| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya |
॥ नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
अङ्गुत्तरनिकायो
Aṅguttaranikāyo
अट्ठकनिपातपाळि
Aṭṭhakanipātapāḷi
१. पठमपण्णासकं
1. Paṭhamapaṇṇāsakaṃ
१. मेत्तावग्गो
1. Mettāvaggo
१. मेत्तासुत्तं
1. Mettāsuttaṃ
१. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तत्र खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘भिक्खवो’’ति। ‘‘भदन्ते’’ति ते भिक्खू भगवतो पच्चस्सोसुं। भगवा एतदवोच –
1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
1 ‘‘मेत्ताय, भिक्खवे, चेतोविमुत्तिया आसेविताय भाविताय बहुलीकताय यानीकताय वत्थुकताय अनुट्ठिताय परिचिताय सुसमारद्धाय अट्ठानिसंसा पाटिकङ्खा। कतमे अट्ठ? सुखं सुपति, सुखं पटिबुज्झति, न पापकं सुपिनं पस्सति, मनुस्सानं पियो होति, अमनुस्सानं पियो होति, देवता रक्खन्ति, नास्स अग्गि वा विसं वा सत्थं वा कमति, उत्तरिं अप्पटिविज्झन्तो ब्रह्मलोकूपगो होति। मेत्ताय, भिक्खवे, चेतोविमुत्तिया आसेविताय भाविताय बहुलीकताय यानीकताय वत्थुकताय अनुट्ठिताय परिचिताय सुसमारद्धाय इमे अट्ठानिसंसा पाटिकङ्खा’’ति।
2 ‘‘Mettāya, bhikkhave, cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya aṭṭhānisaṃsā pāṭikaṅkhā. Katame aṭṭha? Sukhaṃ supati, sukhaṃ paṭibujjhati, na pāpakaṃ supinaṃ passati, manussānaṃ piyo hoti, amanussānaṃ piyo hoti, devatā rakkhanti, nāssa aggi vā visaṃ vā satthaṃ vā kamati, uttariṃ appaṭivijjhanto brahmalokūpago hoti. Mettāya, bhikkhave, cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya ime aṭṭhānisaṃsā pāṭikaṅkhā’’ti.
तनू संयोजना होन्ति, पस्सतो उपधिक्खयं॥
Tanū saṃyojanā honti, passato upadhikkhayaṃ.
‘‘एकम्पि चे पाणमदुट्ठचित्तो,
‘‘Ekampi ce pāṇamaduṭṭhacitto,
मेत्तायति कुसली तेन होति।
Mettāyati kusalī tena hoti;
सब्बे च पाणे मनसानुकम्पी,
Sabbe ca pāṇe manasānukampī,
पहूतमरियो पकरोति पुञ्ञं॥
Pahūtamariyo pakaroti puññaṃ.
‘‘ये सत्तसण्डं पथविं विजेत्वा,
‘‘Ye sattasaṇḍaṃ pathaviṃ vijetvā,
राजिसयो यजमाना अनुपरियगा।
Rājisayo yajamānā anupariyagā;
अस्समेधं पुरिसमेधं,
Assamedhaṃ purisamedhaṃ,
सम्मापासं वाजपेय्यं निरग्गळं॥
Sammāpāsaṃ vājapeyyaṃ niraggaḷaṃ.
‘‘मेत्तस्स चित्तस्स सुभावितस्स,
‘‘Mettassa cittassa subhāvitassa,
कलम्पि ते नानुभवन्ति सोळसिं।
Kalampi te nānubhavanti soḷasiṃ;
चन्दप्पभा तारगणाव सब्बे,
Candappabhā tāragaṇāva sabbe,
‘‘यो न हन्ति न घातेति, न जिनाति न जापये।
‘‘Yo na hanti na ghāteti, na jināti na jāpaye;
मेत्तंसो सब्बभूतानं, वेरं तस्स न केनची’’ति॥ पठमं।
Mettaṃso sabbabhūtānaṃ, veraṃ tassa na kenacī’’ti. paṭhamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / १. मेत्तासुत्तवण्णना • 1. Mettāsuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १. मेत्तासुत्तवण्णना • 1. Mettāsuttavaṇṇanā
