| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๕-๑๐. มิคสาลาสุตฺตาทิวณฺณนา
5-10. Migasālāsuttādivaṇṇanā
๗๕-๘๐. ปญฺจเม อิมสฺส หิ ปุคฺคลสฺส สีลวิรหิตสฺส ปญฺญา สีลํ ปริโธวตีติ อขณฺฑาทิภาวาปาทเนน สีลํ อาทิมชฺฌปริโยสาเนสุ ปญฺญาย สุวิโสธิตํ กโรติฯ ยสฺส หิ อพฺภนฺตเร สีลสํวโร นตฺถิ, อุคฺฆฎิตญฺญุตาย ปน จาตุปฺปทิกคาถาปริโยสาเน ปญฺญาย สีลํ โธวิตฺวา สห ปฎิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณาติ, อยํ ปญฺญาย สีลํ โธวติ นาม เสยฺยถาปิ สนฺตติมหามโตฺตฯ
75-80. Pañcame imassa hi puggalassa sīlavirahitassa paññā sīlaṃ paridhovatīti akhaṇḍādibhāvāpādanena sīlaṃ ādimajjhapariyosānesu paññāya suvisodhitaṃ karoti. Yassa hi abbhantare sīlasaṃvaro natthi, ugghaṭitaññutāya pana cātuppadikagāthāpariyosāne paññāya sīlaṃ dhovitvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇāti, ayaṃ paññāya sīlaṃ dhovati nāma seyyathāpi santatimahāmatto.
สีลวา ปน ปญฺญํ โธวติฯ ยสฺส (ที. นิ. อฎฺฐ. ๑.๓๑๗) หิ ปุถุชฺชนสฺส สีลํ สฎฺฐิอสีติวสฺสานิ อขณฺฑํ โหติ, โส มรณกาเลปิ สพฺพกิเลเส ฆาเตตฺวา สีเลน ปญฺญํ โธวิตฺวา อรหตฺตํ คณฺหาติ กนฺทรสาลปริเวเณ มหาสฎฺฐิวสฺสเตฺถโร วิยฯ เถเร กิร มรณมเญฺจ นิปชฺชิตฺวา พลวเวทนาย นิตฺถุนเนฺต ติสฺสมหาราชา ‘‘เถรํ ปสฺสิสฺสามี’’ติ คนฺตฺวา ปริเวณทฺวาเร ฐิโต ตํ สทฺทํ สุตฺวา ปุจฺฉิ ‘‘กสฺส สโทฺท อย’’นฺติฯ เถรสฺส นิตฺถุนนสโทฺทติฯ ‘‘ปพฺพชฺชาย สฎฺฐิวเสฺสน เวทนาปริคฺคหมตฺตมฺปิ น กตํ, อิทานิ น ตํ วนฺทิสฺสามี’’ติ นิวตฺติตฺวา มหาโพธิํ วนฺทิตุํ คโตฯ ตโต อุปฎฺฐากทหโร เถรํ อาห ‘‘กิํ โน, ภเนฺต, ลชฺชาเปถ, สโทฺธปิ ราชา วิปฺปฎิสารี หุตฺวา ‘น วนฺทิสฺสามี’ติ คโต’’ติฯ กสฺมา, อาวุโสติ? ตุมฺหากํ นิตฺถุนนสทฺทํ สุตฺวาติฯ ‘‘เตน หิ เม โอกาสํ กโรถา’’ติ วตฺวา เวทนํ วิกฺขเมฺภตฺวา อรหตฺตํ ปตฺวา ทหรสฺส สญฺญํ อทาสิ ‘‘คจฺฉาวุโส, อิทานิ ราชานํ อเมฺห วนฺทาเปหี’’ติฯ ทหโร คนฺตฺวา ‘‘อิทานิ กิร เถรํ วนฺทถา’’ติ อาหฯ ราชา สุสุมารปติเตน เถรํ วนฺทโนฺต ‘‘นาหํ อยฺยสฺส อรหตฺตํ วนฺทามิ, ปุถุชฺชนภูมิยํ ปน ฐตฺวา รกฺขิตสีลเมว วนฺทามี’’ติ อาหฯ เอวํ สีเลน ปญฺญํ โธวติ นามฯ เสสํ วุตฺตเมวฯ ฉฎฺฐาทีสุ นตฺถิ วตฺตพฺพํฯ
Sīlavā pana paññaṃ dhovati. Yassa (dī. ni. aṭṭha. 1.317) hi puthujjanassa sīlaṃ saṭṭhiasītivassāni akhaṇḍaṃ hoti, so maraṇakālepi sabbakilese ghātetvā sīlena paññaṃ dhovitvā arahattaṃ gaṇhāti kandarasālapariveṇe mahāsaṭṭhivassatthero viya. There kira maraṇamañce nipajjitvā balavavedanāya nitthunante tissamahārājā ‘‘theraṃ passissāmī’’ti gantvā pariveṇadvāre ṭhito taṃ saddaṃ sutvā pucchi ‘‘kassa saddo aya’’nti. Therassa nitthunanasaddoti. ‘‘Pabbajjāya saṭṭhivassena vedanāpariggahamattampi na kataṃ, idāni na taṃ vandissāmī’’ti nivattitvā mahābodhiṃ vandituṃ gato. Tato upaṭṭhākadaharo theraṃ āha ‘‘kiṃ no, bhante, lajjāpetha, saddhopi rājā vippaṭisārī hutvā ‘na vandissāmī’ti gato’’ti. Kasmā, āvusoti? Tumhākaṃ nitthunanasaddaṃ sutvāti. ‘‘Tena hi me okāsaṃ karothā’’ti vatvā vedanaṃ vikkhambhetvā arahattaṃ patvā daharassa saññaṃ adāsi ‘‘gacchāvuso, idāni rājānaṃ amhe vandāpehī’’ti. Daharo gantvā ‘‘idāni kira theraṃ vandathā’’ti āha. Rājā susumārapatitena theraṃ vandanto ‘‘nāhaṃ ayyassa arahattaṃ vandāmi, puthujjanabhūmiyaṃ pana ṭhatvā rakkhitasīlameva vandāmī’’ti āha. Evaṃ sīlena paññaṃ dhovati nāma. Sesaṃ vuttameva. Chaṭṭhādīsu natthi vattabbaṃ.
มิคสาลาสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Migasālāsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
อากงฺขวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ākaṅkhavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya
๕. มิคสาลาสุตฺตํ • 5. Migasālāsuttaṃ
๖. ตโยธมฺมสุตฺตํ • 6. Tayodhammasuttaṃ
๗. กากสุตฺตํ • 7. Kākasuttaṃ
๘. นิคณฺฐสุตฺตํ • 8. Nigaṇṭhasuttaṃ
๙. อาฆาตวตฺถุสุตฺตํ • 9. Āghātavatthusuttaṃ
๑๐. อาฆาตปฎิวินยสุตฺตํ • 10. Āghātapaṭivinayasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
๕. มิคสาลาสุตฺตวณฺณนา • 5. Migasālāsuttavaṇṇanā
๗. กากสุตฺตวณฺณนา • 7. Kākasuttavaṇṇanā
๙. อาฆาตวตฺถุสุตฺตวณฺณนา • 9. Āghātavatthusuttavaṇṇanā
