| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[៣៨១] ៦. មិគាលោបជាតកវណ្ណនា
[381] 6. Migālopajātakavaṇṇanā
ន មេ រុច្ចីតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ឯកំ ទុព្ពចភិក្ខុំ អារព្ភ កថេសិ។ សត្ថា តំ ភិក្ខុំ បក្កោសាបេត្វា ‘‘សច្ចំ កិរ ត្វំ ភិក្ខុ ទុព្ពចោ’’តិ បុច្ឆិត្វា ‘‘អាម, ភន្តេ’’តិ វុត្តេ ‘‘ន ខោ ភិក្ខុ ឥទានេវ, បុព្ពេបិ ត្វំ ទុព្ពចោយេវ, ទុព្ពចភាវញ្ច បន និស្សាយ បណ្ឌិតានំ វចនំ អករោន្តោ វេរម្ភវាតមុខេ ព្យសនំ គតោសី’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Name ruccīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ dubbacabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Satthā taṃ bhikkhuṃ pakkosāpetvā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu dubbaco’’ti pucchitvā ‘‘āma, bhante’’ti vutte ‘‘na kho bhikkhu idāneva, pubbepi tvaṃ dubbacoyeva, dubbacabhāvañca pana nissāya paṇḍitānaṃ vacanaṃ akaronto verambhavātamukhe byasanaṃ gatosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ គិជ្ឈយោនិយំ និព្ពត្តិត្វា អបនន្ទគិជ្ឈោ នាម អហោសិ។ សោ គិជ្ឈគណបរិវុតោ គិជ្ឈកូដបព្ពតេ វសិ។ បុត្តោ បនស្ស មិគាលោបោ នាម ថាមពលសម្បន្នោ អហោសិ, សោ អញ្ញេសំ គិជ្ឈានំ សីមំ អតិក្កមិត្វា អតិឧច្ចំ ឧប្បតិ។ គិជ្ឈា ‘‘បុត្តោ តេ អតិទូរំ ឧប្បតតី’’តិ គិជ្ឈរញ្ញោ អាចិក្ខិំសុ។ សោ តំ បក្កោសេត្វា ‘‘ត្វំ កិរ, តាត, អតិឧច្ចំ គច្ឆសិ, អតិឧច្ចំ គច្ឆន្តោ ជីវិតក្ខយំ បាបុណិស្សសី’’តិ វត្វា តិស្សោ គាថា អភាសិ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto gijjhayoniyaṃ nibbattitvā apanandagijjho nāma ahosi. So gijjhagaṇaparivuto gijjhakūṭapabbate vasi. Putto panassa migālopo nāma thāmabalasampanno ahosi, so aññesaṃ gijjhānaṃ sīmaṃ atikkamitvā atiuccaṃ uppati. Gijjhā ‘‘putto te atidūraṃ uppatatī’’ti gijjharañño ācikkhiṃsu. So taṃ pakkosetvā ‘‘tvaṃ kira, tāta, atiuccaṃ gacchasi, atiuccaṃ gacchanto jīvitakkhayaṃ pāpuṇissasī’’ti vatvā tisso gāthā abhāsi –
៣៤.
34.
‘‘ន មេ រុច្ចិ មិគាលោប, យស្ស តេ តាទិសី គតី;
‘‘Na me rucci migālopa, yassa te tādisī gatī;
អតុច្ចំ តាត បតសិ, អភូមិំ តាត សេវសិ។
Atuccaṃ tāta patasi, abhūmiṃ tāta sevasi.
៣៥.
35.
‘‘ចតុក្កណ្ណំវ កេទារំ, យទា តេ បថវី សិយា;
‘‘Catukkaṇṇaṃva kedāraṃ, yadā te pathavī siyā;
តតោ តាត និវត្តស្សុ, មាស្សុ ឯត្តោ បរំ គមិ។
Tato tāta nivattassu, māssu etto paraṃ gami.
៣៦.
36.
‘‘សន្តិ អញ្ញេបិ សកុណា, បត្តយានា វិហង្គមា;
‘‘Santi aññepi sakuṇā, pattayānā vihaṅgamā;
អក្ខិត្តា វាតវេគេន, នដ្ឋា តេ សស្សតីសមា’’តិ។
Akkhittā vātavegena, naṭṭhā te sassatīsamā’’ti.
តត្ថ មិគាលោបាតិ បុត្តំ នាមេន អាលបតិ។ អតុច្ចំ តាត បតសីតិ តាត, ត្វំ អញ្ញេសំ គិជ្ឈានំ សីមំ អតិក្កមិត្វា អតិឧច្ចំ គច្ឆសិ។ ចតុក្កណ្ណំវ កេទារន្តិ ឥមិនាស្ស សីមំ អាចិក្ខតិ។ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ – តាត, យទា តេ អយំ មហាបថវី ចតុក្កណ្ណំ កេទារំ វិយ សិយា, ឯវំ ខុទ្ទិកា វិយ ហុត្វា បញ្ញាយេថ, អថ ត្វំ ឯត្តកា ឋានា និវត្តេយ្យាសិ, ឯត្តោ បរំ មា គមីតិ។ សន្តិ អញ្ញេបីតិ ន កេវលំ ត្វមេវ, អញ្ញេបិ គិជ្ឈា ឯវំ ករិំសូតិ ទីបេតិ។ អក្ខិត្តាតិ តេបិ គិជ្ឈា អម្ហាកំ សីមំ អតិក្កមិត្វា គតា វាតវេគេន អាកឌ្ឍិតា នស្សិំសុ។ សស្សតីសមាតិ សស្សតីហិ បថវីបព្ពតាទីហិ សមំ អត្តានំ មញ្ញមានា អត្តនោ វស្សសហស្សបរិមាណំ អាយុំ អបូរេត្វាបិ អន្តរា នដ្ឋាតិ អត្ថោ។
Tattha migālopāti puttaṃ nāmena ālapati. Atuccaṃ tāta patasīti tāta, tvaṃ aññesaṃ gijjhānaṃ sīmaṃ atikkamitvā atiuccaṃ gacchasi. Catukkaṇṇaṃva kedāranti imināssa sīmaṃ ācikkhati. Idaṃ vuttaṃ hoti – tāta, yadā te ayaṃ mahāpathavī catukkaṇṇaṃ kedāraṃ viya siyā, evaṃ khuddikā viya hutvā paññāyetha, atha tvaṃ ettakā ṭhānā nivatteyyāsi, etto paraṃ mā gamīti. Santi aññepīti na kevalaṃ tvameva, aññepi gijjhā evaṃ kariṃsūti dīpeti. Akkhittāti tepi gijjhā amhākaṃ sīmaṃ atikkamitvā gatā vātavegena ākaḍḍhitā nassiṃsu. Sassatīsamāti sassatīhi pathavīpabbatādīhi samaṃ attānaṃ maññamānā attano vassasahassaparimāṇaṃ āyuṃ apūretvāpi antarā naṭṭhāti attho.
មិគាលោបោ អនោវាទកត្តា បិតុ វចនំ អកត្វា លង្ឃន្តោ បិតរា អក្ខាតំ សីមំ ទិស្វា តំ អតិក្កម្ម កាលវាតេ បត្វា តេបិ ឆិន្ទិត្វា ឧប្បតិតោ វេរម្ភវាតមុខំ បក្ខន្ទិ, អថ នំ វេរម្ភវាតា បហរិំសុ។ សោ តេហិ បហដមត្តោវ ខណ្ឌាខណ្ឌំ ហុត្វា អាកាសេយេវ អន្តរធាយិ។
Migālopo anovādakattā pitu vacanaṃ akatvā laṅghanto pitarā akkhātaṃ sīmaṃ disvā taṃ atikkamma kālavāte patvā tepi chinditvā uppatito verambhavātamukhaṃ pakkhandi, atha naṃ verambhavātā pahariṃsu. So tehi pahaṭamattova khaṇḍākhaṇḍaṃ hutvā ākāseyeva antaradhāyi.
៣៧.
37.
‘‘អកត្វា អបនន្ទស្ស, បិតុ វុទ្ធស្ស សាសនំ;
‘‘Akatvā apanandassa, pitu vuddhassa sāsanaṃ;
កាលវាតេ អតិក្កម្ម, វេរម្ភានំ វសំ អគា។
Kālavāte atikkamma, verambhānaṃ vasaṃ agā.
៣៨.
38.
‘‘តស្ស បុត្តា ច ទារា ច, យេ ចញ្ញេ អនុជីវិនោ;
‘‘Tassa puttā ca dārā ca, ye caññe anujīvino;
សព្ពេ ព្យសនមាបាទុំ, អនោវាទករេ ទិជេ។
Sabbe byasanamāpāduṃ, anovādakare dije.
៣៩.
39.
‘‘ឯវម្បិ ឥធ វុទ្ធានំ, យោ វាក្យំ នាវពុជ្ឈតិ;
‘‘Evampi idha vuddhānaṃ, yo vākyaṃ nāvabujjhati;
អតិសីមចរោ ទិត្តោ, គិជ្ឈោវាតីតសាសនោ;
Atisīmacaro ditto, gijjhovātītasāsano;
សព្ពេ ព្យសនំ បប្បោន្តិ, អកត្វា វុទ្ធសាសន’’ន្តិ។ –
Sabbe byasanaṃ papponti, akatvā vuddhasāsana’’nti. –
ឥមា តិស្សោ អភិសម្ពុទ្ធគាថា។
Imā tisso abhisambuddhagāthā.
តត្ថ អនុជីវិនោតិ តំ និស្សាយ ជីវនកា។ អនោវាទករេ ទិជេតិ តស្មិំ មិគាលោបេ គិជ្ឈេ ឱវាទំ អគណ្ហន្តេ សព្ពេបិ តេ តេន សទ្ធិំ អតិសីមំ គន្ត្វា វិនាសំ បាបុណិំសុ។ ឯវម្បីតិ, ភិក្ខវេ, យថា សោ គិជ្ឈោ, ឯវំ យោ អញ្ញោបិ គហដ្ឋោ វា បព្ពជិតោ វា ហិតានុកម្បកានំ វុទ្ធានំ វចនំ ន គណ្ហាតិ, សោបិ អយំ សីមំ អតិក្កមិត្វា ចរន្តោ ទិត្តោ គព្ពិតោ គិជ្ឈោវ ព្យសនំ បាបុណាតីតិ។
Tattha anujīvinoti taṃ nissāya jīvanakā. Anovādakare dijeti tasmiṃ migālope gijjhe ovādaṃ agaṇhante sabbepi te tena saddhiṃ atisīmaṃ gantvā vināsaṃ pāpuṇiṃsu. Evampīti, bhikkhave, yathā so gijjho, evaṃ yo aññopi gahaṭṭho vā pabbajito vā hitānukampakānaṃ vuddhānaṃ vacanaṃ na gaṇhāti, sopi ayaṃ sīmaṃ atikkamitvā caranto ditto gabbito gijjhova byasanaṃ pāpuṇātīti.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា សច្ចានិ បកាសេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា មិគាលោបោ ទុព្ពចភិក្ខុ អហោសិ, អបនន្ទោ បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā migālopo dubbacabhikkhu ahosi, apanando pana ahameva ahosi’’nti.
មិគាលោបជាតកវណ្ណនា ឆដ្ឋា។
Migālopajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៣៨១. មិគាលោបជាតកំ • 381. Migālopajātakaṃ
