| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ขุทฺทสิกฺขา-มูลสิกฺขา • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
๒๙. มิจฺฉาชีววิวชฺชนานิเทฺทสวณฺณนา
29. Micchājīvavivajjanāniddesavaṇṇanā
๒๐๙. อาคมฺม ชีวนฺติ เอเตนาติ อาชีโว, โก โส? ปจฺจยปริเยสนวายาโมฯ มิจฺฉาย อาชีโว, ตสฺส วิวชฺชนา มิจฺฉาชีววิวชฺชนาฯ สา ปนายํ อตฺถโต ‘‘อิธ ภิกฺขุ ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต วิหรติ อาจารโคจรสมฺปโนฺน’’ติ (วิภ. ๕๐๘) เอวํ ปาติโมกฺขสํวรสมฺปตฺติยา ปฎิปตฺติทสฺสนวเสน อาคโต อาจาโร เจว ยถากฺกเมน ปาราชิกสงฺฆาทิเสสถุลฺลจฺจยปาจิตฺติยปาฎิเทสนียทุพฺภาสิตทุกฺกฎานํ การณภูตสฺส อาชีวเหตุปญฺญตฺตานํ อภูตาโรจนสญฺจริตฺตอญฺญาปเทสภูตาโรจนปณีตโภชนวิญฺญตฺติ ภิกฺขุนิโภชนวิญฺญตฺติสูโปทนวิญฺญตฺติสิกฺขาปทานํ วีติกฺกมสฺส จ กุหนลปนเนมิตฺติกตา นิเปฺปสิกตา ลาเภน ลาภํ นิชิคีสนตาติ เอวมาทีนญฺจ ปาปธมฺมานํ วเสน ปวตฺตํ มิจฺฉาชีววิรติสงฺขาตํ อาชีวปาริสุทฺธิสีลญฺจฯ ตสฺสา ปน กสฺสจิ อิธ ทสฺสนํ ยถา ทเสฺสตุมารทฺธํ ปาติโมกฺขสํวรสงฺขาตาย อธิสีลสิกฺขาย, จตุรารกฺขวิปสฺสนาวเสน อาคตานํ อธิจิตฺตอธิปญฺญาสงฺขาตานํ ทฺวินฺนํ สิกฺขานญฺจ อุปการกธมฺมปริทีปนตฺถนฺติ ทฎฺฐพฺพํ, เอวมีทิสํ วิเญฺญยฺยํ, ตํ ทเสฺสติ ‘‘ทารุ’’นฺติอาทินาฯ ตตฺถ ‘‘ทารุ’’นฺติอาทีนิ ‘‘ทเท’’ติ เอตสฺส ปตฺติกมฺมํฯ จุณฺณํ สิรีสจุณฺณาทินหานิยจุณฺณํฯ นฺหานมุโขทกนฺติ นฺหานญฺจ มุขญฺจ, ตสฺส อุทกนฺติ สมาโสฯ อาทิ-สเทฺทน ปณฺณาทิํ สงฺคณฺหาติฯ กุลสงฺคหาติ กุลสงฺคหกรเณนฯ
209. Āgamma jīvanti etenāti ājīvo, ko so? Paccayapariyesanavāyāmo. Micchāya ājīvo, tassa vivajjanā micchājīvavivajjanā. Sā panāyaṃ atthato ‘‘idha bhikkhu pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno’’ti (vibha. 508) evaṃ pātimokkhasaṃvarasampattiyā paṭipattidassanavasena āgato ācāro ceva yathākkamena pārājikasaṅghādisesathullaccayapācittiyapāṭidesanīyadubbhāsitadukkaṭānaṃ kāraṇabhūtassa ājīvahetupaññattānaṃ abhūtārocanasañcarittaaññāpadesabhūtārocanapaṇītabhojanaviññatti bhikkhunibhojanaviññattisūpodanaviññattisikkhāpadānaṃ vītikkamassa ca kuhanalapananemittikatā nippesikatā lābhena lābhaṃ nijigīsanatāti evamādīnañca pāpadhammānaṃ vasena pavattaṃ micchājīvaviratisaṅkhātaṃ ājīvapārisuddhisīlañca. Tassā pana kassaci idha dassanaṃ yathā dassetumāraddhaṃ pātimokkhasaṃvarasaṅkhātāya adhisīlasikkhāya, caturārakkhavipassanāvasena āgatānaṃ adhicittaadhipaññāsaṅkhātānaṃ dvinnaṃ sikkhānañca upakārakadhammaparidīpanatthanti daṭṭhabbaṃ, evamīdisaṃ viññeyyaṃ, taṃ dasseti ‘‘dāru’’ntiādinā. Tattha ‘‘dāru’’ntiādīni ‘‘dade’’ti etassa pattikammaṃ. Cuṇṇaṃ sirīsacuṇṇādinahāniyacuṇṇaṃ. Nhānamukhodakanti nhānañca mukhañca, tassa udakanti samāso. Ādi-saddena paṇṇādiṃ saṅgaṇhāti. Kulasaṅgahāti kulasaṅgahakaraṇena.
๒๑๐. ปริภฎติ ปเรสํ ทารเก ปริหรตีติ ปริภโฎ, ปริภฎสฺส กมฺมํ ปาริภฎโก, สกเตฺถ ตเมว ปาริภฎกตาฯ อลงฺกรณาทินา กุลทารกปริหรณเสฺสตํ นามํฯ มุคฺคสฺส สูโป มุคฺคสูโป, โสเยว มุคฺคสุโปฺปฯ ยถา มุคฺคสูเป ปจฺจมาเน โกจิเทว มุโคฺค น ปจฺจติ, อวเสสา ปจฺจนฺติ, เอวํ ยสฺส ปุคฺคลสฺส วจเน กิญฺจิเทว สจฺจํ โหติ, เสสํ อลิกํ, อยํ ปุคฺคโล มุคฺคสูปสทิสตาย อุปจาเรน ‘‘มุคฺคสุโปฺป’’ติ วุจฺจติ, ตสฺส ภาโว มุคฺคสุปฺปตา ฯ สจฺจาลิเกน ชีวิตกปฺปนเสฺสตํ อธิวจนํฯ ฆรวตฺถุอาทิสมฺพนฺธินี วิชฺชา วตฺถุวิชฺชาฯ ปาริภฎกตา จาติอาทินา ทฺวโนฺท นปุํสกตฺตาภาเว ปาริ…เป.… วิชฺชา, ตายฯ รโสฺส ปน คาถาพนฺธวเสน, ตถา ทีโฆฯ ปหิณานํ ตสฺมิํ ตสฺมิํ กเมฺม เตสํ เตสํ นิยุญฺชนํ ปเหณํฯ อาทเรน ทูเตน กาเรตพฺพํ ยํ กิญฺจิ กมฺมํ ทูตกมฺมํฯ ปิสนํ เปสนํ, ชงฺฆาย ปาเทน เปสนํ ชงฺฆเปสนํ, ตมสฺส อตฺถีติ ชงฺฆเปสนิยํฯ เตสํ เตสํ คิหีนํ คามนฺตรเทสนฺตราทีสุ สาสนปฎิสาสนหรณเสฺสตมธิวจนํฯ
210. Paribhaṭati paresaṃ dārake pariharatīti paribhaṭo, paribhaṭassa kammaṃ pāribhaṭako, sakatthe tameva pāribhaṭakatā. Alaṅkaraṇādinā kuladārakapariharaṇassetaṃ nāmaṃ. Muggassa sūpo muggasūpo, soyeva muggasuppo. Yathā muggasūpe paccamāne kocideva muggo na paccati, avasesā paccanti, evaṃ yassa puggalassa vacane kiñcideva saccaṃ hoti, sesaṃ alikaṃ, ayaṃ puggalo muggasūpasadisatāya upacārena ‘‘muggasuppo’’ti vuccati, tassa bhāvo muggasuppatā . Saccālikena jīvitakappanassetaṃ adhivacanaṃ. Gharavatthuādisambandhinī vijjā vatthuvijjā. Pāribhaṭakatā cātiādinā dvando napuṃsakattābhāve pāri…pe… vijjā, tāya. Rasso pana gāthābandhavasena, tathā dīgho. Pahiṇānaṃ tasmiṃ tasmiṃ kamme tesaṃ tesaṃ niyuñjanaṃ paheṇaṃ. Ādarena dūtena kāretabbaṃ yaṃ kiñci kammaṃ dūtakammaṃ. Pisanaṃ pesanaṃ, jaṅghāya pādena pesanaṃ jaṅghapesanaṃ, tamassa atthīti jaṅghapesaniyaṃ. Tesaṃ tesaṃ gihīnaṃ gāmantaradesantarādīsu sāsanapaṭisāsanaharaṇassetamadhivacanaṃ.
๒๑๑. ลาภาสาย ลญฺชทานํ อนุปฺปทานํฯ สมฺพุทฺธปฺปฎิกุเฎฺฐน พุทฺธครหิเตน องฺควิชฺชานกฺขตฺตวิชฺชาสุปินวิชฺชาภูตวิชฺชาทินา อเญฺญน วาฯ
211. Lābhāsāya lañjadānaṃ anuppadānaṃ. Sambuddhappaṭikuṭṭhena buddhagarahitena aṅgavijjānakkhattavijjāsupinavijjābhūtavijjādinā aññena vā.
๒๑๒. อญฺญาตกานํ อปฺปวาริตานํ วิญฺญาปนํ วิญฺญตฺติ, ยาจนวเสน ปวโตฺต กายวจีปโยโคฯ พุทฺธปฺปฎิกุเฎฺฐน มิจฺฉาชีเวน ปจฺจยปริเยสนา อเนสนาฯ อภูตสฺส อตฺตนิ อวิชฺชมานสฺส อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺส อุลฺลปนํ กถนํ อภูตุลฺลปนาฯ กุหนาทีหีติ กุหนาลปนาทีหิฯ ตตฺถ ลาภสกฺการสิโลกสนฺนิสฺสิตสฺส ปจฺจยปฺปฎิเสวนสามนฺตชปฺปนอิริยาปถสณฺฐาปนวเสน ชนวิมฺหาปนา กุหนาฯ วิหารํ อาคเต มนุเสฺส ทิสฺวา ‘‘กิมตฺถาย โภโนฺต อาคตา, กิํ ภิกฺขู นิมเนฺตตุ’’นฺติ วา ‘‘มยิ ราชา ปสโนฺน, อสุโก จ อสุโก จ ราชมหามโตฺต ปสโนฺน’’ติ วา อาทินา นเยน อาลปนา ลปนาฯ ขาทนียํ คเหตฺวา คจฺฉเนฺต ทิสฺวา ‘‘กิํ ขาทนียํ ลภิตฺถา’’ติอาทินา นเยน นิมิตฺตกรณาทิ เนมิตฺตกตาฯ ‘‘อสฺสโทฺธ อปฺปสโนฺน’’ติอาทินา นเยน ครหณานิ จ ‘‘เอตํ เอตฺถ กเถถา’’ติอาทินา นเยน วาจาย อุกฺขิปนาทิ จ นิเปฺปสิกตาฯ อเปฺปน ลาเภน พหุกํ วเญฺจตฺวา คเหตุํ อิจฺฉนํ ลาเภน ลาภํ นิชิคีสนตาฯ กุลทูสาทีติ เอตฺถ อาทิ-สเทฺทน รูปิยปฺปฎิคฺคหณรูปิยสํโวหารา สงฺคยฺหนฺตีติฯ
212. Aññātakānaṃ appavāritānaṃ viññāpanaṃ viññatti, yācanavasena pavatto kāyavacīpayogo. Buddhappaṭikuṭṭhena micchājīvena paccayapariyesanā anesanā. Abhūtassa attani avijjamānassa uttarimanussadhammassa ullapanaṃ kathanaṃ abhūtullapanā. Kuhanādīhīti kuhanālapanādīhi. Tattha lābhasakkārasilokasannissitassa paccayappaṭisevanasāmantajappanairiyāpathasaṇṭhāpanavasena janavimhāpanā kuhanā. Vihāraṃ āgate manusse disvā ‘‘kimatthāya bhonto āgatā, kiṃ bhikkhū nimantetu’’nti vā ‘‘mayi rājā pasanno, asuko ca asuko ca rājamahāmatto pasanno’’ti vā ādinā nayena ālapanā lapanā. Khādanīyaṃ gahetvā gacchante disvā ‘‘kiṃ khādanīyaṃ labhitthā’’tiādinā nayena nimittakaraṇādi nemittakatā. ‘‘Assaddho appasanno’’tiādinā nayena garahaṇāni ca ‘‘etaṃ ettha kathethā’’tiādinā nayena vācāya ukkhipanādi ca nippesikatā. Appena lābhena bahukaṃ vañcetvā gahetuṃ icchanaṃ lābhena lābhaṃ nijigīsanatā. Kuladūsādīti ettha ādi-saddena rūpiyappaṭiggahaṇarūpiyasaṃvohārā saṅgayhantīti.
มิจฺฉาชีววิวชฺชนานิเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Micchājīvavivajjanāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
