Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi

    ੧੮੦. ਮੇਣ੍ਡਕਗਹਪਤਿવਤ੍ਥੁ

    180. Meṇḍakagahapativatthu

    ੨੯੬. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਪਟਿવਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ – ਸੀਸਂ ਨਹਾਯਿਤ੍વਾ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ ਬਹਿਦ੍વਾਰੇ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਾ ਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਧਾਰਾ ਓਪਤਿਤ੍વਾ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪੂਰੇਤਿ। ਭਰਿਯਾਯ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ – ਏਕਂਯੇવ ਆਲ਼੍ਹਕਥਾਲਿਕਂ ਉਪਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਏਕਞ੍ਚ ਸੂਪਭਿਞ੍ਜਨਕਂ 1 ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸਂ ਭਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਿਸਤਿ, ਨ ਤਾવ ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਤਿ 2 ਯਾવ ਸਾ ਨ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ – ਏਕਂਯੇવ ਸਹਸ੍ਸਥવਿਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸਸ੍ਸ ਛਮਾਸਿਕਂ વੇਤਨਂ ਦੇਤਿ, ਨ ਤਾવ ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਤਿ ਯਾવਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗਤਾ। ਸੁਣਿਸਾਯ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ – ਏਕਂਯੇવ ਚਤੁਦੋਣਿਕਂ ਪਿਟਕਂ ਉਪਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸਸ੍ਸ ਛਮਾਸਿਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਤਿ, ਨ ਤਾવ ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਤਿ ਯਾવ ਸਾ ਨ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਦਾਸਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ – ਏਕੇਨ ਨਙ੍ਗਲੇਨ ਕਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਸੀਤਾਯੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ।

    296. Tena kho pana samayena bhaddiyanagare meṇḍako gahapati paṭivasati. Tassa evarūpo iddhānubhāvo hoti – sīsaṃ nahāyitvā dhaññāgāraṃ sammajjāpetvā bahidvāre nisīdati, antalikkhā dhaññassa dhārā opatitvā dhaññāgāraṃ pūreti. Bhariyāya evarūpo iddhānubhāvo hoti – ekaṃyeva āḷhakathālikaṃ upanisīditvā ekañca sūpabhiñjanakaṃ 3 dāsakammakaraporisaṃ bhattena parivisati, na tāva taṃ khiyyati 4 yāva sā na vuṭṭhāti. Puttassa evarūpo iddhānubhāvo hoti – ekaṃyeva sahassathavikaṃ gahetvā dāsakammakaraporisassa chamāsikaṃ vetanaṃ deti, na tāva taṃ khiyyati yāvassa hatthagatā. Suṇisāya evarūpo iddhānubhāvo hoti – ekaṃyeva catudoṇikaṃ piṭakaṃ upanisīditvā dāsakammakaraporisassa chamāsikaṃ bhattaṃ deti, na tāva taṃ khiyyati yāva sā na vuṭṭhāti. Dāsassa evarūpo iddhānubhāvo hoti – ekena naṅgalena kasantassa satta sītāyo gacchanti.

    ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਰਾਜਾ ਮਾਗਧੋ ਸੇਨਿਯੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਰ વਿਜਿਤੇ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਪਟਿવਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ – ਸੀਸਂ ਨਹਾਯਿਤ੍વਾ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ ਬਹਿਦ੍વਾਰੇ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਾ ਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਧਾਰਾ ਓਪਤਿਤ੍વਾ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪੂਰੇਤਿ। ਭਰਿਯਾਯ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ – ਏਕਂਯੇવ ਆਲ਼੍ਹਕਥਾਲਿਕਂ ਉਪਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਏਕਞ੍ਚ ਸੂਪਭਿਞ੍ਜਨਕਂ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸਂ ਭਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਿਸਤਿ, ਨ ਤਾવ ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਤਿ ਯਾવ ਸਾ ਨ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ – ਏਕਂਯੇવ ਸਹਸ੍ਸਥવਿਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸਸ੍ਸ ਛਮਾਸਿਕਂ વੇਤਨਂ ਦੇਤਿ, ਨ ਤਾવ ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਤਿ ਯਾવਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗਤਾ। ਸੁਣਿਸਾਯ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ – ਏਕਂਯੇવ ਚਤੁਦੋਣਿਕਂ ਪਿਟਕਂ ਉਪਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸਸ੍ਸ ਛਮਾਸਿਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਤਿ, ਨ ਤਾવ ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਤਿ ਯਾવ ਸਾ ਨ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਦਾਸਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ – ਏਕੇਨ ਨਙ੍ਗਲੇਨ ਕਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਸੀਤਾਯੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾ ਮਾਗਧੋ ਸੇਨਿਯੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਂ ਮਹਾਮਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਰ, ਭਣੇ, વਿਜਿਤੇ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਪਟਿવਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ – ਸੀਸਂ ਨਹਾਯਿਤ੍વਾ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ ਬਹਿਦ੍વਾਰੇ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਾ ਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਧਾਰਾ ਓਪਤਿਤ੍વਾ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪੂਰੇਤਿ। ਭਰਿਯਾਯ…ਪੇ॰… ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ… ਸੁਣਿਸਾਯ… ਦਾਸਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ, ਏਕੇਨ ਨਙ੍ਗਲੇਨ ਕਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਸੀਤਾਯੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ। ਗਚ੍ਛ, ਭਣੇ, ਜਾਨਾਹਿ। ਯਥਾ ਮਯਾ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਏવਂ ਤવ ਦਿਟ੍ਠੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।

    Assosi kho rājā māgadho seniyo bimbisāro – ‘‘amhākaṃ kira vijite bhaddiyanagare meṇḍako gahapati paṭivasati. Tassa evarūpo iddhānubhāvo – sīsaṃ nahāyitvā dhaññāgāraṃ sammajjāpetvā bahidvāre nisīdati, antalikkhā dhaññassa dhārā opatitvā dhaññāgāraṃ pūreti. Bhariyāya evarūpo iddhānubhāvo – ekaṃyeva āḷhakathālikaṃ upanisīditvā ekañca sūpabhiñjanakaṃ dāsakammakaraporisaṃ bhattena parivisati, na tāva taṃ khiyyati yāva sā na vuṭṭhāti. Puttassa evarūpo iddhānubhāvo – ekaṃyeva sahassathavikaṃ gahetvā dāsakammakaraporisassa chamāsikaṃ vetanaṃ deti, na tāva taṃ khiyyati yāvassa hatthagatā. Suṇisāya evarūpo iddhānubhāvo – ekaṃyeva catudoṇikaṃ piṭakaṃ upanisīditvā dāsakammakaraporisassa chamāsikaṃ bhattaṃ deti, na tāva taṃ khiyyati yāva sā na vuṭṭhāti. Dāsassa evarūpo iddhānubhāvo – ekena naṅgalena kasantassa satta sītāyo gacchantī’’ti. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro aññataraṃ sabbatthakaṃ mahāmattaṃ āmantesi – ‘‘amhākaṃ kira, bhaṇe, vijite bhaddiyanagare meṇḍako gahapati paṭivasati. Tassa evarūpo iddhānubhāvo – sīsaṃ nahāyitvā dhaññāgāraṃ sammajjāpetvā bahidvāre nisīdati, antalikkhā dhaññassa dhārā opatitvā dhaññāgāraṃ pūreti. Bhariyāya…pe… puttassa… suṇisāya… dāsassa evarūpo iddhānubhāvo, ekena naṅgalena kasantassa satta sītāyo gacchantīti. Gaccha, bhaṇe, jānāhi. Yathā mayā sāmaṃ diṭṭho, evaṃ tava diṭṭho bhavissatī’’ti.

    ੨੯੭. ਏવਂ , ਦੇવਾਤਿ ਖੋ ਸੋ ਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਸੇਨਿਯਸ੍ਸ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍વਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਯੇਨ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਤੇਨ ਪਾਯਾਸਿ। ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਯੇਨ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਯੇਨ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮੇਣ੍ਡਕਂ ਗਹਪਤਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ, ਗਹਪਤਿ, ਰਞ੍ਞਾ ਆਣਤ੍ਤੋ ‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਰ, ਭਣੇ, વਿਜਿਤੇ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਪਟਿવਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ, ਸੀਸਂ ਨਹਾਯਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਭਰਿਯਾਯ… ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ… ਸੁਣਿਸਾਯ… ਦਾਸਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ, ਏਕੇਨ ਨਙ੍ਗਲੇਨ ਕਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਸੀਤਾਯੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’ਤਿ, ਗਚ੍ਛ, ਭਣੇ, ਜਾਨਾਹਿ। ਯਥਾ ਮਯਾ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਏવਂ ਤવ ਦਿਟ੍ਠੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਪਸ੍ਸਾਮ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਸੀਸਂ ਨਹਾਯਿਤ੍વਾ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ ਬਹਿਦ੍વਾਰੇ ਨਿਸੀਦਿ, ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਾ ਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਧਾਰਾ ਓਪਤਿਤ੍વਾ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪੂਰੇਸਿ। ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ। ਭਰਿਯਾਯ ਤੇ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਭਰਿਯਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਂ ਸੇਨਂ ਭਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਿਸਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਏਕਂਯੇવ ਆਲ਼੍ਹਕਥਾਲਿਕਂ ਉਪਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਏਕਞ੍ਚ ਸੂਪਭਿਞ੍ਜਨਕਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਂ ਸੇਨਂ ਭਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਿਸਿ, ਨ ਤਾવ ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਤਿ, ਯਾવ ਸਾ ਨ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਭਰਿਯਾਯਪਿ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ। ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਛਮਾਸਿਕਂ વੇਤਨਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ । ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਏਕਂਯੇવ ਸਹਸ੍ਸਥવਿਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਛਮਾਸਿਕਂ વੇਤਨਂ ਅਦਾਸਿ, ਨ ਤਾવ ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਤਿ, ਯਾવਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗਤਾ। ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ। ਸੁਣਿਸਾਯ ਤੇ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਸੁਣਿਸਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਛਮਾਸਿਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਸੁਣਿਸਾ ਏਕਂਯੇવ ਚਤੁਦੋਣਿਕਂ ਪਿਟਕਂ ਉਪਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਛਮਾਸਿਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ, ਨ ਤਾવ ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਤਿ ਯਾવ ਸਾ ਨ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਸੁਣਿਸਾਯਪਿ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ। ਦਾਸਸ੍ਸ ਤੇ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਖੋ, ਸਾਮਿ, ਦਾਸਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ ਖੇਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ‘‘ਅਲਂ, ਗਹਪਤਿ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਤੇ ਦਾਸਸ੍ਸਪਿ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਪੁਨਦੇવ ਰਾਜਗਹਂ ਪਚ੍ਚਾਗਞ੍ਛਿ। ਯੇਨ ਰਾਜਾ ਮਾਗਧੋ ਸੇਨਿਯੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਸੇਨਿਯਸ੍ਸ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸ੍ਸ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ।

    297. Evaṃ , devāti kho so mahāmatto rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa paṭissuṇitvā caturaṅginiyā senāya yena bhaddiyaṃ tena pāyāsi. Anupubbena yena bhaddiyaṃ yena meṇḍako gahapati tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā meṇḍakaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘ahañhi, gahapati, raññā āṇatto ‘amhākaṃ kira, bhaṇe, vijite bhaddiyanagare meṇḍako gahapati paṭivasati, tassa evarūpo iddhānubhāvo, sīsaṃ nahāyitvā…pe… bhariyāya… puttassa… suṇisāya… dāsassa evarūpo iddhānubhāvo, ekena naṅgalena kasantassa satta sītāyo gacchantī’ti, gaccha, bhaṇe, jānāhi. Yathā mayā sāmaṃ diṭṭho, evaṃ tava diṭṭho bhavissatī’ti. Passāma te, gahapati, iddhānubhāva’’nti. Atha kho meṇḍako gahapati sīsaṃ nahāyitvā dhaññāgāraṃ sammajjāpetvā bahidvāre nisīdi, antalikkhā dhaññassa dhārā opatitvā dhaññāgāraṃ pūresi. ‘‘Diṭṭho te, gahapati, iddhānubhāvo. Bhariyāya te iddhānubhāvaṃ passissāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati bhariyaṃ āṇāpesi – ‘‘tena hi caturaṅginiṃ senaṃ bhattena parivisā’’ti. Atha kho meṇḍakassa gahapatissa bhariyā ekaṃyeva āḷhakathālikaṃ upanisīditvā ekañca sūpabhiñjanakaṃ caturaṅginiṃ senaṃ bhattena parivisi, na tāva taṃ khiyyati, yāva sā na vuṭṭhāti. ‘‘Diṭṭho te, gahapati, bhariyāyapi iddhānubhāvo. Puttassa te iddhānubhāvaṃ passissāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati puttaṃ āṇāpesi – ‘‘tena hi caturaṅginiyā senāya chamāsikaṃ vetanaṃ dehī’’ti . Atha kho meṇḍakassa gahapatissa putto ekaṃyeva sahassathavikaṃ gahetvā caturaṅginiyā senāya chamāsikaṃ vetanaṃ adāsi, na tāva taṃ khiyyati, yāvassa hatthagatā. ‘‘Diṭṭho te, gahapati, puttassapi iddhānubhāvo. Suṇisāya te iddhānubhāvaṃ passissāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati suṇisaṃ āṇāpesi – ‘‘tena hi caturaṅginiyā senāya chamāsikaṃ bhattaṃ dehī’’ti. Atha kho meṇḍakassa gahapatissa suṇisā ekaṃyeva catudoṇikaṃ piṭakaṃ upanisīditvā caturaṅginiyā senāya chamāsikaṃ bhattaṃ adāsi, na tāva taṃ khiyyati yāva sā na vuṭṭhāti. ‘‘Diṭṭho te, gahapati, suṇisāyapi iddhānubhāvo. Dāsassa te iddhānubhāvaṃ passissāmā’’ti. ‘‘Mayhaṃ kho, sāmi, dāsassa iddhānubhāvo khette passitabbo’’ti. ‘‘Alaṃ, gahapati, diṭṭho te dāsassapi iddhānubhāvo’’ti. Atha kho so mahāmatto caturaṅginiyā senāya punadeva rājagahaṃ paccāgañchi. Yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa etamatthaṃ ārocesi.

    ੨੯੮. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ વੇਸਾਲਿਯਂ ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ વਿਹਰਿਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਤੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਾਮਿ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਡ੍ਢਤੇਲਸੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਯੇਨ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਤਦવਸਰਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗવਾ ਭਦ੍ਦਿਯੇ વਿਹਰਤਿ ਜਾਤਿਯਾ વਨੇ। ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ – ‘‘ਸਮਣੋ ਖਲੁ ਭੋ ਗੋਤਮੋ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਦ੍ਦਿਯੇ વਿਹਰਤਿ ਜਾਤਿਯਾ વਨੇ। ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਏવਂ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋ – ‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕવਿਦੂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ’ 5। ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਸਦੇવਕਂ ਸਮਾਰਕਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਂ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਪਜਂ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਪવੇਦੇਤਿ। ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਤਿ। ਸਾਧੁ ਖੋ ਪਨ ਤਥਾਰੂਪਾਨਂ ਅਰਹਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਭਦ੍ਰਾਨਿ ਭਦ੍ਰਾਨਿ ਯਾਨਾਨਿ ਯੋਜਾਪੇਤ੍વਾ ਭਦ੍ਰਂ ਭਦ੍ਰਂ ਯਾਨਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍વਾ ਭਦ੍ਰੇਹਿ ਭਦ੍ਰੇਹਿ ਯਾਨੇਹਿ ਭਦ੍ਦਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਸਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ। ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਮੇਣ੍ਡਕਂ ਗਹਪਤਿਂ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਮੇਣ੍ਡਕਂ ਗਹਪਤਿਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘‘ਕਹਂ ਤ੍વਂ, ਗਹਪਤਿ, ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਨ੍ਤਂ 6 ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍વਂ, ਗਹਪਤਿ, ਕਿਰਿਯવਾਦੋ ਸਮਾਨੋ ਅਕਿਰਿਯવਾਦਂ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਸਿ? ਸਮਣੋ ਹਿ, ਗਹਪਤਿ, ਗੋਤਮੋ ਅਕਿਰਿਯવਾਦੋ ਅਕਿਰਿਯਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਚ ਸਾવਕੇ વਿਨੇਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ, ਖੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਥਯਿਮੇ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਉਸੂਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਯਾવਤਿਕਾ ਯਾਨਸ੍ਸ ਭੂਮਿ, ਯਾਨੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯਾਨਾ ਪਚ੍ਚੋਰੋਹਿਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਿਕੋવ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਦਾਨਕਥਂ…ਪੇ॰… ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਗવਾ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤਂ । ਅਧਿવਾਸੇਤੁ ਚ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਭਗવਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਭਗવਤੋ ਅਧਿવਾਸਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ।

    298. Atha kho bhagavā vesāliyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena bhaddiyaṃ tena cārikaṃ pakkāmi mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena bhaddiyaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā bhaddiye viharati jātiyā vane. Assosi kho meṇḍako gahapati – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito bhaddiyaṃ anuppatto bhaddiye viharati jātiyā vane. Taṃ kho pana bhagavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ 7. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati bhadrāni bhadrāni yānāni yojāpetvā bhadraṃ bhadraṃ yānaṃ abhiruhitvā bhadrehi bhadrehi yānehi bhaddiyā niyyāsi bhagavantaṃ dassanāya. Addasaṃsu kho sambahulā titthiyā meṇḍakaṃ gahapatiṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna meṇḍakaṃ gahapatiṃ etadavocuṃ – ‘‘kahaṃ tvaṃ, gahapati, gacchasī’’ti? ‘‘Gacchāmahaṃ, bhante, bhagavantaṃ 8 samaṇaṃ gotamaṃ dassanāyā’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, gahapati, kiriyavādo samāno akiriyavādaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissasi? Samaṇo hi, gahapati, gotamo akiriyavādo akiriyāya dhammaṃ deseti, tena ca sāvake vinetī’’ti. Atha kho meṇḍakassa gahapatissa etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ, kho so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhavissati, yathayime titthiyā usūyantī’’ti. Yāvatikā yānassa bhūmi, yānena gantvā yānā paccorohitvā pattikova yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnassa kho meṇḍakassa gahapatissa bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ…pe… aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ . Adhivāsetu ca me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho meṇḍako gahapati bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.

    ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪਣੀਤਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਪਟਿਯਾਦਾਪੇਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਕਾਲਂ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ – ‘‘ਕਾਲੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਚ ਪੁਤ੍ਤੋ ਚ ਸੁਣਿਸਾ ਚ ਦਾਸੋ ਚ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ , ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਤੇਸਂ ਭਗવਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਦਾਨਕਥਂ…ਪੇ॰… ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਏਤੇ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ। ਉਪਾਸਕੇ ਨੋ ਭਗવਾ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤੇ ਸਰਣਂ ਗਤੇ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਪવਾਰੇਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭੁਤ੍ਤਾવਿਂ ਓਨੀਤਪਤ੍ਤਪਾਣਿਂ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਗਹਪਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਯਾવ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਭਦ੍ਦਿਯੇ વਿਹਰਤਿ ਤਾવ ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਧੁવਭਤ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਮੇਣ੍ਡਕਂ ਗਹਪਤਿਂ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਸਮਾਦਪੇਤ੍વਾ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ।

    Atha kho meṇḍako gahapati tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena meṇḍakassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho meṇḍakassa gahapatissa bhariyā ca putto ca suṇisā ca dāso ca yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu , upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ…pe… aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṃ gate’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho meṇḍako gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yāva, bhante, bhagavā bhaddiye viharati tāva ahaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dhuvabhattenā’’ti. Atha kho bhagavā meṇḍakaṃ gahapatiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.

    ਮੇਣ੍ਡਕਗਹਪਤਿવਤ੍ਥ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ।

    Meṇḍakagahapativattha niṭṭhitaṃ.







    Footnotes:
    1. ਸੂਪਭਿਞ੍ਜਰਕਂ (ਸੀ॰)
    2. ਖੀਯਤਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰)
    3. sūpabhiñjarakaṃ (sī.)
    4. khīyati (sī. syā.)
    5. ਭਗવਾਤਿ (ਕ॰)
    6. ਇਦਂ ਪਦਂ ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਨਤ੍ਥਿ
    7. bhagavāti (ka.)
    8. idaṃ padaṃ sī. syā. potthakesu natthi



    Related texts:



    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿਅਨੁਜਾਨਨਕਥਾ • Kappiyabhūmianujānanakathā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧੮੦. ਮੇਣ੍ਡਕਗਹਪਤਿવਤ੍ਥੁਕਥਾ • 180. Meṇḍakagahapativatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact