Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൪൪൯] ൧൧. മട്ഠകുണ്ഡലീജാതകവണ്ണനാ

    [449] 11. Maṭṭhakuṇḍalījātakavaṇṇanā

    അലങ്കതോ മട്ഠകുണ്ഡലീതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഏകം മതപുത്തം കുടുമ്ബികം ആരബ്ഭ കഥേസി. സാവത്ഥിയം കിരേകസ്സ ബുദ്ധുപട്ഠാകസ്സ കുടുമ്ബികസ്സ പിയപുത്തോ കാലമകാസി. സോ പുത്തസോകസമപ്പിതോ ന ന്ഹായതി ന ഭുഞ്ജതി ന കമ്മന്തേ വിചാരേതി, ന ബുദ്ധുപട്ഠാനം ഗച്ഛതി, കേവലം ‘‘പിയപുത്തക, മം ഓഹായ പഠമതരം ഗതോസീ’’തിആദീനി വത്വാ വിപ്പലപതി. സത്ഥാ പച്ചൂസസമയേ ലോകം ഓലോകേന്തോ തസ്സ സോതാപത്തിഫലൂപനിസ്സയം ദിസ്വാ പുനദിവസേ ഭിക്ഖുസങ്ഘപരിവുതോ സാവത്ഥിയം പിണ്ഡായ ചരിത്വാ കതഭത്തകിച്ചോ ഭിക്ഖൂ ഉയ്യോജേത്വാ ആനന്ദത്ഥേരേന പച്ഛാസമണേന തസ്സ ഘരദ്വാരം അഗമാസി. സത്ഥു ആഗതഭാവം കുടുമ്ബികസ്സ ആരോചേസും. അഥസ്സ ഗേഹജനോ ആസനം പഞ്ഞപേത്വാ സത്ഥാരം നിസീദാപേത്വാ കുടുമ്ബികം പരിഗ്ഗഹേത്വാ സത്ഥു സന്തികം ആനേസി. തം വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം നിസിന്നം സത്ഥാ കരുണാസീതലേന വചനേന ആമന്തേത്വാ ‘‘കിം, ഉപാസക, പുത്തകം അനുസോചസീ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ആമ, ഭന്തേ’’തി വുത്തേ ‘‘ഉപാസക, പോരാണകപണ്ഡിതാ പുത്തേ കാലകതേ സോകസമപ്പിതാ വിചരന്താപി പണ്ഡിതാനം കഥം സുത്വാ ‘അലബ്ഭനീയട്ഠാന’ന്തി തഥതോ ഞത്വാ അപ്പമത്തകമ്പി സോകം ന കരിംസൂ’’തി വത്വാ തേന യാചിതോ അതീതം ആഹരി.

    Alaṅkato maṭṭhakuṇḍalīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ mataputtaṃ kuṭumbikaṃ ārabbha kathesi. Sāvatthiyaṃ kirekassa buddhupaṭṭhākassa kuṭumbikassa piyaputto kālamakāsi. So puttasokasamappito na nhāyati na bhuñjati na kammante vicāreti, na buddhupaṭṭhānaṃ gacchati, kevalaṃ ‘‘piyaputtaka, maṃ ohāya paṭhamataraṃ gatosī’’tiādīni vatvā vippalapati. Satthā paccūsasamaye lokaṃ olokento tassa sotāpattiphalūpanissayaṃ disvā punadivase bhikkhusaṅghaparivuto sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā katabhattakicco bhikkhū uyyojetvā ānandattherena pacchāsamaṇena tassa gharadvāraṃ agamāsi. Satthu āgatabhāvaṃ kuṭumbikassa ārocesuṃ. Athassa gehajano āsanaṃ paññapetvā satthāraṃ nisīdāpetvā kuṭumbikaṃ pariggahetvā satthu santikaṃ ānesi. Taṃ vanditvā ekamantaṃ nisinnaṃ satthā karuṇāsītalena vacanena āmantetvā ‘‘kiṃ, upāsaka, puttakaṃ anusocasī’’ti pucchitvā ‘‘āma, bhante’’ti vutte ‘‘upāsaka, porāṇakapaṇḍitā putte kālakate sokasamappitā vicarantāpi paṇḍitānaṃ kathaṃ sutvā ‘alabbhanīyaṭṭhāna’nti tathato ñatvā appamattakampi sokaṃ na kariṃsū’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ഏകസ്സ മഹാവിഭവസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ പുത്തോ പഞ്ചദസസോളസവസ്സകാലേ ഏകേന ബ്യാധിനാ ഫുട്ഠോ കാലം കത്വാ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തി. ബ്രാഹ്മണോ തസ്സ കാലകിരിയതോ പട്ഠായ സുസാനം ഗന്ത്വാ ഛാരികപുഞ്ജം ആവിജ്ഝന്തോ പരിദേവതി, സബ്ബകമ്മന്തേ പരിച്ചജിത്വാ സോകസമപ്പിതോ വിചരതി. തദാ ദേവപുത്തോ അനുവിചരന്തോ തം ദിസ്വാ ‘‘ഏകം ഉപമം കത്വാ സോകം ഹരിസ്സാമീ’’തി തസ്സ സുസാനം ഗന്ത്വാ പരിദേവനകാലേ തസ്സേവ പുത്തവണ്ണീ ഹുത്വാ സബ്ബാഭരണപടിമണ്ഡിതോ ഏകസ്മിം പദേസേ ഠത്വാ ഉഭോ ഹത്ഥേ സീസേ ഠപേത്വാ മഹാസദ്ദേന പരിദേവി. ബ്രാഹ്മണോ സദ്ദം സുത്വാ തം ഓലോകേത്വാ പുത്തപേമം പടിലഭിത്വാ തസ്സ സന്തികേ ഠത്വാ ‘‘താത മാണവ, ഇമസ്മിം സുസാനമജ്ഝേ കസ്മാ പരിദേവസീ’’തി പുച്ഛന്തോ പഠമം ഗാഥമാഹ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente ekassa mahāvibhavassa brāhmaṇassa putto pañcadasasoḷasavassakāle ekena byādhinā phuṭṭho kālaṃ katvā devaloke nibbatti. Brāhmaṇo tassa kālakiriyato paṭṭhāya susānaṃ gantvā chārikapuñjaṃ āvijjhanto paridevati, sabbakammante pariccajitvā sokasamappito vicarati. Tadā devaputto anuvicaranto taṃ disvā ‘‘ekaṃ upamaṃ katvā sokaṃ harissāmī’’ti tassa susānaṃ gantvā paridevanakāle tasseva puttavaṇṇī hutvā sabbābharaṇapaṭimaṇḍito ekasmiṃ padese ṭhatvā ubho hatthe sīse ṭhapetvā mahāsaddena paridevi. Brāhmaṇo saddaṃ sutvā taṃ oloketvā puttapemaṃ paṭilabhitvā tassa santike ṭhatvā ‘‘tāta māṇava, imasmiṃ susānamajjhe kasmā paridevasī’’ti pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ൧൧൫.

    115.

    ‘‘അലങ്കതോ മട്ഠകുണ്ഡലീ, മാലധാരീ ഹരിചന്ദനുസ്സദോ;

    ‘‘Alaṅkato maṭṭhakuṇḍalī, māladhārī haricandanussado;

    ബാഹാ പഗ്ഗയ്ഹ കന്ദസി, വനമജ്ഝേ കിം ദുക്ഖിതോ തുവ’’ന്തി.

    Bāhā paggayha kandasi, vanamajjhe kiṃ dukkhito tuva’’nti.

    തത്ഥ അലങ്കതോതി നാനാഭരണവിഭൂസിതോ. മട്ഠകുണ്ഡലീതി കരണപരിനിട്ഠിതേഹി മട്ഠേഹി കുണ്ഡലേഹി സമന്നാഗതോ. മാലധാരീതി വിചിത്രകുസുമമാലധരോ. ഹരിചന്ദനുസ്സദോതി സുവണ്ണവണ്ണേന ചന്ദനേന അനുലിത്തോ. വനമജ്ഝേതി സുസാനമജ്ഝേ. കിം ദുക്ഖിതോ തുവന്തി കിംകാരണാ ദുക്ഖിതോ ത്വം, ആചിക്ഖ, അഹം തേ യം ഇച്ഛസി, തം ദസ്സാമീതി ആഹ.

    Tattha alaṅkatoti nānābharaṇavibhūsito. Maṭṭhakuṇḍalīti karaṇapariniṭṭhitehi maṭṭhehi kuṇḍalehi samannāgato. Māladhārīti vicitrakusumamāladharo. Haricandanussadoti suvaṇṇavaṇṇena candanena anulitto. Vanamajjheti susānamajjhe. Kiṃ dukkhito tuvanti kiṃkāraṇā dukkhito tvaṃ, ācikkha, ahaṃ te yaṃ icchasi, taṃ dassāmīti āha.

    അഥസ്സ കഥേന്തോ മാണവോ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –

    Athassa kathento māṇavo dutiyaṃ gāthamāha –

    ൧൧൬.

    116.

    ‘‘സോവണ്ണമയോ പഭസ്സരോ, ഉപ്പന്നോ രഥപഞ്ജരോ മമ;

    ‘‘Sovaṇṇamayo pabhassaro, uppanno rathapañjaro mama;

    തസ്സ ചക്കയുഗം ന വിന്ദാമി, തേന ദുക്ഖേന ജഹാമി ജീവിത’’ന്തി.

    Tassa cakkayugaṃ na vindāmi, tena dukkhena jahāmi jīvita’’nti.

    ബ്രാഹ്മണോ സമ്പടിച്ഛന്തോ തതിയം ഗാഥമാഹ –

    Brāhmaṇo sampaṭicchanto tatiyaṃ gāthamāha –

    ൧൧൭.

    117.

    ‘‘സോവണ്ണമയം മണീമയം, ലോഹമയം അഥ രൂപിയാമയം;

    ‘‘Sovaṇṇamayaṃ maṇīmayaṃ, lohamayaṃ atha rūpiyāmayaṃ;

    പാവദ രഥം കരിസ്സാമി തേ, ചക്കയുഗം പടിപാദയാമി ത’’ന്തി.

    Pāvada rathaṃ karissāmi te, cakkayugaṃ paṭipādayāmi ta’’nti.

    തത്ഥ പാവദാതി യാദിസേന തേ അത്ഥോ യാദിസം രോചേസി, താദിസം വദ, അഹം തേ രഥ കരിസ്സാമി. പടിപാദയാമി തന്തി തം പഞ്ജരാനുരൂപം ചക്കയുഗം അധിഗച്ഛാപേമി.

    Tattha pāvadāti yādisena te attho yādisaṃ rocesi, tādisaṃ vada, ahaṃ te ratha karissāmi. Paṭipādayāmi tanti taṃ pañjarānurūpaṃ cakkayugaṃ adhigacchāpemi.

    തം സുത്വാ മാണവേന കഥിതായ ഗാഥായ പഠമപാദം സത്ഥാ അഭിസമ്ബുദ്ധോ ഹുത്വാ കഥേസി, സേസം മാണവോ.

    Taṃ sutvā māṇavena kathitāya gāthāya paṭhamapādaṃ satthā abhisambuddho hutvā kathesi, sesaṃ māṇavo.

    ൧൧൮.

    118.

    ‘‘സോ മാണവോ തസ്സ പാവദി, ചന്ദസൂരിയാ ഉഭയേത്ഥ ഭാതരോ;

    ‘‘So māṇavo tassa pāvadi, candasūriyā ubhayettha bhātaro;

    സോവണ്ണമയോ രഥോ മമ, തേന ചക്കയുഗേന സോഭതീ’’തി.

    Sovaṇṇamayo ratho mama, tena cakkayugena sobhatī’’ti.

    ബ്രാഹ്മണോ തദനന്തരം ആഹ –

    Brāhmaṇo tadanantaraṃ āha –

    ൧൧൯.

    119.

    ‘‘ബാലോ ഖോ ത്വംസി മാണവ, യോ ത്വം പത്ഥയസി അപത്ഥിയം;

    ‘‘Bālo kho tvaṃsi māṇava, yo tvaṃ patthayasi apatthiyaṃ;

    മഞ്ഞാമി തുവം മരിസ്സസി, ന ഹി ത്വം ലച്ഛസി ചന്ദസൂരിയേ’’തി. –

    Maññāmi tuvaṃ marissasi, na hi tvaṃ lacchasi candasūriye’’ti. –

    ബ്രാഹ്മണേന വുത്തഗാഥായ അപത്ഥിയന്തി അപത്ഥേതബ്ബം.

    Brāhmaṇena vuttagāthāya apatthiyanti apatthetabbaṃ.

    തതോ മാണവോ ആഹ –

    Tato māṇavo āha –

    ൧൨൦.

    120.

    ‘‘ഗമനാഗമനമ്പി ദിസ്സതി, വണ്ണധാതു ഉഭയേത്ഥ വീഥിയോ;

    ‘‘Gamanāgamanampi dissati, vaṇṇadhātu ubhayettha vīthiyo;

    പേതോ പന നേവ ദിസ്സതി, കോ നു ഖോ കന്ദതം ബാല്യതരോ’’തി.

    Peto pana neva dissati, ko nu kho kandataṃ bālyataro’’ti.

    മാണവേന വുത്തഗാഥായ ഗമനാഗമനന്തി ഉഗ്ഗമനഞ്ച അത്ഥഗമനഞ്ച. വണ്ണോയേവ വണ്ണധാതു. ഉഭയേത്ഥ വീഥിയോതി ഏത്ഥ ആകാസേ ‘‘അയം ചന്ദസ്സ വീഥി, അയം സൂരിയസ്സ വീഥീ’’തി ഏവം ഉഭയഗമനാഗമനഭൂമിയോപി പഞ്ഞായന്തി. പേതോ പനാതി പരലോകം ഗതസത്തോ പന ന ദിസ്സതേവ. കോ നു ഖോതി ഏവം സന്തേ അമ്ഹാകം ദ്വിന്നം കന്ദന്താനം കോ നു ഖോ ബാല്യതരോതി.

    Māṇavena vuttagāthāya gamanāgamananti uggamanañca atthagamanañca. Vaṇṇoyeva vaṇṇadhātu. Ubhayettha vīthiyoti ettha ākāse ‘‘ayaṃ candassa vīthi, ayaṃ sūriyassa vīthī’’ti evaṃ ubhayagamanāgamanabhūmiyopi paññāyanti. Peto panāti paralokaṃ gatasatto pana na dissateva. Ko nu khoti evaṃ sante amhākaṃ dvinnaṃ kandantānaṃ ko nu kho bālyataroti.

    ഏവം മാണവേ കഥേന്തേ ബ്രാഹ്മണോ സല്ലക്ഖേത്വാ ഗാഥമാഹ –

    Evaṃ māṇave kathente brāhmaṇo sallakkhetvā gāthamāha –

    ൧൨൧.

    121.

    ‘‘സച്ചം ഖോ വദേസി മാണവ, അഹമേവ കന്ദതം ബാല്യതരോ;

    ‘‘Saccaṃ kho vadesi māṇava, ahameva kandataṃ bālyataro;

    ചന്ദം വിയ ദാരകോ രുദം, പേതം കാലകതാഭിപത്ഥയേ’’തി.

    Candaṃ viya dārako rudaṃ, petaṃ kālakatābhipatthaye’’ti.

    തത്ഥ ചന്ദം വിയ ദാരകോതി യഥാ ദഹരോ ഗാമദാരകോ ‘‘ചന്ദം ദേഥാ’’തി ചന്ദസ്സത്ഥായ രോദേയ്യ, ഏവം അഹമ്പി പേതം കാലകതം അഭിപത്ഥേമീതി.

    Tattha candaṃ viya dārakoti yathā daharo gāmadārako ‘‘candaṃ dethā’’ti candassatthāya rodeyya, evaṃ ahampi petaṃ kālakataṃ abhipatthemīti.

    ഇതി ബ്രാഹ്മണോ മാണവസ്സ കഥായ നിസ്സോകോ ഹുത്വാ തസ്സ ഥുതിം കരോന്തോ സേസഗാഥാ അഭാസി –

    Iti brāhmaṇo māṇavassa kathāya nissoko hutvā tassa thutiṃ karonto sesagāthā abhāsi –

    ൧൨൨.

    122.

    ‘‘ആദിത്തം വത മം സന്തം, ഘതസിത്തംവ പാവകം;

    ‘‘Ādittaṃ vata maṃ santaṃ, ghatasittaṃva pāvakaṃ;

    വാരിനാ വിയ ഓസിഞ്ചം, സബ്ബം നിബ്ബാപയേ ദരം.

    Vārinā viya osiñcaṃ, sabbaṃ nibbāpaye daraṃ.

    ൧൨൩.

    123.

    ‘‘അബ്ബഹീ വത മേ സല്ലം, യമാസി ഹദയസ്സിതം;

    ‘‘Abbahī vata me sallaṃ, yamāsi hadayassitaṃ;

    യോ മേ സോകപരേതസ്സ, പുത്തസോകം അപാനുദി.

    Yo me sokaparetassa, puttasokaṃ apānudi.

    ൧൨൪.

    124.

    ‘‘സോഹം അബ്ബൂള്ഹസല്ലോസ്മി, വീതസോകോ അനാവിലോ;

    ‘‘Sohaṃ abbūḷhasallosmi, vītasoko anāvilo;

    ന സോചാമി ന രോദാമി, തവ സുത്വാന മാണവാ’’തി.

    Na socāmi na rodāmi, tava sutvāna māṇavā’’ti.

    അഥ നം മാണവോ ‘‘ബ്രാഹ്മണ, യസ്സത്ഥായ ത്വം രോദസി, അഹം തേ പുത്തോ, അഹം ദേവലോകേ നിബ്ബത്തോ, ഇതോ പട്ഠായ മാ മം അനുസോചി, ദാനം ദേഹി, സീലം രക്ഖാഹി, ഉപോസഥം കരോഹീ’’തി ഓവദിത്വാ സകട്ഠാനമേവ ഗതോ. ബ്രാഹ്മണോപി തസ്സോവാദേ ഠത്വാ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ കാലകതോ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തി.

    Atha naṃ māṇavo ‘‘brāhmaṇa, yassatthāya tvaṃ rodasi, ahaṃ te putto, ahaṃ devaloke nibbatto, ito paṭṭhāya mā maṃ anusoci, dānaṃ dehi, sīlaṃ rakkhāhi, uposathaṃ karohī’’ti ovaditvā sakaṭṭhānameva gato. Brāhmaṇopi tassovāde ṭhatvā dānādīni puññāni katvā kālakato devaloke nibbatti.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേഹി, സച്ചപരിയോസാനേ കുടുമ്ബികോ സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹി.തദാ ധമ്മദേസകദേവപുത്തോ അഹമേവ അഹോസിന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānehi, saccapariyosāne kuṭumbiko sotāpattiphale patiṭṭhahi.Tadā dhammadesakadevaputto ahameva ahosinti.

    മട്ഠകുണ്ഡലീജാതകവണ്ണനാ ഏകാദസമാ.

    Maṭṭhakuṇḍalījātakavaṇṇanā ekādasamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൪൯. മട്ഠകുണ്ഡലീജാതകം • 449. Maṭṭhakuṇḍalījātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact