| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๒. มิคสาลาสุตฺตวณฺณนา
2. Migasālāsuttavaṇṇanā
๔๔. ทุติเย กถํ กถํ นามาติ เกน เกน การเณนฯ อเญฺญโยฺยติ อาชานิตโพฺพฯ ยตฺร หิ นามาติ ยสฺมิํ นาม ธเมฺมฯ สมสมคติกาติ สมภาเวเนว สมคติกาฯ ภวิสฺสนฺตีติ ชาตาฯ สกทาคามิปโตฺต ตุสิตํ กายํ อุปปโนฺนติ สกทาคามิปุคฺคโล หุตฺวา ตุสิตภวเนเยว นิพฺพโตฺตฯ กถํ กถํ นามาติ เกน เกน นุ โข การเณน, กิํ นุ โข ชานิตฺวา เทสิโต, อุทาหุ อชานิตฺวาติฯ เถโร การณํ อชานโนฺต เอวํ โข ปเนตํ ภคินิ ภควตา พฺยากตนฺติ อาหฯ
44. Dutiye kathaṃ kathaṃ nāmāti kena kena kāraṇena. Aññeyyoti ājānitabbo. Yatra hi nāmāti yasmiṃ nāma dhamme. Samasamagatikāti samabhāveneva samagatikā. Bhavissantīti jātā. Sakadāgāmipatto tusitaṃ kāyaṃ upapannoti sakadāgāmipuggalo hutvā tusitabhavaneyeva nibbatto. Kathaṃ kathaṃ nāmāti kena kena nu kho kāraṇena, kiṃ nu kho jānitvā desito, udāhu ajānitvāti. Thero kāraṇaṃ ajānanto evaṃ kho panetaṃ bhagini bhagavatā byākatanti āha.
อมฺมกา อมฺมกปญฺญาติ อิตฺถี หุตฺวา อิตฺถิสญฺญาย เอว สมนฺนาคตาฯ เก จ ปุริสปุคฺคลปโรปริยญาเณติ เอตฺถ ปุริสปุคฺคลปโรปริยญาณํ วุจฺจติ ปุริสปุคฺคลานํ ติกฺขมุทุวเสน อินฺทฺริยปโรปริยญาณํฯ ตสฺมา กา จ พาลา มิคสาลา, เก จ ปุริสปุคฺคลานํ อินฺทฺริยปโรปริยญาเณ อปฺปฎิหตวิสยา สมฺมาสมฺพุทฺธา, อุภยเมตํ ทูเร สุวิทูเรติ อยเมตฺถ สเงฺขโปฯ
Ammakā ammakapaññāti itthī hutvā itthisaññāya eva samannāgatā. Ke ca purisapuggalaparopariyañāṇeti ettha purisapuggalaparopariyañāṇaṃ vuccati purisapuggalānaṃ tikkhamuduvasena indriyaparopariyañāṇaṃ. Tasmā kā ca bālā migasālā, ke ca purisapuggalānaṃ indriyaparopariyañāṇe appaṭihatavisayā sammāsambuddhā, ubhayametaṃ dūre suvidūreti ayamettha saṅkhepo.
อิทานิ มิคสาลาย อตฺตโน ทูรภาวํ ทเสฺสโนฺต ฉยิเม, อานนฺทาติอาทิมาหฯ โสรโต โหตีติ ปาปโต สุฎฺฐุ โอรโต วิรโต โหติฯ สุรโตติปิ ปาโฐฯ อภินนฺทนฺติ สพฺรหฺมจารี เอกตฺตวาเสนาติ เตน สทฺธิํ เอกโตวาเสน สพฺรหฺมจารี อภินนฺทนฺติ ตุสฺสนฺติฯ เอกนฺตวาเสนาติปิ ปาโฐ, สตตวาเสนาติ อโตฺถฯ สวเนนปิ อกตํ โหตีติ โสตพฺพยุตฺตกํ อสุตํ โหติฯ พาหุสเจฺจนปิ อกตํ โหตีติ เอตฺถ พาหุสจฺจํ วุจฺจติ วีริยํ, วีริเยน กตฺตพฺพยุตฺตกํ อกตํ โหตีติ อโตฺถฯ ทิฎฺฐิยาปิ อปฺปฎิวิทฺธํ โหตีติ ทิฎฺฐิยา ปฎิวิชฺฌิตพฺพํ อปฺปฎิวิทฺธํ โหติฯ สามายิกมฺปิ วิมุตฺติํ น ลภตีติ กาลานุกาลํ ธมฺมสฺสวนํ นิสฺสาย ปีติปาโมชฺชํ น ลภติฯ หานคามีเยว โหตีติ ปริหานิเมว คจฺฉติฯ
Idāni migasālāya attano dūrabhāvaṃ dassento chayime, ānandātiādimāha. Sorato hotīti pāpato suṭṭhu orato virato hoti. Suratotipi pāṭho. Abhinandanti sabrahmacārī ekattavāsenāti tena saddhiṃ ekatovāsena sabrahmacārī abhinandanti tussanti. Ekantavāsenātipi pāṭho, satatavāsenāti attho. Savanenapi akataṃ hotīti sotabbayuttakaṃ asutaṃ hoti. Bāhusaccenapi akataṃ hotīti ettha bāhusaccaṃ vuccati vīriyaṃ, vīriyena kattabbayuttakaṃ akataṃ hotīti attho. Diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hotīti diṭṭhiyā paṭivijjhitabbaṃ appaṭividdhaṃ hoti. Sāmāyikampi vimuttiṃ na labhatīti kālānukālaṃ dhammassavanaṃ nissāya pītipāmojjaṃ na labhati. Hānagāmīyeva hotīti parihānimeva gacchati.
ปมาณิกาติ ปุคฺคเลสุ ปมาณคฺคาหกาฯ ปมินนฺตีติ ปเมตุํ ตุเลตุํ อารภนฺติฯ เอโก หีโนติ เอโก คุเณหิ หีโนฯ เอโก ปณีโตติ เอโก คุเณหิ ปณีโตฯ ตํ หีติ ตํ ปมาณกรณํฯ
Pamāṇikāti puggalesu pamāṇaggāhakā. Paminantīti pametuṃ tuletuṃ ārabhanti. Eko hīnoti eko guṇehi hīno. Eko paṇītoti eko guṇehi paṇīto. Taṃ hīti taṃ pamāṇakaraṇaṃ.
อภิกฺกนฺตตโรติ สุนฺทรตโรฯ ปณีตตโรติ อุตฺตมตโรฯ ธมฺมโสโต นิพฺพหตีติ สูรํ หุตฺวา ปวตฺตมานวิปสฺสนาญาณํ นิพฺพหติ, อริยภูมิํ สมฺปาเปติฯ ตทนฺตรํ โก ชาเนยฺยาติ ตํ อนฺตรํ ตํ การณํ อญฺญตฺร ตถาคเตน โก ชาเนยฺยาติ อโตฺถฯ
Abhikkantataroti sundarataro. Paṇītataroti uttamataro. Dhammasoto nibbahatīti sūraṃ hutvā pavattamānavipassanāñāṇaṃ nibbahati, ariyabhūmiṃ sampāpeti. Tadantaraṃ ko jāneyyāti taṃ antaraṃ taṃ kāraṇaṃ aññatra tathāgatena ko jāneyyāti attho.
โกธมาโนติ โกโธ จ มาโน จฯ โลภธมฺมาติ โลโภเยวฯ วจีสงฺขาราติ อาลาปสลฺลาปวเสน วจนาเนวฯ โย วา ปนสฺส มาทิโสติ โย วา ปน อโญฺญปิ มยา สทิโส สมฺมาสมฺพุโทฺธเยว อสฺส, โส ปุคฺคเลสุ ปมาณํ คเณฺหยฺยาติ อโตฺถฯ ขญฺญตีติ คุณขณนํ ปาปุณาติฯ อิเม โข, อานนฺท, ฉ ปุคฺคลาติ เทฺว โสรตา, เทฺว อธิคตโกธมานโลภธมฺมา, เทฺว อธิคตโกธมานวจีสงฺขาราติ อิเม ฉ ปุคฺคลาฯ คตินฺติ ญาณคติํฯ เอกงฺคหีนาติ เอเกเกน คุณเงฺคน หีนาฯ ปูรโณ สีเลน วิเสสี อโหสิ, อิสิทโตฺต ปญฺญายฯ ปูรณสฺส สีลํ อิสิทตฺตสฺส ปญฺญาฐาเน ฐิตํ, อิสิทตฺตสฺส ปญฺญา ปูรณสฺส สีลฎฺฐาเน ฐิตาติฯ
Kodhamānoti kodho ca māno ca. Lobhadhammāti lobhoyeva. Vacīsaṅkhārāti ālāpasallāpavasena vacanāneva. Yo vā panassa mādisoti yo vā pana aññopi mayā sadiso sammāsambuddhoyeva assa, so puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyāti attho. Khaññatīti guṇakhaṇanaṃ pāpuṇāti. Ime kho, ānanda, cha puggalāti dve soratā, dve adhigatakodhamānalobhadhammā, dve adhigatakodhamānavacīsaṅkhārāti ime cha puggalā. Gatinti ñāṇagatiṃ. Ekaṅgahīnāti ekekena guṇaṅgena hīnā. Pūraṇo sīlena visesī ahosi, isidatto paññāya. Pūraṇassa sīlaṃ isidattassa paññāṭhāne ṭhitaṃ, isidattassa paññā pūraṇassa sīlaṭṭhāne ṭhitāti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๒. มิคสาลาสุตฺตํ • 2. Migasālāsuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๒. มิคสาลาสุตฺตวณฺณนา • 2. Migasālāsuttavaṇṇanā
