| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੨. ਮਿਗਸਾਲਾਸੁਤ੍ਤਂ
2. Migasālāsuttaṃ
੪੪. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਮਿਗਸਾਲਾਯ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਖੋ ਮਿਗਸਾਲਾ 1 ਉਪਾਸਿਕਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਮਿਗਸਾਲਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦવੋਚ –
44. Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho migasālā 2 upāsikā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho migasālā upāsikā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
‘‘ਕਥਂ ਕਥਂ ਨਾਮਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਗવਤਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਚ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਚ ਉਭੋ ਸਮਸਮਗਤਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ ? ਪਿਤਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਰਾਣੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਅਹੋਸਿ ਆਰਾਚਾਰੀ વਿਰਤੋ ਮੇਥੁਨਾ ਗਾਮਧਮ੍ਮਾ। ਸੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਭਗવਤਾ ਬ੍ਯਾਕਤੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸਤ੍ਤੋ 3 ਤੁਸਿਤਂ ਕਾਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋਤਿ। ਪੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋਪਿ 4 ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਸਿਦਤ੍ਤੋ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਅਹੋਸਿ ਸਦਾਰਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ। ਸੋਪਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਭਗવਤਾ ਬ੍ਯਾਕਤੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਪਤ੍ਤੋ ਤੁਸਿਤਂ ਕਾਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋਤਿ। ਕਥਂ ਕਥਂ ਨਾਮਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਗવਤਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਚ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਚ ਉਭੋ ਸਮਸਮਗਤਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏવਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਭਗਿਨਿ, ਭਗવਤਾ ਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaṃ ? Pitā me, bhante, purāṇo brahmacārī ahosi ārācārī virato methunā gāmadhammā. So kālaṅkato bhagavatā byākato sakadāgāmisatto 5 tusitaṃ kāyaṃ upapannoti. Petteyyopi 6 me, bhante, isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. Sopi kālaṅkato bhagavatā byākato sakadāgāmipatto tusitaṃ kāyaṃ upapannoti. Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāya’’nti? ‘‘Evaṃ kho panetaṃ, bhagini, bhagavatā byākata’’nti.
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਮਿਗਸਾਲਾਯ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਨਿવੇਸਨੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ –
Atha kho āyasmā ānando migasālāya upāsikāya nivesane piṇḍapātaṃ gahetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho āyasmā ānando pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ਇਧਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਮਿਗਸਾਲਾਯ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਂ। ਅਥ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਿਗਸਾਲਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਿਗਸਾਲਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਕਥਂ ਕਥਂ ਨਾਮਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਗવਤਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਚ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਚ ਉਭੋ ਸਮਸਮਗਤਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ। ਪਿਤਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਰਾਣੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਅਹੋਸਿ ਆਰਾਚਾਰੀ વਿਰਤੋ ਮੇਥੁਨਾ ਗਾਮਧਮ੍ਮਾ। ਸੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਭਗવਤਾ ਬ੍ਯਾਕਤੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਪਤ੍ਤੋ ਤੁਸਿਤਂ ਕਾਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋਤਿ। ਪੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋਪਿ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਸਿਦਤ੍ਤੋ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਅਹੋਸਿ ਸਦਾਰਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ। ਸੋਪਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਭਗવਤਾ ਬ੍ਯਾਕਤੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਪਤ੍ਤੋ ਤੁਸਿਤਂ ਕਾਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋਤਿ। ਕਥਂ ਕਥਂ ਨਾਮਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਗવਤਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਅਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਚ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਚ ਉਭੋ ਸਮਸਮਗਤਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’ਨ੍ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਿਗਸਾਲਂ ਉਪਾਸਿਕਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਏવਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਭਗਿਨਿ, ਭਗવਤਾ ਬ੍ਯਾਕਤ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Idhāhaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaṃ tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiṃ. Atha kho, bhante, migasālā upāsikā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho, bhante, migasālā upāsikā maṃ etadavoca – ‘kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaṃ. Pitā me, bhante, purāṇo brahmacārī ahosi ārācārī virato methunā gāmadhammā. So kālaṅkato bhagavatā byākato sakadāgāmipatto tusitaṃ kāyaṃ upapannoti. Petteyyopi me, bhante, isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. Sopi kālaṅkato bhagavatā byākato sakadāgāmipatto tusitaṃ kāyaṃ upapannoti. Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāya’nti? Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, migasālaṃ upāsikaṃ etadavocaṃ – ‘evaṃ kho panetaṃ, bhagini, bhagavatā byākata’’’nti.
‘‘ਕਾ ਚਾਨਨ੍ਦ, ਮਿਗਸਾਲਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਬਾਲਾ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਾ ਅਮ੍ਮਕਾ ਅਮ੍ਮਕਸਞ੍ਞਾ 7, ਕੇ ਚ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਪਰੋਪਰਿਯਞਾਣੇ? ਛਯਿਮੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘Kā cānanda, migasālā upāsikā bālā abyattā ammakā ammakasaññā 8, ke ca purisapuggalaparopariyañāṇe? Chayime, ānanda, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
‘‘ਕਤਮੇ ਛ? ਇਧਾਨਨ੍ਦ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੋਰਤੋ ਹੋਤਿ ਸੁਖਸਂવਾਸੋ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਏਕਤ੍ਤવਾਸੇਨ। ਤਸ੍ਸ ਸવਨੇਨਪਿ ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨਪਿ ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਾਯਿਕਮ੍ਪਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨ ਲਭਤਿ। ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਹਾਨਾਯ ਪਰੇਤਿ ਨੋ વਿਸੇਸਾਯ, ਹਾਨਗਾਮੀਯੇવ ਹੋਤਿ ਨੋ વਿਸੇਸਗਾਮੀ।
‘‘Katame cha? Idhānanda, ekacco puggalo sorato hoti sukhasaṃvāso, abhinandanti sabrahmacārī ekattavāsena. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti no visesāya, hānagāmīyeva hoti no visesagāmī.
‘‘ਇਧ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੋਰਤੋ ਹੋਤਿ ਸੁਖਸਂવਾਸੋ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਏਕਤ੍ਤવਾਸੇਨ। ਤਸ੍ਸ ਸવਨੇਨਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਾਯਿਕਮ੍ਪਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿ। ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ વਿਸੇਸਾਯ ਪਰੇਤਿ ਨੋ ਹਾਨਾਯ, વਿਸੇਸਗਾਮੀਯੇવ ਹੋਤਿ ਨੋ ਹਾਨਗਾਮੀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo sorato hoti sukhasaṃvāso, abhinandanti sabrahmacārī ekattavāsena. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti no hānāya, visesagāmīyeva hoti no hānagāmī.
‘‘ਤਤ੍ਰਾਨਨ੍ਦ, ਪਮਾਣਿਕਾ ਪਮਿਣਨ੍ਤਿ – ‘ਇਮਸ੍ਸਪਿ ਤੇવ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪਰਸ੍ਸਪਿ ਤੇવ ਧਮ੍ਮਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਏਕੋ ਹੀਨੋ ਏਕੋ ਪਣੀਤੋ’ਤਿ! ਤਞ੍ਹਿ ਤੇਸਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਹੋਤਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ।
‘‘Tatrānanda, pamāṇikā pamiṇanti – ‘imassapi teva dhammā aparassapi teva dhammā, kasmā tesaṃ eko hīno eko paṇīto’ti! Tañhi tesaṃ, ānanda, hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya.
‘‘ਤਤ੍ਰਾਨਨ੍ਦ , ਯ੍વਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੋਰਤੋ ਹੋਤਿ ਸੁਖਸਂવਾਸੋ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਏਕਤ੍ਤવਾਸੇਨ, ਤਸ੍ਸ ਸવਨੇਨਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਾਯਿਕਮ੍ਪਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿ। ਅਯਂ , ਆਨਨ੍ਦ , ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਮੁਨਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਇਮਂ ਹਾਨਨ੍ਦ, ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਧਮ੍ਮਸੋਤੋ ਨਿਬ੍ਬਹਤਿ, ਤਦਨ੍ਤਰਂ ਕੋ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤੇਨ! ਤਸ੍ਮਾਤਿਹਾਨਨ੍ਦ, ਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਮਾਣਿਕਾ ਅਹੁવਤ੍ਥ; ਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਮਾਣਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਥ। ਖਞ੍ਞਤਿ ਹਾਨਨ੍ਦ, ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਮਾਣਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ। ਅਹਂ વਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਮਾਣਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਂ, ਯੋ વਾ ਪਨਸ੍ਸ ਮਾਦਿਸੋ।
‘‘Tatrānanda , yvāyaṃ puggalo sorato hoti sukhasaṃvāso, abhinandanti sabrahmacārī ekattavāsena, tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. Ayaṃ , ānanda , puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu? Imaṃ hānanda, puggalaṃ dhammasoto nibbahati, tadantaraṃ ko jāneyya aññatra tathāgatena! Tasmātihānanda, mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha; mā puggalesu pamāṇaṃ gaṇhittha. Khaññati hānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇhanto. Ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ, yo vā panassa mādiso.
‘‘ਇਧ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕੋਧਮਾਨੋ ਅਧਿਗਤੋ 9 ਹੋਤਿ, ਸਮਯੇਨ ਸਮਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਲੋਭਧਮ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਸવਨੇਨਪਿ ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨਪਿ ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਾਯਿਕਮ੍ਪਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨ ਲਭਤਿ। ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਹਾਨਾਯ ਪਰੇਤਿ ਨੋ વਿਸੇਸਾਯ, ਹਾਨਗਾਮੀਯੇવ ਹੋਤਿ ਨੋ વਿਸੇਸਗਾਮੀ।
‘‘Idha panānanda, ekaccassa puggalassa kodhamāno adhigato 10 hoti, samayena samayañcassa lobhadhammā uppajjanti. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti no visesāya, hānagāmīyeva hoti no visesagāmī.
‘‘ਇਧ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕੋਧਮਾਨੋ ਅਧਿਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਯੇਨ ਸਮਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਲੋਭਧਮ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਸવਨੇਨਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਨੋ ਹਾਨਗਾਮੀ।
‘‘Idha panānanda, ekaccassa puggalassa kodhamāno adhigato hoti, samayena samayañcassa lobhadhammā uppajjanti. Tassa savanenapi kataṃ hoti…pe… no hānagāmī.
‘‘ਤਤ੍ਰਾਨਨ੍ਦ , ਪਮਾਣਿਕਾ ਪਮਿਣਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਯੋ વਾ ਪਨਸ੍ਸ ਮਾਦਿਸੋ।
‘‘Tatrānanda , pamāṇikā pamiṇanti…pe… yo vā panassa mādiso.
‘‘ਇਧ, ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕੋਧਮਾਨੋ ਅਧਿਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਯੇਨ ਸਮਯਞ੍ਚਸ੍ਸ વਚੀਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਸવਨੇਨਪਿ ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਾਮਾਯਿਕਮ੍ਪਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨ ਲਭਤਿ। ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਹਾਨਾਯ ਪਰੇਤਿ ਨੋ વਿਸੇਸਾਯ, ਹਾਨਗਾਮੀਯੇવ ਹੋਤਿ ਨੋ વਿਸੇਸਗਾਮੀ।
‘‘Idha, panānanda, ekaccassa puggalassa kodhamāno adhigato hoti, samayena samayañcassa vacīsaṅkhārā uppajjanti. Tassa savanenapi akataṃ hoti…pe… sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti no visesāya, hānagāmīyeva hoti no visesagāmī.
‘‘ਇਧ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕੋਧਮਾਨੋ ਅਧਿਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਯੇਨ ਸਮਯਞ੍ਚਸ੍ਸ વਚੀਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਸવਨੇਨਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਾਯਿਕਮ੍ਪਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿ। ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ વਿਸੇਸਾਯ ਪਰੇਤਿ ਨੋ ਹਾਨਾਯ, વਿਸੇਸਗਾਮੀਯੇવ ਹੋਤਿ ਨੋ ਹਾਨਗਾਮੀ।
‘‘Idha panānanda, ekaccassa puggalassa kodhamāno adhigato hoti, samayena samayañcassa vacīsaṅkhārā uppajjanti. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti no hānāya, visesagāmīyeva hoti no hānagāmī.
‘‘ਤਤ੍ਰਾਨਨ੍ਦ , ਪਮਾਣਿਕਾ ਪਮਿਣਨ੍ਤਿ – ‘ਇਮਸ੍ਸਪਿ ਤੇવ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਪਰਸ੍ਸਪਿ ਤੇવ ਧਮ੍ਮਾ। ਕਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਏਕੋ ਹੀਨੋ, ਏਕੋ ਪਣੀਤੋ’ਤਿ? ਤਞ੍ਹਿ ਤੇਸਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਹੋਤਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ।
‘‘Tatrānanda , pamāṇikā pamiṇanti – ‘imassapi teva dhammā, aparassapi teva dhammā. Kasmā tesaṃ eko hīno, eko paṇīto’ti? Tañhi tesaṃ, ānanda, hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya.
‘‘ਤਤ੍ਰਾਨਨ੍ਦ, ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕੋਧਮਾਨੋ ਅਧਿਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਯੇਨ ਸਮਯਞ੍ਚਸ੍ਸ વਚੀਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸવਨੇਨਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਾਯਿਕਮ੍ਪਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿ। ਅਯਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਮੁਨਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਇਮਂ ਹਾਨਨ੍ਦ, ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਧਮ੍ਮਸੋਤੋ ਨਿਬ੍ਬਹਤਿ। ਤਦਨ੍ਤਰਂ ਕੋ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤੇਨ! ਤਸ੍ਮਾਤਿਹਾਨਨ੍ਦ, ਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਮਾਣਿਕਾ ਅਹੁવਤ੍ਥ; ਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਮਾਣਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਥ। ਖਞ੍ਞਤਿ ਹਾਨਨ੍ਦ, ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਮਾਣਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ। ਅਹਂ વਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਮਾਣਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਂ, ਯੋ વਾ ਪਨਸ੍ਸ ਮਾਦਿਸੋ।
‘‘Tatrānanda, yassa puggalassa kodhamāno adhigato hoti, samayena samayañcassa vacīsaṅkhārā uppajjanti, tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. Ayaṃ, ānanda, puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu? Imaṃ hānanda, puggalaṃ dhammasoto nibbahati. Tadantaraṃ ko jāneyya aññatra tathāgatena! Tasmātihānanda, mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha; mā puggalesu pamāṇaṃ gaṇhittha. Khaññati hānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇhanto. Ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ, yo vā panassa mādiso.
‘‘ਕਾ ਚਾਨਨ੍ਦ, ਮਿਗਸਾਲਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਬਾਲਾ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਾ ਅਮ੍ਮਕਾ ਅਮ੍ਮਕਸਞ੍ਞਾ, ਕੇ ਚ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਪਰੋਪਰਿਯਞਾਣੇ! ਇਮੇ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਛ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘Kā cānanda, migasālā upāsikā bālā abyattā ammakā ammakasaññā, ke ca purisapuggalaparopariyañāṇe! Ime kho, ānanda, cha puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
‘‘ਯਥਾਰੂਪੇਨ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸੀਲੇਨ ਪੁਰਾਣੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਥਾਰੂਪੇਨ ਸੀਲੇਨ ਇਸਿਦਤ੍ਤੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਭવਿਸ੍ਸ। ਨਯਿਧ ਪੁਰਾਣੋ ਇਸਿਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਤਿਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ। ਯਥਾਰੂਪਾਯ ਚ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਇਸਿਦਤ੍ਤੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪੁਰਾਣੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਭવਿਸ੍ਸ। ਨਯਿਧ ਇਸਿਦਤ੍ਤੋ ਪੁਰਾਣਸ੍ਸ ਗਤਿਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ। ਇਤਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਇਮੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਉਭੋ ਏਕਙ੍ਗਹੀਨਾ’’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ।
‘‘Yathārūpena, ānanda, sīlena purāṇo samannāgato ahosi, tathārūpena sīlena isidatto samannāgato abhavissa. Nayidha purāṇo isidattassa gatimpi aññassa. Yathārūpāya ca, ānanda, paññāya isidatto samannāgato ahosi, tathārūpāya paññāya purāṇo samannāgato abhavissa. Nayidha isidatto purāṇassa gatimpi aññassa. Iti kho, ānanda, ime puggalā ubho ekaṅgahīnā’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਮਿਗਸਾਲਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Migasālāsuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੨. ਮਿਗਸਾਲਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Migasālāsuttavaṇṇanā
