Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౧౮౦. మేణ్డకగహపతివత్థుకథా
180. Meṇḍakagahapativatthukathā
౨౯౬. ‘‘బహిద్వారే’’తి ఏత్థ కస్స బహిద్వారేతి ఆహ ‘‘ధఞ్ఞాగారస్స బహిద్వారే’’తి. ఆళకథాలికన్తి ఏత్థ ఆళకతణ్డులపచనకం గణ్హకథాలి ఆళకథాలి, తాయ పచితం భత్తం ఆళకథాలికన్తి వచనత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘ఆళకతణ్డులపచనకథాలిక’’న్తి. బ్యఞ్జనభణ్డికన్తి బ్యఞ్జనపరిక్ఖారికం, బ్యఞ్జనపరివారకన్తి అత్థో. ఇమినా సూపభిఞ్జనకన్తి ఏత్థ సూపసద్దో బ్యఞ్జనవాచకో, భిఞ్జనకసద్దో భణ్డికపరియాయోతి దస్సేతి. దాసకమ్మకరపోరిసన్తి ఏత్థ దాసపోరిసా చ కమ్మకరపోరిసా చ దాసకమ్మకరపోరిసం, సమాహారద్వన్దో పుబ్బపదే ఉత్తరలోపో, ఇతి ఇమమత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘దాసపురిసే చ కమ్మకరపురిసే చా’’తి. పోరిససద్దోపి పురిససద్దేన సమానో ‘‘పురిసో ఏవ పోరిసో’’తి అత్థేన. ధువభత్తేనాతి ఏత్థ ధువసద్దో నిచ్చపరియాయోతి ఆహ ‘‘నిచ్చకాల’’న్తి. దుయ్హేన ఖీరేనాతి సమ్బన్ధో. ‘‘మేణ్డకవత్థుస్మిం పనా’’తి పాఠతో పట్ఠాయ యావ ‘‘ఖణఞ్ఞేవ దుయ్హేనా’’తి పాఠా కేసుచియేవ అట్ఠకథాపోత్థకేసు అత్థి. ఏత్థాతి మేణ్డకవత్థుమ్హి. గోరసేతి గవయేహి నిబ్బత్తే ఖీరదధితక్కనవనీతసబ్బిసఙ్ఖాతే రసే. పాథేయ్యన్తి పథస్స హితం పాథేయ్యం. ఞత్వాతి పాథేయ్యమిచ్ఛతీతి ఞత్వా. భిక్ఖాచారవత్తేన వాతి అఞ్ఞాతకఅపవారితట్ఠానతో భిక్ఖాచారవత్తేన వా. యాచిత్వాపీతి పిసద్దో పగేవ భిక్ఖాచారవత్తేనాతి దస్సేతి. యత్తకేన పాథేయ్యేనాతి సమ్బన్ధో.
296. ‘‘Bahidvāre’’ti ettha kassa bahidvāreti āha ‘‘dhaññāgārassa bahidvāre’’ti. Āḷakathālikanti ettha āḷakataṇḍulapacanakaṃ gaṇhakathāli āḷakathāli, tāya pacitaṃ bhattaṃ āḷakathālikanti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘āḷakataṇḍulapacanakathālika’’nti. Byañjanabhaṇḍikanti byañjanaparikkhārikaṃ, byañjanaparivārakanti attho. Iminā sūpabhiñjanakanti ettha sūpasaddo byañjanavācako, bhiñjanakasaddo bhaṇḍikapariyāyoti dasseti. Dāsakammakaraporisanti ettha dāsaporisā ca kammakaraporisā ca dāsakammakaraporisaṃ, samāhāradvando pubbapade uttaralopo, iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘dāsapurise ca kammakarapurise cā’’ti. Porisasaddopi purisasaddena samāno ‘‘puriso eva poriso’’ti atthena. Dhuvabhattenāti ettha dhuvasaddo niccapariyāyoti āha ‘‘niccakāla’’nti. Duyhena khīrenāti sambandho. ‘‘Meṇḍakavatthusmiṃ panā’’ti pāṭhato paṭṭhāya yāva ‘‘khaṇaññeva duyhenā’’ti pāṭhā kesuciyeva aṭṭhakathāpotthakesu atthi. Etthāti meṇḍakavatthumhi. Goraseti gavayehi nibbatte khīradadhitakkanavanītasabbisaṅkhāte rase. Pātheyyanti pathassa hitaṃ pātheyyaṃ. Ñatvāti pātheyyamicchatīti ñatvā. Bhikkhācāravattena vāti aññātakaapavāritaṭṭhānato bhikkhācāravattena vā. Yācitvāpīti pisaddo pageva bhikkhācāravattenāti dasseti. Yattakena pātheyyenāti sambandho.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౧౮౦. మేణ్డకగహపతివత్థు • 180. Meṇḍakagahapativatthu
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / కప్పియభూమిఅనుజాననకథా • Kappiyabhūmianujānanakathā