Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi |
၁၈၀. မေဏ္ဍကဂဟပတိဝတ္ထု
180. Meṇḍakagahapativatthu
၂၉၆. တေန ခော ပန သမယေန ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပဋိဝသတိ။ တသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော ဟောတိ – သီသံ နဟာယိတ္ဝာ ဓညာဂာရံ သမ္မဇ္ဇာပေတ္ဝာ ဗဟိဒ္ဝာရေ နိသီဒတိ, အန္တလိက္ခာ ဓညသ္သ ဓာရာ ဩပတိတ္ဝာ ဓညာဂာရံ ပူရေတိ။ ဘရိယာယ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော ဟောတိ – ဧကံယေဝ အာဠ္ဟကထာလိကံ ဥပနိသီဒိတ္ဝာ ဧကဉ္စ သူပဘိဉ္ဇနကံ 1 ဒာသကမ္မကရပောရိသံ ဘတ္တေန ပရိဝိသတိ, န တာဝ တံ ခိယ္ယတိ 2 ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ပုတ္တသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော ဟောတိ – ဧကံယေဝ သဟသ္သထဝိကံ ဂဟေတ္ဝာ ဒာသကမ္မကရပောရိသသ္သ ဆမာသိကံ ဝေတနံ ဒေတိ, န တာဝ တံ ခိယ္ယတိ ယာဝသ္သ ဟတ္ထဂတာ။ သုဏိသာယ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော ဟောတိ – ဧကံယေဝ စတုဒောဏိကံ ပိဋကံ ဥပနိသီဒိတ္ဝာ ဒာသကမ္မကရပောရိသသ္သ ဆမာသိကံ ဘတ္တံ ဒေတိ, န တာဝ တံ ခိယ္ယတိ ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ဒာသသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော ဟောတိ – ဧကေန နင္ဂလေန ကသန္တသ္သ သတ္တ သီတာယော ဂစ္ဆန္တိ။
296. Tena kho pana samayena bhaddiyanagare meṇḍako gahapati paṭivasati. Tassa evarūpo iddhānubhāvo hoti – sīsaṃ nahāyitvā dhaññāgāraṃ sammajjāpetvā bahidvāre nisīdati, antalikkhā dhaññassa dhārā opatitvā dhaññāgāraṃ pūreti. Bhariyāya evarūpo iddhānubhāvo hoti – ekaṃyeva āḷhakathālikaṃ upanisīditvā ekañca sūpabhiñjanakaṃ 3 dāsakammakaraporisaṃ bhattena parivisati, na tāva taṃ khiyyati 4 yāva sā na vuṭṭhāti. Puttassa evarūpo iddhānubhāvo hoti – ekaṃyeva sahassathavikaṃ gahetvā dāsakammakaraporisassa chamāsikaṃ vetanaṃ deti, na tāva taṃ khiyyati yāvassa hatthagatā. Suṇisāya evarūpo iddhānubhāvo hoti – ekaṃyeva catudoṇikaṃ piṭakaṃ upanisīditvā dāsakammakaraporisassa chamāsikaṃ bhattaṃ deti, na tāva taṃ khiyyati yāva sā na vuṭṭhāti. Dāsassa evarūpo iddhānubhāvo hoti – ekena naṅgalena kasantassa satta sītāyo gacchanti.
အသ္သောသိ ခော ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော – ‘‘အမ္ဟာကံ ကိရ ဝိဇိတေ ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပဋိဝသတိ။ တသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော – သီသံ နဟာယိတ္ဝာ ဓညာဂာရံ သမ္မဇ္ဇာပေတ္ဝာ ဗဟိဒ္ဝာရေ နိသီဒတိ, အန္တလိက္ခာ ဓညသ္သ ဓာရာ ဩပတိတ္ဝာ ဓညာဂာရံ ပူရေတိ။ ဘရိယာယ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော – ဧကံယေဝ အာဠ္ဟကထာလိကံ ဥပနိသီဒိတ္ဝာ ဧကဉ္စ သူပဘိဉ္ဇနကံ ဒာသကမ္မကရပောရိသံ ဘတ္တေန ပရိဝိသတိ, န တာဝ တံ ခိယ္ယတိ ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ပုတ္တသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော – ဧကံယေဝ သဟသ္သထဝိကံ ဂဟေတ္ဝာ ဒာသကမ္မကရပောရိသသ္သ ဆမာသိကံ ဝေတနံ ဒေတိ, န တာဝ တံ ခိယ္ယတိ ယာဝသ္သ ဟတ္ထဂတာ။ သုဏိသာယ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော – ဧကံယေဝ စတုဒောဏိကံ ပိဋကံ ဥပနိသီဒိတ္ဝာ ဒာသကမ္မကရပောရိသသ္သ ဆမာသိကံ ဘတ္တံ ဒေတိ, န တာဝ တံ ခိယ္ယတိ ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ဒာသသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော – ဧကေန နင္ဂလေန ကသန္တသ္သ သတ္တ သီတာယော ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ အထ ခော ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အညတရံ သဗ္ဗတ္ထကံ မဟာမတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘အမ္ဟာကံ ကိရ, ဘဏေ, ဝိဇိတေ ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပဋိဝသတိ။ တသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော – သီသံ နဟာယိတ္ဝာ ဓညာဂာရံ သမ္မဇ္ဇာပေတ္ဝာ ဗဟိဒ္ဝာရေ နိသီဒတိ, အန္တလိက္ခာ ဓညသ္သ ဓာရာ ဩပတိတ္ဝာ ဓညာဂာရံ ပူရေတိ။ ဘရိယာယ။ပေ.။ ပုတ္တသ္သ။ သုဏိသာယ။ ဒာသသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော, ဧကေန နင္ဂလေန ကသန္တသ္သ သတ္တ သီတာယော ဂစ္ဆန္တီတိ။ ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ဇာနာဟိ။ ယထာ မယာ သာမံ ဒိဋ္ဌော, ဧဝံ တဝ ဒိဋ္ဌော ဘဝိသ္သတီ’’တိ။
Assosi kho rājā māgadho seniyo bimbisāro – ‘‘amhākaṃ kira vijite bhaddiyanagare meṇḍako gahapati paṭivasati. Tassa evarūpo iddhānubhāvo – sīsaṃ nahāyitvā dhaññāgāraṃ sammajjāpetvā bahidvāre nisīdati, antalikkhā dhaññassa dhārā opatitvā dhaññāgāraṃ pūreti. Bhariyāya evarūpo iddhānubhāvo – ekaṃyeva āḷhakathālikaṃ upanisīditvā ekañca sūpabhiñjanakaṃ dāsakammakaraporisaṃ bhattena parivisati, na tāva taṃ khiyyati yāva sā na vuṭṭhāti. Puttassa evarūpo iddhānubhāvo – ekaṃyeva sahassathavikaṃ gahetvā dāsakammakaraporisassa chamāsikaṃ vetanaṃ deti, na tāva taṃ khiyyati yāvassa hatthagatā. Suṇisāya evarūpo iddhānubhāvo – ekaṃyeva catudoṇikaṃ piṭakaṃ upanisīditvā dāsakammakaraporisassa chamāsikaṃ bhattaṃ deti, na tāva taṃ khiyyati yāva sā na vuṭṭhāti. Dāsassa evarūpo iddhānubhāvo – ekena naṅgalena kasantassa satta sītāyo gacchantī’’ti. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro aññataraṃ sabbatthakaṃ mahāmattaṃ āmantesi – ‘‘amhākaṃ kira, bhaṇe, vijite bhaddiyanagare meṇḍako gahapati paṭivasati. Tassa evarūpo iddhānubhāvo – sīsaṃ nahāyitvā dhaññāgāraṃ sammajjāpetvā bahidvāre nisīdati, antalikkhā dhaññassa dhārā opatitvā dhaññāgāraṃ pūreti. Bhariyāya…pe… puttassa… suṇisāya… dāsassa evarūpo iddhānubhāvo, ekena naṅgalena kasantassa satta sītāyo gacchantīti. Gaccha, bhaṇe, jānāhi. Yathā mayā sāmaṃ diṭṭho, evaṃ tava diṭṭho bhavissatī’’ti.
၂၉၇. ဧဝံ , ဒေဝာတိ ခော သော မဟာမတ္တော ရညော မာဂဓသ္သ သေနိယသ္သ ဗိမ္ဗိသာရသ္သ ပဋိသ္သုဏိတ္ဝာ စတုရင္ဂိနိယာ သေနာယ ယေန ဘဒ္ဒိယံ တေန ပာယာသိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန ဘဒ္ဒိယံ ယေန မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟဉ္ဟိ, ဂဟပတိ, ရညာ အာဏတ္တော ‘အမ္ဟာကံ ကိရ, ဘဏေ, ဝိဇိတေ ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပဋိဝသတိ, တသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော, သီသံ နဟာယိတ္ဝာ။ပေ.။ ဘရိယာယ။ ပုတ္တသ္သ။ သုဏိသာယ။ ဒာသသ္သ ဧဝရူပော ဣဒ္ဓာနုဘာဝော, ဧကေန နင္ဂလေန ကသန္တသ္သ သတ္တ သီတာယော ဂစ္ဆန္တီ’တိ, ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ဇာနာဟိ။ ယထာ မယာ သာမံ ဒိဋ္ဌော, ဧဝံ တဝ ဒိဋ္ဌော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ ပသ္သာမ တေ, ဂဟပတိ, ဣဒ္ဓာနုဘာဝ’’န္တိ။ အထ ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ သီသံ နဟာယိတ္ဝာ ဓညာဂာရံ သမ္မဇ္ဇာပေတ္ဝာ ဗဟိဒ္ဝာရေ နိသီဒိ, အန္တလိက္ခာ ဓညသ္သ ဓာရာ ဩပတိတ္ဝာ ဓညာဂာရံ ပူရေသိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ, ဂဟပတိ, ဣဒ္ဓာနုဘာဝော။ ဘရိယာယ တေ ဣဒ္ဓာနုဘာဝံ ပသ္သိသ္သာမာ’’တိ။ အထ ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘရိယံ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ စတုရင္ဂိနိံ သေနံ ဘတ္တေန ပရိဝိသာ’’တိ။ အထ ခော မေဏ္ဍကသ္သ ဂဟပတိသ္သ ဘရိယာ ဧကံယေဝ အာဠ္ဟကထာလိကံ ဥပနိသီဒိတ္ဝာ ဧကဉ္စ သူပဘိဉ္ဇနကံ စတုရင္ဂိနိံ သေနံ ဘတ္တေန ပရိဝိသိ, န တာဝ တံ ခိယ္ယတိ, ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ, ဂဟပတိ, ဘရိယာယပိ ဣဒ္ဓာနုဘာဝော။ ပုတ္တသ္သ တေ ဣဒ္ဓာနုဘာဝံ ပသ္သိသ္သာမာ’’တိ။ အထ ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပုတ္တံ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ စတုရင္ဂိနိယာ သေနာယ ဆမာသိကံ ဝေတနံ ဒေဟီ’’တိ ။ အထ ခော မေဏ္ဍကသ္သ ဂဟပတိသ္သ ပုတ္တော ဧကံယေဝ သဟသ္သထဝိကံ ဂဟေတ္ဝာ စတုရင္ဂိနိယာ သေနာယ ဆမာသိကံ ဝေတနံ အဒာသိ, န တာဝ တံ ခိယ္ယတိ, ယာဝသ္သ ဟတ္ထဂတာ။ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ, ဂဟပတိ, ပုတ္တသ္သပိ ဣဒ္ဓာနုဘာဝော။ သုဏိသာယ တေ ဣဒ္ဓာနုဘာဝံ ပသ္သိသ္သာမာ’’တိ။ အထ ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ သုဏိသံ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ စတုရင္ဂိနိယာ သေနာယ ဆမာသိကံ ဘတ္တံ ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခော မေဏ္ဍကသ္သ ဂဟပတိသ္သ သုဏိသာ ဧကံယေဝ စတုဒောဏိကံ ပိဋကံ ဥပနိသီဒိတ္ဝာ စတုရင္ဂိနိယာ သေနာယ ဆမာသိကံ ဘတ္တံ အဒာသိ, န တာဝ တံ ခိယ္ယတိ ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ, ဂဟပတိ, သုဏိသာယပိ ဣဒ္ဓာနုဘာဝော။ ဒာသသ္သ တေ ဣဒ္ဓာနုဘာဝံ ပသ္သိသ္သာမာ’’တိ။ ‘‘မယ္ဟံ ခော, သာမိ, ဒာသသ္သ ဣဒ္ဓာနုဘာဝော ခေတ္တေ ပသ္သိတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘အလံ, ဂဟပတိ, ဒိဋ္ဌော တေ ဒာသသ္သပိ ဣဒ္ဓာနုဘာဝော’’တိ။ အထ ခော သော မဟာမတ္တော စတုရင္ဂိနိယာ သေနာယ ပုနဒေဝ ရာဇဂဟံ ပစ္စာဂဉ္ဆိ။ ယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ရညော မာဂဓသ္သ သေနိယသ္သ ဗိမ္ဗိသာရသ္သ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။
297. Evaṃ , devāti kho so mahāmatto rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa paṭissuṇitvā caturaṅginiyā senāya yena bhaddiyaṃ tena pāyāsi. Anupubbena yena bhaddiyaṃ yena meṇḍako gahapati tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā meṇḍakaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘ahañhi, gahapati, raññā āṇatto ‘amhākaṃ kira, bhaṇe, vijite bhaddiyanagare meṇḍako gahapati paṭivasati, tassa evarūpo iddhānubhāvo, sīsaṃ nahāyitvā…pe… bhariyāya… puttassa… suṇisāya… dāsassa evarūpo iddhānubhāvo, ekena naṅgalena kasantassa satta sītāyo gacchantī’ti, gaccha, bhaṇe, jānāhi. Yathā mayā sāmaṃ diṭṭho, evaṃ tava diṭṭho bhavissatī’ti. Passāma te, gahapati, iddhānubhāva’’nti. Atha kho meṇḍako gahapati sīsaṃ nahāyitvā dhaññāgāraṃ sammajjāpetvā bahidvāre nisīdi, antalikkhā dhaññassa dhārā opatitvā dhaññāgāraṃ pūresi. ‘‘Diṭṭho te, gahapati, iddhānubhāvo. Bhariyāya te iddhānubhāvaṃ passissāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati bhariyaṃ āṇāpesi – ‘‘tena hi caturaṅginiṃ senaṃ bhattena parivisā’’ti. Atha kho meṇḍakassa gahapatissa bhariyā ekaṃyeva āḷhakathālikaṃ upanisīditvā ekañca sūpabhiñjanakaṃ caturaṅginiṃ senaṃ bhattena parivisi, na tāva taṃ khiyyati, yāva sā na vuṭṭhāti. ‘‘Diṭṭho te, gahapati, bhariyāyapi iddhānubhāvo. Puttassa te iddhānubhāvaṃ passissāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati puttaṃ āṇāpesi – ‘‘tena hi caturaṅginiyā senāya chamāsikaṃ vetanaṃ dehī’’ti . Atha kho meṇḍakassa gahapatissa putto ekaṃyeva sahassathavikaṃ gahetvā caturaṅginiyā senāya chamāsikaṃ vetanaṃ adāsi, na tāva taṃ khiyyati, yāvassa hatthagatā. ‘‘Diṭṭho te, gahapati, puttassapi iddhānubhāvo. Suṇisāya te iddhānubhāvaṃ passissāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati suṇisaṃ āṇāpesi – ‘‘tena hi caturaṅginiyā senāya chamāsikaṃ bhattaṃ dehī’’ti. Atha kho meṇḍakassa gahapatissa suṇisā ekaṃyeva catudoṇikaṃ piṭakaṃ upanisīditvā caturaṅginiyā senāya chamāsikaṃ bhattaṃ adāsi, na tāva taṃ khiyyati yāva sā na vuṭṭhāti. ‘‘Diṭṭho te, gahapati, suṇisāyapi iddhānubhāvo. Dāsassa te iddhānubhāvaṃ passissāmā’’ti. ‘‘Mayhaṃ kho, sāmi, dāsassa iddhānubhāvo khette passitabbo’’ti. ‘‘Alaṃ, gahapati, diṭṭho te dāsassapi iddhānubhāvo’’ti. Atha kho so mahāmatto caturaṅginiyā senāya punadeva rājagahaṃ paccāgañchi. Yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa etamatthaṃ ārocesi.
၂၉၈. အထ ခော ဘဂဝာ ဝေသာလိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတ္ဝာ ယေန ဘဒ္ဒိယံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ အထ ခော ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဘဒ္ဒိယံ တဒဝသရိ။ တတ္ရ သုဒံ ဘဂဝာ ဘဒ္ဒိယေ ဝိဟရတိ ဇာတိယာ ဝနေ။ အသ္သောသိ ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ – ‘‘သမဏော ခလု ဘော ဂောတမော သက္ယပုတ္တော သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဘဒ္ဒိယံ အနုပ္ပတ္တော ဘဒ္ဒိယေ ဝိဟရတိ ဇာတိယာ ဝနေ။ တံ ခော ပန ဘဂဝန္တံ ဂောတမံ ဧဝံ ကလ္ယာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒော အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’ 5။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗ္ရဟ္မကံ သသ္သမဏဗ္ရာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုသ္သံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလ္ယာဏံ မဇ္ဈေကလ္ယာဏံ ပရိယောသာနကလ္ယာဏံ သာတ္ထံ သဗ္ယဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခော ပန တထာရူပာနံ အရဟတံ ဒသ္သနံ ဟောတီ’’တိ။ အထ ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဒ္ရာနိ ဘဒ္ရာနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတ္ဝာ ဘဒ္ရံ ဘဒ္ရံ ယာနံ အဘိရုဟိတ္ဝာ ဘဒ္ရေဟိ ဘဒ္ရေဟိ ယာနေဟိ ဘဒ္ဒိယာ နိယ္ယာသိ ဘဂဝန္တံ ဒသ္သနာယ။ အဒ္ဒသံသု ခော သမ္ဗဟုလာ တိတ္ထိယာ မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသ္ဝာန မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘ကဟံ တ္ဝံ, ဂဟပတိ, ဂစ္ဆသီ’’တိ? ‘‘ဂစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ 6 သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တ္ဝံ, ဂဟပတိ, ကိရိယဝာဒော သမာနော အကိရိယဝာဒံ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သသိ? သမဏော ဟိ, ဂဟပတိ, ဂောတမော အကိရိယဝာဒော အကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီ’’တိ။ အထ ခော မေဏ္ဍကသ္သ ဂဟပတိသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိသ္သံသယံ, ခော သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဘဝိသ္သတိ, ယထယိမေ တိတ္ထိယာ ဥသူယန္တီ’’တိ။ ယာဝတိကာ ယာနသ္သ ဘူမိ, ယာနေန ဂန္တ္ဝာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတ္ဝာ ပတ္တိကောဝ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နသ္သ ခော မေဏ္ဍကသ္သ ဂဟပတိသ္သ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ။ပေ.။ အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ ဥပာသကံ မံ ဘဂဝာ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ ။ အဓိဝာသေတု စ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ သ္ဝာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေနာ’’တိ။ အဓိဝာသေသိ ဘဂဝာ တုဏ္ဟီဘာဝေန။ အထ ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဂဝတော အဓိဝာသနံ ဝိဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ပက္ကာမိ။
298. Atha kho bhagavā vesāliyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena bhaddiyaṃ tena cārikaṃ pakkāmi mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena bhaddiyaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā bhaddiye viharati jātiyā vane. Assosi kho meṇḍako gahapati – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito bhaddiyaṃ anuppatto bhaddiye viharati jātiyā vane. Taṃ kho pana bhagavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ 7. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati bhadrāni bhadrāni yānāni yojāpetvā bhadraṃ bhadraṃ yānaṃ abhiruhitvā bhadrehi bhadrehi yānehi bhaddiyā niyyāsi bhagavantaṃ dassanāya. Addasaṃsu kho sambahulā titthiyā meṇḍakaṃ gahapatiṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna meṇḍakaṃ gahapatiṃ etadavocuṃ – ‘‘kahaṃ tvaṃ, gahapati, gacchasī’’ti? ‘‘Gacchāmahaṃ, bhante, bhagavantaṃ 8 samaṇaṃ gotamaṃ dassanāyā’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, gahapati, kiriyavādo samāno akiriyavādaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissasi? Samaṇo hi, gahapati, gotamo akiriyavādo akiriyāya dhammaṃ deseti, tena ca sāvake vinetī’’ti. Atha kho meṇḍakassa gahapatissa etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ, kho so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhavissati, yathayime titthiyā usūyantī’’ti. Yāvatikā yānassa bhūmi, yānena gantvā yānā paccorohitvā pattikova yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnassa kho meṇḍakassa gahapatissa bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ…pe… aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ . Adhivāsetu ca me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho meṇḍako gahapati bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
အထ ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ တသ္သာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒာပေတ္ဝာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ယေန မေဏ္ဍကသ္သ ဂဟပတိသ္သ နိဝေသနံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေန။ အထ ခော မေဏ္ဍကသ္သ ဂဟပတိသ္သ ဘရိယာ စ ပုတ္တော စ သုဏိသာ စ ဒာသော စ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု , ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေသံ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ။ပေ.။ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ ဧတေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ။ ဥပာသကေ နော ဘဂဝာ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတေ သရဏံ ဂတေ’’တိ။ အထ ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင္ဃံ ပဏီတေန ခာဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတ္ဝာ သမ္ပဝာရေတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပာဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ယာဝ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဘဒ္ဒိယေ ဝိဟရတိ တာဝ အဟံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခသ္သ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ ဓုဝဘတ္တေနာ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတ္ဝာ သမာဒပေတ္ဝာ သမုတ္တေဇေတ္ဝာ သမ္ပဟံသေတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
Atha kho meṇḍako gahapati tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena meṇḍakassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho meṇḍakassa gahapatissa bhariyā ca putto ca suṇisā ca dāso ca yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu , upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ…pe… aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṃ gate’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho meṇḍako gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yāva, bhante, bhagavā bhaddiye viharati tāva ahaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dhuvabhattenā’’ti. Atha kho bhagavā meṇḍakaṃ gahapatiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
မေဏ္ဍကဂဟပတိဝတ္ထ နိဋ္ဌိတံ။
Meṇḍakagahapativattha niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာ • Kappiyabhūmianujānanakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၁၈၀. မေဏ္ဍကဂဟပတိဝတ္ထုကထာ • 180. Meṇḍakagahapativatthukathā