Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౩౬౯] ౯. మిత్తవిన్దకజాతకవణ్ణనా
[369] 9. Mittavindakajātakavaṇṇanā
క్యాహం దేవానమకరన్తి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ఏకం దుబ్బచభిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. వత్థు మహామిత్తవిన్దకజాతకే (జా॰ ౧.౫.౧౦౦ ఆదయో) ఆవి భవిస్సతి. అయం పన మిత్తవిన్దకో సముద్దే ఖిత్తో అత్రిచ్ఛో హుత్వా పురతో గన్త్వా నేరయికసత్తానం పచ్చనట్ఠానం ఉస్సదనిరయం దిస్వా ‘‘ఏకం నగర’’న్తి సఞ్ఞాయ పవిసిత్వా ఖురచక్కం అస్సాదేసి. తదా బోధిసత్తో దేవపుత్తో హుత్వా ఉస్సదనిరయచారికం చరతి. సో తం దిస్వా పుచ్ఛన్తో పఠమం గాథమాహ –
Kyāhaṃdevānamakaranti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ dubbacabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Vatthu mahāmittavindakajātake (jā. 1.5.100 ādayo) āvi bhavissati. Ayaṃ pana mittavindako samudde khitto atriccho hutvā purato gantvā nerayikasattānaṃ paccanaṭṭhānaṃ ussadanirayaṃ disvā ‘‘ekaṃ nagara’’nti saññāya pavisitvā khuracakkaṃ assādesi. Tadā bodhisatto devaputto hutvā ussadanirayacārikaṃ carati. So taṃ disvā pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –
౧౦౦.
100.
‘‘క్యాహం దేవానమకరం, కిం పాపం పకతం మయా;
‘‘Kyāhaṃ devānamakaraṃ, kiṃ pāpaṃ pakataṃ mayā;
యం మే సిరస్మిం ఓహచ్చ, చక్కం భమతి మత్థకే’’తి.
Yaṃ me sirasmiṃ ohacca, cakkaṃ bhamati matthake’’ti.
తత్థ క్యాహం దేవానమకరన్తి సామి దేవపుత్త, కిం నామ అహం దేవానం అకరిం, కిం మం దేవా పోథేన్తీతి. కిం పాపం పకతం మయాతి దుక్ఖమహన్తతాయ వేదనాప్పత్తో అత్తనా కతం పాపం అసల్లక్ఖేన్తో ఏవమాహ. యం మేతి యేన పాపేన మమ సిరస్మిం ఓహచ్చ ఓహనిత్వా ఇదం ఖురచక్కం మమ మత్థకే భమతి, తం కిం నామాతి?
Tattha kyāhaṃ devānamakaranti sāmi devaputta, kiṃ nāma ahaṃ devānaṃ akariṃ, kiṃ maṃ devā pothentīti. Kiṃ pāpaṃ pakataṃ mayāti dukkhamahantatāya vedanāppatto attanā kataṃ pāpaṃ asallakkhento evamāha. Yaṃ meti yena pāpena mama sirasmiṃ ohacca ohanitvā idaṃ khuracakkaṃ mama matthake bhamati, taṃ kiṃ nāmāti?
తం సుత్వా బోధిసత్తో దుతియం గాథమాహ –
Taṃ sutvā bodhisatto dutiyaṃ gāthamāha –
౧౦౧.
101.
‘‘అతిక్కమ్మ రమణకం, సదామత్తఞ్చ దూభకం;
‘‘Atikkamma ramaṇakaṃ, sadāmattañca dūbhakaṃ;
బ్రహ్మత్తరఞ్చ పాసాదం, కేనత్థేన ఇధాగతో’’తి.
Brahmattarañca pāsādaṃ, kenatthena idhāgato’’ti.
తత్థ రమణకన్తి ఫలికపాసాదం. సదామత్తన్తి రజతపాసాదం. దూభకన్తి మణిపాసాదం. బ్రహ్మత్తరఞ్చ పాసాదన్తి సువణ్ణపాసాదఞ్చ. కేనత్థేనాతి త్వం ఏతేసు రమణకాదీసు చతస్సో అట్ఠ సోళస ద్వత్తింసాతి ఏతా దేవధీతరో పహాయ తే పాసాదే అతిక్కమిత్వా కేన కారణేన ఇధ ఆగతోతి.
Tattha ramaṇakanti phalikapāsādaṃ. Sadāmattanti rajatapāsādaṃ. Dūbhakanti maṇipāsādaṃ. Brahmattarañca pāsādanti suvaṇṇapāsādañca. Kenatthenāti tvaṃ etesu ramaṇakādīsu catasso aṭṭha soḷasa dvattiṃsāti etā devadhītaro pahāya te pāsāde atikkamitvā kena kāraṇena idha āgatoti.
తతో మిత్తవిన్దకో తతియం గాథమాహ –
Tato mittavindako tatiyaṃ gāthamāha –
౧౦౨.
102.
‘‘ఇతో బహుతరా భోగా, అత్ర మఞ్ఞే భవిస్సరే;
‘‘Ito bahutarā bhogā, atra maññe bhavissare;
ఇతి ఏతాయ సఞ్ఞాయ, పస్స మం బ్యసనం గత’’న్తి.
Iti etāya saññāya, passa maṃ byasanaṃ gata’’nti.
తత్థ ఇతో బహుతరాతి ఇమేసు చతూసు పాసాదేసు భోగేహి అతిరేకతరా భవిస్సన్తి.
Tattha ito bahutarāti imesu catūsu pāsādesu bhogehi atirekatarā bhavissanti.
తతో బోధిసత్తో సేసగాథా అభాసి –
Tato bodhisatto sesagāthā abhāsi –
౧౦౩.
103.
‘‘చతుబ్భి అట్ఠజ్ఝగమా, అట్ఠాహిపి చ సోళస;
‘‘Catubbhi aṭṭhajjhagamā, aṭṭhāhipi ca soḷasa;
సోళసాహి చ బాత్తింస, అత్రిచ్ఛం చక్కమాసదో;
Soḷasāhi ca bāttiṃsa, atricchaṃ cakkamāsado;
ఇచ్ఛాహతస్స పోసస్స, చక్కం భమతి మత్థకే.
Icchāhatassa posassa, cakkaṃ bhamati matthake.
౧౦౪.
104.
‘‘ఉపరివిసాలా దుప్పూరా, ఇచ్ఛా విసటగామినీ;
‘‘Uparivisālā duppūrā, icchā visaṭagāminī;
యే చ తం అనుగిజ్ఝన్తి, తే హోన్తి చక్కధారినో’’తి.
Ye ca taṃ anugijjhanti, te honti cakkadhārino’’ti.
తత్థ ఉపరివిసాలాతి మిత్తవిన్దక తణ్హా నామేసా ఆసేవియమానా ఉపరివిసాలా హోతి పత్థటా, మహాసముద్దో వియ దుప్పూరా, రూపాదీసు ఆరమ్మణేసు తం తం ఆరమ్మణం ఇచ్ఛమానాయ ఇచ్ఛాయ పత్థటాయ విసటగామినీ, తస్మా యే పురిసా తం ఏవరూపం తణ్హం అనుగిజ్ఝన్తి, పునప్పునం గిద్ధా హుత్వా గణ్హన్తి. తే హోన్తి చక్కధారినోతి తే ఏతం ఖురచక్కం ధారేన్తీతి వదతి.
Tattha uparivisālāti mittavindaka taṇhā nāmesā āseviyamānā uparivisālā hoti patthaṭā, mahāsamuddo viya duppūrā, rūpādīsu ārammaṇesu taṃ taṃ ārammaṇaṃ icchamānāya icchāya patthaṭāya visaṭagāminī, tasmā ye purisā taṃ evarūpaṃ taṇhaṃ anugijjhanti, punappunaṃ giddhā hutvā gaṇhanti. Te honti cakkadhārinoti te etaṃ khuracakkaṃ dhārentīti vadati.
మిత్తవిన్దకం పన కథేన్తమేవ నిపిసమానం తం ఖురచక్కం భస్సి, తేన సో పున కథేతుం నాసక్ఖి. దేవపుత్తో అత్తనో దేవట్ఠానమేవ గతో.
Mittavindakaṃ pana kathentameva nipisamānaṃ taṃ khuracakkaṃ bhassi, tena so puna kathetuṃ nāsakkhi. Devaputto attano devaṭṭhānameva gato.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా మిత్తవిన్దకో దుబ్బచభిక్ఖు అహోసి, దేవపుత్తో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā mittavindako dubbacabhikkhu ahosi, devaputto pana ahameva ahosi’’nti.
మిత్తవిన్దకజాతకవణ్ణనా నవమా.
Mittavindakajātakavaṇṇanā navamā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౩౬౯. మిత్తవిన్దకజాతకం • 369. Mittavindakajātakaṃ