| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
੪. ਮੇਤ੍ਤਗੂਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
4. Mettagūsuttavaṇṇanā
੧੦੫੬. ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਨ੍ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਗੁਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਤਂ વੇਦਗੁਂ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਯਂ વੇਦਗੂ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਭਾવਿਤਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ ਏવਂ ਤਂ ਮਞ੍ਞਾਮਿ।
1056.Pucchāmitanti mettagusuttaṃ. Tattha maññāmi taṃ vedaguṃ bhāvitattanti ‘‘ayaṃ vedagū’’ti ca ‘‘bhāvitatto’’ti ca evaṃ taṃ maññāmi.
੧੦੫੭. ਅਪੁਚ੍ਛਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅ-ਇਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਪੁਚ੍ਛਸਿਚ੍ਚੇવ ਅਤ੍ਥੋ। ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਯਥਾ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਏવਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਉਪਧਿਨਿਦਾਨਾ ਪਭવਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਉਪਧਿਨਿਦਾਨਾ ਜਾਤਿਆਦਿਦੁਕ੍ਖવਿਸੇਸਾ ਪਭવਨ੍ਤਿ।
1057.Apucchasīti ettha a-iti padapūraṇamatte nipāto, pucchasicceva attho. Pavakkhāmi yathā pajānanti yathā pajānanto ācikkhati, evaṃ ācikkhissāmi. Upadhinidānā pabhavanti dukkhāti taṇhādiupadhinidānā jātiādidukkhavisesā pabhavanti.
੧੦੫੮. ਏવਂ ਉਪਧਿਨਿਦਾਨਤੋ ਪਭવਨ੍ਤੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖੇਸੁ – ਯੋ વੇ ਅવਿਦ੍વਾਤਿ ਗਾਥਾ। ਤਤ੍ਥ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋ। ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਜਾਤਿਪ੍ਪਭવਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਜਾਤਿਕਾਰਣਂ ‘‘ਉਪਧੀ’’ਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ।
1058. Evaṃ upadhinidānato pabhavantesu dukkhesu – yo ve avidvāti gāthā. Tattha pajānanti saṅkhāre aniccādivasena jānanto. Dukkhassajātippabhavānupassīti vaṭṭadukkhassa jātikāraṇaṃ ‘‘upadhī’’ti anupassanto.
੧੦੫੯. ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚਾਤਿ ਸੋਕਞ੍ਚ ਪਰਿਦੇવਞ੍ਚ। ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਯਥਾ ਯਥਾ ਸਤ੍ਤਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਪਨવਸੇਨ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ।
1059.Sokapariddavañcāti sokañca paridevañca. Tathā hi te vidito esa dhammoti yathā yathā sattā jānanti, tathā tathā paññāpanavasena vidito esa dhammoti.
੧੦੬੦-੬੧. ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਪਟਿਪਦਾਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਤੇ ਦੇਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇ ਦੁਕ੍ਖਾਦਿਧਮ੍ਮੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ વਾ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ। ਅਨੀਤਿਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ। ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ વਿਦਿਤ੍વਾ। ਤਞ੍ਚਾਹਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮੀਤਿ ਤਂ વੁਤ੍ਤਪਕਾਰਧਮ੍ਮਜੋਤਕਂ ਤવ વਚਨਂ ਅਹਂ ਪਤ੍ਥਯਾਮਿ। ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਮਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮੀਤਿ।
1060-61.Kittayissāmi te dhammanti nibbānadhammaṃ nibbānagāminipaṭipadādhammañca te desayissāmi. Diṭṭhe dhammeti diṭṭhe dukkhādidhamme, imasmiṃyeva vā attabhāve. Anītihanti attapaccakkhaṃ. Yaṃ viditvāti yaṃ dhammaṃ ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’tiādinā nayena sammasanto viditvā. Tañcāhaṃ abhinandāmīti taṃ vuttapakāradhammajotakaṃ tava vacanaṃ ahaṃ patthayāmi. Dhammamuttamanti tañca dhammamuttamaṃ abhinandāmīti.
੧੦੬੨. ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਦ੍ਧਾ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਧੋਤਿ ਅਤੀਤਦ੍ਧਾ, ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਾ। ਏਤੇਸੁ ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਚ ਨਿવੇਸਨਞ੍ਚ, ਪਨੁਜ੍ਜ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸੁ ਉਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਤਣ੍ਹਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿવੇਸਨਞ੍ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਨੁਦੇਹਿ, ਪਨੁਦਿਤ੍વਾ ਚ ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦੁવਿਧੇਪਿ ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ। ਏવਂ ਤਾવ ਪਨੁਜ੍ਜਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨੁਦੇਹੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਪਨੁਦਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪੇ ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਤਿ ਅਯਮੇવ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤਾਨਿ ਨਨ੍ਦਿਨਿવੇਸਨવਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਪਨੁਦਿਤ੍વਾ ਦੁવਿਧੇਪਿ ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
1062.Uddhaṃadho tiriyañcāpi majjheti ettha uddhanti anāgataddhā vuccati, adhoti atītaddhā, tiriyañcāpi majjheti paccuppannaddhā. Etesu nandiñca nivesanañca, panujja viññāṇanti etesu uddhādīsu taṇhañca diṭṭhinivesanañca abhisaṅkhāraviññāṇañca panudehi, panuditvā ca bhave na tiṭṭhe, evaṃ sante duvidhepi bhave na tiṭṭheyya. Evaṃ tāva panujjasaddassa panudehīti imasmiṃ atthavikappe sambandho, panuditvāti etasmiṃ pana atthavikappe bhave na tiṭṭheti ayameva sambandho. Etāni nandinivesanaviññāṇāni panuditvā duvidhepi bhave na tiṭṭheyyāti vuttaṃ hoti.
੧੦੬੩-੪. ਏਤਾਨਿ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਭવੇ ਅਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਏਸੋ – ਏવਂવਿਹਾਰੀਤਿ ਗਾਥਾ। ਤਤ੍ਥ ਇਧੇવਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਸਾਸਨੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ વਾ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ। ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਪਧਿਕਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕ’’ਨ੍ਤਿ।
1063-4. Etāni vinodetvā bhave atiṭṭhanto eso – evaṃvihārīti gāthā. Tattha idhevāti imasmiṃyeva sāsane, imasmiṃyeva vā attabhāve. Sukittitaṃ gotamanūpadhīkanti ettha anupadhikanti nibbānaṃ. Taṃ sandhāya bhagavantaṃ ālapanto āha – ‘‘sukittitaṃ gotamanūpadhīka’’nti.
੧੦੬੫. ਨ ਕੇવਲਂ ਦੁਕ੍ਖਮੇવ ਪਹਾਸਿ – ਤੇ ਚਾਪੀਤਿ ਗਾਥਾ। ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ, ਸਦਾ વਾ। ਤਂ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ। ਸਮੇਚ੍ਚਾਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ। ਨਾਗਾਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ਆਹ।
1065. Na kevalaṃ dukkhameva pahāsi – te cāpīti gāthā. Tattha aṭṭhitanti sakkaccaṃ, sadā vā. Taṃ taṃ namassāmīti tasmā taṃ namassāmi. Sameccāti upagantvā. Nāgāti bhagavantaṃ ālapanto āha.
੧੦੬੬. ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਭਗવਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਭਗવਾ ਪਹਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ વਿਦਿਤੋਪਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਪਨੇਤ੍વਾવ ਪਹੀਨਦੁਕ੍ਖੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਓવਦਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਂ ਤ੍વਂ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, વੇਦੇਹਿ ਗਤਤ੍ਤਾ વੇਦਗੂ, ਕਿਞ੍ਚਨਾਭਾવੇਨ ਅਕਿਞ੍ਚਨੋ, ਕਾਮੇਸੁ ਚ ਭવੇਸੁ ਚ ਅਸਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਜਞ੍ਞਾ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸੋ ਇਮਂ ਓਘਂ ਅਤਾਰਿ, ਤਿਣ੍ਣੋ ਚ ਪਾਰਂ ਅਖਿਲੋ ਅਕਙ੍ਖੋ।
1066. Idāni taṃ bhagavā ‘‘addhā hi bhagavā pahāsi dukkha’’nti evaṃ tena brāhmaṇena viditopi attānaṃ anupanetvāva pahīnadukkhena puggalena ovadanto ‘‘yaṃ brāhmaṇa’’nti gāthamāha. Tassattho – yaṃ tvaṃ abhijānanto ‘‘ayaṃ bāhitapāpattā brāhmaṇo, vedehi gatattā vedagū, kiñcanābhāvena akiñcano, kāmesu ca bhavesu ca asattattā kāmabhave asatto’’ti jaññā jāneyyāsi. Addhā hi so imaṃ oghaṃ atāri, tiṇṇo ca pāraṃ akhilo akaṅkho.
੧੦੬੭. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – વਿਦ੍વਾ ਚ ਯੋਤਿ ਗਾਥਾ। ਤਤ੍ਥ ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ, ਅਤ੍ਤਭਾવੇ વਾ। વਿਸਜ੍ਜਾਤਿ વੋਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવ।
1067. Kiñca bhiyyo – vidvā ca yoti gāthā. Tattha idhāti imasmiṃ sāsane, attabhāve vā. Visajjāti vossajjitvā. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
ਏવਂ ਭਗવਾ ਇਮਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨੇવ ਦੇਸੇਸਿ। ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸੋ ਏવ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸੀਤਿ।
Evaṃ bhagavā imampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ca vuttasadiso eva dhammābhisamayo ahosīti.
ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਮੇਤ੍ਤਗੂਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Suttanipāta-aṭṭhakathāya mettagūsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਪਾਲ਼ਿ • Suttanipātapāḷi / ੪. ਮੇਤ੍ਤਗੂਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾ • 4. Mettagūmāṇavapucchā
