| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೧೮೦. ಮೇಣ್ಡಕಗಹಪತಿವತ್ಥುಕಥಾ
180. Meṇḍakagahapativatthukathā
೨೯೬. ‘‘ಬಹಿದ್ವಾರೇ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಕಸ್ಸ ಬಹಿದ್ವಾರೇತಿ ಆಹ ‘‘ಧಞ್ಞಾಗಾರಸ್ಸ ಬಹಿದ್ವಾರೇ’’ತಿ। ಆಳಕಥಾಲಿಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಆಳಕತಣ್ಡುಲಪಚನಕಂ ಗಣ್ಹಕಥಾಲಿ ಆಳಕಥಾಲಿ, ತಾಯ ಪಚಿತಂ ಭತ್ತಂ ಆಳಕಥಾಲಿಕನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಆಳಕತಣ್ಡುಲಪಚನಕಥಾಲಿಕ’’ನ್ತಿ। ಬ್ಯಞ್ಜನಭಣ್ಡಿಕನ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಪರಿಕ್ಖಾರಿಕಂ, ಬ್ಯಞ್ಜನಪರಿವಾರಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಿನಾ ಸೂಪಭಿಞ್ಜನಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸೂಪಸದ್ದೋ ಬ್ಯಞ್ಜನವಾಚಕೋ, ಭಿಞ್ಜನಕಸದ್ದೋ ಭಣ್ಡಿಕಪರಿಯಾಯೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸನ್ತಿ ಏತ್ಥ ದಾಸಪೋರಿಸಾ ಚ ಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಾ ಚ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಂ, ಸಮಾಹಾರದ್ವನ್ದೋ ಪುಬ್ಬಪದೇ ಉತ್ತರಲೋಪೋ, ಇತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ದಾಸಪುರಿಸೇ ಚ ಕಮ್ಮಕರಪುರಿಸೇ ಚಾ’’ತಿ। ಪೋರಿಸಸದ್ದೋಪಿ ಪುರಿಸಸದ್ದೇನ ಸಮಾನೋ ‘‘ಪುರಿಸೋ ಏವ ಪೋರಿಸೋ’’ತಿ ಅತ್ಥೇನ। ಧುವಭತ್ತೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಧುವಸದ್ದೋ ನಿಚ್ಚಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ನಿಚ್ಚಕಾಲ’’ನ್ತಿ। ದುಯ್ಹೇನ ಖೀರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ‘‘ಮೇಣ್ಡಕವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪನಾ’’ತಿ ಪಾಠತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ‘‘ಖಣಞ್ಞೇವ ದುಯ್ಹೇನಾ’’ತಿ ಪಾಠಾ ಕೇಸುಚಿಯೇವ ಅಟ್ಠಕಥಾಪೋತ್ಥಕೇಸು ಅತ್ಥಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ಮೇಣ್ಡಕವತ್ಥುಮ್ಹಿ। ಗೋರಸೇತಿ ಗವಯೇಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇ ಖೀರದಧಿತಕ್ಕನವನೀತಸಬ್ಬಿಸಙ್ಖಾತೇ ರಸೇ। ಪಾಥೇಯ್ಯನ್ತಿ ಪಥಸ್ಸ ಹಿತಂ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ। ಞತ್ವಾತಿ ಪಾಥೇಯ್ಯಮಿಚ್ಛತೀತಿ ಞತ್ವಾ। ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನ ವಾತಿ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನ ವಾ। ಯಾಚಿತ್ವಾಪೀತಿ ಪಿಸದ್ದೋ ಪಗೇವ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಯತ್ತಕೇನ ಪಾಥೇಯ್ಯೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
296. ‘‘Bahidvāre’’ti ettha kassa bahidvāreti āha ‘‘dhaññāgārassa bahidvāre’’ti. Āḷakathālikanti ettha āḷakataṇḍulapacanakaṃ gaṇhakathāli āḷakathāli, tāya pacitaṃ bhattaṃ āḷakathālikanti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘āḷakataṇḍulapacanakathālika’’nti. Byañjanabhaṇḍikanti byañjanaparikkhārikaṃ, byañjanaparivārakanti attho. Iminā sūpabhiñjanakanti ettha sūpasaddo byañjanavācako, bhiñjanakasaddo bhaṇḍikapariyāyoti dasseti. Dāsakammakaraporisanti ettha dāsaporisā ca kammakaraporisā ca dāsakammakaraporisaṃ, samāhāradvando pubbapade uttaralopo, iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘dāsapurise ca kammakarapurise cā’’ti. Porisasaddopi purisasaddena samāno ‘‘puriso eva poriso’’ti atthena. Dhuvabhattenāti ettha dhuvasaddo niccapariyāyoti āha ‘‘niccakāla’’nti. Duyhena khīrenāti sambandho. ‘‘Meṇḍakavatthusmiṃ panā’’ti pāṭhato paṭṭhāya yāva ‘‘khaṇaññeva duyhenā’’ti pāṭhā kesuciyeva aṭṭhakathāpotthakesu atthi. Etthāti meṇḍakavatthumhi. Goraseti gavayehi nibbatte khīradadhitakkanavanītasabbisaṅkhāte rase. Pātheyyanti pathassa hitaṃ pātheyyaṃ. Ñatvāti pātheyyamicchatīti ñatvā. Bhikkhācāravattena vāti aññātakaapavāritaṭṭhānato bhikkhācāravattena vā. Yācitvāpīti pisaddo pageva bhikkhācāravattenāti dasseti. Yattakena pātheyyenāti sambandho.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೧೮೦. ಮೇಣ್ಡಕಗಹಪತಿವತ್ಥು • 180. Meṇḍakagahapativatthu
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಅನುಜಾನನಕಥಾ • Kappiyabhūmianujānanakathā
