| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सुत्तनिपातपाळि • Suttanipātapāḷi |
४. मेत्तगूमाणवपुच्छा
4. Mettagūmāṇavapucchā
१०५५.
1055.
‘‘पुच्छामि तं भगवा ब्रूहि मे तं, (इच्चायस्मा मेत्तगू)
‘‘Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi me taṃ, (iccāyasmā mettagū)
मञ्ञामि तं वेदगुं भावितत्तं।
Maññāmi taṃ vedaguṃ bhāvitattaṃ;
कुतो नु दुक्खा समुदागता इमे, ये केचि लोकस्मिमनेकरूपा’’॥
Kuto nu dukkhā samudāgatā ime, ye keci lokasmimanekarūpā’’.
१०५६.
1056.
‘‘दुक्खस्स वे मं पभवं अपुच्छसि, (मेत्तगूति भगवा)
‘‘Dukkhassa ve maṃ pabhavaṃ apucchasi, (mettagūti bhagavā)
तं ते पवक्खामि यथा पजानं।
Taṃ te pavakkhāmi yathā pajānaṃ;
उपधिनिदाना पभवन्ति दुक्खा, ये केचि लोकस्मिमनेकरूपा॥
Upadhinidānā pabhavanti dukkhā, ye keci lokasmimanekarūpā.
१०५७.
1057.
‘‘यो वे अविद्वा उपधिं करोति, पुनप्पुनं दुक्खमुपेति मन्दो।
‘‘Yo ve avidvā upadhiṃ karoti, punappunaṃ dukkhamupeti mando;
तस्मा पजानं उपधिं न कयिरा, दुक्खस्स जातिप्पभवानुपस्सी’’॥
Tasmā pajānaṃ upadhiṃ na kayirā, dukkhassa jātippabhavānupassī’’.
१०५८.
1058.
‘‘यं तं अपुच्छिम्ह अकित्तयी नो, अञ्ञं तं पुच्छाम 1 तदिङ्घ ब्रूहि।
‘‘Yaṃ taṃ apucchimha akittayī no, aññaṃ taṃ pucchāma 2 tadiṅgha brūhi;
कथं नु धीरा वितरन्ति ओघं, जातिं जरं सोकपरिद्दवञ्च।
Kathaṃ nu dhīrā vitaranti oghaṃ, jātiṃ jaraṃ sokapariddavañca;
तं मे मुनि साधु वियाकरोहि, तथा हि ते विदितो एस धम्मो’’॥
Taṃ me muni sādhu viyākarohi, tathā hi te vidito esa dhammo’’.
१०५९.
1059.
‘‘कित्तयिस्सामि ते धम्मं, (मेत्तगूति भगवा)
‘‘Kittayissāmi te dhammaṃ, (mettagūti bhagavā)
दिट्ठे धम्मे अनीतिहं।
Diṭṭhe dhamme anītihaṃ;
यं विदित्वा सतो चरं, तरे लोके विसत्तिकं’’॥
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattikaṃ’’.
१०६०.
1060.
‘‘तञ्चाहं अभिनन्दामि, महेसि धम्ममुत्तमं।
‘‘Tañcāhaṃ abhinandāmi, mahesi dhammamuttamaṃ;
यं विदित्वा सतो चरं, तरे लोके विसत्तिकं’’॥
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattikaṃ’’.
१०६१.
1061.
‘‘यं किञ्चि सम्पजानासि, (मेत्तगूति भगवा)
‘‘Yaṃ kiñci sampajānāsi, (mettagūti bhagavā)
उद्धं अधो तिरियञ्चापि मज्झे।
Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe;
एतेसु नन्दिञ्च निवेसनञ्च, पनुज्ज विञ्ञाणं भवे न तिट्ठे॥
Etesu nandiñca nivesanañca, panujja viññāṇaṃ bhave na tiṭṭhe.
१०६२.
1062.
‘‘एवंविहारी सतो अप्पमत्तो, भिक्खु चरं हित्वा ममायितानि।
‘‘Evaṃvihārī sato appamatto, bhikkhu caraṃ hitvā mamāyitāni;
जातिं जरं सोकपरिद्दवञ्च, इधेव विद्वा पजहेय्य दुक्खं’’॥
Jātiṃ jaraṃ sokapariddavañca, idheva vidvā pajaheyya dukkhaṃ’’.
१०६३.
1063.
‘‘एताभिनन्दामि वचो महेसिनो, सुकित्तितं गोतमनूपधीकं।
‘‘Etābhinandāmi vaco mahesino, sukittitaṃ gotamanūpadhīkaṃ;
अद्धा हि भगवा पहासि दुक्खं, तथा हि ते विदितो एस धम्मो॥
Addhā hi bhagavā pahāsi dukkhaṃ, tathā hi te vidito esa dhammo.
१०६४.
1064.
‘‘ते चापि नूनप्पजहेय्यु दुक्खं, ये त्वं मुनि अट्ठितं ओवदेय्य।
‘‘Te cāpi nūnappajaheyyu dukkhaṃ, ye tvaṃ muni aṭṭhitaṃ ovadeyya;
तं तं नमस्सामि समेच्च नाग, अप्पेव मं भगवा अट्ठितं ओवदेय्य’’॥
Taṃ taṃ namassāmi samecca nāga, appeva maṃ bhagavā aṭṭhitaṃ ovadeyya’’.
१०६५.
1065.
‘‘यं ब्राह्मणं वेदगुमाभिजञ्ञा, अकिञ्चनं कामभवे असत्तं।
‘‘Yaṃ brāhmaṇaṃ vedagumābhijaññā, akiñcanaṃ kāmabhave asattaṃ;
अद्धा हि सो ओघमिमं अतारि, तिण्णो च पारं अखिलो अकङ्खो॥
Addhā hi so oghamimaṃ atāri, tiṇṇo ca pāraṃ akhilo akaṅkho.
१०६६.
1066.
‘‘विद्वा च यो 3 वेदगू नरो इध, भवाभवे सङ्गमिमं विसज्ज।
‘‘Vidvā ca yo 4 vedagū naro idha, bhavābhave saṅgamimaṃ visajja;
सो वीततण्हो अनीघो निरासो, अतारि सो जातिजरन्ति ब्रूमी’’ति॥
So vītataṇho anīgho nirāso, atāri so jātijaranti brūmī’’ti.
मेत्तगूमाणवपुच्छा चतुत्थी निट्ठिता।
Mettagūmāṇavapucchā catutthī niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / सुत्तनिपात-अट्ठकथा • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ४. मेत्तगूसुत्तवण्णना • 4. Mettagūsuttavaṇṇanā
