| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
३. मेघियसुत्तवण्णना
3. Meghiyasuttavaṇṇanā
३. ततिये चालिकायन्ति एवंनामके नगरे। तं किर चलमग्गं निस्साय कतत्ता ओलोकेन्तानं चलमानं विय उपट्ठाति, तस्मा चालिकाति सङ्खं गतं। चालियपब्बतेति सोपि पब्बतो सब्बसेतत्ता काळपक्खुपोसथे ओलोकेन्तानं चलमानो विय उपट्ठाति, तस्मा चालियपब्बतोति वुत्तो। तत्थ महन्तं विहारं कारयिंसु। इति भगवा तं नगरं निस्साय चालिकापब्बतमहाविहारे विहरति। जन्तुगामन्ति एवंनामकं अपरम्पि तस्सेव विहारस्स गोचरगामं। जत्तुगामन्तिपि पठन्ति। पधानत्थिकस्साति पधानकम्मिकस्स। पधानायाति समणधम्मकरणत्थाय। आगमेहि तावाति सत्था थेरस्स वचनं सुत्वा उपधारेन्तो ‘‘न तावस्स ञाणं परिपक्क’’न्ति ञत्वा पटिबाहन्तो एवमाह। एककम्हि तावाति इदं पनस्स ‘‘एवमयं गन्त्वापि कम्मे अनिप्फज्जमाने निरासङ्को हुत्वा पेमवसेन पुन आगच्छिस्सती’’ति चित्तमद्दवजननत्थं आह। नत्थि किञ्चि उत्तरि करणीयन्ति चतूसु सच्चेसु चतुन्नं किच्चानं कतत्ता अञ्ञं उत्तरि करणीयं नाम नत्थि। कतस्स वा पटिचयोति अधिगतस्स वा पुन पटिचयोपि नत्थि। न हि भावितमग्गो पुन भावीयति, न पहीनकिलेसानं पुन पहानं अत्थि। पधानन्ति खो, मेघिय, वदमानं किन्ति वदेय्यामाति ‘‘समणधम्मं करोमी’’ति तं वदमानं मयं अञ्ञं किं नाम वदेय्याम।
3. Tatiye cālikāyanti evaṃnāmake nagare. Taṃ kira calamaggaṃ nissāya katattā olokentānaṃ calamānaṃ viya upaṭṭhāti, tasmā cālikāti saṅkhaṃ gataṃ. Cāliyapabbateti sopi pabbato sabbasetattā kāḷapakkhuposathe olokentānaṃ calamāno viya upaṭṭhāti, tasmā cāliyapabbatoti vutto. Tattha mahantaṃ vihāraṃ kārayiṃsu. Iti bhagavā taṃ nagaraṃ nissāya cālikāpabbatamahāvihāre viharati. Jantugāmanti evaṃnāmakaṃ aparampi tasseva vihārassa gocaragāmaṃ. Jattugāmantipi paṭhanti. Padhānatthikassāti padhānakammikassa. Padhānāyāti samaṇadhammakaraṇatthāya. Āgamehi tāvāti satthā therassa vacanaṃ sutvā upadhārento ‘‘na tāvassa ñāṇaṃ paripakka’’nti ñatvā paṭibāhanto evamāha. Ekakamhi tāvāti idaṃ panassa ‘‘evamayaṃ gantvāpi kamme anipphajjamāne nirāsaṅko hutvā pemavasena puna āgacchissatī’’ti cittamaddavajananatthaṃ āha. Natthi kiñci uttari karaṇīyanti catūsu saccesu catunnaṃ kiccānaṃ katattā aññaṃ uttari karaṇīyaṃ nāma natthi. Katassa vā paṭicayoti adhigatassa vā puna paṭicayopi natthi. Na hi bhāvitamaggo puna bhāvīyati, na pahīnakilesānaṃ puna pahānaṃ atthi. Padhānanti kho, meghiya, vadamānaṃ kinti vadeyyāmāti ‘‘samaṇadhammaṃ karomī’’ti taṃ vadamānaṃ mayaṃ aññaṃ kiṃ nāma vadeyyāma.
दिवाविहारं निसीदीति दिवाविहारत्थाय निसीदि। निसीदन्तो च यस्मिं मङ्गलसिलापट्टे पुब्बे अनुपटिपाटिया पञ्च जातिसतानि राजा हुत्वा उय्यानकीळिकं कीळन्तो तिविधनाटकपरिवारो निसीदि, तस्मिंयेव निसीदि। अथस्स निसिन्नकालतो पट्ठाय समणभावो जहितो विय अहोसि, राजवेसं गहेत्वा नाटकवरपरिवुतो सेतच्छत्तस्स हेट्ठा महारहे पल्लङ्के निसिन्नो विय जातो। अथस्स तं सम्पत्तिं अस्सादयतो कामवितक्को उदपादि। सो तस्मिंयेव खणे महायोधेहि गहिते द्वे चोरे आनेत्वा पुरतो ठपिते विय अद्दस। तेसु एकस्स वधं आणापनवसेनस्स ब्यापादवितक्को उप्पज्जि, एकस्स बन्धनं आणापनवसेन विहिंसावितक्को। एवं सो लताजालेन रुक्खो विय मधुमक्खिकाहि मधुघातको विय अकुसलवितक्केहि परिक्खित्तो अहोसि। तं सन्धाय – अथ खो आयस्मतो मेघियस्सातिआदि वुत्तं। अन्वासत्ताति अनुबद्धा सम्परिवारिता। येन भगवा तेनुपसङ्कमीति एवं पापवितक्केहि सम्परिकिण्णो कम्मट्ठानं सप्पायं कातुं असक्कोन्तो ‘‘इदं वत दिस्वा दीघदस्सी भगवा पटिसेधेसी’’ति सल्लक्खेत्वा ‘‘इदं कारणं दसबलस्स आरोचेस्सामी’’ति निसिन्नासनतो वुट्ठाय येन भगवा तेनुपसङ्कमि।
Divāvihāraṃ nisīdīti divāvihāratthāya nisīdi. Nisīdanto ca yasmiṃ maṅgalasilāpaṭṭe pubbe anupaṭipāṭiyā pañca jātisatāni rājā hutvā uyyānakīḷikaṃ kīḷanto tividhanāṭakaparivāro nisīdi, tasmiṃyeva nisīdi. Athassa nisinnakālato paṭṭhāya samaṇabhāvo jahito viya ahosi, rājavesaṃ gahetvā nāṭakavaraparivuto setacchattassa heṭṭhā mahārahe pallaṅke nisinno viya jāto. Athassa taṃ sampattiṃ assādayato kāmavitakko udapādi. So tasmiṃyeva khaṇe mahāyodhehi gahite dve core ānetvā purato ṭhapite viya addasa. Tesu ekassa vadhaṃ āṇāpanavasenassa byāpādavitakko uppajji, ekassa bandhanaṃ āṇāpanavasena vihiṃsāvitakko. Evaṃ so latājālena rukkho viya madhumakkhikāhi madhughātako viya akusalavitakkehi parikkhitto ahosi. Taṃ sandhāya – atha kho āyasmato meghiyassātiādi vuttaṃ. Anvāsattāti anubaddhā samparivāritā. Yena bhagavā tenupasaṅkamīti evaṃ pāpavitakkehi samparikiṇṇo kammaṭṭhānaṃ sappāyaṃ kātuṃ asakkonto ‘‘idaṃ vata disvā dīghadassī bhagavā paṭisedhesī’’ti sallakkhetvā ‘‘idaṃ kāraṇaṃ dasabalassa ārocessāmī’’ti nisinnāsanato vuṭṭhāya yena bhagavā tenupasaṅkami.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ३. मेघियसुत्तं • 3. Meghiyasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ३. मेघियसुत्तवण्णना • 3. Meghiyasuttavaṇṇanā
