| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ขุทฺทกนิกาเย
Khuddakanikāye
มิลินฺทปญฺหปาฬิ
Milindapañhapāḷi
๑.
1.
มิลิโนฺท นาม โส ราชา, สาคลายํ ปุรุตฺตเม;
Milindo nāma so rājā, sāgalāyaṃ puruttame;
อาสชฺช ราชา จิตฺรกถิํ, อุกฺกาธารํ ตโมนุทํ;
Āsajja rājā citrakathiṃ, ukkādhāraṃ tamonudaṃ;
อปุจฺฉิ นิปุเณ ปเญฺห, ฐานาฎฺฐานคเต ปุถูฯ
Apucchi nipuṇe pañhe, ṭhānāṭṭhānagate puthū.
หทยงฺคมา กณฺณสุขา, อพฺภุตา โลมหํสนาฯ
Hadayaṅgamā kaṇṇasukhā, abbhutā lomahaṃsanā.
อภิธมฺมวินโยคาฬฺหา, สุตฺตชาลสมตฺติตา;
Abhidhammavinayogāḷhā, suttajālasamattitā;
นาคเสนกถา จิตฺรา, โอปเมฺมหิ นเยหิ จฯ
Nāgasenakathā citrā, opammehi nayehi ca.
ตตฺถ ญาณํ ปณิธาย, หาสยิตฺวาน มานสํ;
Tattha ñāṇaṃ paṇidhāya, hāsayitvāna mānasaṃ;
สุณาถ นิปุเณ ปเญฺห, กงฺขาฎฺฐานวิทาลเนติฯ
Suṇātha nipuṇe pañhe, kaṅkhāṭṭhānavidālaneti.
๒. ตํ ยถานุสูยเต – อตฺถิ โยนกานํ นานาปุฎเภทนํ สาคลํ นาม นครํ นทีปพฺพตโสภิตํ รมณียภูมิปฺปเทสภาคํ อารามุยฺยาโนปวนตฬากโปกฺขรณิสมฺปนฺนํ นทีปพฺพตวนรามเณยฺยกํ สุตวนฺตนิมฺมิตํ นิหตปจฺจตฺถิกํ 5 ปจฺจามิตฺตานุปปีฬิตํ วิวิธวิจิตฺรทฬฺหมฎฺฎาลโกฎฺฐกํ วรปวรโคปุร 6 โตรณํ คมฺภีรปริขาปณฺฑรปาการปริกฺขิตฺตเนฺตปุรํฯ สุวิภตฺตวีถิจจฺจรจตุกฺกสิงฺฆาฎกํ สุปฺปสาริตาเนกวิธวรภณฺฑปริปูริตนฺตราปณํ วิวิธทานคฺคสตสมุปโสภิตํ 7 หิมคิริสิขรสงฺกาสวรภวนสตสหสฺสปฺปฎิมณฺฑิตํ คชหยรถปตฺติสมากุลํ อภิรูปนรนาริคณานุจริตํ อากิณฺณชนมนุสฺสํ ปุถุขตฺติยพฺราหฺมณเวสฺสสุทฺทํ วิวิธสมณพฺราหฺมณสภาชน 8 สงฺฆฎิตํ พหุวิธวิชฺชาวนฺต 9 นรจิร 10 นิเสวิตํ กาสิกโกฎุมฺพริกาทินานาวิธวตฺถาปณสมฺปนฺนํ สุปฺปสาริตรุจิรพหุวิธปุปฺผคนฺธาปณํ คนฺธคนฺธิตํ อาสีสนียพหุรตนปริปูริตํ ทิสามุขสุปฺปสาริตาปณํ สิงฺคารวาณิชคณานุจริตํ กหาปณรชตสุวณฺณกํสปตฺถรปริปูรํ ปโชฺชตมานนิธินิเกตํ ปหูตธนธญฺญวิตฺตูปกรณํ ปริปุณฺณโกสโกฎฺฐาคารํ พหฺวนฺนปานํ พหุวิธขชฺชโภชฺชเลยฺยเปยฺยสายนียํ อุตฺตรกุรุสงฺกาสํ สมฺปนฺนสสฺสํ อาฬกมนฺทา วิย เทวปุรํฯ
2. Taṃ yathānusūyate – atthi yonakānaṃ nānāpuṭabhedanaṃ sāgalaṃ nāma nagaraṃ nadīpabbatasobhitaṃ ramaṇīyabhūmippadesabhāgaṃ ārāmuyyānopavanataḷākapokkharaṇisampannaṃ nadīpabbatavanarāmaṇeyyakaṃ sutavantanimmitaṃ nihatapaccatthikaṃ 11 paccāmittānupapīḷitaṃ vividhavicitradaḷhamaṭṭālakoṭṭhakaṃ varapavaragopura 12 toraṇaṃ gambhīraparikhāpaṇḍarapākāraparikkhittantepuraṃ. Suvibhattavīthicaccaracatukkasiṅghāṭakaṃ suppasāritānekavidhavarabhaṇḍaparipūritantarāpaṇaṃ vividhadānaggasatasamupasobhitaṃ 13 himagirisikharasaṅkāsavarabhavanasatasahassappaṭimaṇḍitaṃ gajahayarathapattisamākulaṃ abhirūpanaranārigaṇānucaritaṃ ākiṇṇajanamanussaṃ puthukhattiyabrāhmaṇavessasuddaṃ vividhasamaṇabrāhmaṇasabhājana 14 saṅghaṭitaṃ bahuvidhavijjāvanta 15 naracira 16 nisevitaṃ kāsikakoṭumbarikādinānāvidhavatthāpaṇasampannaṃ suppasāritarucirabahuvidhapupphagandhāpaṇaṃ gandhagandhitaṃ āsīsanīyabahuratanaparipūritaṃ disāmukhasuppasāritāpaṇaṃ siṅgāravāṇijagaṇānucaritaṃ kahāpaṇarajatasuvaṇṇakaṃsapattharaparipūraṃ pajjotamānanidhiniketaṃ pahūtadhanadhaññavittūpakaraṇaṃ paripuṇṇakosakoṭṭhāgāraṃ bahvannapānaṃ bahuvidhakhajjabhojjaleyyapeyyasāyanīyaṃ uttarakurusaṅkāsaṃ sampannasassaṃ āḷakamandā viya devapuraṃ.
เอตฺถ ฐตฺวา เตสํ ปุพฺพกมฺมํ กเถตพฺพํ, กเถเนฺตน จ ฉธา วิภชิตฺวา กเถตพฺพํฯ เสยฺยถีทํ – ปุพฺพโยโค มิลินฺทปญฺหํ ลกฺขณปญฺหํ เมณฺฑกปญฺหํ อนุมานปญฺหํ โอปมฺมกถาปญฺหนฺติฯ
Ettha ṭhatvā tesaṃ pubbakammaṃ kathetabbaṃ, kathentena ca chadhā vibhajitvā kathetabbaṃ. Seyyathīdaṃ – pubbayogo milindapañhaṃ lakkhaṇapañhaṃ meṇḍakapañhaṃ anumānapañhaṃ opammakathāpañhanti.
ตตฺถ มิลินฺทปโญฺห ลกฺขณปโญฺห, วิมติเจฺฉทนปโญฺหติ ทุวิโธฯ เมณฺฑกปโญฺหปิ มหาวโคฺค, โยคิกถาปโญฺหติ ทุวิโธฯ
Tattha milindapañho lakkhaṇapañho, vimaticchedanapañhoti duvidho. Meṇḍakapañhopi mahāvaggo, yogikathāpañhoti duvidho.
ปุพฺพโยโคติ เตสํ ปุพฺพกมฺมํฯ
Pubbayogoti tesaṃ pubbakammaṃ.
Footnotes:
