| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၄. မေတ္တာသဟဂတသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Mettāsahagatasuttavaṇṇanā
၂၃၅. ကီဒိသာ ဂတိ နိဗ္ဗတ္တိ ဧတိသ္သာတိ ကိံဂတိကာ, ကိံနိဋ္ဌာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကီဒိသီ ပရမာ ဥတ္တမာ ကောဋိ ဧတိသ္သာတိ ကိံပရမာ။ ကီဒိသံ ဖလံ အာနိသံသံ ဥဒယော ဧတိသ္သာတိ ကိံဖလာ။ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တန္တိ ဣဒံ သဟဂတ-သဒ္ဒသ္သ အတ္ထဒသ္သနမတ္တံ, ဣဓ ပန မေတ္တာဈာနံ ပာဒကံ ကတ္ဝာ ဝိပသ္သနာပုဗ္ဗဘာဂဗောဇ္ဈင္ဂာ စ ‘‘မေတ္တာသဟဂတံ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂ’’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဗောဇ္ဈင္ဂေသု သဗ္ဗေသု စ ဗ္ရဟ္မဝိဟာရေသု။
235. Kīdisā gati nibbatti etissāti kiṃgatikā, kiṃniṭṭhāti vuttaṃ hoti. Kīdisī paramā uttamā koṭi etissāti kiṃparamā. Kīdisaṃ phalaṃ ānisaṃsaṃ udayo etissāti kiṃphalā. Saṃsaṭṭhaṃ sampayuttanti idaṃ sahagata-saddassa atthadassanamattaṃ, idha pana mettājhānaṃ pādakaṃ katvā vipassanāpubbabhāgabojjhaṅgā ca ‘‘mettāsahagataṃ satisambojjhaṅga’’ntiādinā vuttāti veditabbaṃ. Sabbatthāti sabbesu bojjhaṅgesu sabbesu ca brahmavihāresu.
ပဋိကူလေတိ ဝိရဇ္ဇတီတိ ပဋိကူလံ, အနိဋ္ဌံ။ န ပဋိကူလံ အပ္ပဋိကူလံ, ဣဋ္ဌံ။ တေနာဟ ‘‘ဣဋ္ဌေ ဝတ္ထုသ္မိ’’န္တိ။ ဧတ္ထာတိ အပ္ပဋိကူလဝတ္ထုသ္မိံ။ ဧဝန္တိ ပဋိကူလသညီ။ သတ္တေ အပ္ပဋိကူလေ အသုဘဖရဏံ, သင္ခာရေ အပ္ပဋိကူလေ အနိစ္စန္တိ မနသိကာရံ ကရောန္တော။ အသုဘာယာတိ အသုဘသညာယ။ အနိစ္စတော ဝာ ဥပသံဟရတီတိ အနိစ္စန္တိ မနသိကာရံ ပဝတ္တေတိ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ သင္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘အပ္ပဋိကူလပဋိကူလေသူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဆဠင္ဂုပေက္ခန္တိ ဆသု အာရမ္မဏေသု ပဟီနာနုရောဓသ္သ ဥပ္ပတ္တိယာ ဆဠင္ဂဝန္တံ ဥပေက္ခံ။
Paṭikūleti virajjatīti paṭikūlaṃ, aniṭṭhaṃ. Na paṭikūlaṃ appaṭikūlaṃ, iṭṭhaṃ. Tenāha ‘‘iṭṭhe vatthusmi’’nti. Etthāti appaṭikūlavatthusmiṃ. Evanti paṭikūlasaññī. Satte appaṭikūle asubhapharaṇaṃ, saṅkhāre appaṭikūle aniccanti manasikāraṃ karonto. Asubhāyāti asubhasaññāya. Aniccato vā upasaṃharatīti aniccanti manasikāraṃ pavatteti. ‘‘Eseva nayo’’ti saṅkhepato vuttamatthaṃ vivarituṃ ‘‘appaṭikūlapaṭikūlesū’’tiādi vuttaṃ. Chaḷaṅgupekkhanti chasu ārammaṇesu pahīnānurodhassa uppattiyā chaḷaṅgavantaṃ upekkhaṃ.
မေတ္တာယာတိ မေတ္တာဘာဝနာယ။ ပဋိကူလာဒီသု ဝတ္ထူသု ဣစ္ဆိတဝိဟာရေန ဝိဟရိတုံ သမတ္ထတာ အရိယာနံ ဧဝ, တတ္ထ စ အရဟတော ဧဝ ဣဇ္ဈနတော အရိယိဒ္ဓိ နာမ။ တသ္သာ အရိယိဒ္ဓိယာ စ ဒသ္သိတတ္တာ ဒေသနာ ဝိနိဝဋ္ဋေတဗ္ဗာ ပရိယောသာနေတဗ္ဗာ သိယာ။ အရဟတ္တံ ပာပုဏိတုံ န သက္ကောတိ ဣန္ဒ္ရိယာနံ အပရိပက္ကတ္တာ နိကန္တိယာ စ ဒုပ္ပရိယာဒာနတော။ အယံ ဒေသနာတိ ‘‘မေတ္တာသဟဂတံ ဗောဇ္ဈင္ဂံ ဘာဝေတီ’’တိအာဒိနာ အယံ ဒေသနာ အာရဒ္ဓာ။ ယော ဟိ မေတ္တာဈာနံ ပာဒကံ ကတ္ဝာ သမ္မသနံ အာရဘိတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိတုံ အသက္ကောန္တော ပရိသုဒ္ဓေသု ဝဏ္ဏကသိဏေသု ဝိမောက္ခသင္ခာတံ ရူပာဝစရဇ္ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတိ, တံ သန္ဓာယာဟ ဘဂဝာ – ‘‘သုဘံ ခော ပန ဝိမောက္ခံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ။
Mettāyāti mettābhāvanāya. Paṭikūlādīsu vatthūsu icchitavihārena viharituṃ samatthatā ariyānaṃ eva, tattha ca arahato eva ijjhanato ariyiddhi nāma. Tassā ariyiddhiyā ca dassitattā desanā vinivaṭṭetabbā pariyosānetabbā siyā. Arahattaṃ pāpuṇituṃ na sakkoti indriyānaṃ aparipakkattā nikantiyā ca duppariyādānato. Ayaṃ desanāti ‘‘mettāsahagataṃ bojjhaṅgaṃ bhāvetī’’tiādinā ayaṃ desanā āraddhā. Yo hi mettājhānaṃ pādakaṃ katvā sammasanaṃ ārabhitvā arahattaṃ pāpuṇituṃ asakkonto parisuddhesu vaṇṇakasiṇesu vimokkhasaṅkhātaṃ rūpāvacarajjhānaṃ nibbatteti, taṃ sandhāyāha bhagavā – ‘‘subhaṃ kho pana vimokkhaṃ upasampajja viharatī’’ti.
သုဘပရမန္တိ သုဘဝိမောက္ခပရမံ။ ဣဓ လောကေ ဧဝ ပညာ အသ္သ။ တေနာဟ ‘‘လောကိယပညသ္သာတိ အတ္ထော’’တိ။ အရဟတ္တပရမာဝ မေတ္တာ အရဟတ္တမဂ္ဂသ္သ ပာဒကတ္တာ။ ကရုဏာဒီသုပိ ဧသေဝ နယောတိ ကရုဏာဒိဈာနံ ပာဒကံ ကတ္ဝာ သင္ခာရေ သမ္မသန္တော အရဟတ္တံ ပတ္တုံ သက္ကောတိ, တသ္သ အရဟတ္ထပရမာ ကရုဏာ ဟောတိ, ဧဝံ မုဒိတာဥပေက္ခာသုပိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဣမမတ္ထံ အတိဒိသတိ။ ပုန ဒေသနာရမ္ဘပယောဇနံ ပန ‘‘ဣမိနာ နယေနာ’’တိ ဟေဋ္ဌာ အတိဒိဋ္ဌမေဝ။
Subhaparamanti subhavimokkhaparamaṃ. Idha loke eva paññā assa. Tenāha ‘‘lokiyapaññassāti attho’’ti. Arahattaparamāva mettā arahattamaggassa pādakattā. Karuṇādīsupi eseva nayoti karuṇādijhānaṃ pādakaṃ katvā saṅkhāre sammasanto arahattaṃ pattuṃ sakkoti, tassa arahatthaparamā karuṇā hoti, evaṃ muditāupekkhāsupi vattabbanti imamatthaṃ atidisati. Puna desanārambhapayojanaṃ pana ‘‘iminā nayenā’’ti heṭṭhā atidiṭṭhameva.
သုဘပရမာဒိတာတိ မေတ္တာကရုဏာမုဒိတာဥပေက္ခာနံ သုဘပရမတာ အာကာသာနဉ္စာယတနပရမတာ, ဝိညာဏဉ္စာယတနပရမတာ, အာကိဉ္စညာယတနပရမတာ။ တသ္သ တသ္သာတိ သုဘဝိမောက္ခသ္သ ဟေဋ္ဌာ တိဏ္ဏံ အရူပဇ္ဈာနာနဉ္စ ယထာက္ကမံ ဥပနိသ္သယတ္တာ။ အပ္ပဋိကူလပရိစယာတိ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ မနသိကာရဗဟုလီကာရာ။ အပ္ပကသိရေနေဝာတိ သုခေနေဝ။ တတ္ထာတိ ဝိသုဒ္ဓတာယ ဣဋ္ဌေသု ဝဏ္ဏကသိဏေသု။ စိတ္တန္တိ ဘာဝနာမယစိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ အပ္ပနာဝသေန။ တတော ပရန္တိ တတော သုဘဝိမောက္ခတော ပရံ ဝိမောက္ခာနံ ဥပနိသ္သယော နာမ န ဟောတိ, မေတ္တာသဟဂတဘာဝော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
Subhaparamāditāti mettākaruṇāmuditāupekkhānaṃ subhaparamatā ākāsānañcāyatanaparamatā, viññāṇañcāyatanaparamatā, ākiñcaññāyatanaparamatā. Tassa tassāti subhavimokkhassa heṭṭhā tiṇṇaṃ arūpajjhānānañca yathākkamaṃ upanissayattā. Appaṭikūlaparicayāti iṭṭhārammaṇe manasikārabahulīkārā. Appakasirenevāti sukheneva. Tatthāti visuddhatāya iṭṭhesu vaṇṇakasiṇesu. Cittanti bhāvanāmayacittaṃ pakkhandati appanāvasena. Tato paranti tato subhavimokkhato paraṃ vimokkhānaṃ upanissayo nāma na hoti, mettāsahagatabhāvo daṭṭhabbo.
သတ္တဒုက္ခံ သမနုပသ္သန္တသ္သာတိ ဒဏ္ဍေန အဘိဟဋပ္ပတ္တရူပဟေတုံ သတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇနကဒုက္ခံ ဉာဏေန ဝီမံသန္တသ္သ။ တယိဒံ ရူပနိမိတ္တကံ သတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇနကံ ဒုက္ခံ ဉာဏေန ကရုဏာဝိဟာရိသ္သ ဝိသေသတော ပက္ခန္ဒတီတိ ကတ္ဝာ ဝုတ္တံ ‘‘အပ္ပကသိရေနေဝ တတ္ထ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတီ’’တိ, န ပန သဗ္ဗသော အရူပေ အာနိသံသဒသ္သနတော။
Sattadukkhaṃ samanupassantassāti daṇḍena abhihaṭappattarūpahetuṃ sattesu uppajjanakadukkhaṃ ñāṇena vīmaṃsantassa. Tayidaṃ rūpanimittakaṃ sattesu uppajjanakaṃ dukkhaṃ ñāṇena karuṇāvihārissa visesato pakkhandatīti katvā vuttaṃ ‘‘appakasireneva tattha cittaṃ pakkhandatī’’ti, na pana sabbaso arūpe ānisaṃsadassanato.
ဝိညာဏံ သမနုပသ္သန္တသ္သာတိ ဣဒံ ပာမောဇ္ဇဂဟဏမုခေန တန္နိသ္သယဝိညာဏသ္သ ဂဟဏံ သမ္ဘဝတီတိ ကတ္ဝာ ဝုတ္တံ။ ဝိညာဏဂ္ဂဟဏပရိစိတန္တိ ဝုတ္တနယေန ဝိညာဏဂ္ဂဟဏေ ပရိစိတံ။
Viññāṇaṃsamanupassantassāti idaṃ pāmojjagahaṇamukhena tannissayaviññāṇassa gahaṇaṃ sambhavatīti katvā vuttaṃ. Viññāṇaggahaṇaparicitanti vuttanayena viññāṇaggahaṇe paricitaṃ.
ဥပေက္ခာဝိဟာရိသ္သာတိ ဥပေက္ခာဗ္ရဟ္မဝိဟာရံ ဝိဟရတော။ အာဘောဂာဘာဝတောတိ သုခာဒိဝသေန အာဘုဇနာဘာဝတော။ သုခ။ပေ.။ သမ္ဘဝတောတိ သုခဒုက္ခာတိ ပရမတ္ထကမ္မဂ္ဂဟဏေ ဝိမုခတာသမ္ဘဝတော။ အဝိဇ္ဇမာနဂ္ဂဟဏဒုက္ခန္တိ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနသတ္တပညတ္တိဂဟဏပရိစိတံ တသ္သ တသ္သ အဘာဝမတ္တကသ္သ ဂဟဏမ္ပိ ဒုက္ခံ ကုသလမ္ပိ ဟောတိ။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။
Upekkhāvihārissāti upekkhābrahmavihāraṃ viharato. Ābhogābhāvatoti sukhādivasena ābhujanābhāvato. Sukha…pe… sambhavatoti sukhadukkhāti paramatthakammaggahaṇe vimukhatāsambhavato. Avijjamānaggahaṇadukkhanti paramatthato avijjamānasattapaññattigahaṇaparicitaṃ tassa tassa abhāvamattakassa gahaṇampi dukkhaṃ kusalampi hoti. Sesaṃ suviññeyyameva.
မေတ္တာသဟဂတသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Mettāsahagatasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၄. မေတ္တာသဟဂတသုတ္တံ • 4. Mettāsahagatasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၄. မေတ္တာသဟဂတသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Mettāsahagatasuttavaṇṇanā
