Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi

    മിലിന്ദപഞ്ഹപുച്ഛാവിസജ്ജനാ

    Milindapañhapucchāvisajjanā

    ഥേരോ ആഹ ‘‘ജാനാസി ഖോ, മഹാരാജ, സമ്പതി കാ വേലാ’’തി? ‘‘ആമ, ഭന്തേ, ജാനാമി ‘സമ്പതി പഠമോ യാമോ അതിക്കന്തോ, മജ്ഝിമോ യാമോ പവത്തതി, ഉക്കാ പദീപീയന്തി, ചത്താരി പടാകാനി ആണത്താനി ഗമിസ്സന്തി ഭണ്ഡതോ രാജദേയ്യാനീ’’’തി.

    Thero āha ‘‘jānāsi kho, mahārāja, sampati kā velā’’ti? ‘‘Āma, bhante, jānāmi ‘sampati paṭhamo yāmo atikkanto, majjhimo yāmo pavattati, ukkā padīpīyanti, cattāri paṭākāni āṇattāni gamissanti bhaṇḍato rājadeyyānī’’’ti.

    യോനകാ ഏവമാഹംസു ‘‘കല്ലോസി, മഹാരാജ, പണ്ഡിതോ ഥേരോ’’തി. ‘‘ആമ, ഭണേ, പണ്ഡിതോ ഥേരോ, ഏദിസോ ആചരിയോ ഭവേയ്യ മാദിസോ ച അന്തേവാസീ, നചിരസ്സേവ പണ്ഡിതോ ധമ്മം ആജാനേയ്യാ’’തി. തസ്സ പഞ്ഹവേയ്യാകരണേന തുട്ഠോ രാജാ ഥേരം നാഗസേനം സതസഹസ്സഗ്ഘനകേന കമ്ബലേന അച്ഛാദേത്വാ ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, അജ്ജതഗ്ഗേ തേ അട്ഠസതം ഭത്തം പഞ്ഞപേമി, യം കിഞ്ചി അന്തേപുരേ കപ്പിയം, തേന ച പവാരേമീ’’തി ആഹ. അലം മഹാരാജ ജീവാമീ’’തി. ‘‘ജാനാമി, ഭന്തേ നാഗസേന, ജീവസി, അപി ച അത്താനഞ്ച രക്ഖ, മമഞ്ച രക്ഖാഹീ’’തി. ‘‘കഥം അത്താനം രക്ഖസി, ‘നാഗസേനോ മിലിന്ദം രാജാനം പസാദേതി, ന ച കിഞ്ചി അലഭീ’തി പരാപവാദോ 1 ആഗച്ഛേയ്യാതി, ഏവം അത്താനം രക്ഖ. കഥം മമം രക്ഖസി, ‘മിലിന്ദോ രാജാ പസന്നോ പസന്നാകാരം ന കരോതീ’തി പരാപവാദോ ആഗച്ഛേയ്യാതി, ഏവം മമം രക്ഖാഹീ’’തി. ‘‘തഥാ ഹോതു, മഹാരാജാ’’തി. ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ, സീഹോ മിഗരാജാ സുവണ്ണപഞ്ജരേ പക്ഖിത്തോപി ബഹിമുഖോ യേവ ഹോതി, ഏവമേവ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, കിഞ്ചാപി അഗാരം അജ്ഝാവസാമി ബഹിമുഖോ യേവ പന അച്ഛാമി. സചേ അഹം, ഭന്തേ, അഗാരസ്മാ അനാഗാരിയം പബ്ബജേയ്യം, ന ചിരം ജീവേയ്യം, ബഹൂ മേ പച്ചത്ഥികാ’’തി.

    Yonakā evamāhaṃsu ‘‘kallosi, mahārāja, paṇḍito thero’’ti. ‘‘Āma, bhaṇe, paṇḍito thero, ediso ācariyo bhaveyya mādiso ca antevāsī, nacirasseva paṇḍito dhammaṃ ājāneyyā’’ti. Tassa pañhaveyyākaraṇena tuṭṭho rājā theraṃ nāgasenaṃ satasahassagghanakena kambalena acchādetvā ‘‘bhante nāgasena, ajjatagge te aṭṭhasataṃ bhattaṃ paññapemi, yaṃ kiñci antepure kappiyaṃ, tena ca pavāremī’’ti āha. Alaṃ mahārāja jīvāmī’’ti. ‘‘Jānāmi, bhante nāgasena, jīvasi, api ca attānañca rakkha, mamañca rakkhāhī’’ti. ‘‘Kathaṃ attānaṃ rakkhasi, ‘nāgaseno milindaṃ rājānaṃ pasādeti, na ca kiñci alabhī’ti parāpavādo 2 āgaccheyyāti, evaṃ attānaṃ rakkha. Kathaṃ mamaṃ rakkhasi, ‘milindo rājā pasanno pasannākāraṃ na karotī’ti parāpavādo āgaccheyyāti, evaṃ mamaṃ rakkhāhī’’ti. ‘‘Tathā hotu, mahārājā’’ti. ‘‘Seyyathāpi, bhante, sīho migarājā suvaṇṇapañjare pakkhittopi bahimukho yeva hoti, evameva kho ahaṃ, bhante, kiñcāpi agāraṃ ajjhāvasāmi bahimukho yeva pana acchāmi. Sace ahaṃ, bhante, agārasmā anāgāriyaṃ pabbajeyyaṃ, na ciraṃ jīveyyaṃ, bahū me paccatthikā’’ti.

    അഥ ഖോ ആയസ്മാ നാഗസേനോ മിലിന്ദസ്സ രഞ്ഞോ പഞ്ഹം വിസജ്ജേത്വാ ഉട്ഠായാസനാ സങ്ഘാരാമം അഗമാസി. അചിരപക്കന്തേ ച ആയസ്മന്തേ നാഗസേനേ മിലിന്ദസ്സ രഞ്ഞോ ഏതദഹോസി ‘‘കിം മയാ പുച്ഛിതം, കിം ഭദന്തേന നാഗസേനേന വിസജ്ജിത’’ന്തി? അഥ ഖോ മിലിന്ദസ്സ രഞ്ഞോ ഏതദഹോസി ‘‘സബ്ബം മയാ സുപുച്ഛിതം, സബ്ബം ഭദന്തേന നാഗസേനേന സുവിസജ്ജിത’’ന്തി. ആയസ്മതോപി നാഗസേനസ്സ സങ്ഘാരാമഗതസ്സ ഏതദഹോസി ‘‘കിം മിലിന്ദേന രഞ്ഞാ പുച്ഛിതം, കിം മയാ വിസജ്ജിത’’ന്തി. അഥ ഖോ ആയസ്മതോ നാഗസേനസ്സ ഏതദഹോസി ‘‘സബ്ബം മിലിന്ദേന രഞ്ഞാ സുപുച്ഛിതം, സബ്ബം മയാ സുവിസജ്ജിത’’ന്തി.

    Atha kho āyasmā nāgaseno milindassa rañño pañhaṃ visajjetvā uṭṭhāyāsanā saṅghārāmaṃ agamāsi. Acirapakkante ca āyasmante nāgasene milindassa rañño etadahosi ‘‘kiṃ mayā pucchitaṃ, kiṃ bhadantena nāgasenena visajjita’’nti? Atha kho milindassa rañño etadahosi ‘‘sabbaṃ mayā supucchitaṃ, sabbaṃ bhadantena nāgasenena suvisajjita’’nti. Āyasmatopi nāgasenassa saṅghārāmagatassa etadahosi ‘‘kiṃ milindena raññā pucchitaṃ, kiṃ mayā visajjita’’nti. Atha kho āyasmato nāgasenassa etadahosi ‘‘sabbaṃ milindena raññā supucchitaṃ, sabbaṃ mayā suvisajjita’’nti.

    അഥ ഖോ ആയസ്മാ നാഗസേനോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ യേന മിലിന്ദസ്സ രഞ്ഞോ നിവേസനം തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി. അഥ ഖോ മിലിന്ദോ രാജാ ആയസ്മന്തം നാഗസേനം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി, ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ മിലിന്ദോ രാജാ ആയസ്മന്തം നാഗസേനം ഏതദവോച –

    Atha kho āyasmā nāgaseno tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena milindassa rañño nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho milindo rājā āyasmantaṃ nāgasenaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinno kho milindo rājā āyasmantaṃ nāgasenaṃ etadavoca –

    ‘‘മാ ഖോ ഭദന്തസ്സ ഏവം അഹോസി ‘നാഗസേനോ മയാ പഞ്ഹം പുച്ഛിതോ’തി തേനേവ സോമനസ്സേന തം രത്താവസേസം വീതിനാമേസീതി ന തേ ഏവം ദട്ഠബ്ബം. തസ്സ മയ്ഹം, ഭന്തേ, തം രത്താവസേസം ഏതദഹോസി ‘കിം മയാ പുച്ഛിതം, കിം ഭദന്തേന വിസജ്ജിത’ന്തി, ‘സബ്ബം മയാ സുപുച്ഛിതം, സബ്ബം ഭദന്തേന സുവിസജ്ജിത’’’ന്തി.

    ‘‘Mā kho bhadantassa evaṃ ahosi ‘nāgaseno mayā pañhaṃ pucchito’ti teneva somanassena taṃ rattāvasesaṃ vītināmesīti na te evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tassa mayhaṃ, bhante, taṃ rattāvasesaṃ etadahosi ‘kiṃ mayā pucchitaṃ, kiṃ bhadantena visajjita’nti, ‘sabbaṃ mayā supucchitaṃ, sabbaṃ bhadantena suvisajjita’’’nti.

    ഥേരോപി ഏവമാഹ – ‘‘മാ ഖോ മഹാരാജസ്സ ഏവം അഹോസി ‘മിലിന്ദസ്സ രഞ്ഞോ മയാ പഞ്ഹോ വിസജ്ജിതോ’തി തേനേവ സോമനസ്സേന തം രത്താവസേസം വീതിനാമേസീതി ന തേ ഏവം ദട്ഠബ്ബം. തസ്സ മയ്ഹം, മഹാരാജ, തം രത്താവസേസം ഏതദഹോസി ‘കിം മിലിന്ദേന രഞ്ഞാ പുച്ഛിതം, കിം മയാ വിസജ്ജിത’ന്തി, ‘സബ്ബം മിലിന്ദേന രഞ്ഞാ സുപുച്ഛിതം, സബ്ബം മയാ സുവിസജ്ജിത’’’ന്തി ഇതിഹ തേ മഹാനാഗാ അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ സുഭാസിതം സമനുമോദിംസൂതി.

    Theropi evamāha – ‘‘mā kho mahārājassa evaṃ ahosi ‘milindassa rañño mayā pañho visajjito’ti teneva somanassena taṃ rattāvasesaṃ vītināmesīti na te evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tassa mayhaṃ, mahārāja, taṃ rattāvasesaṃ etadahosi ‘kiṃ milindena raññā pucchitaṃ, kiṃ mayā visajjita’nti, ‘sabbaṃ milindena raññā supucchitaṃ, sabbaṃ mayā suvisajjita’’’nti itiha te mahānāgā aññamaññassa subhāsitaṃ samanumodiṃsūti.

    മിലിന്ദപഞ്ഹപുച്ഛാവിസജ്ജനാ നിട്ഠിതാ.

    Milindapañhapucchāvisajjanā niṭṭhitā.







    Footnotes:
    1. പരപ്പവാദോ (ക॰)
    2. parappavādo (ka.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact