| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
೪. ಮೇತ್ತಾಕಥಾ
4. Mettākathā
ಮೇತ್ತಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Mettākathāvaṇṇanā
೨೨. ಇದಾನಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಕಥಾನನ್ತರಂ ಕಥಿತಾಯ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಕಥಾಗತಿಯಾ ಸುತ್ತನ್ತಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಾಯ ಮೇತ್ತಾಕಥಾಯ ಅಪುಬ್ಬತ್ಥಾನುವಣ್ಣನಾ। ತತ್ಥ ಸುತ್ತನ್ತೇ ತಾವ ಆಸೇವಿತಾಯಾತಿ ಆದರೇನ ಸೇವಿತಾಯ। ಭಾವಿತಾಯಾತಿ ವಡ್ಢಿತಾಯ। ಬಹುಲೀಕತಾಯಾತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕತಾಯ। ಯಾನೀಕತಾಯಾತಿ ಯುತ್ತಯಾನಸದಿಸಾಯ ಕತಾಯ। ವತ್ಥುಕತಾಯಾತಿ ಪತಿಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನ ವತ್ಥು ವಿಯ ಕತಾಯ। ಅನುಟ್ಠಿತಾಯಾತಿ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾಯ। ಪರಿಚಿತಾಯಾತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಚಿತಾಯ ಉಪಚಿತಾಯ। ಸುಸಮಾರದ್ಧಾಯಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಸಮಾರದ್ಧಾಯ ಸುಕತಾಯ । ಆನಿಸಂಸಾತಿ ಗುಣಾ। ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾತಿ ಪಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ। ಸುಖಂ ಸುಪತೀತಿ ಯಥಾ ಸೇಸಜನಾ ಸಮ್ಪರಿವತ್ತಮಾನಾ ಕಾಕಚ್ಛಮಾನಾ ದುಕ್ಖಂ ಸುಪನ್ತಿ, ಏವಂ ಅಸುಪಿತ್ವಾ ಸುಖಂ ಸುಪತಿ। ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋಪಿ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ ವಿಯ ಹೋತಿ। ಸುಖಂ ಪಟಿಬುಜ್ಝತೀತಿ ಯಥಾ ಅಞ್ಞೇ ನಿತ್ಥುನನ್ತಾ ವಿಜಮ್ಭನ್ತಾ ಸಮ್ಪರಿವತ್ತನ್ತಾ ದುಕ್ಖಂ ಪಟಿಬುಜ್ಝನ್ತಿ, ಏವಂ ಅಪಟಿಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಿಕಸಮಾನಮಿವ ಪದುಮಂ ಸುಖಂ ನಿಬ್ಬಿಕಾರಂ ಪಟಿಬುಜ್ಝತಿ। ನ ಪಾಪಕಂ ಸುಪಿನಂ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಸುಪಿನಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋಪಿ ಭದ್ದಕಮೇವ ಸುಪಿನಂ ಪಸ್ಸತಿ। ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದನ್ತೋ ವಿಯ ಪೂಜಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಯ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ವಿಯ ಚ ಹೋತಿ। ಯಥಾ ಪನಞ್ಞೇ ಅತ್ತಾನಂ ಚೋರೇಹಿ ಪರಿವಾರಿತಂ ವಿಯ ವಾಳೇಹಿ ಉಪದ್ದುತಂ ವಿಯ ಪಪಾತೇ ಪತನ್ತಂ ವಿಯ ಚ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಏವಂ ಪಾಪಕಂ ಸುಪಿನಂ ಪಸ್ಸತಿ। ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಿಯೋ ಹೋತೀತಿ ಉರೇ ಆಮುತ್ತಮುತ್ತಾಹಾರೋ ವಿಯ ಸೀಸೇ ಪಿಳನ್ಧಮಾಲಾ ವಿಯ ಚ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಿಯೋ ಹೋತಿ ಮನಾಪೋ। ಅಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಿಯೋ ಹೋತೀತಿ ಯಥೇವ ಚ ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಏವಂ ಅಮನುಸ್ಸಾನಮ್ಪಿ ಪಿಯೋ ಹೋತಿ। ದೇವತಾ ರಕ್ಖನ್ತೀತಿ ಪುತ್ತಮಿವ ಮಾತಾಪಿತರೋ ದೇವತಾ ರಕ್ಖನ್ತಿ। ನಾಸ್ಸ ಅಗ್ಗಿ ವಾ ವಿಸಂ ವಾ ಸತ್ಥಂ ವಾ ಕಮತೀತಿ ಮೇತ್ತಾವಿಹಾರಿಸ್ಸ ಕಾಯೇ ಅಗ್ಗಿ ವಾ ವಿಸಂ ವಾ ಸತ್ಥಂ ವಾ ನ ಕಮತಿ ನ ಪವಿಸತಿ, ನಾಸ್ಸ ಕಾಯಂ ವಿಕೋಪೇತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತುವಟಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಯತೀತಿ ಮೇತ್ತಾವಿಹಾರಿನೋ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಯತಿ, ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ದನ್ಧಾಯಿತತ್ತಂ। ಮುಖವಣ್ಣೋ ವಿಪ್ಪಸೀದತೀತಿ ಬನ್ಧನಾ ಪಮುತ್ತತಾಲಪಕ್ಕಂ ವಿಯ ಚಸ್ಸ ವಿಪ್ಪಸನ್ನವಣ್ಣಂ ಮುಖಂ ಹೋತಿ। ಅಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಕಾಲಂ ಕರೋತೀತಿ ಮೇತ್ತಾವಿಹಾರಿನೋ ಸಮ್ಮೋಹಮರಣಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಅಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮನ್ತೋ ವಿಯ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ। ಉತ್ತರಿ ಅಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತೋತಿ ಮೇತ್ತಾಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ಉತ್ತರಿಂ ಅರಹತ್ತಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಇತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಸುತ್ತಪ್ಪಬುದ್ಧೋ ವಿಯ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಹೋತೀತಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
22. Idāni bojjhaṅgakathānantaraṃ kathitāya bojjhaṅgakathāgatiyā suttantapubbaṅgamāya mettākathāya apubbatthānuvaṇṇanā. Tattha suttante tāva āsevitāyāti ādarena sevitāya. Bhāvitāyāti vaḍḍhitāya. Bahulīkatāyāti punappunaṃ katāya. Yānīkatāyāti yuttayānasadisāya katāya. Vatthukatāyāti patiṭṭhānaṭṭhena vatthu viya katāya. Anuṭṭhitāyāti paccupaṭṭhitāya. Paricitāyāti samantato citāya upacitāya. Susamāraddhāyāti suṭṭhu samāraddhāya sukatāya . Ānisaṃsāti guṇā. Pāṭikaṅkhāti paṭikaṅkhitabbā icchitabbā. Sukhaṃ supatīti yathā sesajanā samparivattamānā kākacchamānā dukkhaṃ supanti, evaṃ asupitvā sukhaṃ supati. Niddaṃ okkantopi samāpattiṃ samāpanno viya hoti. Sukhaṃ paṭibujjhatīti yathā aññe nitthunantā vijambhantā samparivattantā dukkhaṃ paṭibujjhanti, evaṃ apaṭibujjhitvā vikasamānamiva padumaṃ sukhaṃ nibbikāraṃ paṭibujjhati. Na pāpakaṃ supinaṃ passatīti supinaṃ passantopi bhaddakameva supinaṃ passati. Cetiyaṃ vandanto viya pūjaṃ karonto viya dhammaṃ suṇanto viya ca hoti. Yathā panaññe attānaṃ corehi parivāritaṃ viya vāḷehi upaddutaṃ viya papāte patantaṃ viya ca passanti, na evaṃ pāpakaṃ supinaṃ passati. Manussānaṃ piyo hotīti ure āmuttamuttāhāro viya sīse piḷandhamālā viya ca manussānaṃ piyo hoti manāpo. Amanussānaṃ piyo hotīti yatheva ca manussānaṃ, evaṃ amanussānampi piyo hoti. Devatā rakkhantīti puttamiva mātāpitaro devatā rakkhanti. Nāssa aggi vā visaṃ vā satthaṃ vā kamatīti mettāvihārissa kāye aggi vā visaṃ vā satthaṃ vā na kamati na pavisati, nāssa kāyaṃ vikopetīti vuttaṃ hoti. Tuvaṭaṃ cittaṃ samādhiyatīti mettāvihārino khippameva cittaṃ samādhiyati, natthi tassa dandhāyitattaṃ. Mukhavaṇṇo vippasīdatīti bandhanā pamuttatālapakkaṃ viya cassa vippasannavaṇṇaṃ mukhaṃ hoti. Asammūḷho kālaṃ karotīti mettāvihārino sammohamaraṇaṃ nāma natthi, asammūḷho niddaṃ okkamanto viya kālaṃ karoti. Uttari appaṭivijjhantoti mettāsamāpattito uttariṃ arahattaṃ adhigantuṃ asakkonto ito cavitvā suttappabuddho viya brahmalokūpago hotīti brahmalokaṃ upapajjatīti attho.
ಮೇತ್ತಾನಿದ್ದೇಸೇ ಅನೋಧಿಸೋ ಫರಣಾತಿ ಓಧಿ ಮರಿಯಾದಾ, ನ ಓಧಿ ಅನೋಧಿ। ತತೋ ಅನೋಧಿಸೋ, ಅನೋಧಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ, ನಿಪ್ಪದೇಸತೋ ಫುಸನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಓಧಿಸೋತಿ ಪದೇಸವಸೇನ। ದಿಸಾಫರಣಾತಿ ದಿಸಾಸು ಫರಣಾ। ಸಬ್ಬೇತಿ ಅನವಸೇಸಪರಿಯಾದಾನಂ। ಸತ್ತಾತಿಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ಞಾಣಕಥಾಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತೋ, ರುಳ್ಹೀಸದ್ದೇನ ಪನ ವೀತರಾಗೇಸುಪಿ ಅಯಂ ವೋಹಾರೋ ವತ್ತತಿ ವಿಲೀವಮಯೇಪಿ ಬೀಜನಿವಿಸೇಸೇ ತಾಲವಣ್ಟವೋಹಾರೋ ವಿಯ। ಅವೇರಾತಿ ವೇರರಹಿತಾ। ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾತಿ ಬ್ಯಾಪಾದರಹಿತಾ। ಅನೀಘಾತಿ ನಿದ್ದುಕ್ಖಾ। ಅನಿಗ್ಘಾತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಸುಖೀ ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಹರನ್ತೂತಿ ಸುಖಿತಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತಭಾವಂ ವತ್ತಯನ್ತು। ‘‘ಅವೇರಾ’’ತಿ ಚ ಸಕಸನ್ತಾನೇ ಚ ಪರೇ ಪಟಿಚ್ಚ, ಪರಸನ್ತಾನೇ ಚ ಇತರೇ ಪಟಿಚ್ಚ ವೇರಾಭಾವೋ ದಸ್ಸಿತೋ, ‘‘ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ’’ತಿಆದೀಸು ವೇರಾಭಾವಾ ತಮ್ಮೂಲಕಬ್ಯಾಪಾದಾಭಾವೋ, ‘‘ಅನೀಘಾ’’ತಿ ಬ್ಯಾಪಾದಾಭಾವಾ ತಮ್ಮೂಲಕದುಕ್ಖಾಭಾವೋ, ‘‘ಸುಖೀ ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಹರನ್ತೂ’’ತಿ ದುಕ್ಖಾಭಾವಾಸುಖೇನ ಅತ್ತಭಾವಪರಿಹರಣಂ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ವಚನಸಮ್ಬನ್ಧೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ। ಇಮೇಸು ಚ ‘‘ಅವೇರಾ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿಆದೀಸು ಚತೂಸುಪಿ ವಚನೇಸು ಯಂ ಯಂ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಮೇತ್ತಾಯ ಫರತಿ।
Mettāniddese anodhiso pharaṇāti odhi mariyādā, na odhi anodhi. Tato anodhiso, anodhitoti attho, nippadesato phusanāti vuttaṃ hoti. Odhisoti padesavasena. Disāpharaṇāti disāsu pharaṇā. Sabbeti anavasesapariyādānaṃ. Sattātipadassa attho ñāṇakathāmātikāvaṇṇanāyaṃ vutto, ruḷhīsaddena pana vītarāgesupi ayaṃ vohāro vattati vilīvamayepi bījanivisese tālavaṇṭavohāro viya. Averāti verarahitā. Abyāpajjāti byāpādarahitā. Anīghāti niddukkhā. Anigghātipi pāṭho. Sukhī attānaṃpariharantūti sukhitā hutvā attabhāvaṃ vattayantu. ‘‘Averā’’ti ca sakasantāne ca pare paṭicca, parasantāne ca itare paṭicca verābhāvo dassito, ‘‘abyāpajjā’’tiādīsu verābhāvā tammūlakabyāpādābhāvo, ‘‘anīghā’’ti byāpādābhāvā tammūlakadukkhābhāvo, ‘‘sukhī attānaṃ pariharantū’’ti dukkhābhāvāsukhena attabhāvapariharaṇaṃ dassitanti evamettha vacanasambandho veditabboti. Imesu ca ‘‘averā hontū’’tiādīsu catūsupi vacanesu yaṃ yaṃ pākaṭaṃ hoti, tassa tassa vasena mettāya pharati.
ಪಾಣಾತಿಆದೀಸು ಪಾಣನತಾಯ ಪಾಣಾ, ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾಯತ್ತವುತ್ತಿತಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭೂತತ್ತಾ ಭೂತಾ, ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುಂ ವುಚ್ಚತಿ ನಿರಯೋ, ತಂ ಪುಂ ಗಲನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಪುಗ್ಗಲಾ। ಅತ್ತಭಾವೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸರೀರಂ, ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಮೇವ ವಾ, ತಂ ಉಪಾದಾಯ ಪಞ್ಞತ್ತಿಮತ್ತಸಬ್ಭಾವತೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ ಅನ್ತೋಗಧಾತಿ ಅತ್ತಭಾವಪರಿಯಾಪನ್ನಾ। ಯಥಾ ಚ ಸತ್ತಾತಿ ವಚನಂ, ಏವಂ ಸೇಸಾನಿಪಿ ರುಳ್ಹೀವಸೇನ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾನೇತಾನಿ ಸಬ್ಬಸತ್ತವೇವಚನಾನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಕಾಮಞ್ಚ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಜನ್ತೂ ಸಬ್ಬೇ ಜೀವಾ’’ತಿಆದೀನಿ ಸಬ್ಬಸತ್ತವೇವಚನಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ಪಾಕಟವಸೇನ ಪನ ಇಮಾನೇವ ಪಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಅನೋಧಿಸೋ ಫರಣಾ ಮೇತ್ತಾಚೇತೋವಿಮುತ್ತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯೇ ಪನ ‘‘ಸತ್ತಾ ಪಾಣಾ’’ತಿಆದೀನಂ ನ ಕೇವಲಂ ವಚನಮತ್ತತೋವ, ಅಥ ಖೋ ಅತ್ಥತೋಪಿ ನಾನತ್ತಮೇವ ಇಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ತೇಸಂ ಅನೋಧಿಸೋ ಫರಣಾ ವಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಮಾ ತಥಾ ಅತ್ಥಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಆಕಾರೇಸು ಅಞ್ಞತರವಸೇನ ಅನೋಧಿಸೋ ಮೇತ್ತಾಯ ಫರತಿ।
Pāṇātiādīsu pāṇanatāya pāṇā, assāsapassāsāyattavuttitāyāti attho. Bhūtattā bhūtā, abhinibbattāti attho. Puṃ vuccati nirayo, taṃ puṃ galanti gacchantīti puggalā. Attabhāvo vuccati sarīraṃ, khandhapañcakameva vā, taṃ upādāya paññattimattasabbhāvato, tasmiṃ attabhāve pariyāpannā paricchinnā antogadhāti attabhāvapariyāpannā. Yathā ca sattāti vacanaṃ, evaṃ sesānipi ruḷhīvasena āropetvā sabbānetāni sabbasattavevacanānīti veditabbāni. Kāmañca aññānipi ‘‘sabbe jantū sabbe jīvā’’tiādīni sabbasattavevacanāni atthi, pākaṭavasena pana imāneva pañca gahetvā ‘‘pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettācetovimuttī’’ti vuccati. Ye pana ‘‘sattā pāṇā’’tiādīnaṃ na kevalaṃ vacanamattatova, atha kho atthatopi nānattameva iccheyyuṃ, tesaṃ anodhiso pharaṇā virujjhati. Tasmā tathā atthaṃ aggahetvā imesu pañcasu ākāresu aññataravasena anodhiso mettāya pharati.
ಓಧಿಸೋ ಫರಣೇ ಪನ ಇತ್ಥಿಯೋ ಪುರಿಸಾತಿ ಲಿಙ್ಗವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ಅರಿಯಾ ಅನರಿಯಾತಿ ಅರಿಯಪುಥುಜ್ಜನವಸೇನ, ದೇವಾಮನುಸ್ಸಾ ವಿನಿಪಾತಿಕಾತಿ ಉಪಪತ್ತಿವಸೇನ। ದಿಸಾಫರಣೇಪಿ ದಿಸಾವಿಭಾಗಂ ಅಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಫರಣತೋ ಅನೋಧಿಸೋ ಫರಣಾ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ‘‘ಸಬ್ಬಾ ಇತ್ಥಿಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಫರಣತೋ ಓಧಿಸೋ ಫರಣಾ।
Odhiso pharaṇe pana itthiyo purisāti liṅgavasena vuttaṃ, ariyā anariyāti ariyaputhujjanavasena, devāmanussā vinipātikāti upapattivasena. Disāpharaṇepi disāvibhāgaṃ akatvā sabbadisāsu ‘‘sabbe sattā’’tiādinā nayena pharaṇato anodhiso pharaṇā hoti, sabbadisāsu ‘‘sabbā itthiyo’’tiādinā nayena pharaṇato odhiso pharaṇā.
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಅಯಂ ತಿವಿಧಾಪಿ ಮೇತ್ತಾಫರಣಾ ಅಪ್ಪನಾಪತ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ತೀಸು ವಾರೇಸು ಅಪ್ಪನಾ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ಅನೋಧಿಸೋ ಫರಣೇ ತಾವ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾ ಅವೇರಾ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ ಏಕಾ, ‘‘ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ ಏಕಾ ‘‘ಅನೀಘಾ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ ಏಕಾ, ‘‘ಸುಖೀ ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಹರನ್ತೂ’’ತಿ ಏಕಾ। ತಾನಿಪಿ ಹಿ ಚತ್ತಾರಿ ಹಿತೋಪಸಂಹಾರವಸೇನೇವ ವುತ್ತಾನಿ। ಹಿತೋಪಸಂಹಾರಲಕ್ಖಣಾ ಹಿ ಮೇತ್ತಾ। ಇತಿ ‘‘ಸತ್ತಾ’’ತಿಆದೀಸು ಪಞ್ಚಸು ಆಕಾರೇಸು ಚತಸ್ಸನ್ನಂ ಚತಸ್ಸನ್ನಂ ಅಪ್ಪನಾನಂ ವಸೇನ ವೀಸತಿ ಅಪ್ಪನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಓಧಿಸೋ ಫರಣೇ ‘‘ಸಬ್ಬಾ ಇತ್ಥಿಯೋ’’ತಿಆದೀಸು ಸತ್ತಸು ಆಕಾರೇಸು ಚತಸ್ಸನ್ನಂ ಚತಸ್ಸನ್ನಂ ವಸೇನ ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ಅಪ್ಪನಾ। ದಿಸಾಫರಣೇ ಪನ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಏಕಮೇಕಿಸ್ಸಾ ದಿಸಾಯ ವೀಸತಿ ವೀಸತಿ ಕತ್ವಾ ದ್ವೇ ಸತಾನಿ, ‘‘ಸಬ್ಬಾ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಇತ್ಥಿಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಏಕಮೇಕಿಸ್ಸಾ ದಿಸಾಯ ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ಕತ್ವಾ ಅಸೀತಿ ದ್ವೇ ಸತಾನೀತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಾನಿ ಅಸೀತಿ ಚ ಅಪ್ಪನಾ। ಇತಿ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಇಧ ವುತ್ತಾನಿ ಅಟ್ಠವೀಸಾಧಿಕಾನಿ ಪಞ್ಚ ಅಪ್ಪನಾಸತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಯಥಾ ಚ ಮೇತ್ತಾಯ ತಿವಿಧೇನ ಫರಣಾ ವುತ್ತಾ, ತಥಾ ಕರುಣಾಮುದಿತಾಉಪೇಕ್ಖಾನಮ್ಪಿ ವುತ್ತಾವ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Yasmā pana ayaṃ tividhāpi mettāpharaṇā appanāpattacittassa vasena vuttā, tasmā tīsu vāresu appanā gahetabbā. Anodhiso pharaṇe tāva ‘‘sabbe sattā averā hontū’’ti ekā, ‘‘abyāpajjā hontū’’ti ekā ‘‘anīghā hontū’’ti ekā, ‘‘sukhī attānaṃ pariharantū’’ti ekā. Tānipi hi cattāri hitopasaṃhāravaseneva vuttāni. Hitopasaṃhāralakkhaṇā hi mettā. Iti ‘‘sattā’’tiādīsu pañcasu ākāresu catassannaṃ catassannaṃ appanānaṃ vasena vīsati appanā honti, odhiso pharaṇe ‘‘sabbā itthiyo’’tiādīsu sattasu ākāresu catassannaṃ catassannaṃ vasena aṭṭhavīsati appanā. Disāpharaṇe pana ‘‘sabbe puratthimāya disāya sattā’’tiādinā nayena ekamekissā disāya vīsati vīsati katvā dve satāni, ‘‘sabbā puratthimāya disāya itthiyo’’tiādinā nayena ekamekissā disāya aṭṭhavīsati aṭṭhavīsati katvā asīti dve satānīti cattāri satāni asīti ca appanā. Iti sabbānipi idha vuttāni aṭṭhavīsādhikāni pañca appanāsatāni honti. Yathā ca mettāya tividhena pharaṇā vuttā, tathā karuṇāmuditāupekkhānampi vuttāva hotīti veditabbaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ೪. ಮೇತ್ತಾಕಥಾ • 4. Mettākathā
