| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
॥ ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯೇ
Aṅguttaranikāye
ಅಟ್ಠಕನಿಪಾತ-ಅಟ್ಠಕಥಾ
Aṭṭhakanipāta-aṭṭhakathā
೧. ಪಠಮಪಣ್ಣಾಸಕಂ
1. Paṭhamapaṇṇāsakaṃ
೧. ಮೇತ್ತಾವಗ್ಗೋ
1. Mettāvaggo
೧. ಮೇತ್ತಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Mettāsuttavaṇṇanā
೧. ಅಟ್ಠಕನಿಪಾತಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಆಸೇವಿತಾಯಾತಿ ಆದರೇನ ಸೇವಿತಾಯ। ಭಾವಿತಾಯಾತಿ ವಡ್ಢಿತಾಯ। ಬಹುಲೀಕತಾಯಾತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕತಾಯ। ಯಾನಿಕತಾಯಾತಿ ಯುತ್ತಯಾನಸದಿಸಕತಾಯ। ವತ್ಥುಕತಾಯಾತಿ ಪತಿಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನ ವತ್ಥು ವಿಯ ಕತಾಯ। ಅನುಟ್ಠಿತಾಯಾತಿ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾಯ। ಪರಿಚಿತಾಯಾತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಚಿತಾಯ ಉಪಚಿತಾಯ। ಸುಸಮಾರದ್ಧಾಯಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಸಮಾರದ್ಧಾಯ ಸುಕತಾಯ। ಆನಿಸಂಸಾತಿ ಗುಣಾ। ಸುಖಂ ಸುಪತೀತಿಆದೀಸು ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಏಕಾದಸಕನಿಪಾತೇ ವಕ್ಖಾಮ।
1. Aṭṭhakanipātassa paṭhame āsevitāyāti ādarena sevitāya. Bhāvitāyāti vaḍḍhitāya. Bahulīkatāyāti punappunaṃ katāya. Yānikatāyāti yuttayānasadisakatāya. Vatthukatāyāti patiṭṭhānaṭṭhena vatthu viya katāya. Anuṭṭhitāyāti paccupaṭṭhitāya. Paricitāyāti samantato citāya upacitāya. Susamāraddhāyāti suṭṭhu samāraddhāya sukatāya. Ānisaṃsāti guṇā. Sukhaṃ supatītiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ ekādasakanipāte vakkhāma.
ಅಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ ಫರಣವಸೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ। ತನೂ ಸಂಯೋಜನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪಸ್ಸತೋ ಉಪಧಿಕ್ಖಯನ್ತಿ ಮೇತ್ತಾಪದಟ್ಠಾನಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಉಪಧಿಕ್ಖಯಸಙ್ಖಾತಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ದಸ ಸಂಯೋಜನಾ ಪಹೀಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ತನೂ ಸಂಯೋಜನಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಪಟಿಘಞ್ಚೇವ ಪಟಿಘಸಮ್ಪಯುತ್ತಸಂಯೋಜನಾ ಚ ತನುಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ಪಸ್ಸತೋ ಉಪಧಿಕ್ಖಯನ್ತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಕಿಲೇಸೂಪಧೀನಂ ಖಯಸಙ್ಖಾತಂ ಮೇತ್ತಂ ಅಧಿಗಮವಸೇನ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ। ಕುಸಲೀ ತೇನ ಹೋತೀತಿ ತೇನ ಮೇತ್ತಾಯನೇನ ಕುಸಲೋ ಹೋತಿ। ಸತ್ತಸಣ್ಡನ್ತಿ ಸತ್ತಸಙ್ಖಾತೇನ ಸಣ್ಡೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ, ಸತ್ತಭರಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಜೇತ್ವಾತಿ ಅದಣ್ಡೇನ ಅಸತ್ಥೇನ ಧಮ್ಮೇನೇವ ವಿಜಿನಿತ್ವಾ। ರಾಜಿಸಯೋತಿ ಇಸಿಸದಿಸಾ ಧಮ್ಮಿಕರಾಜಾನೋ। ಯಜಮಾನಾತಿ ದಾನಾನಿ ದದಮಾನಾ। ಅನುಪರಿಯಗಾತಿ ವಿಚರಿಂಸು।
Appamāṇanti pharaṇavasena appamāṇaṃ. Tanū saṃyojanā honti, passato upadhikkhayanti mettāpadaṭṭhānāya vipassanāya anukkamena upadhikkhayasaṅkhātaṃ arahattaṃ pattassa dasa saṃyojanā pahīyantīti attho. Atha vā tanū saṃyojanā hontīti paṭighañceva paṭighasampayuttasaṃyojanā ca tanukā honti. Passato upadhikkhayanti tesaṃyeva kilesūpadhīnaṃ khayasaṅkhātaṃ mettaṃ adhigamavasena passantassa. Kusalī tena hotīti tena mettāyanena kusalo hoti. Sattasaṇḍanti sattasaṅkhātena saṇḍena samannāgataṃ, sattabharitanti attho. Vijetvāti adaṇḍena asatthena dhammeneva vijinitvā. Rājisayoti isisadisā dhammikarājāno. Yajamānāti dānāni dadamānā. Anupariyagāti vicariṃsu.
ಅಸ್ಸಮೇಧನ್ತಿಆದೀಸು ಪೋರಾಣಕರಾಜಕಾಲೇ ಕಿರ ಸಸ್ಸಮೇಧಂ, ಪುರಿಸಮೇಧಂ, ಸಮ್ಮಾಪಾಸಂ, ವಾಚಾಪೇಯ್ಯನ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂನಿ ಅಹೇಸುಂ, ಯೇಹಿ ರಾಜಾನೋ ಲೋಕಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿಂಸು। ತತ್ಥ ನಿಪ್ಫನ್ನಸಸ್ಸತೋ ದಸಮಭಾಗಗ್ಗಹಣಂ ಸಸ್ಸಮೇಧಂ ನಾಮ, ಸಸ್ಸಸಮ್ಪಾದನೇ ಮೇಧಾವಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಹಾಯೋಧಾನಂ ಛಮಾಸಿಕಂ ಭತ್ತವೇತನಾನುಪ್ಪದಾನಂ ಪುರಿಸಮೇಧಂ ನಾಮ, ಪುರಿಸಸಙ್ಗಣ್ಹನೇ ಮೇಧಾವಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದಲಿದ್ದಮನುಸ್ಸಾನಂ ಹತ್ಥತೋ ಲೇಖಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತೀಣಿ ವಸ್ಸಾನಿ ವಿನಾ ವಡ್ಢಿಯಾ ಸಹಸ್ಸದ್ವಿಸಹಸ್ಸಮತ್ತಧನಾನುಪ್ಪದಾನಂ ಸಮ್ಮಾಪಾಸಂ ನಾಮ। ತಞ್ಹಿ ಸಮ್ಮಾ ಮನುಸ್ಸೇ ಪಾಸೇತಿ ಹದಯೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಿಯ ಠಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಮ್ಮಾಪಾಸನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ತಾತ, ಮಾತುಲಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪನ ಸಣ್ಹವಾಚಾಭಣನಂ ವಾಚಾಪೇಯ್ಯಂ ನಾಮ, ಪಿಯವಾಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ ರಟ್ಠಂ ಇದ್ಧಞ್ಚೇವ ಹೋತಿ, ಫೀತಞ್ಚ, ಬಹುಅನ್ನಪಾನಂ, ಖೇಮಂ, ನಿರಬ್ಬುದಂ। ಮನುಸ್ಸಾ ಮುದಾ ಮೋದಮಾನಾ ಉರೇ ಪುತ್ತೇ ನಚ್ಚೇನ್ತಾ ಅಪಾರುತಘರಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ಇದಂ ಘರದ್ವಾರೇಸು ಅಗ್ಗಳಾನಂ ಅಭಾವತೋ ನಿರಗ್ಗಳನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಯಂ ಪೋರಾಣಿಕಾ ಪವೇಣಿ।
Assamedhantiādīsu porāṇakarājakāle kira sassamedhaṃ, purisamedhaṃ, sammāpāsaṃ, vācāpeyyanti cattāri saṅgahavatthūni ahesuṃ, yehi rājāno lokaṃ saṅgaṇhiṃsu. Tattha nipphannasassato dasamabhāgaggahaṇaṃ sassamedhaṃ nāma, sassasampādane medhāvitāti attho. Mahāyodhānaṃ chamāsikaṃ bhattavetanānuppadānaṃ purisamedhaṃ nāma, purisasaṅgaṇhane medhāvitāti attho. Daliddamanussānaṃ hatthato lekhaṃ gahetvā tīṇi vassāni vinā vaḍḍhiyā sahassadvisahassamattadhanānuppadānaṃ sammāpāsaṃ nāma. Tañhi sammā manusse pāseti hadaye bandhitvā viya ṭhapeti, tasmā sammāpāsanti vuccati. ‘‘Tāta, mātulā’’tiādinā nayena pana saṇhavācābhaṇanaṃ vācāpeyyaṃ nāma, piyavācāti attho. Evaṃ catūhi saṅgahavatthūhi saṅgahitaṃ raṭṭhaṃ iddhañceva hoti, phītañca, bahuannapānaṃ, khemaṃ, nirabbudaṃ. Manussā mudā modamānā ure putte naccentā apārutagharā viharanti. Idaṃ gharadvāresu aggaḷānaṃ abhāvato niraggaḷanti vuccati. Ayaṃ porāṇikā paveṇi.
ಅಪರಭಾಗೇ ಪನ ಓಕ್ಕಾಕರಾಜಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂನಿ ಇಮಞ್ಚ ರಟ್ಠಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಉದ್ಧಂಮೂಲಕಂ ಕತ್ವಾ ಅಸ್ಸಮೇಧಂ ಪುರಿಸಮೇಧನ್ತಿಆದಿಕೇ ಪಞ್ಚ ಯಞ್ಞೇ ನಾಮ ಅಕಂಸು। ತೇಸು ಅಸ್ಸಮೇತ್ಥ ಮೇಧನ್ತಿ ವಧೇನ್ತೀತಿ ಅಸ್ಸಮೇಧೋ। ದ್ವೀಹಿ ಪರಿಯಞ್ಞೇಹಿ ಯಜಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಏಕವೀಸತಿಯೂಪಸ್ಸ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಛಿಮದಿವಸೇಯೇವ ಸತ್ತನವುತಿಪಞ್ಚಪಸುಸತಘಾತಭಿಂಸನಸ್ಸ ಠಪೇತ್ವಾ ಭೂಮಿಞ್ಚ ಪುರಿಸೇ ಚ ಅವಸೇಸಸಬ್ಬವಿಭವದಕ್ಖಿಣಸ್ಸ ಯಞ್ಞಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಪುರಿಸಮೇತ್ಥ ಮೇಧನ್ತೀತಿ ಪುರಿಸಮೇಧೋ। ಚತೂಹಿ ಪರಿಯಞ್ಞೇಹಿ ಯಜಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಸದ್ಧಿಂ ಭೂಮಿಯಾ ಅಸ್ಸಮೇಧೇ ವುತ್ತವಿಭವದಕ್ಖಿಣಸ್ಸ ಯಞ್ಞಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸಮ್ಮಮೇತ್ಥ ಪಾಸನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಮಾಪಾಸೋ। ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಯುಗಚ್ಛಿಗ್ಗಳೇ ಪವೇಸನದಣ್ಡಕಸಙ್ಖಾತಂ ಸಮ್ಮಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪತಿತೋಕಾಸೇ ವೇದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಂಹಾರಿಮೇಹಿ ಯೂಪಾದೀಹಿ ಸರಸ್ಸತೀನದಿಯಾ ನಿಮುಗ್ಗೋಕಾಸತೋ ಪಭುತಿ ಪಟಿಲೋಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಯಜಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಸತ್ರಯಾಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ವಾಜಮೇತ್ಥ ಪಿವನ್ತೀತಿ ವಾಜಪೇಯ್ಯೋ। ಏಕೇನ ಪರಿಯಞ್ಞೇನ ಸತ್ತರಸಹಿ ಪಸೂಹಿ ಯಜಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಬೇಲುವಯೂಪಸ್ಸ ಸತ್ತರಸಕದಕ್ಖಿಣಸ್ಸ ಯಞ್ಞಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ನತ್ಥಿ ಏತ್ಥ ಅಗ್ಗಳಾತಿ ನಿರಗ್ಗಳೋ। ನವಹಿ ಪರಿಯಞ್ಞೇಹಿ ಯಜಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಸದ್ಧಿಂ ಭೂಮಿಯಾ ಚ ಪುರಿಸೇಹಿ ಚ ಅಸ್ಸಮೇಧೇ ವುತ್ತವಿಭವದಕ್ಖಿಣಸ್ಸ ಸಬ್ಬಮೇಧಪರಿಯಾಯನಾಮಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮೇಧವಿಕಪ್ಪಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।
Aparabhāge pana okkākarājakāle brāhmaṇā imāni cattāri saṅgahavatthūni imañca raṭṭhasampattiṃ parivattetvā uddhaṃmūlakaṃ katvā assamedhaṃ purisamedhantiādike pañca yaññe nāma akaṃsu. Tesu assamettha medhanti vadhentīti assamedho. Dvīhi pariyaññehi yajitabbassa ekavīsatiyūpassa ekasmiṃ pacchimadivaseyeva sattanavutipañcapasusataghātabhiṃsanassa ṭhapetvā bhūmiñca purise ca avasesasabbavibhavadakkhiṇassa yaññassetaṃ adhivacanaṃ. Purisamettha medhantīti purisamedho. Catūhi pariyaññehi yajitabbassa saddhiṃ bhūmiyā assamedhe vuttavibhavadakkhiṇassa yaññassetaṃ adhivacanaṃ. Sammamettha pāsantīti sammāpāso. Divase divase yugacchiggaḷe pavesanadaṇḍakasaṅkhātaṃ sammaṃ khipitvā tassa patitokāse vediṃ katvā saṃhārimehi yūpādīhi sarassatīnadiyā nimuggokāsato pabhuti paṭilomaṃ gacchantena yajitabbassa satrayāgassetaṃ adhivacanaṃ. Vājamettha pivantīti vājapeyyo. Ekena pariyaññena sattarasahi pasūhi yajitabbassa beluvayūpassa sattarasakadakkhiṇassa yaññassetaṃ adhivacanaṃ. Natthi ettha aggaḷāti niraggaḷo. Navahi pariyaññehi yajitabbassa saddhiṃ bhūmiyā ca purisehi ca assamedhe vuttavibhavadakkhiṇassa sabbamedhapariyāyanāmassa assamedhavikappassetaṃ adhivacanaṃ.
ಕಲಮ್ಪಿ ತೇ ನಾನುಭವನ್ತಿ ಸೋಳಸಿನ್ತಿ ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಮಹಾಯಾಗಾ ಏಕಸ್ಸ ಮೇತ್ತಾಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಮಹನ್ತತಾಯ ಸೋಳಸಿಂ ಕಲಂ ನ ಅಗ್ಘನ್ತಿ, ಸೋಳಸಮಂ ಭಾಗಂ ನ ಪಾಪುಣನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಜಿನಾತೀತಿ ನ ಅತ್ತನಾ ಪರಸ್ಸ ಜಾನಿಂ ಕರೋತಿ। ನ ಜಾಪಯೇತಿ ನ ಪರೇನ ಪರಸ್ಸ ಜಾನಿಂ ಕಾರೇತಿ। ಮೇತ್ತಂಸೋತಿ ಮೇತ್ತಾಯಮಾನಚಿತ್ತಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಹುತ್ವಾ। ಸಬ್ಬಭೂತಾನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸು। ವೇರಂ ತಸ್ಸ ನ ಕೇನಚೀತಿ ತಸ್ಸ ಕೇನಚಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಕುಸಲವೇರಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲವೇರಂ ವಾ ನತ್ಥಿ।
Kalampite nānubhavanti soḷasinti te sabbepi mahāyāgā ekassa mettācittassa vipākamahantatāya soḷasiṃ kalaṃ na agghanti, soḷasamaṃ bhāgaṃ na pāpuṇantīti attho. Na jinātīti na attanā parassa jāniṃ karoti. Na jāpayeti na parena parassa jāniṃ kāreti. Mettaṃsoti mettāyamānacittakoṭṭhāso hutvā. Sabbabhūtānanti sabbasattesu. Veraṃ tassa na kenacīti tassa kenaci saddhiṃ akusalaveraṃ vā puggalaveraṃ vā natthi.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧. ಮೇತ್ತಾಸುತ್ತಂ • 1. Mettāsuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧. ಮೇತ್ತಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Mettāsuttavaṇṇanā
