| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සුත්‌තනිපාත-අට්‌ඨකථා • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
4. මෙත්‌තගූසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Mettagūsuttavaṇṇanā
1056. පුච්‌ඡාමි තන්‌ති මෙත්‌තගුසුත්‌තං. තත්‌ථ මඤ්‌ඤාමි තං වෙදගුං භාවිතත්‌තන්‌ති ‘‘අයං වෙදගූ’’ති ච ‘‘භාවිතත්‌තො’’ති ච එවං තං මඤ්‌ඤාමි.
1056.Pucchāmitanti mettagusuttaṃ. Tattha maññāmi taṃ vedaguṃ bhāvitattanti ‘‘ayaṃ vedagū’’ti ca ‘‘bhāvitatto’’ti ca evaṃ taṃ maññāmi.
1057. අපුච්‌ඡසීති එත්‌ථ අ-ඉති පදපූරණමත්‌තෙ නිපාතො, පුච්‌ඡසිච්‌චෙව අත්‌ථො. පවක්‌ඛාමි යථා පජානන්‌ති යථා පජානන්‌තො ආචික්‌ඛති, එවං ආචික්‌ඛිස්‌සාමි. උපධිනිදානා පභවන්‌ති දුක්‌ඛාති තණ්‌හාදිඋපධිනිදානා ජාතිආදිදුක්‌ඛවිසෙසා පභවන්‌ති.
1057.Apucchasīti ettha a-iti padapūraṇamatte nipāto, pucchasicceva attho. Pavakkhāmi yathā pajānanti yathā pajānanto ācikkhati, evaṃ ācikkhissāmi. Upadhinidānā pabhavanti dukkhāti taṇhādiupadhinidānā jātiādidukkhavisesā pabhavanti.
1058. එවං උපධිනිදානතො පභවන්‌තෙසු දුක්‌ඛෙසු – යො වෙ අවිද්‌වාති ගාථා. තත්‌ථ පජානන්‌ති සඞ්‌ඛාරෙ අනිච්‌චාදිවසෙන ජානන්‌තො. දුක්‌ඛස්‌ස ජාතිප්‌පභවානුපස්‌සීති වට්‌ටදුක්‌ඛස්‌ස ජාතිකාරණං ‘‘උපධී’’ති අනුපස්‌සන්‌තො.
1058. Evaṃ upadhinidānato pabhavantesu dukkhesu – yo ve avidvāti gāthā. Tattha pajānanti saṅkhāre aniccādivasena jānanto. Dukkhassajātippabhavānupassīti vaṭṭadukkhassa jātikāraṇaṃ ‘‘upadhī’’ti anupassanto.
1059. සොකපරිද්‌දවඤ්‌චාති සොකඤ්‌ච පරිදෙවඤ්‌ච. තථා හි තෙ විදිතො එස ධම්‌මොති යථා යථා සත්‌තා ජානන්‌ති, තථා තථා පඤ්‌ඤාපනවසෙන විදිතො එස ධම්‌මොති.
1059.Sokapariddavañcāti sokañca paridevañca. Tathā hi te vidito esa dhammoti yathā yathā sattā jānanti, tathā tathā paññāpanavasena vidito esa dhammoti.
1060-61. කිත්‌තයිස්‌සාමි තෙ ධම්‌මන්‌ති නිබ්‌බානධම්‌මං නිබ්‌බානගාමිනිපටිපදාධම්‌මඤ්‌ච තෙ දෙසයිස්‌සාමි. දිට්‌ඨෙ ධම්‌මෙති දිට්‌ඨෙ දුක්‌ඛාදිධම්‌මෙ, ඉමස්‌මිංයෙව වා අත්‌තභාවෙ. අනීතිහන්‌ති අත්‌තපච්‌චක්‌ඛං. යං විදිත්‌වාති යං ධම්‌මං ‘‘සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චා’’තිආදිනා නයෙන සම්‌මසන්‌තො විදිත්‌වා. තඤ්‌චාහං අභිනන්‌දාමීති තං වුත්‌තපකාරධම්‌මජොතකං තව වචනං අහං පත්‌ථයාමි. ධම්‌මමුත්‌තමන්‌ති තඤ්‌ච ධම්‌මමුත්‌තමං අභිනන්‌දාමීති.
1060-61.Kittayissāmi te dhammanti nibbānadhammaṃ nibbānagāminipaṭipadādhammañca te desayissāmi. Diṭṭhe dhammeti diṭṭhe dukkhādidhamme, imasmiṃyeva vā attabhāve. Anītihanti attapaccakkhaṃ. Yaṃ viditvāti yaṃ dhammaṃ ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’tiādinā nayena sammasanto viditvā. Tañcāhaṃ abhinandāmīti taṃ vuttapakāradhammajotakaṃ tava vacanaṃ ahaṃ patthayāmi. Dhammamuttamanti tañca dhammamuttamaṃ abhinandāmīti.
1062. උද්‌ධං අධො තිරියඤ්‌චාපි මජ්‌ඣෙති එත්‌ථ උද්‌ධන්‌ති අනාගතද්‌ධා වුච්‌චති, අධොති අතීතද්‌ධා, තිරියඤ්‌චාපි මජ්‌ඣෙති පච්‌චුප්‌පන්‌නද්‌ධා. එතෙසු නන්‌දිඤ්‌ච නිවෙසනඤ්‌ච, පනුජ්‌ජ විඤ්‌ඤාණන්‌ති එතෙසු උද්‌ධාදීසු තණ්‌හඤ්‌ච දිට්‌ඨිනිවෙසනඤ්‌ච අභිසඞ්‌ඛාරවිඤ්‌ඤාණඤ්‌ච පනුදෙහි, පනුදිත්‌වා ච භවෙ න තිට්‌ඨෙ, එවං සන්‌තෙ දුවිධෙපි භවෙ න තිට්‌ඨෙය්‍ය. එවං තාව පනුජ්‌ජසද්‌දස්‌ස පනුදෙහීති ඉමස්‌මිං අත්‌ථවිකප්‌පෙ සම්‌බන්‌ධො, පනුදිත්‌වාති එතස්‌මිං පන අත්‌ථවිකප්‌පෙ භවෙ න තිට්‌ඨෙති අයමෙව සම්‌බන්‌ධො. එතානි නන්‌දිනිවෙසනවිඤ්‌ඤාණානි පනුදිත්‌වා දුවිධෙපි භවෙ න තිට්‌ඨෙය්‍යාති වුත්‌තං හොති.
1062.Uddhaṃadho tiriyañcāpi majjheti ettha uddhanti anāgataddhā vuccati, adhoti atītaddhā, tiriyañcāpi majjheti paccuppannaddhā. Etesu nandiñca nivesanañca, panujja viññāṇanti etesu uddhādīsu taṇhañca diṭṭhinivesanañca abhisaṅkhāraviññāṇañca panudehi, panuditvā ca bhave na tiṭṭhe, evaṃ sante duvidhepi bhave na tiṭṭheyya. Evaṃ tāva panujjasaddassa panudehīti imasmiṃ atthavikappe sambandho, panuditvāti etasmiṃ pana atthavikappe bhave na tiṭṭheti ayameva sambandho. Etāni nandinivesanaviññāṇāni panuditvā duvidhepi bhave na tiṭṭheyyāti vuttaṃ hoti.
1063-4. එතානි විනොදෙත්‌වා භවෙ අතිට්‌ඨන්‌තො එසො – එවංවිහාරීති ගාථා. තත්‌ථ ඉධෙවාති ඉමස්‌මිංයෙව සාසනෙ, ඉමස්‌මිංයෙව වා අත්‌තභාවෙ. සුකිත්‌තිතං ගොතමනූපධීකන්‌ති එත්‌ථ අනුපධිකන්‌ති නිබ්‌බානං. තං සන්‌ධාය භගවන්‌තං ආලපන්‌තො ආහ – ‘‘සුකිත්‌තිතං ගොතමනූපධීක’’න්‌ති.
1063-4. Etāni vinodetvā bhave atiṭṭhanto eso – evaṃvihārīti gāthā. Tattha idhevāti imasmiṃyeva sāsane, imasmiṃyeva vā attabhāve. Sukittitaṃ gotamanūpadhīkanti ettha anupadhikanti nibbānaṃ. Taṃ sandhāya bhagavantaṃ ālapanto āha – ‘‘sukittitaṃ gotamanūpadhīka’’nti.
1065. න කෙවලං දුක්‌ඛමෙව පහාසි – තෙ චාපීති ගාථා. තත්‌ථ අට්‌ඨිතන්‌ති සක්‌කච්‌චං, සදා වා. තං තං නමස්‌සාමීති තස්‌මා තං නමස්‌සාමි. සමෙච්‌චාති උපගන්‌ත්‌වා. නාගාති භගවන්‌තං ආලපන්‌තො ආහ.
1065. Na kevalaṃ dukkhameva pahāsi – te cāpīti gāthā. Tattha aṭṭhitanti sakkaccaṃ, sadā vā. Taṃ taṃ namassāmīti tasmā taṃ namassāmi. Sameccāti upagantvā. Nāgāti bhagavantaṃ ālapanto āha.
1066. ඉදානි තං භගවා ‘‘අද්‌ධා හි භගවා පහාසි දුක්‌ඛ’’න්‌ති එවං තෙන බ්‍රාහ්‌මණෙන විදිතොපි අත්‌තානං අනුපනෙත්‌වාව පහීනදුක්‌ඛෙන පුග්‌ගලෙන ඔවදන්‌තො ‘‘යං බ්‍රාහ්‌මණ’’න්‌ති ගාථමාහ. තස්‌සත්‌ථො – යං ත්‌වං අභිජානන්‌තො ‘‘අයං බාහිතපාපත්‌තා බ්‍රාහ්‌මණො, වෙදෙහි ගතත්‌තා වෙදගූ, කිඤ්‌චනාභාවෙන අකිඤ්‌චනො, කාමෙසු ච භවෙසු ච අසත්‌තත්‌තා කාමභවෙ අසත්‌තො’’ති ජඤ්‌ඤා ජානෙය්‍යාසි. අද්‌ධා හි සො ඉමං ඔඝං අතාරි, තිණ්‌ණො ච පාරං අඛිලො අකඞ්‌ඛො.
1066. Idāni taṃ bhagavā ‘‘addhā hi bhagavā pahāsi dukkha’’nti evaṃ tena brāhmaṇena viditopi attānaṃ anupanetvāva pahīnadukkhena puggalena ovadanto ‘‘yaṃ brāhmaṇa’’nti gāthamāha. Tassattho – yaṃ tvaṃ abhijānanto ‘‘ayaṃ bāhitapāpattā brāhmaṇo, vedehi gatattā vedagū, kiñcanābhāvena akiñcano, kāmesu ca bhavesu ca asattattā kāmabhave asatto’’ti jaññā jāneyyāsi. Addhā hi so imaṃ oghaṃ atāri, tiṇṇo ca pāraṃ akhilo akaṅkho.
1067. කිඤ්‌ච භිය්‍යො – විද්‌වා ච යොති ගාථා. තත්‌ථ ඉධාති ඉමස්‌මිං සාසනෙ, අත්‌තභාවෙ වා. විසජ්‌ජාති වොස්‌සජ්‌ජිත්‌වා. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ පාකටමෙව.
1067. Kiñca bhiyyo – vidvā ca yoti gāthā. Tattha idhāti imasmiṃ sāsane, attabhāve vā. Visajjāti vossajjitvā. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
එවං භගවා ඉමම්‌පි සුත්‌තං අරහත්‌තනිකූටෙනෙව දෙසෙසි. දෙසනාපරියොසානෙ ච වුත්‌තසදිසො එව ධම්‌මාභිසමයො අහොසීති.
Evaṃ bhagavā imampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ca vuttasadiso eva dhammābhisamayo ahosīti.
පරමත්‌ථජොතිකාය ඛුද්‌දක-අට්‌ඨකථාය
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
සුත්‌තනිපාත-අට්‌ඨකථාය මෙත්‌තගූසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Suttanipāta-aṭṭhakathāya mettagūsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / සුත්‌තනිපාතපාළි • Suttanipātapāḷi / 4. මෙත්‌තගූමාණවපුච්‌ඡා • 4. Mettagūmāṇavapucchā
