Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౩౯౯] ౪. మాతుపోసకగిజ్ఝజాతకవణ్ణనా
[399] 4. Mātuposakagijjhajātakavaṇṇanā
తే కథం ను కరిస్సన్తీతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ఏకం మాతుపోసకభిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. వత్థు సామజాతకే (జా॰ ౨.౨౨.౨౯౬ ఆదయో) ఆవి భవిస్సతి.
Te kathaṃ nu karissantīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ mātuposakabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Vatthu sāmajātake (jā. 2.22.296 ādayo) āvi bhavissati.
అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో గిజ్ఝయోనియం నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తో వుద్ధే పరిహీనచక్ఖుకే మాతాపితరో గిజ్ఝగుహాయం ఠపేత్వా గోమంసాదీని ఆహరిత్వా పోసేసి. తస్మిం కాలే బారాణసియం సుసానే ఏకో నేసాదో అనియమేత్వా గిజ్ఝానం పాసే ఓడ్డేసి. అథేకదివసం బోధిసత్తో గోమంసాదిం పరియేసన్తో సుసానం పవిట్ఠో పాదేన పాసే బజ్ఝిత్వా అత్తనో న చిన్తేసి, వుద్ధే పరిహీనచక్ఖుకే మాతాపితరో అనుస్సరిత్వా ‘‘కథం ను ఖో మే మాతాపితరో యాపేస్సన్తి, మమ బద్ధభావమ్పి అజానన్తా అనాథా నిప్పచ్చయా పబ్బతగుహాయమేవ సుస్సిత్వా మరిస్సన్తి మఞ్ఞే’’తి విలపన్తో పఠమం గాథమాహ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto gijjhayoniyaṃ nibbattitvā vayappatto vuddhe parihīnacakkhuke mātāpitaro gijjhaguhāyaṃ ṭhapetvā gomaṃsādīni āharitvā posesi. Tasmiṃ kāle bārāṇasiyaṃ susāne eko nesādo aniyametvā gijjhānaṃ pāse oḍḍesi. Athekadivasaṃ bodhisatto gomaṃsādiṃ pariyesanto susānaṃ paviṭṭho pādena pāse bajjhitvā attano na cintesi, vuddhe parihīnacakkhuke mātāpitaro anussaritvā ‘‘kathaṃ nu kho me mātāpitaro yāpessanti, mama baddhabhāvampi ajānantā anāthā nippaccayā pabbataguhāyameva sussitvā marissanti maññe’’ti vilapanto paṭhamaṃ gāthamāha –
౨౨.
22.
‘‘తే కథం ను కరిస్సన్తి, వుద్ధా గిరిదరీసయా;
‘‘Te kathaṃ nu karissanti, vuddhā giridarīsayā;
అహం బద్ధోస్మి పాసేన, నిలీయస్స వసం గతో’’తి.
Ahaṃ baddhosmi pāsena, nilīyassa vasaṃ gato’’ti.
తత్థ నిలీయస్సాతి ఏవంనామకస్స నేసాదపుత్తస్స.
Tattha nilīyassāti evaṃnāmakassa nesādaputtassa.
అథ నేసాదపుత్తో గిజ్ఝరాజస్స పరిదేవితసద్దం సుత్వా దుతియం గాథమాహ –
Atha nesādaputto gijjharājassa paridevitasaddaṃ sutvā dutiyaṃ gāthamāha –
౨౩.
23.
‘‘కిం గిజ్ఝ పరిదేవసి, కా ను తే పరిదేవనా;
‘‘Kiṃ gijjha paridevasi, kā nu te paridevanā;
న మే సుతో వా దిట్ఠో వా, భాసన్తో మానుసిం దిజో’’తి.
Na me suto vā diṭṭho vā, bhāsanto mānusiṃ dijo’’ti.
గిజ్ఝో ఆహ –
Gijjho āha –
౨౪.
24.
‘‘భరామి మాతాపితరో, వుద్ధే గిరిదరీసయే;
‘‘Bharāmi mātāpitaro, vuddhe giridarīsaye;
తే కథం ను కరిస్సన్తి, అహం వసం గతో తవా’’తి.
Te kathaṃ nu karissanti, ahaṃ vasaṃ gato tavā’’ti.
నేసాదో ఆహ –
Nesādo āha –
౨౫.
25.
‘‘యం ను గిజ్ఝో యోజనసతం, కుణపాని అవేక్ఖతి;
‘‘Yaṃ nu gijjho yojanasataṃ, kuṇapāni avekkhati;
కస్మా జాలఞ్చ పాసఞ్చ, ఆసజ్జాపి న బుజ్ఝసీ’’తి.
Kasmā jālañca pāsañca, āsajjāpi na bujjhasī’’ti.
గిజ్ఝరాజా ఆహ –
Gijjharājā āha –
౨౬.
26.
‘‘యదా పరాభవో హోతి, పోసో జీవితసఙ్ఖయే;
‘‘Yadā parābhavo hoti, poso jīvitasaṅkhaye;
అథ జాలఞ్చ పాసఞ్చ, ఆసజ్జాపి న బుజ్ఝతీ’’తి.
Atha jālañca pāsañca, āsajjāpi na bujjhatī’’ti.
౨౭.
27.
‘‘భరస్సు మాతాపితరో, వుద్ధే గిరిదరీసయే;
‘‘Bharassu mātāpitaro, vuddhe giridarīsaye;
మయా త్వం సమనుఞ్ఞాతో, సోత్థిం పస్సాహి ఞాతకే.
Mayā tvaṃ samanuññāto, sotthiṃ passāhi ñātake.
౨౮.
28.
‘‘ఏవం లుద్దక నన్దస్సు, సహ సబ్బేహి ఞాతిభి;
‘‘Evaṃ luddaka nandassu, saha sabbehi ñātibhi;
భరిస్సం మాతాపితరో, వుద్ధే గిరిదరీసయే’’తి. –
Bharissaṃ mātāpitaro, vuddhe giridarīsaye’’ti. –
నేసాదపుత్తేన దుతియా, గిజ్ఝేన తతియాతి ఇమా గాథా పటిపాటియా వుత్తా.
Nesādaputtena dutiyā, gijjhena tatiyāti imā gāthā paṭipāṭiyā vuttā.
తత్థ యం నూతి యం ను ఏతం లోకే కథీయతి. గిజ్ఝో యోజనసతం, కుణపాని అవేక్ఖతీతి యోజనసతం అతిక్కమ్మ ఠితానిపి కుణపాని పస్సతి, తం యది తథం, అథ కస్మా త్వం ఇమం జాలఞ్చ పాసఞ్చ ఆసజ్జాపి న బుజ్ఝసి, సన్తికం ఆగన్త్వాపి న జానాసీతి.
Tattha yaṃ nūti yaṃ nu etaṃ loke kathīyati. Gijjho yojanasataṃ, kuṇapāni avekkhatīti yojanasataṃ atikkamma ṭhitānipi kuṇapāni passati, taṃ yadi tathaṃ, atha kasmā tvaṃ imaṃ jālañca pāsañca āsajjāpi na bujjhasi, santikaṃ āgantvāpi na jānāsīti.
పరాభవోతి వినాసో. భరస్సూతి ఇదం సో బోధిసత్తస్స ధమ్మకథం సుత్వా ‘‘పణ్డితో గిజ్ఝరాజా పరిదేవన్తో న అత్తనో పరిదేవతి, మాతాపితూనం పరిదేవతి, నాయం మారేతుం యుత్తో’’తి తుస్సిత్వా ఆహ, వత్వా చ పన పియచిత్తేన ముదుచిత్తేన పాసం మోచేసి.
Parābhavoti vināso. Bharassūti idaṃ so bodhisattassa dhammakathaṃ sutvā ‘‘paṇḍito gijjharājā paridevanto na attano paridevati, mātāpitūnaṃ paridevati, nāyaṃ māretuṃ yutto’’ti tussitvā āha, vatvā ca pana piyacittena muducittena pāsaṃ mocesi.
అథస్స బోధిసత్తో మరణముఖా పముత్తో సుఖితో అనుమోదనం కరోన్తో ఓసానగాథం వత్వా ముఖపూరం మంసం ఆదాయ మాతాపితూనం అదాసి.
Athassa bodhisatto maraṇamukhā pamutto sukhito anumodanaṃ karonto osānagāthaṃ vatvā mukhapūraṃ maṃsaṃ ādāya mātāpitūnaṃ adāsi.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా సచ్చాని పకాసేత్వా జాతకం సమోధానేసి, సచ్చపరియోసానే మాతుపోసకభిక్ఖు సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠహి .
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne mātuposakabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi .
తదా నేసాదపుత్తో ఛన్నో అహోసి, మాతాపితరో మహారాజకులాని, గిజ్ఝరాజా పన అహమేవ అహోసిన్తి.
Tadā nesādaputto channo ahosi, mātāpitaro mahārājakulāni, gijjharājā pana ahameva ahosinti.
మాతుపోసకగిజ్ఝజాతకవణ్ణనా చతుత్థా.
Mātuposakagijjhajātakavaṇṇanā catutthā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౩౯౯. మాతుపోసకగిజ్ఝజాతకం • 399. Mātuposakagijjhajātakaṃ