| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಖುದ್ದಸಿಕ್ಖಾ-ಮೂಲಸಿಕ್ಖಾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
೨೯. ಮಿಚ್ಛಾಜೀವವಿವಜ್ಜನಾನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
29. Micchājīvavivajjanāniddesavaṇṇanā
೨೦೯. ಆಗಮ್ಮ ಜೀವನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಆಜೀವೋ, ಕೋ ಸೋ? ಪಚ್ಚಯಪರಿಯೇಸನವಾಯಾಮೋ। ಮಿಚ್ಛಾಯ ಆಜೀವೋ, ತಸ್ಸ ವಿವಜ್ಜನಾ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವವಿವಜ್ಜನಾ। ಸಾ ಪನಾಯಂ ಅತ್ಥತೋ ‘‘ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತೋ ವಿಹರತಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೫೦೮) ಏವಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಪತ್ತಿದಸ್ಸನವಸೇನ ಆಗತೋ ಆಚಾರೋ ಚೇವ ಯಥಾಕ್ಕಮೇನ ಪಾರಾಜಿಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಪಾಚಿತ್ತಿಯಪಾಟಿದೇಸನೀಯದುಬ್ಭಾಸಿತದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಾರಣಭೂತಸ್ಸ ಆಜೀವಹೇತುಪಞ್ಞತ್ತಾನಂ ಅಭೂತಾರೋಚನಸಞ್ಚರಿತ್ತಅಞ್ಞಾಪದೇಸಭೂತಾರೋಚನಪಣೀತಭೋಜನವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಭೋಜನವಿಞ್ಞತ್ತಿಸೂಪೋದನವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ವೀತಿಕ್ಕಮಸ್ಸ ಚ ಕುಹನಲಪನನೇಮಿತ್ತಿಕತಾ ನಿಪ್ಪೇಸಿಕತಾ ಲಾಭೇನ ಲಾಭಂ ನಿಜಿಗೀಸನತಾತಿ ಏವಮಾದೀನಞ್ಚ ಪಾಪಧಮ್ಮಾನಂ ವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವವಿರತಿಸಙ್ಖಾತಂ ಆಜೀವಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಞ್ಚ। ತಸ್ಸಾ ಪನ ಕಸ್ಸಚಿ ಇಧ ದಸ್ಸನಂ ಯಥಾ ದಸ್ಸೇತುಮಾರದ್ಧಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಙ್ಖಾತಾಯ ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾಯ, ಚತುರಾರಕ್ಖವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಆಗತಾನಂ ಅಧಿಚಿತ್ತಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾತಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಿಕ್ಖಾನಞ್ಚ ಉಪಕಾರಕಧಮ್ಮಪರಿದೀಪನತ್ಥನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಏವಮೀದಿಸಂ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ದಾರು’’ನ್ತಿಆದಿನಾ। ತತ್ಥ ‘‘ದಾರು’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ‘‘ದದೇ’’ತಿ ಏತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಕಮ್ಮಂ। ಚುಣ್ಣಂ ಸಿರೀಸಚುಣ್ಣಾದಿನಹಾನಿಯಚುಣ್ಣಂ। ನ್ಹಾನಮುಖೋದಕನ್ತಿ ನ್ಹಾನಞ್ಚ ಮುಖಞ್ಚ, ತಸ್ಸ ಉದಕನ್ತಿ ಸಮಾಸೋ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪಣ್ಣಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕುಲಸಙ್ಗಹಾತಿ ಕುಲಸಙ್ಗಹಕರಣೇನ।
209. Āgamma jīvanti etenāti ājīvo, ko so? Paccayapariyesanavāyāmo. Micchāya ājīvo, tassa vivajjanā micchājīvavivajjanā. Sā panāyaṃ atthato ‘‘idha bhikkhu pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno’’ti (vibha. 508) evaṃ pātimokkhasaṃvarasampattiyā paṭipattidassanavasena āgato ācāro ceva yathākkamena pārājikasaṅghādisesathullaccayapācittiyapāṭidesanīyadubbhāsitadukkaṭānaṃ kāraṇabhūtassa ājīvahetupaññattānaṃ abhūtārocanasañcarittaaññāpadesabhūtārocanapaṇītabhojanaviññatti bhikkhunibhojanaviññattisūpodanaviññattisikkhāpadānaṃ vītikkamassa ca kuhanalapananemittikatā nippesikatā lābhena lābhaṃ nijigīsanatāti evamādīnañca pāpadhammānaṃ vasena pavattaṃ micchājīvaviratisaṅkhātaṃ ājīvapārisuddhisīlañca. Tassā pana kassaci idha dassanaṃ yathā dassetumāraddhaṃ pātimokkhasaṃvarasaṅkhātāya adhisīlasikkhāya, caturārakkhavipassanāvasena āgatānaṃ adhicittaadhipaññāsaṅkhātānaṃ dvinnaṃ sikkhānañca upakārakadhammaparidīpanatthanti daṭṭhabbaṃ, evamīdisaṃ viññeyyaṃ, taṃ dasseti ‘‘dāru’’ntiādinā. Tattha ‘‘dāru’’ntiādīni ‘‘dade’’ti etassa pattikammaṃ. Cuṇṇaṃ sirīsacuṇṇādinahāniyacuṇṇaṃ. Nhānamukhodakanti nhānañca mukhañca, tassa udakanti samāso. Ādi-saddena paṇṇādiṃ saṅgaṇhāti. Kulasaṅgahāti kulasaṅgahakaraṇena.
೨೧೦. ಪರಿಭಟತಿ ಪರೇಸಂ ದಾರಕೇ ಪರಿಹರತೀತಿ ಪರಿಭಟೋ, ಪರಿಭಟಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಪಾರಿಭಟಕೋ, ಸಕತ್ಥೇ ತಮೇವ ಪಾರಿಭಟಕತಾ। ಅಲಙ್ಕರಣಾದಿನಾ ಕುಲದಾರಕಪರಿಹರಣಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಮುಗ್ಗಸ್ಸ ಸೂಪೋ ಮುಗ್ಗಸೂಪೋ, ಸೋಯೇವ ಮುಗ್ಗಸುಪ್ಪೋ। ಯಥಾ ಮುಗ್ಗಸೂಪೇ ಪಚ್ಚಮಾನೇ ಕೋಚಿದೇವ ಮುಗ್ಗೋ ನ ಪಚ್ಚತಿ, ಅವಸೇಸಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿ, ಏವಂ ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಚನೇ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಸಚ್ಚಂ ಹೋತಿ, ಸೇಸಂ ಅಲಿಕಂ, ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಮುಗ್ಗಸೂಪಸದಿಸತಾಯ ಉಪಚಾರೇನ ‘‘ಮುಗ್ಗಸುಪ್ಪೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಸ ಭಾವೋ ಮುಗ್ಗಸುಪ್ಪತಾ । ಸಚ್ಚಾಲಿಕೇನ ಜೀವಿತಕಪ್ಪನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಘರವತ್ಥುಆದಿಸಮ್ಬನ್ಧಿನೀ ವಿಜ್ಜಾ ವತ್ಥುವಿಜ್ಜಾ। ಪಾರಿಭಟಕತಾ ಚಾತಿಆದಿನಾ ದ್ವನ್ದೋ ನಪುಂಸಕತ್ತಾಭಾವೇ ಪಾರಿ…ಪೇ॰… ವಿಜ್ಜಾ, ತಾಯ। ರಸ್ಸೋ ಪನ ಗಾಥಾಬನ್ಧವಸೇನ, ತಥಾ ದೀಘೋ। ಪಹಿಣಾನಂ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಕಮ್ಮೇ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ನಿಯುಞ್ಜನಂ ಪಹೇಣಂ। ಆದರೇನ ದೂತೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಮ್ಮಂ ದೂತಕಮ್ಮಂ। ಪಿಸನಂ ಪೇಸನಂ, ಜಙ್ಘಾಯ ಪಾದೇನ ಪೇಸನಂ ಜಙ್ಘಪೇಸನಂ, ತಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಜಙ್ಘಪೇಸನಿಯಂ। ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಗಿಹೀನಂ ಗಾಮನ್ತರದೇಸನ್ತರಾದೀಸು ಸಾಸನಪಟಿಸಾಸನಹರಣಸ್ಸೇತಮಧಿವಚನಂ।
210. Paribhaṭati paresaṃ dārake pariharatīti paribhaṭo, paribhaṭassa kammaṃ pāribhaṭako, sakatthe tameva pāribhaṭakatā. Alaṅkaraṇādinā kuladārakapariharaṇassetaṃ nāmaṃ. Muggassa sūpo muggasūpo, soyeva muggasuppo. Yathā muggasūpe paccamāne kocideva muggo na paccati, avasesā paccanti, evaṃ yassa puggalassa vacane kiñcideva saccaṃ hoti, sesaṃ alikaṃ, ayaṃ puggalo muggasūpasadisatāya upacārena ‘‘muggasuppo’’ti vuccati, tassa bhāvo muggasuppatā . Saccālikena jīvitakappanassetaṃ adhivacanaṃ. Gharavatthuādisambandhinī vijjā vatthuvijjā. Pāribhaṭakatā cātiādinā dvando napuṃsakattābhāve pāri…pe… vijjā, tāya. Rasso pana gāthābandhavasena, tathā dīgho. Pahiṇānaṃ tasmiṃ tasmiṃ kamme tesaṃ tesaṃ niyuñjanaṃ paheṇaṃ. Ādarena dūtena kāretabbaṃ yaṃ kiñci kammaṃ dūtakammaṃ. Pisanaṃ pesanaṃ, jaṅghāya pādena pesanaṃ jaṅghapesanaṃ, tamassa atthīti jaṅghapesaniyaṃ. Tesaṃ tesaṃ gihīnaṃ gāmantaradesantarādīsu sāsanapaṭisāsanaharaṇassetamadhivacanaṃ.
೨೧೧. ಲಾಭಾಸಾಯ ಲಞ್ಜದಾನಂ ಅನುಪ್ಪದಾನಂ। ಸಮ್ಬುದ್ಧಪ್ಪಟಿಕುಟ್ಠೇನ ಬುದ್ಧಗರಹಿತೇನ ಅಙ್ಗವಿಜ್ಜಾನಕ್ಖತ್ತವಿಜ್ಜಾಸುಪಿನವಿಜ್ಜಾಭೂತವಿಜ್ಜಾದಿನಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ।
211. Lābhāsāya lañjadānaṃ anuppadānaṃ. Sambuddhappaṭikuṭṭhena buddhagarahitena aṅgavijjānakkhattavijjāsupinavijjābhūtavijjādinā aññena vā.
೨೧೨. ಅಞ್ಞಾತಕಾನಂ ಅಪ್ಪವಾರಿತಾನಂ ವಿಞ್ಞಾಪನಂ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ, ಯಾಚನವಸೇನ ಪವತ್ತೋ ಕಾಯವಚೀಪಯೋಗೋ। ಬುದ್ಧಪ್ಪಟಿಕುಟ್ಠೇನ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೇನ ಪಚ್ಚಯಪರಿಯೇಸನಾ ಅನೇಸನಾ। ಅಭೂತಸ್ಸ ಅತ್ತನಿ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಉಲ್ಲಪನಂ ಕಥನಂ ಅಭೂತುಲ್ಲಪನಾ। ಕುಹನಾದೀಹೀತಿ ಕುಹನಾಲಪನಾದೀಹಿ। ತತ್ಥ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಪ್ಪಟಿಸೇವನಸಾಮನ್ತಜಪ್ಪನಇರಿಯಾಪಥಸಣ್ಠಾಪನವಸೇನ ಜನವಿಮ್ಹಾಪನಾ ಕುಹನಾ। ವಿಹಾರಂ ಆಗತೇ ಮನುಸ್ಸೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಮತ್ಥಾಯ ಭೋನ್ತೋ ಆಗತಾ, ಕಿಂ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಮನ್ತೇತು’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಮಯಿ ರಾಜಾ ಪಸನ್ನೋ, ಅಸುಕೋ ಚ ಅಸುಕೋ ಚ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತೋ ಪಸನ್ನೋ’’ತಿ ವಾ ಆದಿನಾ ನಯೇನ ಆಲಪನಾ ಲಪನಾ। ಖಾದನೀಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಖಾದನೀಯಂ ಲಭಿತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ನಿಮಿತ್ತಕರಣಾದಿ ನೇಮಿತ್ತಕತಾ। ‘‘ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಅಪ್ಪಸನ್ನೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಗರಹಣಾನಿ ಚ ‘‘ಏತಂ ಏತ್ಥ ಕಥೇಥಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವಾಚಾಯ ಉಕ್ಖಿಪನಾದಿ ಚ ನಿಪ್ಪೇಸಿಕತಾ। ಅಪ್ಪೇನ ಲಾಭೇನ ಬಹುಕಂ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ ಇಚ್ಛನಂ ಲಾಭೇನ ಲಾಭಂ ನಿಜಿಗೀಸನತಾ। ಕುಲದೂಸಾದೀತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ರೂಪಿಯಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಣರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಾ ಸಙ್ಗಯ್ಹನ್ತೀತಿ।
212. Aññātakānaṃ appavāritānaṃ viññāpanaṃ viññatti, yācanavasena pavatto kāyavacīpayogo. Buddhappaṭikuṭṭhena micchājīvena paccayapariyesanā anesanā. Abhūtassa attani avijjamānassa uttarimanussadhammassa ullapanaṃ kathanaṃ abhūtullapanā. Kuhanādīhīti kuhanālapanādīhi. Tattha lābhasakkārasilokasannissitassa paccayappaṭisevanasāmantajappanairiyāpathasaṇṭhāpanavasena janavimhāpanā kuhanā. Vihāraṃ āgate manusse disvā ‘‘kimatthāya bhonto āgatā, kiṃ bhikkhū nimantetu’’nti vā ‘‘mayi rājā pasanno, asuko ca asuko ca rājamahāmatto pasanno’’ti vā ādinā nayena ālapanā lapanā. Khādanīyaṃ gahetvā gacchante disvā ‘‘kiṃ khādanīyaṃ labhitthā’’tiādinā nayena nimittakaraṇādi nemittakatā. ‘‘Assaddho appasanno’’tiādinā nayena garahaṇāni ca ‘‘etaṃ ettha kathethā’’tiādinā nayena vācāya ukkhipanādi ca nippesikatā. Appena lābhena bahukaṃ vañcetvā gahetuṃ icchanaṃ lābhena lābhaṃ nijigīsanatā. Kuladūsādīti ettha ādi-saddena rūpiyappaṭiggahaṇarūpiyasaṃvohārā saṅgayhantīti.
ಮಿಚ್ಛಾಜೀವವಿವಜ್ಜನಾನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Micchājīvavivajjanāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
