| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
මාතුඝාතකාදිවත්‌ථුකථා
Mātughātakādivatthukathā
112. මාතුඝාතකාදිවත්‌ථූසු – නික්‌ඛන්‌තිං කරෙය්‍යන්‌ති නික්‌ඛමනං නිග්‌ගමනං අපවාහනං කරෙය්‍යන්‌ති අත්‌ථො. මාතුඝාතකො භික්‌ඛවෙති එත්‌ථ යෙන මනුස්‌සිත්‌ථිභූතා ජනිකා මාතා සයම්‌පි මනුස්‌සජාතිකෙනෙව සතා සඤ්‌චිච්‌ච ජීවිතා වොරොපිතා, අයං ආනන්‌තරියෙන මාතුඝාතකකම්‌මෙන මාතුඝාතකො, එතස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජා ච උපසම්‌පදා ච පටික්‌ඛිත්‌තා. යෙන පන මනුස්‌සිත්‌ථිභූතාපි අජනිකා පොසාවනිකා මාතා වා මහාමාතා වා චූළමාතා වා ජනිකාපි වා න මනුස්‌සිත්‌ථිභූතා මාතා ඝාතිතා, තස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජා න වාරිතා, න ච ආනන්‌තරිකො හොති. යෙන සයං තිරච්‌ඡානභූතෙන මනුස්‌සිත්‌ථිභූතා මාතා ඝාතිතා, සොපි ආනන්‌තරිකො න හොති, තිරච්‌ඡානගතත්‌තා පනස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජා පටික්‌ඛිත්‌තා. සෙසං උත්‌තානමෙව. පිතුඝාතකෙපි එසෙව නයො. සචෙපි හි වෙසියා පුත්‌තො හොති, ‘‘අයං මෙ පිතා’’ති න ජානාති, යස්‌ස සම්‌භවෙන නිබ්‌බත්‌තො, සො චෙ අනෙන ඝාතිතො, පිතුඝාතකොත්‌වෙව සඞ්‌ඛ්‍යං ගච්‌ඡති, ආනන්‌තරියඤ්‌ච ඵුසති.
112. Mātughātakādivatthūsu – nikkhantiṃ kareyyanti nikkhamanaṃ niggamanaṃ apavāhanaṃ kareyyanti attho. Mātughātako bhikkhaveti ettha yena manussitthibhūtā janikā mātā sayampi manussajātikeneva satā sañcicca jīvitā voropitā, ayaṃ ānantariyena mātughātakakammena mātughātako, etassa pabbajjā ca upasampadā ca paṭikkhittā. Yena pana manussitthibhūtāpi ajanikā posāvanikā mātā vā mahāmātā vā cūḷamātā vā janikāpi vā na manussitthibhūtā mātā ghātitā, tassa pabbajjā na vāritā, na ca ānantariko hoti. Yena sayaṃ tiracchānabhūtena manussitthibhūtā mātā ghātitā, sopi ānantariko na hoti, tiracchānagatattā panassa pabbajjā paṭikkhittā. Sesaṃ uttānameva. Pitughātakepi eseva nayo. Sacepi hi vesiyā putto hoti, ‘‘ayaṃ me pitā’’ti na jānāti, yassa sambhavena nibbatto, so ce anena ghātito, pitughātakotveva saṅkhyaṃ gacchati, ānantariyañca phusati.
114. අරහන්‌තඝාතකොපි මනුස්‌සඅරහන්‌තවසෙනෙව වෙදිතබ්‌බො. මනුස්‌සජාතියඤ්‌හි අන්‌තමසො අපබ්‌බජිතම්‌පි ඛීණාසවං දාරකං දාරිකං වා සඤ්‌චිච්‌ච ජීවිතා වොරොපෙන්‌තො අරහන්‌තඝාතකොව හොති, ආනන්‌තරියඤ්‌ච ඵුසති, පබ්‌බජ්‌ජා චස්‌ස වාරිතා. අමනුස්‌සජාතිකං පන අරහන්‌තං මනුස්‌සජාතිකං වා අවසෙසං අරියපුග්‌ගලං ඝාතෙත්‌වා ආනන්‌තරියො න හොති, පබ්‌බජ්‌ජාපිස්‌ස න වාරිතා, කම්‌මං පන බලවං හොති. තිරච්‌ඡානො මනුස්‌සඅරහන්‌තම්‌පි ඝාතෙත්‌වා ආනන්‌තරියො න හොති, කම්‌මං පන භාරියන්‌ති අයමෙත්‌ථ විනිච්‌ඡයො. තෙ වධාය ඔනීයන්‌තීති වධත්‌ථාය ඔනීයන්‌ති, මාරෙතුං නීයන්‌තීති අත්‌ථො. යං පන පාළියං ‘‘සචා ච මය’’න්‌ති වුත්‌තං, තස්‌ස සචෙ මයන්‌ති අයමෙවත්‌ථො. ‘‘සචෙ’’ති හි වත්‌තබ්‌බෙ එත්‌ථ ‘‘සචා ච’’ ඉති අයං නිපාතො වුත්‌තො. ‘‘සචෙ ච’’ ඉච්‌චෙව වා පාඨො. තත්‌ථ සචෙති සම්‌භාවනත්‌ථෙ නිපාතො; ච ඉති පදපූරණමත්‌තෙ. ‘‘සචජ්‌ජ මය’’න්‌තිපි පාඨො. තස්‌ස සචෙ අජ්‌ජ මයන්‌ති අත්‌ථො.
114. Arahantaghātakopi manussaarahantavaseneva veditabbo. Manussajātiyañhi antamaso apabbajitampi khīṇāsavaṃ dārakaṃ dārikaṃ vā sañcicca jīvitā voropento arahantaghātakova hoti, ānantariyañca phusati, pabbajjā cassa vāritā. Amanussajātikaṃ pana arahantaṃ manussajātikaṃ vā avasesaṃ ariyapuggalaṃ ghātetvā ānantariyo na hoti, pabbajjāpissa na vāritā, kammaṃ pana balavaṃ hoti. Tiracchāno manussaarahantampi ghātetvā ānantariyo na hoti, kammaṃ pana bhāriyanti ayamettha vinicchayo. Te vadhāya onīyantīti vadhatthāya onīyanti, māretuṃ nīyantīti attho. Yaṃ pana pāḷiyaṃ ‘‘sacā ca maya’’nti vuttaṃ, tassa sace mayanti ayamevattho. ‘‘Sace’’ti hi vattabbe ettha ‘‘sacā ca’’ iti ayaṃ nipāto vutto. ‘‘Sace ca’’ icceva vā pāṭho. Tattha saceti sambhāvanatthe nipāto; ca iti padapūraṇamatte. ‘‘Sacajja maya’’ntipi pāṭho. Tassa sace ajja mayanti attho.
115. භික්‌ඛුනිදූසකො භික්‌ඛවෙති එත්‌ථ යො පකතත්‌තං භික්‌ඛුනිං තිණ්‌ණං මග්‌ගානං අඤ්‌ඤතරස්‌මිං දූසෙති, අයං භික්‌ඛුනිදූසකො නාම. එතස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජා ච උපසම්‌පදා ච වාරිතා. යො පන කායසංසග්‌ගෙන සීලවිනාසං පාපෙති, තස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජා ච උපසම්‌පදා ච න වාරිතා. බලක්‌කාරෙන ඔදාතවත්‌ථවසනං කත්‌වා අනිච්‌ඡමානංයෙව දූසෙන්‌තොපි භික්‌ඛුනිදූසකොයෙව. බලක්‌කාරෙන පන ඔදාතවත්‌ථවසනං කත්‌වා ඉච්‌ඡමානං දූසෙන්‌තො භික්‌ඛුනිදූසකො න හොති. කස්‌මා? යස්‌මා ගිහිභාවෙ සම්‌පටිච්‌ඡිතමත්‌තෙයෙව සා අභික්‌ඛුනී හොති. සකිං සීලවිපන්‌නං පන පච්‌ඡා දූසෙන්‌තො සික්‌ඛමානාසාමණෙරීසු ච විප්‌පටිපජ්‌ජන්‌තො නෙව භික්‌ඛුනිදූසකො හොති, පබ්‌බජ්‌ජම්‌පි උපසම්‌පදම්‌පි ලභති.
115.Bhikkhunidūsako bhikkhaveti ettha yo pakatattaṃ bhikkhuniṃ tiṇṇaṃ maggānaṃ aññatarasmiṃ dūseti, ayaṃ bhikkhunidūsako nāma. Etassa pabbajjā ca upasampadā ca vāritā. Yo pana kāyasaṃsaggena sīlavināsaṃ pāpeti, tassa pabbajjā ca upasampadā ca na vāritā. Balakkārena odātavatthavasanaṃ katvā anicchamānaṃyeva dūsentopi bhikkhunidūsakoyeva. Balakkārena pana odātavatthavasanaṃ katvā icchamānaṃ dūsento bhikkhunidūsako na hoti. Kasmā? Yasmā gihibhāve sampaṭicchitamatteyeva sā abhikkhunī hoti. Sakiṃ sīlavipannaṃ pana pacchā dūsento sikkhamānāsāmaṇerīsu ca vippaṭipajjanto neva bhikkhunidūsako hoti, pabbajjampi upasampadampi labhati.
සඞ්‌ඝභෙදකො භික්‌ඛවෙති එත්‌ථ යො දෙවදත්‌තො විය සාසනං උද්‌ධම්‌මං උබ්‌බිනයං කත්‌වා චතුන්‌නං කම්‌මානං අඤ්‌ඤතරවසෙන සඞ්‌ඝං භින්‌දති, අයං සඞ්‌ඝභෙදකො නාම. එතස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජා ච උපසම්‌පදා ච වාරිතා.
Saṅghabhedakobhikkhaveti ettha yo devadatto viya sāsanaṃ uddhammaṃ ubbinayaṃ katvā catunnaṃ kammānaṃ aññataravasena saṅghaṃ bhindati, ayaṃ saṅghabhedako nāma. Etassa pabbajjā ca upasampadā ca vāritā.
ලොහිතුප්‌පාදකො භික්‌ඛවෙති එත්‌ථාපි යො දෙවදත්‌තො විය දුට්‌ඨචිත්‌තෙන වධකචිත්‌තෙන තථාගතස්‌ස ජීවමානකසරීරෙ ඛුද්‌දකමක්‌ඛිකාය පිවනකමත්‌තම්‌පි ලොහිතං උප්‌පාදෙති, අයං ලොහිතුප්‌පාදකො නාම. එතස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජා ච උපසම්‌පදා ච වාරිතා. යො පන රොගවූපසමනත්‌ථං ජීවකො විය සත්‌ථෙන ඵාලෙත්‌වා පූතිමංසඤ්‌ච ලොහිතඤ්‌ච නීහරිත්‌වා ඵාසුං කරොති, බහුං සො පුඤ්‌ඤං පසවතීති.
Lohituppādako bhikkhaveti etthāpi yo devadatto viya duṭṭhacittena vadhakacittena tathāgatassa jīvamānakasarīre khuddakamakkhikāya pivanakamattampi lohitaṃ uppādeti, ayaṃ lohituppādako nāma. Etassa pabbajjā ca upasampadā ca vāritā. Yo pana rogavūpasamanatthaṃ jīvako viya satthena phāletvā pūtimaṃsañca lohitañca nīharitvā phāsuṃ karoti, bahuṃ so puññaṃ pasavatīti.
මාතුඝාතකාදිවත්‌ථුකථා නිට්‌ඨිතා.
Mātughātakādivatthukathā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
50. මාතුඝාතකවත්‌ථු • 50. Mātughātakavatthu
52. අරහන්‌තඝාතකවත්‌ථු • 52. Arahantaghātakavatthu
53. භික්‌ඛුනීදූසකවත්‌ථු • 53. Bhikkhunīdūsakavatthu
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / මාතුඝාතකාදිවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Mātughātakādivatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / මාතුඝාතකාදිවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Mātughātakādivatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / මාතුඝාතකාදිකථාවණ්‌ණනා • Mātughātakādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 50. මාතුඝාතකාදිවත්‌ථුකථා • 50. Mātughātakādivatthukathā
