| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
मातुघातकादिकथावण्णना
Mātughātakādikathāvaṇṇanā
११२. अपवाहनन्ति सोधनं। तिरच्छानादिअमनुस्सजातितो मनुस्सजातिकानञ्ञेव पुत्तेसु मेत्तादयोपि तिक्खविसदा होन्ति लोकुत्तरगुणा वियाति आह ‘‘मनुस्सित्थिभूता जनिका माता’’ति। यथा मनुस्सानञ्ञेव कुसलप्पवत्ति तिक्खविसदा, एवं अकुसलप्पवत्तिपीति आह ‘‘सयम्पि मनुस्सजातिकेनेवा’’तिआदि। आनन्तरियेनाति एत्थ चुतिअनन्तरं निरये पटिसन्धिफलं अनन्तरं नाम, तस्मिं अनन्तरे जनकत्तेन नियुत्तं आनन्तरियं, तेन। वेसिया पुत्तोति उपलक्खणमत्तं, कुलित्थिया अतिचारिनिया पुत्तोपि अत्तनो पितरं अजानित्वा घातेन्तो पितुघातकोव होति।
112.Apavāhananti sodhanaṃ. Tiracchānādiamanussajātito manussajātikānaññeva puttesu mettādayopi tikkhavisadā honti lokuttaraguṇā viyāti āha ‘‘manussitthibhūtā janikā mātā’’ti. Yathā manussānaññeva kusalappavatti tikkhavisadā, evaṃ akusalappavattipīti āha ‘‘sayampi manussajātikenevā’’tiādi. Ānantariyenāti ettha cutianantaraṃ niraye paṭisandhiphalaṃ anantaraṃ nāma, tasmiṃ anantare janakattena niyuttaṃ ānantariyaṃ, tena. Vesiyā puttoti upalakkhaṇamattaṃ, kulitthiyā aticāriniyā puttopi attano pitaraṃ ajānitvā ghātento pitughātakova hoti.
११४. अवसेसन्ति अनागामिआदिकं। यं पनेत्थ वत्तब्बं, तं मनुस्सविग्गहपाराजिके वुत्तमेव।
114.Avasesanti anāgāmiādikaṃ. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ manussaviggahapārājike vuttameva.
११५. अयं सङ्घभेदकोति पकतत्तं भिक्खुं सन्धाय वुत्तं। पुब्बे एव पाराजिकं समापन्नो वा वत्थादिदोसेन विपन्नोपसम्पदो वा सङ्घं भिन्दन्तोपि अनन्तरियं न फुसति, सङ्घो पन भिन्नोव होति, पब्बज्जा चस्स न वारिताति दट्ठब्बं।
115.Ayaṃ saṅghabhedakoti pakatattaṃ bhikkhuṃ sandhāya vuttaṃ. Pubbe eva pārājikaṃ samāpanno vā vatthādidosena vipannopasampado vā saṅghaṃ bhindantopi anantariyaṃ na phusati, saṅgho pana bhinnova hoti, pabbajjā cassa na vāritāti daṭṭhabbaṃ.
‘‘दुट्ठचित्तेना’’ति वुत्तमेवत्थं विभावेति ‘‘वधकचित्तेना’’ति। लोहितं उप्पादेतीति तथागतस्स वेरीहि अभेज्जकायताय केनचि बलक्कारेन चम्मादिछेदं कत्वा बहि लोहितं पग्घरापेतुं न सक्का, आवुधादिपहारेन पन लोहितं ठानतो चलित्वा कुप्पमानं एकत्थ सञ्चितं होति, एत्तकेन पन पहारदायको लोहितुप्पादको नाम होति देवदत्तो विय। चेतियं पन बोधिं वा पटिमादिं वा भिन्दतो आनन्तरियं न होति, आनन्तरियसदिसं महासावज्जं होति। बोधिरुक्खस्स पन ओजोहरणसाखा चेव सधातुकं चेतियं बाधयमाना च छिन्दितब्बा, पुञ्ञमेवेत्थ होति।
‘‘Duṭṭhacittenā’’ti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘vadhakacittenā’’ti. Lohitaṃ uppādetīti tathāgatassa verīhi abhejjakāyatāya kenaci balakkārena cammādichedaṃ katvā bahi lohitaṃ paggharāpetuṃ na sakkā, āvudhādipahārena pana lohitaṃ ṭhānato calitvā kuppamānaṃ ekattha sañcitaṃ hoti, ettakena pana pahāradāyako lohituppādako nāma hoti devadatto viya. Cetiyaṃ pana bodhiṃ vā paṭimādiṃ vā bhindato ānantariyaṃ na hoti, ānantariyasadisaṃ mahāsāvajjaṃ hoti. Bodhirukkhassa pana ojoharaṇasākhā ceva sadhātukaṃ cetiyaṃ bādhayamānā ca chinditabbā, puññamevettha hoti.
मातुघातकादिकथावण्णना निट्ठिता।
Mātughātakādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
५०. मातुघातकवत्थु • 50. Mātughātakavatthu
५२. अरहन्तघातकवत्थु • 52. Arahantaghātakavatthu
५३. भिक्खुनीदूसकवत्थु • 53. Bhikkhunīdūsakavatthu
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / मातुघातकादिवत्थुकथा • Mātughātakādivatthukathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / मातुघातकादिवत्थुकथावण्णना • Mātughātakādivatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / मातुघातकादिवत्थुकथावण्णना • Mātughātakādivatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ५०. मातुघातकादिवत्थुकथा • 50. Mātughātakādivatthukathā
