്ചന്നം ഖന്ധാനം തപ്പഭേദാനഞ്ച രൂപക്ഖന്ധാദീനം പഭേദോ, തത്തകോ ഖന്ധാനം ഖന്ധപഞ്ഞത്തിയാ പഭേദോതി പകരണന്തരേ വുത്തേന വത്ഥുഭേദേന ഖന്ധപഞ്ഞത്തിയാ പഭേദം ദസ്സേതി. ഏസ നയോ ‘‘യാവതാ ആയതനാന’’ന്തിആദീസുപി.

    2. ‘‘Yāvatā pañcakkhandhā’’tiādikassa atthaṃ dassento ‘‘yattakena paññāpanenā’’tiādimāha. Tattha yāvatā pañcakkhandhāti yāvatā rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandhoti khandhānaṃ khandhapaññatti, ettāvatā khandhānaṃ khandhapaññatti, evaṃ pāḷiyojanaṃ katvā saṅkhepappabhedavasena ayaṃ attho vuttoti veditabbo. ‘‘Yāvatā pañcakkhandhā’’ti, ‘‘khandhānaṃ khandhapaññattī’’ti hi imassa attho ‘‘yattakena paññāpanena saṅkhepato pañcakkhandhāti vā’’ti etena dassito, ‘‘yāvatā rūpakkhandho’’tiādikassa pana ‘‘pabhedato rūpakkhandho’’tiādikenāti. Tattha rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandhoti pabhedanidassanamattametaṃ. Tena avuttopi sabbo saṅgahito hotīti ‘‘tatrāpi rūpakkhandho kāmāvacaro’’tiādi vuttaṃ. Ayaṃ vā ettha pāḷiyā atthayojanā – ‘‘yāvatā’’ti idaṃ sabbehi padehi yojetvā yattakā pañcakkhandhā, tattakā khandhānaṃ khandhapaññatti. Yattako pañcannaṃ khandhānaṃ tappabhedānañca rūpakkhandhādīnaṃ pabhedo, tattako khandhānaṃ khandhapaññattiyā pabhedoti pakaraṇantare vuttena vatthubhedena khandhapaññattiyā pabhedaṃ dasseti. Esa nayo ‘‘yāvatā āyatanāna’’ntiādīsupi.

    . ഏകദേസേനേവാതി ഉദ്ദേസമത്തേനേവാതി അത്ഥോ.

    7. Ekadesenevāti uddesamattenevāti attho.

    മാതികാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Mātikāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / പുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തിപാളി • Puggalapaññattipāḷi / ൧. ഏകകഉദ്ദേസോ • 1. Ekakauddeso

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൧. മാതികാവണ്ണനാ • 1. Mātikāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൧. മാതികാവണ്ണനാ • 1. Mātikāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact