Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
൬. മേളജിനത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ
6. Meḷajinattheragāthāvaṇṇanā
യദാഹം ധമ്മമസ്സോസിന്തിആദികാ ആയസ്മതോ മേളജിനത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ സുമേധസ്സ ഭഗവതോ കാലേ കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്തോ ഏകദിവസം ഭഗവന്തം പിണ്ഡായ ഗച്ഛന്തം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ മധുരം ആമോദഫലം അദാസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ ബാരാണസിയം ഖത്തിയകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ മേളജിനോതി ലദ്ധനാമോ വിജ്ജാസിപ്പേസു നിപ്ഫത്തിം ഗതോ പണ്ഡിതോ ബ്യത്തോ ദിസാസു പാകടോ അഹോസി. സോ ഭഗവതി ബാരാണസിയം ഇസിപതനേ വിഹരന്തേ വിഹാരം ഗന്ത്വാ സത്ഥാരം ഉപസങ്കമിത്വാ ധമ്മം സുത്വാ പടിലദ്ധസദ്ധോ പബ്ബജിത്വാ വിപസ്സനം പട്ഠപേത്വാ തദഹേവ അരഹത്തം പാപുണി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൨.൫൧.൫൭-൬൨) –
Yadāhaṃdhammamassosintiādikā āyasmato meḷajinattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto sumedhassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ bhagavantaṃ piṇḍāya gacchantaṃ disvā pasannamānaso madhuraṃ āmodaphalaṃ adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde bārāṇasiyaṃ khattiyakule nibbattitvā meḷajinoti laddhanāmo vijjāsippesu nipphattiṃ gato paṇḍito byatto disāsu pākaṭo ahosi. So bhagavati bārāṇasiyaṃ isipatane viharante vihāraṃ gantvā satthāraṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā tadaheva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.57-62) –
‘‘സഹസ്സരംസീ ഭഗവാ, സയമ്ഭൂ അപരാജിതോ;
‘‘Sahassaraṃsī bhagavā, sayambhū aparājito;
വിവേകാ വുട്ഠഹിത്വാന, ഗോചരായാഭിനിക്ഖമി.
Vivekā vuṭṭhahitvāna, gocarāyābhinikkhami.
‘‘ഫലഹത്ഥോ അഹം ദിസ്വാ, ഉപഗച്ഛിം നരാസഭം;
‘‘Phalahattho ahaṃ disvā, upagacchiṃ narāsabhaṃ;
പസന്നചിത്തോ സുമനോ, അവടം അദദിം ഫലം.
Pasannacitto sumano, avaṭaṃ adadiṃ phalaṃ.
‘‘ചതുന്നവുതിതോ കപ്പേ, യം ഫലം അദദിം തദാ;
‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ഫലദാനസ്സിദം ഫലം.
Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
അരഹത്തം പന പത്വാ അപരഭാഗേ ഭിക്ഖൂഹി, ‘‘ആവുസോ, കിം തയാ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മോ അധിഗതോ’’തി പുട്ഠോ സീഹനാദം നദന്തോ –
Arahattaṃ pana patvā aparabhāge bhikkhūhi, ‘‘āvuso, kiṃ tayā uttarimanussadhammo adhigato’’ti puṭṭho sīhanādaṃ nadanto –
൧൩൧.
131.
‘‘യദാഹം ധമ്മമസ്സോസിം, ഭാസമാനസ്സ സത്ഥുനോ;
‘‘Yadāhaṃ dhammamassosiṃ, bhāsamānassa satthuno;
ന കങ്ഖമഭിജാനാമി, സബ്ബഞ്ഞൂ അപരാജിതേ.
Na kaṅkhamabhijānāmi, sabbaññū aparājite.
൧൩൨.
132.
‘‘സത്ഥവാഹേ മഹാവീരേ, സാരഥീനം വരുത്തമേ;
‘‘Satthavāhe mahāvīre, sārathīnaṃ varuttame;
മഗ്ഗേ പടിപദായം വാ, കങ്ഖാ മയ്ഹം ന വിജ്ജതീ’’തി. – ഗാഥാദ്വയം അഭാസി;
Magge paṭipadāyaṃ vā, kaṅkhā mayhaṃ na vijjatī’’ti. – gāthādvayaṃ abhāsi;
തത്ഥ യദാതി യസ്മിം കാലേ. അഹന്തി അത്താനം നിദ്ദിസതി. ധമ്മന്തി ചതുസച്ചധമ്മം. അസ്സോസിന്തി സുണിം. സത്ഥുനോതി ദിട്ഠധമ്മികാദിഅത്ഥേഹി വേനേയ്യാനം സാസനട്ഠേന സത്ഥുനോ. കങ്ഖന്തി സംസയം. സങ്ഖതമസങ്ഖതഞ്ച അനവസേസതോ ജാനനട്ഠേന സബ്ബഞ്ഞൂ. കുതോചിപി പരാജിതാ ഭാവേന അപരാജിതേ. വേനേയ്യസത്താനം സംസാരകന്താരതോ നിബ്ബാനം പടിവാഹനട്ഠേന സത്ഥവാഹേ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – യതോ പഭുതി അഹം സത്ഥുനോ ധമ്മം ദേസേന്തസ്സ ചതുസച്ചധമ്മം അസ്സോസിം സോതദ്വാരാനുസാരേന ഉപധാരേസിം ഉപലഭിം, തതോ പട്ഠായ അനവസേസസങ്ഖതാസങ്ഖതസമ്മുതിധമ്മാനം സയമ്ഭൂഞാണേന ജാനനതോ സബ്ബഞ്ഞൂ അനാവരണദസ്സാവിമ്ഹി, പഞ്ചന്നമ്പി മാരാനം അഭിഭവനതോ തേഹി അപരാജിതത്താ സദേവകേ ലോകേ അപ്പടിഹതധമ്മചക്കത്താ ച അപരാജിതേ, വേനേയ്യസത്താനം ലോഭകന്താരാദിതോ വാഹനട്ഠേന സത്ഥവാഹേ, മഹാവിക്കന്തതായ മഹാവീരേ, അഞ്ഞേഹി ദുദ്ദമാനം പുരിസദമ്മാനം സരണതോ അച്ചന്തികേന ദമഥേന ദമനതോ സാരഥീനം പവരഭൂതേ ഉത്തമേ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേ , ‘‘ബുദ്ധോ നു ഖോ നോ നു ഖോ’’തി കങ്ഖം നാഭിജാനാമി അപരപ്പച്ചയഭാവതോ. തഥാരൂപേ ദേസിതേ അരിയമഗ്ഗേ തദുപാദായഭൂതായ ച സീലാദിപടിപദായ ‘‘നിയ്യാനികോ നു ഖോ ന നു ഖോ’’തി കങ്ഖാ വിചികിച്ഛാ ന വിജ്ജതി നത്ഥീതി. ഏത്ഥ ച അരിയധമ്മേ സംസയാഭാവകഥനേന അരിയസങ്ഘേപി സംസയാഭാവോ കഥിതോയേവാതി ദട്ഠബ്ബം തത്ഥ പതിട്ഠിതസ്സ അനഞ്ഞഥാഭാവതോതി.
Tattha yadāti yasmiṃ kāle. Ahanti attānaṃ niddisati. Dhammanti catusaccadhammaṃ. Assosinti suṇiṃ. Satthunoti diṭṭhadhammikādiatthehi veneyyānaṃ sāsanaṭṭhena satthuno. Kaṅkhanti saṃsayaṃ. Saṅkhatamasaṅkhatañca anavasesato jānanaṭṭhena sabbaññū. Kutocipi parājitā bhāvena aparājite. Veneyyasattānaṃ saṃsārakantārato nibbānaṃ paṭivāhanaṭṭhena satthavāhe. Idaṃ vuttaṃ hoti – yato pabhuti ahaṃ satthuno dhammaṃ desentassa catusaccadhammaṃ assosiṃ sotadvārānusārena upadhāresiṃ upalabhiṃ, tato paṭṭhāya anavasesasaṅkhatāsaṅkhatasammutidhammānaṃ sayambhūñāṇena jānanato sabbaññū anāvaraṇadassāvimhi, pañcannampi mārānaṃ abhibhavanato tehi aparājitattā sadevake loke appaṭihatadhammacakkattā ca aparājite, veneyyasattānaṃ lobhakantārādito vāhanaṭṭhena satthavāhe, mahāvikkantatāya mahāvīre, aññehi duddamānaṃ purisadammānaṃ saraṇato accantikena damathena damanato sārathīnaṃ pavarabhūte uttame sammāsambuddhe , ‘‘buddho nu kho no nu kho’’ti kaṅkhaṃ nābhijānāmi aparappaccayabhāvato. Tathārūpe desite ariyamagge tadupādāyabhūtāya ca sīlādipaṭipadāya ‘‘niyyāniko nu kho na nu kho’’ti kaṅkhā vicikicchā na vijjati natthīti. Ettha ca ariyadhamme saṃsayābhāvakathanena ariyasaṅghepi saṃsayābhāvo kathitoyevāti daṭṭhabbaṃ tattha patiṭṭhitassa anaññathābhāvatoti.
മേളജിനത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Meḷajinattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൬. മേളജിനത്ഥേരഗാഥാ • 6. Meḷajinattheragāthā