| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೪. ಮೇತ್ತಾಸಹಗತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Mettāsahagatasuttavaṇṇanā
೨೩೫. ಕೀದಿಸಾ ಗತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂಗತಿಕಾ, ಕಿಂನಿಟ್ಠಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಕೀದಿಸೀ ಪರಮಾ ಉತ್ತಮಾ ಕೋಟಿ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂಪರಮಾ। ಕೀದಿಸಂ ಫಲಂ ಆನಿಸಂಸಂ ಉದಯೋ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂಫಲಾ। ಸಂಸಟ್ಠಂ ಸಮ್ಪಯುತ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ಸಹಗತ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಅತ್ಥದಸ್ಸನಮತ್ತಂ, ಇಧ ಪನ ಮೇತ್ತಾಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಪುಬ್ಬಭಾಗಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಚ ‘‘ಮೇತ್ತಾಸಹಗತಂ ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು ಚ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇಸು।
235. Kīdisā gati nibbatti etissāti kiṃgatikā, kiṃniṭṭhāti vuttaṃ hoti. Kīdisī paramā uttamā koṭi etissāti kiṃparamā. Kīdisaṃ phalaṃ ānisaṃsaṃ udayo etissāti kiṃphalā. Saṃsaṭṭhaṃ sampayuttanti idaṃ sahagata-saddassa atthadassanamattaṃ, idha pana mettājhānaṃ pādakaṃ katvā vipassanāpubbabhāgabojjhaṅgā ca ‘‘mettāsahagataṃ satisambojjhaṅga’’ntiādinā vuttāti veditabbaṃ. Sabbatthāti sabbesu bojjhaṅgesu sabbesu ca brahmavihāresu.
ಪಟಿಕೂಲೇತಿ ವಿರಜ್ಜತೀತಿ ಪಟಿಕೂಲಂ, ಅನಿಟ್ಠಂ। ನ ಪಟಿಕೂಲಂ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಂ, ಇಟ್ಠಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇಟ್ಠೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ। ಏವನ್ತಿ ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞೀ। ಸತ್ತೇ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೇ ಅಸುಭಫರಣಂ, ಸಙ್ಖಾರೇ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೇ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಮನಸಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ। ಅಸುಭಾಯಾತಿ ಅಸುಭಸಞ್ಞಾಯ। ಅನಿಚ್ಚತೋ ವಾ ಉಪಸಂಹರತೀತಿ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಮನಸಿಕಾರಂ ಪವತ್ತೇತಿ। ‘‘ಏಸೇವ ನಯೋ’’ತಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ವಿವರಿತುಂ ‘‘ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಪಟಿಕೂಲೇಸೂ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಛಳಙ್ಗುಪೇಕ್ಖನ್ತಿ ಛಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಪಹೀನಾನುರೋಧಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಛಳಙ್ಗವನ್ತಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ।
Paṭikūleti virajjatīti paṭikūlaṃ, aniṭṭhaṃ. Na paṭikūlaṃ appaṭikūlaṃ, iṭṭhaṃ. Tenāha ‘‘iṭṭhe vatthusmi’’nti. Etthāti appaṭikūlavatthusmiṃ. Evanti paṭikūlasaññī. Satte appaṭikūle asubhapharaṇaṃ, saṅkhāre appaṭikūle aniccanti manasikāraṃ karonto. Asubhāyāti asubhasaññāya. Aniccato vā upasaṃharatīti aniccanti manasikāraṃ pavatteti. ‘‘Eseva nayo’’ti saṅkhepato vuttamatthaṃ vivarituṃ ‘‘appaṭikūlapaṭikūlesū’’tiādi vuttaṃ. Chaḷaṅgupekkhanti chasu ārammaṇesu pahīnānurodhassa uppattiyā chaḷaṅgavantaṃ upekkhaṃ.
ಮೇತ್ತಾಯಾತಿ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾಯ। ಪಟಿಕೂಲಾದೀಸು ವತ್ಥೂಸು ಇಚ್ಛಿತವಿಹಾರೇನ ವಿಹರಿತುಂ ಸಮತ್ಥತಾ ಅರಿಯಾನಂ ಏವ, ತತ್ಥ ಚ ಅರಹತೋ ಏವ ಇಜ್ಝನತೋ ಅರಿಯಿದ್ಧಿ ನಾಮ। ತಸ್ಸಾ ಅರಿಯಿದ್ಧಿಯಾ ಚ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾ ದೇಸನಾ ವಿನಿವಟ್ಟೇತಬ್ಬಾ ಪರಿಯೋಸಾನೇತಬ್ಬಾ ಸಿಯಾ। ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಅಪರಿಪಕ್ಕತ್ತಾ ನಿಕನ್ತಿಯಾ ಚ ದುಪ್ಪರಿಯಾದಾನತೋ। ಅಯಂ ದೇಸನಾತಿ ‘‘ಮೇತ್ತಾಸಹಗತಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಯಂ ದೇಸನಾ ಆರದ್ಧಾ। ಯೋ ಹಿ ಮೇತ್ತಾಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮಸನಂ ಆರಭಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಪರಿಸುದ್ಧೇಸು ವಣ್ಣಕಸಿಣೇಸು ವಿಮೋಕ್ಖಸಙ್ಖಾತಂ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಸುಭಂ ಖೋ ಪನ ವಿಮೋಕ್ಖಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತೀ’’ತಿ।
Mettāyāti mettābhāvanāya. Paṭikūlādīsu vatthūsu icchitavihārena viharituṃ samatthatā ariyānaṃ eva, tattha ca arahato eva ijjhanato ariyiddhi nāma. Tassā ariyiddhiyā ca dassitattā desanā vinivaṭṭetabbā pariyosānetabbā siyā. Arahattaṃ pāpuṇituṃ na sakkoti indriyānaṃ aparipakkattā nikantiyā ca duppariyādānato. Ayaṃ desanāti ‘‘mettāsahagataṃ bojjhaṅgaṃ bhāvetī’’tiādinā ayaṃ desanā āraddhā. Yo hi mettājhānaṃ pādakaṃ katvā sammasanaṃ ārabhitvā arahattaṃ pāpuṇituṃ asakkonto parisuddhesu vaṇṇakasiṇesu vimokkhasaṅkhātaṃ rūpāvacarajjhānaṃ nibbatteti, taṃ sandhāyāha bhagavā – ‘‘subhaṃ kho pana vimokkhaṃ upasampajja viharatī’’ti.
ಸುಭಪರಮನ್ತಿ ಸುಭವಿಮೋಕ್ಖಪರಮಂ। ಇಧ ಲೋಕೇ ಏವ ಪಞ್ಞಾ ಅಸ್ಸ। ತೇನಾಹ ‘‘ಲೋಕಿಯಪಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ಅರಹತ್ತಪರಮಾವ ಮೇತ್ತಾ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಸ್ಸ ಪಾದಕತ್ತಾ। ಕರುಣಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ಕರುಣಾದಿಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸನ್ತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಸ ಅರಹತ್ಥಪರಮಾ ಕರುಣಾ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಮುದಿತಾಉಪೇಕ್ಖಾಸುಪಿ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಅತಿದಿಸತಿ। ಪುನ ದೇಸನಾರಮ್ಭಪಯೋಜನಂ ಪನ ‘‘ಇಮಿನಾ ನಯೇನಾ’’ತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಅತಿದಿಟ್ಠಮೇವ।
Subhaparamanti subhavimokkhaparamaṃ. Idha loke eva paññā assa. Tenāha ‘‘lokiyapaññassāti attho’’ti. Arahattaparamāva mettā arahattamaggassa pādakattā. Karuṇādīsupi eseva nayoti karuṇādijhānaṃ pādakaṃ katvā saṅkhāre sammasanto arahattaṃ pattuṃ sakkoti, tassa arahatthaparamā karuṇā hoti, evaṃ muditāupekkhāsupi vattabbanti imamatthaṃ atidisati. Puna desanārambhapayojanaṃ pana ‘‘iminā nayenā’’ti heṭṭhā atidiṭṭhameva.
ಸುಭಪರಮಾದಿತಾತಿ ಮೇತ್ತಾಕರುಣಾಮುದಿತಾಉಪೇಕ್ಖಾನಂ ಸುಭಪರಮತಾ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಪರಮತಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಪರಮತಾ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಪರಮತಾ। ತಸ್ಸ ತಸ್ಸಾತಿ ಸುಭವಿಮೋಕ್ಖಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ತಿಣ್ಣಂ ಅರೂಪಜ್ಝಾನಾನಞ್ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯತ್ತಾ। ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಪರಿಚಯಾತಿ ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣೇ ಮನಸಿಕಾರಬಹುಲೀಕಾರಾ। ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನೇವಾತಿ ಸುಖೇನೇವ। ತತ್ಥಾತಿ ವಿಸುದ್ಧತಾಯ ಇಟ್ಠೇಸು ವಣ್ಣಕಸಿಣೇಸು। ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಭಾವನಾಮಯಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಅಪ್ಪನಾವಸೇನ। ತತೋ ಪರನ್ತಿ ತತೋ ಸುಭವಿಮೋಕ್ಖತೋ ಪರಂ ವಿಮೋಕ್ಖಾನಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ, ಮೇತ್ತಾಸಹಗತಭಾವೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Subhaparamāditāti mettākaruṇāmuditāupekkhānaṃ subhaparamatā ākāsānañcāyatanaparamatā, viññāṇañcāyatanaparamatā, ākiñcaññāyatanaparamatā. Tassa tassāti subhavimokkhassa heṭṭhā tiṇṇaṃ arūpajjhānānañca yathākkamaṃ upanissayattā. Appaṭikūlaparicayāti iṭṭhārammaṇe manasikārabahulīkārā. Appakasirenevāti sukheneva. Tatthāti visuddhatāya iṭṭhesu vaṇṇakasiṇesu. Cittanti bhāvanāmayacittaṃ pakkhandati appanāvasena. Tato paranti tato subhavimokkhato paraṃ vimokkhānaṃ upanissayo nāma na hoti, mettāsahagatabhāvo daṭṭhabbo.
ಸತ್ತದುಕ್ಖಂ ಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸಾತಿ ದಣ್ಡೇನ ಅಭಿಹಟಪ್ಪತ್ತರೂಪಹೇತುಂ ಸತ್ತೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕದುಕ್ಖಂ ಞಾಣೇನ ವೀಮಂಸನ್ತಸ್ಸ। ತಯಿದಂ ರೂಪನಿಮಿತ್ತಕಂ ಸತ್ತೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಞಾಣೇನ ಕರುಣಾವಿಹಾರಿಸ್ಸ ವಿಸೇಸತೋ ಪಕ್ಖನ್ದತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನೇವ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತೀ’’ತಿ, ನ ಪನ ಸಬ್ಬಸೋ ಅರೂಪೇ ಆನಿಸಂಸದಸ್ಸನತೋ।
Sattadukkhaṃ samanupassantassāti daṇḍena abhihaṭappattarūpahetuṃ sattesu uppajjanakadukkhaṃ ñāṇena vīmaṃsantassa. Tayidaṃ rūpanimittakaṃ sattesu uppajjanakaṃ dukkhaṃ ñāṇena karuṇāvihārissa visesato pakkhandatīti katvā vuttaṃ ‘‘appakasireneva tattha cittaṃ pakkhandatī’’ti, na pana sabbaso arūpe ānisaṃsadassanato.
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಇದಂ ಪಾಮೋಜ್ಜಗಹಣಮುಖೇನ ತನ್ನಿಸ್ಸಯವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಗಹಣಂ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ವಿಞ್ಞಾಣಗ್ಗಹಣಪರಿಚಿತನ್ತಿ ವುತ್ತನಯೇನ ವಿಞ್ಞಾಣಗ್ಗಹಣೇ ಪರಿಚಿತಂ।
Viññāṇaṃsamanupassantassāti idaṃ pāmojjagahaṇamukhena tannissayaviññāṇassa gahaṇaṃ sambhavatīti katvā vuttaṃ. Viññāṇaggahaṇaparicitanti vuttanayena viññāṇaggahaṇe paricitaṃ.
ಉಪೇಕ್ಖಾವಿಹಾರಿಸ್ಸಾತಿ ಉಪೇಕ್ಖಾಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಂ ವಿಹರತೋ। ಆಭೋಗಾಭಾವತೋತಿ ಸುಖಾದಿವಸೇನ ಆಭುಜನಾಭಾವತೋ। ಸುಖ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಭವತೋತಿ ಸುಖದುಕ್ಖಾತಿ ಪರಮತ್ಥಕಮ್ಮಗ್ಗಹಣೇ ವಿಮುಖತಾಸಮ್ಭವತೋ। ಅವಿಜ್ಜಮಾನಗ್ಗಹಣದುಕ್ಖನ್ತಿ ಪರಮತ್ಥತೋ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಸತ್ತಪಞ್ಞತ್ತಿಗಹಣಪರಿಚಿತಂ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಅಭಾವಮತ್ತಕಸ್ಸ ಗಹಣಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ ಕುಸಲಮ್ಪಿ ಹೋತಿ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Upekkhāvihārissāti upekkhābrahmavihāraṃ viharato. Ābhogābhāvatoti sukhādivasena ābhujanābhāvato. Sukha…pe… sambhavatoti sukhadukkhāti paramatthakammaggahaṇe vimukhatāsambhavato. Avijjamānaggahaṇadukkhanti paramatthato avijjamānasattapaññattigahaṇaparicitaṃ tassa tassa abhāvamattakassa gahaṇampi dukkhaṃ kusalampi hoti. Sesaṃ suviññeyyameva.
ಮೇತ್ತಾಸಹಗತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mettāsahagatasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೪. ಮೇತ್ತಾಸಹಗತಸುತ್ತಂ • 4. Mettāsahagatasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಮೇತ್ತಾಸಹಗತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Mettāsahagatasuttavaṇṇanā
