Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၈. မေဏ္ဍသိရတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    8. Meṇḍasirattheragāthāvaṇṇanā

    အနေကဇာတိသံသာရန္တိ အာယသ္မတော မေဏ္ဍသိရတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? သောပိ ကိရ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယာနိ ပုညာနိ ကရောန္တော ဣတော ဧကနဝုတေ ကပ္ပေ ဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝယပ္ပတ္တော ကာမေ ပဟာယ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ မဟတာ ဣသိဂဏေန သဒ္ဓိံ ဟိမဝန္တေ ဝသန္တော သတ္ထာရံ ဒိသ္ဝာ ပသန္နမာနသော ဣသိဂဏေန ပဒုမာနိ အာဟရာပေတ္ဝာ သတ္ထု ပုပ္ဖပူဇံ ကတ္ဝာ သာဝကေ အပ္ပမာဒပဋိပတ္တိယံ ဩဝဒိတ္ဝာ ကာလံ ကတ္ဝာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော အပရာပရံ သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ သာကေတေ ဂဟပတိကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, တသ္သ မေဏ္ဍသရိက္ခသီသတာယ မေဏ္ဍသိရောတ္ဝေဝ သမညာ အဟောသိ။ သော ဘဂဝတိ သာကေတေ အဉ္ဇနဝနေ ဝိဟရန္တေ သတ္ထာရံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓော ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ သမထဝိပသ္သနာသု ကမ္မံ ကရောန္တော ဆဠဘိညော အဟောသိ။ တေဝ ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၁.၁၃.၉၇-၁၀၅) –

    Anekajātisaṃsāranti āyasmato meṇḍasirattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi kira purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni karonto ito ekanavute kappe brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā mahatā isigaṇena saddhiṃ himavante vasanto satthāraṃ disvā pasannamānaso isigaṇena padumāni āharāpetvā satthu pupphapūjaṃ katvā sāvake appamādapaṭipattiyaṃ ovaditvā kālaṃ katvā devaloke nibbatto aparāparaṃ saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sākete gahapatikule nibbatti, tassa meṇḍasarikkhasīsatāya meṇḍasirotveva samaññā ahosi. So bhagavati sākete añjanavane viharante satthāraṃ upasaṅkamitvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā samathavipassanāsu kammaṃ karonto chaḷabhiñño ahosi. Teva vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.13.97-105) –

    ‘‘ဟိမဝန္တသ္သာဝိဒူရေ၊ ဂောတမော နာမ ပဗ္ဗတော။

    ‘‘Himavantassāvidūre, gotamo nāma pabbato;

    နာနာရုက္ခေဟိ သဉ္ဆန္နော၊ မဟာဘူတဂဏာလယော။

    Nānārukkhehi sañchanno, mahābhūtagaṇālayo.

    ‘‘ဝေမဇ္ဈမ္ဟိ စ တသ္သာသိ၊ အသ္သမော အဘိနိမ္မိတော။

    ‘‘Vemajjhamhi ca tassāsi, assamo abhinimmito;

    ပုရက္ခတော သသိသ္သေဟိ၊ ဝသာမိ အသ္သမေ အဟံ။

    Purakkhato sasissehi, vasāmi assame ahaṃ.

    ‘‘အာယန္တု မေ သိသ္သဂဏာ၊ ပဒုမံ အာဟရန္တု မေ။

    ‘‘Āyantu me sissagaṇā, padumaṃ āharantu me;

    ဗုဒ္ဓပူဇံ ကရိသ္သာမိ၊ ဒ္ဝိပဒိန္ဒသ္သ တာဒိနော။

    Buddhapūjaṃ karissāmi, dvipadindassa tādino.

    ‘‘ဧဝန္တိ တေ ပဋိသ္သုတ္ဝာ၊ ပဒုမံ အာဟရိံသု မေ။

    ‘‘Evanti te paṭissutvā, padumaṃ āhariṃsu me;

    တထာ နိမိတ္တံ ကတ္ဝာဟံ၊ ဗုဒ္ဓသ္သ အဘိရောပယိံ။

    Tathā nimittaṃ katvāhaṃ, buddhassa abhiropayiṃ.

    ‘‘သိသ္သေ တဒာ သမာနေတ္ဝာ၊ သာဓုကံ အနုသာသဟံ။

    ‘‘Sisse tadā samānetvā, sādhukaṃ anusāsahaṃ;

    မာ ခော တုမ္ဟေ ပမဇ္ဇိတ္ထ၊ အပ္ပမာဒော သုခာဝဟော။

    Mā kho tumhe pamajjittha, appamādo sukhāvaho.

    ‘‘ဧဝံ သမနုသာသိတ္ဝာ၊ တေ သိသ္သေ ဝစနက္ခမေ။

    ‘‘Evaṃ samanusāsitvā, te sisse vacanakkhame;

    အပ္ပမာဒဂုဏေ ယုတ္တော၊ တဒာ ကာလင္ကတော အဟံ။

    Appamādaguṇe yutto, tadā kālaṅkato ahaṃ.

    ‘‘ဧကနဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ပုပ္ဖမဘိရောပယိံ။

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ဧကပညာသကပ္ပမ္ဟိ ၊ ရာဇာ အာသိံ ဇလုတ္တမော။

    ‘‘Ekapaññāsakappamhi , rājā āsiṃ jaluttamo;

    သတ္တရတနသမ္ပန္နော၊ စက္ကဝတ္တီ မဟဗ္ဗလော။

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    သော အတ္တနော ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရန္တော –

    So attano pubbenivāsaṃ anussaranto –

    ၇၈.

    78.

    ‘‘အနေကဇာတိသံသာရံ၊ သန္ဓာဝိသ္သံ အနိဗ္ဗိသံ။

    ‘‘Anekajātisaṃsāraṃ, sandhāvissaṃ anibbisaṃ;

    တသ္သ မေ ဒုက္ခဇာတသ္သ၊ ဒုက္ခက္ခန္ဓော အပရဒ္ဓော’’တိ။ – ဂာထံ အဘာသိ။

    Tassa me dukkhajātassa, dukkhakkhandho aparaddho’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    တတ္ထ အနေကဇာတိသံသာရန္တိ အနေကဇာတိသတသဟသ္သသင္ခ္ယံ ဣဒံ သံသာရဝဋ္ဋံ, အဒ္ဓုနော အဓိပ္ပေတတ္တာ အစ္စန္တသံယောဂေကဝစနံ။ သန္ဓာဝိသ္သန္တိ သံသရိံ, အပရာပရံ စဝနုပ္ပဇ္ဇနဝသေန ပရိဗ္ဘမိံ။ အနိဗ္ဗိသန္တိ တသ္သ နိဝတ္တကဉာဏံ အဝိန္ဒန္တော အလဘန္တော။ တသ္သ မေတိ ဧဝံ သံသရန္တသ္သ မေ။ ဒုက္ခဇာတသ္သာတိ ဇာတိအာဒိဝသေန ဥပ္ပန္နဒုက္ခသ္သ, တိသ္သန္နံ ဝာ ဒုက္ခတာနံ ဝသေန ဒုက္ခသဘာဝသ္သ။ ဒုက္ခက္ခန္ဓောတိ ကမ္မကိလေသဝိပာကဝဋ္ဋပ္ပကာရော ဒုက္ခရာသိ။ အပရဒ္ဓောတိ အရဟတ္တမဂ္ဂပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ပရိဗ္ဘဋ္ဌော စုတော န အဘိနိဗ္ဗတ္တိသ္သတိ။ ‘‘အပရဋ္ဌော’’တိ ဝာ ပာဌော, အပဂတသမိဒ္ဓိတော သမုစ္ဆိန္နကာရဏတ္တာ အပဂတောတိ အတ္ထော။ ဣဒမေဝ စ ထေရသ္သ အညာဗ္ယာကရဏံ အဟောသိ။

    Tattha anekajātisaṃsāranti anekajātisatasahassasaṅkhyaṃ idaṃ saṃsāravaṭṭaṃ, addhuno adhippetattā accantasaṃyogekavacanaṃ. Sandhāvissanti saṃsariṃ, aparāparaṃ cavanuppajjanavasena paribbhamiṃ. Anibbisanti tassa nivattakañāṇaṃ avindanto alabhanto. Tassa meti evaṃ saṃsarantassa me. Dukkhajātassāti jātiādivasena uppannadukkhassa, tissannaṃ vā dukkhatānaṃ vasena dukkhasabhāvassa. Dukkhakkhandhoti kammakilesavipākavaṭṭappakāro dukkharāsi. Aparaddhoti arahattamaggappattito paṭṭhāya paribbhaṭṭho cuto na abhinibbattissati. ‘‘Aparaṭṭho’’ti vā pāṭho, apagatasamiddhito samucchinnakāraṇattā apagatoti attho. Idameva ca therassa aññābyākaraṇaṃ ahosi.

    မေဏ္ဍသိရတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Meṇḍasirattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၈. မေဏ္ဍသိရတ္ထေရဂာထာ • 8. Meṇḍasirattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact