| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
५-१०. मिगसालासुत्तादिवण्णना
5-10. Migasālāsuttādivaṇṇanā
७५-८०. पञ्चमे इमस्स हि पुग्गलस्स सीलविरहितस्स पञ्ञा सीलं परिधोवतीति अखण्डादिभावापादनेन सीलं आदिमज्झपरियोसानेसु पञ्ञाय सुविसोधितं करोति। यस्स हि अब्भन्तरे सीलसंवरो नत्थि, उग्घटितञ्ञुताय पन चातुप्पदिकगाथापरियोसाने पञ्ञाय सीलं धोवित्वा सह पटिसम्भिदाहि अरहत्तं पापुणाति, अयं पञ्ञाय सीलं धोवति नाम सेय्यथापि सन्ततिमहामत्तो।
75-80. Pañcame imassa hi puggalassa sīlavirahitassa paññā sīlaṃ paridhovatīti akhaṇḍādibhāvāpādanena sīlaṃ ādimajjhapariyosānesu paññāya suvisodhitaṃ karoti. Yassa hi abbhantare sīlasaṃvaro natthi, ugghaṭitaññutāya pana cātuppadikagāthāpariyosāne paññāya sīlaṃ dhovitvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇāti, ayaṃ paññāya sīlaṃ dhovati nāma seyyathāpi santatimahāmatto.
सीलवा पन पञ्ञं धोवति। यस्स (दी॰ नि॰ अट्ठ॰ १.३१७) हि पुथुज्जनस्स सीलं सट्ठिअसीतिवस्सानि अखण्डं होति, सो मरणकालेपि सब्बकिलेसे घातेत्वा सीलेन पञ्ञं धोवित्वा अरहत्तं गण्हाति कन्दरसालपरिवेणे महासट्ठिवस्सत्थेरो विय। थेरे किर मरणमञ्चे निपज्जित्वा बलववेदनाय नित्थुनन्ते तिस्समहाराजा ‘‘थेरं पस्सिस्सामी’’ति गन्त्वा परिवेणद्वारे ठितो तं सद्दं सुत्वा पुच्छि ‘‘कस्स सद्दो अय’’न्ति। थेरस्स नित्थुननसद्दोति। ‘‘पब्बज्जाय सट्ठिवस्सेन वेदनापरिग्गहमत्तम्पि न कतं, इदानि न तं वन्दिस्सामी’’ति निवत्तित्वा महाबोधिं वन्दितुं गतो। ततो उपट्ठाकदहरो थेरं आह ‘‘किं नो, भन्ते, लज्जापेथ, सद्धोपि राजा विप्पटिसारी हुत्वा ‘न वन्दिस्सामी’ति गतो’’ति। कस्मा, आवुसोति? तुम्हाकं नित्थुननसद्दं सुत्वाति। ‘‘तेन हि मे ओकासं करोथा’’ति वत्वा वेदनं विक्खम्भेत्वा अरहत्तं पत्वा दहरस्स सञ्ञं अदासि ‘‘गच्छावुसो, इदानि राजानं अम्हे वन्दापेही’’ति। दहरो गन्त्वा ‘‘इदानि किर थेरं वन्दथा’’ति आह। राजा सुसुमारपतितेन थेरं वन्दन्तो ‘‘नाहं अय्यस्स अरहत्तं वन्दामि, पुथुज्जनभूमियं पन ठत्वा रक्खितसीलमेव वन्दामी’’ति आह। एवं सीलेन पञ्ञं धोवति नाम। सेसं वुत्तमेव। छट्ठादीसु नत्थि वत्तब्बं।
Sīlavā pana paññaṃ dhovati. Yassa (dī. ni. aṭṭha. 1.317) hi puthujjanassa sīlaṃ saṭṭhiasītivassāni akhaṇḍaṃ hoti, so maraṇakālepi sabbakilese ghātetvā sīlena paññaṃ dhovitvā arahattaṃ gaṇhāti kandarasālapariveṇe mahāsaṭṭhivassatthero viya. There kira maraṇamañce nipajjitvā balavavedanāya nitthunante tissamahārājā ‘‘theraṃ passissāmī’’ti gantvā pariveṇadvāre ṭhito taṃ saddaṃ sutvā pucchi ‘‘kassa saddo aya’’nti. Therassa nitthunanasaddoti. ‘‘Pabbajjāya saṭṭhivassena vedanāpariggahamattampi na kataṃ, idāni na taṃ vandissāmī’’ti nivattitvā mahābodhiṃ vandituṃ gato. Tato upaṭṭhākadaharo theraṃ āha ‘‘kiṃ no, bhante, lajjāpetha, saddhopi rājā vippaṭisārī hutvā ‘na vandissāmī’ti gato’’ti. Kasmā, āvusoti? Tumhākaṃ nitthunanasaddaṃ sutvāti. ‘‘Tena hi me okāsaṃ karothā’’ti vatvā vedanaṃ vikkhambhetvā arahattaṃ patvā daharassa saññaṃ adāsi ‘‘gacchāvuso, idāni rājānaṃ amhe vandāpehī’’ti. Daharo gantvā ‘‘idāni kira theraṃ vandathā’’ti āha. Rājā susumārapatitena theraṃ vandanto ‘‘nāhaṃ ayyassa arahattaṃ vandāmi, puthujjanabhūmiyaṃ pana ṭhatvā rakkhitasīlameva vandāmī’’ti āha. Evaṃ sīlena paññaṃ dhovati nāma. Sesaṃ vuttameva. Chaṭṭhādīsu natthi vattabbaṃ.
मिगसालासुत्तादिवण्णना निट्ठिता।
Migasālāsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
आकङ्खवग्गवण्णना निट्ठिता।
Ākaṅkhavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya
५. मिगसालासुत्तं • 5. Migasālāsuttaṃ
६. तयोधम्मसुत्तं • 6. Tayodhammasuttaṃ
७. काकसुत्तं • 7. Kākasuttaṃ
८. निगण्ठसुत्तं • 8. Nigaṇṭhasuttaṃ
९. आघातवत्थुसुत्तं • 9. Āghātavatthusuttaṃ
१०. आघातपटिविनयसुत्तं • 10. Āghātapaṭivinayasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
५. मिगसालासुत्तवण्णना • 5. Migasālāsuttavaṇṇanā
७. काकसुत्तवण्णना • 7. Kākasuttavaṇṇanā
९. आघातवत्थुसुत्तवण्णना • 9. Āghātavatthusuttavaṇṇanā
