Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೪. ಚತುತ್ಥವಗ್ಗೋ

    4. Catutthavaggo

    ೧. ಮಿಗಸಿರತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    1. Migasirattheragāthāvaṇṇanā

    ಯತೋ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಿಗಸಿರತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಕುಸಟ್ಠಕಂ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕೋಸಲರಟ್ಠೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಿಗಸಿರನಕ್ಖತ್ತೇನ ಜಾತತ್ತಾ ಮಿಗಸಿರೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಿಜ್ಜಾಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗತೋ ಛವಸೀಸಮನ್ತಂ ನಾಮ ಸಿಕ್ಖಿ, ಯಂ ಪರಿಜಪ್ಪೇತ್ವಾ ತಿವಸ್ಸಮತ್ಥಕೇ ಮತಾನಮ್ಪಿ ಸೀಸಂ ನಖೇನ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಸತ್ತೋ ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ’’ತಿ ಜಾನಾತಿ।

    Yatoahaṃ pabbajitoti āyasmato migasirattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto kassapassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannacitto kusaṭṭhakaṃ adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kosalaraṭṭhe brāhmaṇakule paṭisandhiṃ gahetvā migasiranakkhattena jātattā migasiroti laddhanāmo vayappatto brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gato chavasīsamantaṃ nāma sikkhi, yaṃ parijappetvā tivassamatthake matānampi sīsaṃ nakhena ākoṭetvā ‘‘ayaṃ satto asukaṭṭhāne nibbatto’’ti jānāti.

    ಸೋ ಘರಾವಾಸಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತಂ ವಿಜ್ಜಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲೋಕೇನ ಸಕ್ಕತೋ ಗರುಕತೋ ಲಾಭೀ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಉಪಗತೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ – ‘‘ಅಹಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಮತಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ, ‘‘ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಛವಸೀಸಾನಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಮನ್ತಂ ಪರಿಜಪ್ಪೇತ್ವಾ ನಖೇನ ಸೀಸಂ ಆಕೋಟೇನ್ತೋ ನಿರಯಾದಿಕಂ ತೇಹಿ ತೇಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಕಥೇಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸೀಸಕಪಾಲಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಕಥೇಹಿ ತಾವ ತಸ್ಸ ಗತಿಂ, ಯಸ್ಸಿದಂ ಸೀಸಕಪಾಲ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಸೋ ತಂ ಕಪಾಲಂ ಮನ್ತಂ ಪರಿಜಪ್ಪೇತ್ವಾ ನಖೇನ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ನೇವ ಅನ್ತಂ ನ ಕೋಟಿಂ ಪಸ್ಸತಿ। ಅಥ ಸತ್ಥಾರಾ, ‘‘ನ ಸಕ್ಕೋಸಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ , ‘‘ಉಪಪರಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ ತಾವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋಪಿ ನ ಪಸ್ಸತೇವ। ಬಾಹಿರಕಮನ್ತೇನ ಹಿ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಗತಿಂ ಕಥಂ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ಅಥಸ್ಸ ಮತ್ಥಕತೋ ಕಚ್ಛೇಹಿ ಚ ಸೇದೋ ಮುಚ್ಚಿ। ಸೋ ಲಜ್ಜಿತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಸತ್ಥಾ ‘‘ಕಿಲಮಸಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ‘‘ಆಮ, ಕಿಲಮಾಮಿ, ನ ಇಮಸ್ಸ ಗತಿಂ ಜಾನಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಅಹಂ ಏತಂ ಜಾನಾಮಿ, ಇತೋ ಉತ್ತರಿತರಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನಿಬ್ಬಾನಂ ಗತೋ ಸೋ’’ತಿ ಆಹ। ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ‘‘ಇಮಂ ವಿಜ್ಜಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ಪಬ್ಬಜಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಸಮಥಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ನಿಯೋಜೇತ್ವಾ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾಸು ಪತಿಟ್ಠಿತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಉಪದಿಸಿ। ಸೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೪೮.೫೬-೬೦) –

    So gharāvāsaṃ anicchanto paribbājakapabbajjaṃ pabbajitvā taṃ vijjaṃ nissāya lokena sakkato garukato lābhī hutvā vicaranto sāvatthiṃ upagato satthu santikaṃ gantvā attano ānubhāvaṃ pakāsento – ‘‘ahaṃ, bho gotama, matānaṃ nibbattaṭṭhānaṃ jānāmī’’ti vatvā, ‘‘kathaṃ pana tvaṃ jānāsī’’ti vutte, ‘‘chavasīsāni āharāpetvā mantaṃ parijappetvā nakhena sīsaṃ ākoṭento nirayādikaṃ tehi tehi nibbattaṭṭhānaṃ jānāmī’’ti kathesi. Athassa bhagavā parinibbutassa bhikkhuno sīsakapālaṃ āharāpetvā, ‘‘kathehi tāva tassa gatiṃ, yassidaṃ sīsakapāla’’nti āha. So taṃ kapālaṃ mantaṃ parijappetvā nakhena ākoṭetvā neva antaṃ na koṭiṃ passati. Atha satthārā, ‘‘na sakkosi paribbājakā’’ti vutte , ‘‘upaparikkhissāmi tāvā’’ti vatvā punappunaṃ parivattentopi na passateva. Bāhirakamantena hi khīṇāsavassa gatiṃ kathaṃ jānissati, athassa matthakato kacchehi ca sedo mucci. So lajjitvā tuṇhībhūto aṭṭhāsi. Satthā ‘‘kilamasi paribbājakā’’ti āha. So ‘‘āma, kilamāmi, na imassa gatiṃ jānāmi, tumhe pana jānāthā’’ti. ‘‘Ahaṃ etaṃ jānāmi, ito uttaritarampi jānāmī’’ti vatvā ‘‘nibbānaṃ gato so’’ti āha. Paribbājako ‘‘imaṃ vijjaṃ mayhaṃ dethā’’ti āha. ‘‘Tena hi pabbajā’’ti vatvā taṃ pabbājetvā paṭhamaṃ samathakammaṭṭhāne niyojetvā jhānābhiññāsu patiṭṭhitassa vipassanāya kammaṃ upadisi. So vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.48.56-60) –

    ‘‘ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ವುಸೀಮತೋ।

    ‘‘Kassapassa bhagavato, brāhmaṇassa vusīmato;

    ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ, ಕುಸಟ್ಠಕಮದಾಸಹಂ॥

    Pasannacitto sumano, kusaṭṭhakamadāsahaṃ.

    ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಕಪ್ಪಸ್ಮಿಂ, ಕುಸಟ್ಠಕಮದಾಸಹಂ।

    ‘‘Imasmiṃyeva kappasmiṃ, kusaṭṭhakamadāsahaṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಕುಸಟ್ಠಕಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, kusaṭṭhakassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ –

    Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākaronto –

    ೧೮೧.

    181.

    ‘‘ಯತೋ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ।

    ‘‘Yato ahaṃ pabbajito, sammāsambuddhasāsane;

    ವಿಮುಚ್ಚಮಾನೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛಿಂ, ಕಾಮಧಾತುಂ ಉಪಚ್ಚಗಂ॥

    Vimuccamāno uggacchiṃ, kāmadhātuṃ upaccagaṃ.

    ೧೮೨.

    182.

    ‘‘ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪೇಕ್ಖಮಾನಸ್ಸ, ತತೋ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿ ಮೇ।

    ‘‘Brahmuno pekkhamānassa, tato cittaṃ vimucci me;

    ಅಕುಪ್ಪಾ ಮೇ ವಿಮುತ್ತೀತಿ, ಸಬ್ಬಸಂಯೋಜನಕ್ಖಯಾ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ।

    Akuppā me vimuttīti, sabbasaṃyojanakkhayā’’ti. – gāthādvayaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ಯತೋ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಾಸನೇತಿ ಯತೋ ಪಭುತಿ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ, ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ವಿಮುಚ್ಚಮಾನೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛಿನ್ತಿ ಸಂಕಿಲೇಸಪಕ್ಖತೋ ಪಠಮಂ ತಾವ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಹಿ ವಿಮುಚ್ಚಮಾನೋ ವೋದಾನಧಮ್ಮಸವನೇನ ಉಟ್ಠಹಿಂ। ಏವಂ ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಕಾಮಧಾತುಂ ಉಪಚ್ಚಗಂ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೇನ ಅಚ್ಚನ್ತಮೇವ ಕಾಮಧಾತುಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿಂ।

    Tattha yato ahaṃ pabbajito, sammāsambuddhasāsaneti yato pabhuti ahaṃ pabbajito buddhassa bhagavato sāsane, pabbajitakālato paṭṭhāya. Vimuccamāno uggacchinti saṃkilesapakkhato paṭhamaṃ tāva samathavipassanāhi vimuccamāno vodānadhammasavanena uṭṭhahiṃ. Evaṃ uggacchanto kāmadhātuṃ upaccagaṃ anāgāmimaggena accantameva kāmadhātuṃ atikkamiṃ.

    ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪೇಕ್ಖಮಾನಸ್ಸ, ತತೋ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿ ಮೇತಿ ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಅಗ್ಗಭೂತತ್ತಾ ಸೇಟ್ಠಟ್ಠೇನ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಮಹಾಕರುಣಾಯೋಗೇನ ‘‘ಅಯಂ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಮಮ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಥಂ ನು ಖೋ ಪಟಿಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಪೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ತತೋ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಾಧಿಗಮತೋ ಪಚ್ಛಾ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಾಧಿಗಮೇನ ಮಮ ಚಿತ್ತಂ ಸಬ್ಬಸಂಕಿಲೇಸತೋ ಅಚ್ಚನ್ತಮೇವ ಮುಚ್ಚಿ। ಅಕುಪ್ಪಾ ಮೇ ವಿಮುತ್ತೀತಿ, ಸಬ್ಬಸಂಯೋಜನಕ್ಖಯಾತಿ ತಥಾವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತತ್ತಾ ಏವ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಖಯಾ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಇತಿ ಏವಂ ಅಕುಪ್ಪಾ ಮೇ ವಿಮುತ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।

    Brahmuno pekkhamānassa, tato cittaṃ vimucci meti sadevakassa lokassa aggabhūtattā seṭṭhaṭṭhena brahmuno buddhassa bhagavato mahākaruṇāyogena ‘‘ayaṃ kulaputto mama sāsane pabbajitvā kathaṃ nu kho paṭipajjatī’’ti pekkhantassa tato anāgāmimaggādhigamato pacchā aggamaggādhigamena mama cittaṃ sabbasaṃkilesato accantameva mucci. Akuppāme vimuttīti, sabbasaṃyojanakkhayāti tathāvimuttacittattā eva sabbesaṃ saṃyojanānaṃ khayā parikkhayā iti evaṃ akuppā me vimuttīti aññaṃ byākāsi.

    ಮಿಗಸಿರತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Migasirattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧. ಮಿಗಸಿರತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 1. Migasirattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact