| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
มาตุฆาตกาทิกถาวณฺณนา
Mātughātakādikathāvaṇṇanā
๑๑๒. อปวาหนนฺติ โสธนํฯ ติรจฺฉานาทิอมนุสฺสชาติโต มนุสฺสชาติกานเญฺญว ปุเตฺตสุ เมตฺตาทโยปิ ติกฺขวิสทา โหนฺติ โลกุตฺตรคุณา วิยาติ อาห ‘‘มนุสฺสิตฺถิภูตา ชนิกา มาตา’’ติฯ ยถา มนุสฺสานเญฺญว กุสลปฺปวตฺติ ติกฺขวิสทา, เอวํ อกุสลปฺปวตฺติปีติ อาห ‘‘สยมฺปิ มนุสฺสชาติเกเนวา’’ติอาทิฯ อานนฺตริเยนาติ เอตฺถ จุติอนนฺตรํ นิรเย ปฎิสนฺธิผลํ อนนฺตรํ นาม, ตสฺมิํ อนนฺตเร ชนกเตฺตน นิยุตฺตํ อานนฺตริยํ, เตนฯ เวสิยา ปุโตฺตติ อุปลกฺขณมตฺตํ, กุลิตฺถิยา อติจารินิยา ปุโตฺตปิ อตฺตโน ปิตรํ อชานิตฺวา ฆาเตโนฺต ปิตุฆาตโกว โหติฯ
112.Apavāhananti sodhanaṃ. Tiracchānādiamanussajātito manussajātikānaññeva puttesu mettādayopi tikkhavisadā honti lokuttaraguṇā viyāti āha ‘‘manussitthibhūtā janikā mātā’’ti. Yathā manussānaññeva kusalappavatti tikkhavisadā, evaṃ akusalappavattipīti āha ‘‘sayampi manussajātikenevā’’tiādi. Ānantariyenāti ettha cutianantaraṃ niraye paṭisandhiphalaṃ anantaraṃ nāma, tasmiṃ anantare janakattena niyuttaṃ ānantariyaṃ, tena. Vesiyā puttoti upalakkhaṇamattaṃ, kulitthiyā aticāriniyā puttopi attano pitaraṃ ajānitvā ghātento pitughātakova hoti.
๑๑๔. อวเสสนฺติ อนาคามิอาทิกํฯ ยํ ปเนตฺถ วตฺตพฺพํ, ตํ มนุสฺสวิคฺคหปาราชิเก วุตฺตเมวฯ
114.Avasesanti anāgāmiādikaṃ. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ manussaviggahapārājike vuttameva.
๑๑๕. อยํ สงฺฆเภทโกติ ปกตตฺตํ ภิกฺขุํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ปุเพฺพ เอว ปาราชิกํ สมาปโนฺน วา วตฺถาทิโทเสน วิปโนฺนปสมฺปโท วา สงฺฆํ ภินฺทโนฺตปิ อนนฺตริยํ น ผุสติ, สโงฺฆ ปน ภิโนฺนว โหติ, ปพฺพชฺชา จสฺส น วาริตาติ ทฎฺฐพฺพํฯ
115.Ayaṃ saṅghabhedakoti pakatattaṃ bhikkhuṃ sandhāya vuttaṃ. Pubbe eva pārājikaṃ samāpanno vā vatthādidosena vipannopasampado vā saṅghaṃ bhindantopi anantariyaṃ na phusati, saṅgho pana bhinnova hoti, pabbajjā cassa na vāritāti daṭṭhabbaṃ.
‘‘ทุฎฺฐจิเตฺตนา’’ติ วุตฺตเมวตฺถํ วิภาเวติ ‘‘วธกจิเตฺตนา’’ติฯ โลหิตํ อุปฺปาเทตีติ ตถาคตสฺส เวรีหิ อเภชฺชกายตาย เกนจิ พลกฺกาเรน จมฺมาทิเฉทํ กตฺวา พหิ โลหิตํ ปคฺฆราเปตุํ น สกฺกา, อาวุธาทิปหาเรน ปน โลหิตํ ฐานโต จลิตฺวา กุปฺปมานํ เอกตฺถ สญฺจิตํ โหติ, เอตฺตเกน ปน ปหารทายโก โลหิตุปฺปาทโก นาม โหติ เทวทโตฺต วิยฯ เจติยํ ปน โพธิํ วา ปฎิมาทิํ วา ภินฺทโต อานนฺตริยํ น โหติ, อานนฺตริยสทิสํ มหาสาวชฺชํ โหติฯ โพธิรุกฺขสฺส ปน โอโชหรณสาขา เจว สธาตุกํ เจติยํ พาธยมานา จ ฉินฺทิตพฺพา, ปุญฺญเมเวตฺถ โหติฯ
‘‘Duṭṭhacittenā’’ti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘vadhakacittenā’’ti. Lohitaṃ uppādetīti tathāgatassa verīhi abhejjakāyatāya kenaci balakkārena cammādichedaṃ katvā bahi lohitaṃ paggharāpetuṃ na sakkā, āvudhādipahārena pana lohitaṃ ṭhānato calitvā kuppamānaṃ ekattha sañcitaṃ hoti, ettakena pana pahāradāyako lohituppādako nāma hoti devadatto viya. Cetiyaṃ pana bodhiṃ vā paṭimādiṃ vā bhindato ānantariyaṃ na hoti, ānantariyasadisaṃ mahāsāvajjaṃ hoti. Bodhirukkhassa pana ojoharaṇasākhā ceva sadhātukaṃ cetiyaṃ bādhayamānā ca chinditabbā, puññamevettha hoti.
มาตุฆาตกาทิกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Mātughātakādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๕๐. มาตุฆาตกวตฺถุ • 50. Mātughātakavatthu
๕๒. อรหนฺตฆาตกวตฺถุ • 52. Arahantaghātakavatthu
๕๓. ภิกฺขุนีทูสกวตฺถุ • 53. Bhikkhunīdūsakavatthu
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / มาตุฆาตกาทิวตฺถุกถา • Mātughātakādivatthukathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / มาตุฆาตกาทิวตฺถุกถาวณฺณนา • Mātughātakādivatthukathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / มาตุฆาตกาทิวตฺถุกถาวณฺณนา • Mātughātakādivatthukathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๕๐. มาตุฆาตกาทิวตฺถุกถา • 50. Mātughātakādivatthukathā
